Czym jest płeć kulturowa?
"Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo" - Daniel J. Curran, Claire M. Renzetti
Płeć biologiczna - związana z anatomicznymi różnicami ciała kobiety i ciała mężczyzny.
Płeć kulturowa - kształtowana jest społecznie, "uczymy" się jej w procesie socjalizacji.
Problematyka płci kulturowej związana jest z kwestią władzy i nierówności społecznych, dlatego też gender studies stanowią ważną dziedzinę socjologii.
Gender - płeć społeczno-kulturowa: zespół cech, atrybutów, postaw, ról społecznych, stereotypów, oczekiwań społecznych związanych z byciem kobietą lub mężczyzną.
Biologicznie dana płeć (kobieta, mężczyzna) stanowi podstawę konstruowania społecznej kategorii, czyli płci kulturowej (kobiecość lub męskość).
Założenia oznaczają często stereotypy i uprzedzenia.
Stereotyp - uproszczony i uogólniony opis grupy lub jednostki.
Stereotypy dotyczące płci - są uproszczonymi opisami "męskiego mężczyzny" bądź "kobiecej kobiety".
Stereotypy te są zwykle oparte na zasadzie dwubiegunowości w myśleniu potocznym - traktuje się płcie jako przeciwieństwa.
U mężczyzn nie dostrzega się cech kobiecych i odwrotnie.
Stereotypy dotyczą wszystkich aspektów kobiecości i męskości.
Różnorodność w zakresie wariantów kobiecości i męskości występuje w danym społeczeństwie:
na poziomie stosunków interpersonalnych
na poziomie strukturalnym
W każdym społeczeństwie płeć jest podstawą określania:
cech jednostki
akceptowanych form zachowań
wzorów interakcji międzyludzkich
Założenia tego typu wpisane są w instytucje społeczne, w:
ekonomię
system polityczny
system edukacyjny
religię
rodzinę itp.
Zinstytucjonalizowane wzory przejawiania się kobiecości i męskości stanowią podstawę społecznego systemu płci zarówno biologicznej jak kulturowej.
Płeć kulturowa odnosi się do psychologicznych, społecznych, kulturowych różnic między płciami.
W systemach płci - zróżnicowanych i historycznie i kulturowo można wyróżnić:
społeczną konstrukcję płci kulturowej (budowaną na podstawie płci biologicznej)
podział pracy ze względu na płeć - kobiety i mężczyźni wykonują odmienne zadania
społeczną regulację seksualności (pewne formy ekspresji, zachowań seksualnych są akceptowane lub odrzucane).
Społeczny system płci stanowi jednocześnie system stratyfikacji społecznej:
cechy męskie i kobiece
zachowania męskie i kobiece
oraz sami przedstawiciele płci
nie są traktowani jednakowo w społeczeństwie.
Parydygmat - szkoła myślenia.
Oznacza wybór określonych problemów i metod badawczych oraz sposób wyjaśniania, interpretacji zgromadzonych danych.
Parydygmat ogranicza poznanie, gdyż pomija się ważne aspekty rzeczywistości.
Socjologia jest wieloparadygmatyczna - każde zjawisko społeczne może być wyjaśniane na wiele sposobów.
Niekiedy jeden z przyjętych paradygmatów zaczyna dominować, ponieważ panuje przekonanie, że to ten właśnie paradygmat najlepiej wyjaśnia życie społeczne.
W latach 40-60, w badaniach społecznych, także w badaniach nad płcią ważny był strukturalizm funkcjonalny.
Paradygmat funkcjonalizmu opisuje społeczeństwo jako stały, uporządkowany system.
W takim systemie większość społeczeństwa podziela identyczny zestaw wartości, przekonań, oczekiwań w zakresie zachowań innych ludzi.
Można mówić o społecznym konsensusie.
Różnica biologiczna obu płci (mężczyźni są silniejsi, a kobiety rodzą) decyduje o odmienności ról płciowych.