A niżej prezentuje pewien zalążek języka.
Nauka Języka Quirit - Podstawy:
Quirit jest bardzo luźnym językiem, który sprzyja wolnemu i zmysłowemu mówieniu, nawet jeśli takie głoski jak "Я" czy "Ḧ" dodają słowom dzikiego, nieokiełznanego brzmienia. Pierwszą z ważniejszych rzeczy odnośnie języka jest brak większości dźwięcznych głosek lub ich niewielka ilość. Takie dźwięki jak "G", "B", "D" w ogóle nie występują, a "Z" czy "W" dosyć rzadko. Quirit posiada jednak kilka innych dźwięków, nieobecnych w innych językach, np. "Я", "Ḧ" bądź wymowę "Tl". Quirit ma bardzo łatwe i proste w zapamiętaniu rozróżnianie płci przedmiotów. Nie jest do końca pewne dlaczego w języku polskim "Taboret" to "On" a "Parasolka" to "Ona". W Quirit wszelkie istoty humanoidalne płci męskiej od lat piętnastu mają rodzaj męski (-Qa), wszelkie istoty humanoidalne płci żeńskiej od lat dwunastu mają rodzaj żeński (-Zaa), a istoty humanoidalne płci męskiej do lat piętnastu, płci żeńskiej do lat dwunastu oraz wszelkie zwierzęta, rośliny, przedmioty i wydarzenia rodzaj nijaki (-Tl).
Fonetyka:
O ile fonetyka Quirit jest całkiem prosta dla Polaka czy Hiszpana, o tyle może być całkiem skomplikowana dla Anglika lub Niemca może być bardzo skomplikowana. Wszelkie odstępstwa od polskiej fonetyki (wymowę określonych głosek) spiszę niżej. Z góry zaznaczam, że jest bardzo podobna do azteckiego języka Nahuatl.
Ḧ - W Quirit nie ma typowego "H" występującego w większości języków. Zastępuje je tak zwane holenderskie H, czyli gardłowe harczenie. W Quirit jest ono całkiem krótkie i nie wolno go znacząco przedłużać.
Tl - Podczas wymawiania tych dwóch liter (jeszcze przed wypowiedzeniem "T"), należy lekko dotknąć językiem podniebienia, by te dwie litery połączyły się w jedną, bardzo podobną do nich głoskę.
N - Podobnie jak "Tl", przy "N" należy językiem dotknąć delikatnie podniebienia, tworząc nieco inny dźwięk.
X - Jest to gładkie przejście z "K" do "S". Używa się go zawsze, gdy "S" następuje po "K" i jest to głównie zabieg pisemny.
Я - Quirit, prócz zwykłego, krótkiego "R", ma także bardzo przedłużoną (trwająco około 1/2 sekundy) jego formę, pisaną jako odwrócone "R". Nie można go skrócać, chociaż nie trzeba wymawiać bardzo długo. Jeśli jest częścią słowa złożonego (składającego się z przynajmniej dwóch innych słów), wypowiada się je jako krótkie "R".
Tz - Jest to bardzo modyfikowalna w mowie głoska, stanowiąca jeden dźwięk, nie dwa. Podczas mowy powinno wyjść coś podobnego do "Ts" bądź "Cs".
V - Quirit posiada pewną zasadę fonetyczną, która każe wypowiadać "V" na początku zdania jako "W", a w środku i na końcu jako "F". Jeśli temat słowa zaczyna się na "V", wypowiadane jako "W", każdy przedrostek sprawia, że wymawia się je jako "F".
Interpunkcja:
Początek zdania oznaczany jest dużą literą, zwyczaj ten przypłynął z Języka Wspólnego.
ɂ - Symbol ten stanowi jednocześnie kropkę, jak i przecinek. Jeśli po nim następuje kolejne słowo, zaczynające się małą literą, jest to przecinek. Jeśli dużą, kropka. Nie obowiązują przy nim takie zasady jak przy języku polskim, więc nie stawia się go po określonych słowach, tylko w miejcach, w których mogło, chociaż się nie kończy zdanie.
ʃ - Jest to lekkie podniesienie tonu całego zdania, przed którym jest postawione.
ʄ - To z kolei silne podniesienie tonu zdania.
Ȝ - Odpowiednik ogólnie używanego zapytajnika, stawia się go na początku zdania.
Quirit posiada trzy rozróżnienia płci/rodzaju przedmiotu. Każde może być użyte we wszystkich trzech osobach. Jest to kolejno: Rodzaj Męski, podporządkowywany wszystkim mężczyznom od piętnastu lat. Rodzaj Żeński: Stosowany przez wszelkie kobiety, które osiągnęły wiek dwunastu lat. Rodzaj Nijaki, który stosują chłopcy do lat piętnastu, dziewczynki do lat dwunastu oraz wszelkie zwierzęta oraz przedmioty martwe, także wydarzenia. Oznaczenie osoby to zawsze jest osobne słowo z odpowiednim tematem i przyrostkiem, i to jedyne rozróżnienie (prócz logicznego), dzięki któremu można rozróżnić rodzaj rozmówcy/obiektu rozmowy itd.
