Prawo uporządkowany zbiór norm postępowania uznanych przez państwo, których przestrzeganie gwarantowane jest mocą przymusu państwowego
Norma prawna zachowanie uznane przez pastwo za obowiązkowe, którego realizacja gwarantowana jest przymusem państwowym
Budowa normy prawnej
Hipoteza- określone warunki, w jakich przypisane są komuś obowiązki/prawa
Dyspozycja- określa obowiązki/prawa
Sankcja -konsekwencje prawne
Cechy i podział norm prawnych
Norma bezwzględna-zachowanie dokładnie takie, jak w zapisie
Norma wzgledna-dopuszcza możliwość zachowania innego, niż zapisane
Norma semiimperatywna- wyznaczająca pewne ramy postępowania, dająca swobodę stronom stosunku prawnego, ale w pewnych tylko granicach.
System prawa - całokształt przepisów obowiązujących w danym państwie
Common law (prawo zwyczajowe)
Civil law (prawo zwyczajowe)
Wykładnie prawa (ujęcie pragmatyczne) -zespół czynności zmierzających do ustalenia znaczenia przepisów prawa
Wykładnia prawa w ujęciu apragmatycznym, czyli rezultat wykładni prawa w ujęciu pragmatycznym, tj. ustalone w jej toku znaczenie przepisu lub treść normy prawnej.
Rodzaje wykładni prawa
Ze względu na dokonującego:
Wykładnia autentyczna
Wykładnia formalna
Wykładnia legalna
Wykładnia doktrynalna
Wykładnia operatywna
Wykładnia nieoficjalna
Ze względu na metodę:
Wykładnia językowa
Wykładnia systemowa
Wykładnia historyczna
Wykładnia logiczna
Wykładnia funkcjonalna
Wykładnia celowościowa
ONZ 24.10.1945; San Francisco
powstała w następstwie Ligi Narodów
Stawia sobie za cel utrzymanie pokoju na świecie i rozwijanie współpracy pomiędzy państwami oraz przestrzeganie praw człowieka
główny organ: Zgromadzenie Ogólne -składa się z przedstawicieli wszystkich
państw
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka; 10.12.1948
Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, Gwarantuje m.in. prawo do życia, wolność równości, zakaz niewolnictwa i tortur
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych; 1960
Zakłada podstawowe prawa i wolności oraz zobowiązania państwa wobec obywateli
Główny organ-Komitet Praw Człowieka
Nadanie narodom prawa do samo istnienia, decydowania o samodzielnym rozwoju i korzystanie ze źródeł naturalnych oraz wzajemne poszanowanie się państw
Prawa polityczne dla kobiet i mężczyzn na równych zasadach
Podstawowe prawa obywatelskie i polityczne (to, co w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela)
Rada Europy-Powstanie
5.10.1949- 10 państw podpisuje Traktat Londyński. Obecnie 47 państw, siedziba w Strasburgu
Zajmuje się promocją Praw człowieka i ich ochroną, promocją demokracji i współpracą państw członkowskich w tej dziedzinie
Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka; 1950(podpisana);1953(weszła w życie)
Prawa
do życia
zakaz tortur, niewolnictwa i eksperymentów
prawo do wolności i bezpieczeństwa
wolność myśli, słowa, wyznania i sumienia
wolność zrzeszeń i zgromadzeń
Główny Organ: Europejski Trybunał Praw Człowieka-1998; kontroluje przestrzeganie
Praw człowieka. Skupia 47 sędziów (po jednym z każdego kraju)
Konstytucja
Równość wobec prawa, brak dyskryminacji
poszanowanie odrębność obywateli należących do mniejszości narodowych
ochrona życia, wolność i nietykalność osobista, wolność od tortur
wolność sumienia, religii, zrzeszeń, prawo do uczestnictwa w życiu politycznym
decydowanie o skaldzie instytucji rządzącej poprzesz udział w wyborach
prawa ekonomiczne, socjalne, społeczne (prawo do własności, do dziedziczenia, do pracy, do założenia rodziny)
Definicja przestępstwa; podział przestępstw
Przestępstwo- czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia albo występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomym.
Podział przestępstw
Ze względu na stopień społecznej szkodliwości
Według kryterium wysokości ustawowego zagrożenia karą, przestępstwa dzieli się na zbrodnie i występki. Zbrodnią jest przestępstwo zagrożone pod groźbą kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą. Występkiem jest przestępstwo zagrożone karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Pozostałe czyny zabronione stanowią wykroczenia, które nie są przestępstwami i są uregulowane przede wszystkim w Kodeksie wykroczeń.