Pierwsza Osoba:
Tematem pierwszej osoby jest "O-", do którego należy dodać odpowiedni przyrostek. Ważnym elementem ułatwiającym naukę Quiritu jest fakt, że w każdej osobie rozróżnienie płci ma taki sam przyrostek, zmienia się tylko temat.
Oqa - Ja (Mężczyzna)
Ozaa - Ja (Kobieta)
Otl - Ja (Nijakie)
Druga Osoba:
Tematem drugiej osoby z kolei jest "I-", obowiązują takie same zasady jak przy pierwszej osobie, zmienia się jedynie temat słowa.
Iqa - Ty (Mężczyzna)
Izaa - Ty (Kobieta)
Itl - Ty (Nijakie)
Trzecia Osoba:
Temat trzeciej osoby to "Ej-". Ten jednak jest o wiele bardziej zrozumiały dla większości czytelników, ponieważ w języku polskim także posiadamy rozróżnienie na trzy rodzaje w trzeciej osobie.
Ejqa - On (Mężczyzna)
Ejzaa - Ona (Kobieta)
Ejtl - Ono (Nijakie)
Przydatne w początkach tworzenia zdań słowa:
Quetli - Tak
Яatl - Nie
Ei - I (Spójnik początkowo-środkowy)
Liov - I (Spójnik końcowy)
Lyq - Być (Także "Istnieć" oraz "Jest")
Maqqo - Mieć/Móc
Iяi - Jak/Niczym (Np. "Niczym coś")
Xipe - Odpowiednik angielskiego "Of"
Uqlatvi - Człowiek (Inaczej "Istota humanoidalna", nie odnosi się to do rasy ludzi)
Ioatl - Woda
Taqara - Ogień
Ḧxa - Gwiazda
Emoa - Niebo
Tlann - Ziemia
Uяeq - Księżyc
Oemuntzapl - Słońce (Dosłownie: "Pomiędzy Drzewami")
Tzaplo - Drzewo
Yatloxetzapl - Las (Dosłownie: "Dużo drzew")
Nantli - Matka
Oqaqe - Ojciec
Atlaneu - Syn
Tlaḧi - Córka
Aoqore - Aoqor (Inaczej rasa, która stworzyła Quirit, odniesienie ogólnie do "ludzi naszej rasy")
Vovo - Ten/Ta/To (Wskaźnik sytuacji, osoby, przedmiotu, nie zmienia się w zależności od słowa, do jakiego się go dodaje, jeśli doda się przed niego przedrostek, "V" jest czytane jak "F", nie jak "W", zgodnie z zasadami ortografii.
Tloa - Wszystko
Yatliḧep - Nic/Zero
Ayxala - Głowa/Twarz
Utzpi - Włos
Cuяayxal - Oko (Dosłownie: "Na głowie")
Aqiyqayxal - Ucho (Dosłownie: "Za Głową")
Otzipaq - Nos
Utzpiayxala - Brwi/Rzęsy (Dosłownie: "Włosy Twarzy")
Petlacurayxa - Policzek (Dosłownie: "Pod okiem")
Tezotly - Powieka
Otezip - Usta
Qiovam - Ząb
Upetlia - Język
Corenti - Szyja/Kark
Uяa - Klatka piersiowa
Amm - Brzuch
Vequmpe - Ręka
Petlacvekump - Dłoń (Dosłownie: Pod Ręką)
Atlitzq - Palec ręki
Tlipezq - Palec stopy
Ziḧx - Kość
Ayxalaziḧx - Czaszka (Dosłownie: "Kość Głowy")
Yatloxe - Dużo
Cipe - Mało
Vatlutz - Bardzo
Xariqa - Mnóstwo
Anuqal - W (Np. "W środku")
Petlac - Pod
Oem - Pomiędzy/Pośrodku
Eialm - Nad
Cuя - Na/Tam
Utziple - Obok
Uatlua - Przed
Aqiyq - Za
Tlipqem - Chodzić
Votlipem - Biegać
Aḧumetlipqe - Chodzić z gracją (Dosłownie: "Piękne Chodzenie")
Umato - Stać
Iuḧav - Czekać
Cupetz - Pływać
Xivua - Latać
Quvyza - Budować
Alluqata - Niszczyć
Xunnali - Współżyć
Tunacil - Płodzić (np. dziecko, potomka)
Apurima - Silny
Quepatli - Słaby
Uqasave - Jasny
Xutlatz - Ciemny
Lyiqui - Ciepły
Ḧjase - Zimny
Muneq - Ładny
Aḧume - Piękny
Oxutli - Śliczny
Nenex - Cudowny (Największy możliwy komplement)
Ziqcatl - Brzydki
Uwaga! Spójnik "Ei" oraz "Liov" różnią się tym, że stawia się je w zależności od ilości użytych w zdaniu spójników. Jeśli używamy jednego, używamy tylko i wyłącznie "Liov". Jeśli używamy dwóch lub więcej, używamy jako pierwszego "Liov" a jako drugiego (i każdego kolejnego prócz pierwszego) "Ei". Ortografia Quiritu nie pozwala na używanie przecinka, gdy wymienia się słowa w zdaniu, pomiędzy każdym należy umieścić spójnik.