Ze względu na sposób działania
Według kryterium sposobu zachowania się sprawcy: przestępstwa z działania (łac. delicta commissiva), przestępstwa z zaniechania (łac. delicta ommissiva) oraz przestępstwa z działania i zaniechania.
Ze względu na skutek
Wg kryterium obejmowania przez znamiona czynu zabronionego jego skutku: przestępstwa materialne (skutkowe) i formalne (bezskutkowe). Skutek jest znamieniem ustawowym (np. przy zabójstwie skutkiem jest śmierć człowieka). Przykładem przestępstwa bezskutkowego (nie ma konieczności wystąpienia prawnie relewantnego skutku) jest składanie fałszywych zeznań.
Ze względu na stosunek do dobra prawem chronionego
Dzielą się na przestępstwa naruszenia dobra prawem chronionego i przestępstwo narażenia na niebezpieczeństwo dobra prawem chronionego. W tym kontekście niebezpieczeństwem jest pewien obiektywny, dynamiczny układ, z którego dalszym rozwojem wiąże się znaczne prawdopodobieństwo nastąpienia ujemnego skutku w postaci zagrożenia dobra prawnego.
Przestępstwa narażenia na niebezpieczeństwo dzieli się na przestępstwa abstrakcyjnego i konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo. Według K. Buchały i A. Zolla nie można ich popełnić w formie stadialnej usiłowania, ponieważ usiłowanie pokrywa się z narażeniem na niebezpieczeństwo.
Ze względu na stronę podmiotową
Dzielimy co do zasady na przestępstwa umyślne i nieumyślne.
Możliwe są różne kombinacje strony podmiotowej, mianowicie wyróżnia się także przestępstwa umyślno - nieumyślne (czyn umyślny skutkujący nieumyślnie wywołanym następstwem), a także nieumyślno - nieumyślne (czyn nieumyślny skutkujący nieumyślnie wywołanym następstwem). Niektórzy Autorzy (patrz: Marek Bojarski ,Jacek Giezek ,Zofia Sienkiewicz: Prawo karne materialne ,część ogólna i szczególna, wydawnictwo LexisNexis str. 125) wyróżniają też przestępstwo umyślno - umyślne, jednak zwykle czyn taki jest uznawany za w całości umyślny (W. Wolter: Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973, s. 152 - 153).
Ze względu na podmiot przestępstwa
Według kryterium cech posiadanych przez sprawcę: przestępstwa powszechne (ogólnosprawcze; łac. delicta communia) i przestępstwa indywidualne (łac. delicta propria). Przestępstwa indywidualne właściwe to przestępstwa, w których cecha indywidualna sprawcy przesądza o bycie przestępstwa. Przestępstwa indywidualne niewłaściwe to przestępstwa, w których istnienie cechy indywidualnej sprawcy nie przesądza o bycie przestępstwa, a jedynie wpływa na zaistnienie typu podstawowego lub kwalifikowanego.
Część doktryny wyróżnia przestępstwa indywidualne co do czynu, zwanymi też przestępstwami własnoręcznymi; podmiotem takiego przestępstwa może być każda karnie odpowiedzialna osoba, ale jedynie pozostająca w określonej sytuacji faktycznej. Przykładem przestępstwa indywidualnego co do czynu jest przestępstwo samouwolnienia się.
Ze względu na rodzaj dóbr chronionych
Wg kryterium rodzaju dóbr chronionych przez prawo karne rozróżnia się zbrodnie przeciwko ludzkości, przestępstwa polityczne (skierowane przeciwko podstawom ustroju państwa, z pobudek politycznych) oraz przestępstwa pospolite (wszystkie pozostałe). W grupie przestępstw pospolitych natomiast wyróżnia się m.in. przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwa przeciwko wolności, przeciw obyczajowości, mieniu, wymiarowi sprawiedliwości, dokumentom, przestępstwa skarbowe itd.
Ze względu na sposób ścigania
Dzielą się na publiczno-skargowe (w tym ścigane z urzędu i ścigane na wniosek) oraz z oskarżenia prywatnego (prywatno-skargowe).
Obowiązywanie prawa karnego w czasie i przestrzeni
Więcej mi się nie chciało pisac ;p