Przedrostki i Przyrostki:
Un- - Przedrostek oznaczający liczbę mnogą.
Atto- - Odpowiednik polskiego przyrostka "Wy-" bądź "Na-". Np. "Wybiegałeś się?" bądź "Naczekała się". Występuje przed "Ca-", ale przed "Un-".
Ca- - Przeczenie, używane także jako przedrostek. Jest to tzw. "Przedrostek Całkowity", czyli jest stawiany przed wszystkimi innymi przedrostkami.
-Xa - Przyrostek dodawany do czasowników, oznacza formę dokonaną.
-Ze - Przyrostek oznaczający formę niedokonaną. Jeśli nie użyje się nia "Xa" ani "Ze", czynność nadal trwa bądź trwa w tej chwili.
-Utic - Przyrostek oznaczający zdrobnienie. Stosowany do większości rzeczowników. Może być używany jako oddzielne słowo, które znaczy "Ukochany", "Mały", "Skarbie", pozytywny wyraz nie potrzebujący rozróżnienia na płeć.
-Ac - "Przyrostek Całkowity", oznaczający czas wykonywania czynności, w tym wypadku przeszły.
-At - Tak jak wyżej, z tą różnicą, że oznacza czas przyszły. Jeśli żadne nie zostanie użyte, czasownik ma czas teraźniejszy.
Zaimki:
Zaimki, w odróżnieniu od podmiotów, nie posiadają rozróżnienia na płeć.
Eave - Moje/Mnie/Mi
Vunnyqe - Twoje/Tobie/Ci
Immave - Jego/Jemu/Mu
Przeczenia tworzy się tak samo jak w innych słowach, dodając przedrostek "Ca", czyli "Nie twoje" będzie "Cavunnyqe". Z kolei "Nie ich" będzie "Caunimmave".
Przykładowe zdania:
Vovo uqlatviutic lyqxaac atlaneu xipe alluqata ɂ
Umowna wymowa: [Wofo uklatfi-utic lykksaak ksipe allukata]
Tłumaczenie: Ten człowieczek został synem zniszczenia.
Caatyuяo cuя ɂ
Umowna wymowa: [Ca-atyuRo cuR]
Tłumaczenie: Nie idź tam.
Lyiqui zalla ɂ яatl lauleiat ɂ
Umowna wymowa: [Lyikui zalla Ratl lauleiat]
Tłumaczenie: Ciepła woda, będziesz mógł płynąć.
Wszelkie moje niedopatrzenia, niedoróbki, wasze uwagi i krytyka są jak najbardziej mile widziane. Od siebie dodam, że przestudiowałem calutką księgę poświęconą egzotycznym językom świata (Rosyjski, Afrykański, Japoński, Tybetański...), ale mimo to nadal mogłem walnąć jakąś straszliwą gapę przez moją nieuwagę, niedopatrzenie bądź po prostu niewiedzę.
EDIT:
Pisownia Quiritu. Najpierw przykład słowa "Uqlatvi", oznaczającego "Człowiek".
Litera "O/U". Jeśli nie ma Qax, czyli górnej kreski zmieniającej wydźwięk litery, wymawia się ją jako "O", jeśli ma, wymawia się jako "U".
Litera "L".
Litera "I/Y", jeśli nie ma Qax, wymawia się jako "I", jeśli ma, wymawia się jako "Y".
Litera "A".
Litera "P".
Litera "Q".
Litera "C".
Litera "N".
Litera "S/Z", jeśli nie ma Qax, wymawia się jako "S", jeśli ma, wymawia się jako "Z".http://i32.tinypic.com/sxnqtz.png Litera "V".
http://i31.tinypic.com/33e6d0o.png Litera "J".
http://i31.tinypic.com/zsu7io.png Litera "X".
http://i30.tinypic.com/15rgk1e.jpg Litera "R/Я". jeśli nie ma Qax, wymawia się jako "R", jeśli ma, wymawia się jako "Я".
http://i27.tinypic.com/2cp29dv.png Litera "E".
http://i32.tinypic.com/20glg9l.png Litera "Ḧ".
http://i25.tinypic.com/syuujr.png Litera "M".
http://i31.tinypic.com/2drxauh.png Litera "T".
Cóż, skan jest jednym słowem do dupy, a i nie chcą się wyświetlić wszystkie litery ze względu na ograniczenie, a wątpię, by komuś chciało się wchodzić w każdy link z osobna. Niedługo może złączę to wszystko w jedną całość. Ponadto litery są w chaosie i nieskładzie, kolejność alfabetowa nie jest zaplanowana jeszcze. Mam jednak nadzieję, że macie ogólny zarys tego, jak wygląda Quirit w oryginalnej pisownii.
Od pół roku krąży mi po głowie parę ciekawych pomysłów na własne uniwersum, ale jestem za leniwy żeby zabrać się do roboty.