Ołów Pb , Wyst:

wchłanianie: ukl. oddechowy(pyl), przew. pokarmowy, uszkodzona skora.

Sole ołowiu działają ściągająco drażniąco i żrąco.

Wywołują martwice. Szkodliwy wpływ na krew, naczynia, nerwy, przemianę materii, uszkadza nabłonki naczyń włosowatych i zakończenia nerwowe w ścianach naczyń.

DZIAŁANIE:

Wiąże grupy tiolowe w białku enzymów, wypiera z połączeń jony innych metali - zahamowanie aktywności enzymów, polega na zaburzeniach w prawidłowej przemianie ciał porfirytowych. Uniemożliwia prawidłowe wbudowanie Fe w pierścień porfirynowy.

Diagnozowanie:

Wzrasta w moczu wydalanie kwasu deltaaminolewulinowego i koproporfiryny,

krąży z krwią

wydalany przede wszystkim z kałem

odkłada się w kościach i w mniejszym stopniu w wątrobie i w nerkach

OBJAWY KLINICZNE:

U bydła: brak apetytu, przeżuwania, ślinotok, atonia żwacza, bóle, wzdęcia, zaparcia, cuchnące biegunki, Później: silne pobudzenie psychiczne i motoryczne, niepokój, zgrzytanie zębami, grzebanie kończynami, parcie na przeszkody, ruchy manyrzowe, brak koordynacji ruchów, przyjmopwanie niefizjologicznej pozycji, drgawki i skurcze mięśni szkielotowych, ataki furii, agresywność, oczoplons, zupełna ślepota,

w zatruciu przewlekłym: postępujące wychudzenie, osłabienie, niechęć do ruchu, zmęczenie, okresowo się pojawiają: bóle, zaparcia, bolesność, okolice nerek, zmniejszona ilość oddawanego moczu, w moczu stwierdza się białko i krew, objawy nerwowe: zaburzenia ruchowe, brak koordynacji, częściowe porażenie, skurcze, trwałe przykurcze mięśni, czasem dochodzi do porażenia nerwu wzrokowego i trwałej ślepoty, w jamie ustnej wrzodziejące zapalenie błony śluzowej, szare zabarwienie dziąseł, tętno zmienne, twarde, nitkowate,

Postać nadostra: 2-3 godziny od zatrucia, śmierć

Postać ostra u koni: bladość błon śluzowych, duszność, wypływ z nozdrzy, zapalenie ślinianek, dziąseł, bóle, wrażliwość okolicy brzucha na dotyk, drgawki mięśni zadu, częściowe porażenie, porażenia języka czasem,

Przewlekłe: osowiałość, utrata ciężaru, osłabienie, zapalenie płuc, niedokrwistość, porażenie krtani,

U psów: objawy nerwowe: niepokój, nadwrażliwość na bodźce, skurcze, bojaźliwość, rozszerzenie źrenic, agresja, ze strony przewodu pokarmowego: bóle, wymioty, krwawe biegunki,

zmiana anatomopatologiczna: przekrwienie, rozpulchnienie, szare błony śluzowe, wątroba gliniasta, blada, żółtawa, naczynia w mózgu nastrzykane, rozmiękczenie i jamistość tkanki mózgowej,

Diagnozowanie: w wątrobie 30ppm - zatrucie, 50ppm - śmiertelne,

Leczenie: 1-2% Ca - EDTA dootrzewnowo, Ca jest zastąpiony przez ołów nowy związek niedysocjuje w całości wydalany jest z moczem, Mg₂SO₃ - nie podawać gdy objawy CUN. Barbiturany, środki uspokajające, glukoza,

Rtęć :

Tereny przemysłowe, rolnictwo, przemysł,

Wchłanianie: drogą pokarmową, układ oddechowy (opary rtęci), błony śluzowe, skóra, toksyczność rtęci zależy od rozpuszczalności i stopnia dysocjacji, 2-wartościowe bardziej toksyczne od 1-wartościowych, nieorganiczne bardziej od organicznych,

częściowo odkłada się w : wątrobie, nerkach, wydalana przede wszystkim z moczem

Objawy kliniczne: u bydła: silne bóle przewodu pokarmowego, spadek temperatury, śmierć, u cieląt: brak apetytu, posmutnienie, krwawa biegunka, zapalenie jamy ustnej, nieskoordynowane ruchy,

Przy dłużej trwających zatruciach: ślinotok, wymioty, utrudnione połykanie, silne bóle, wodnista biegunka, zapalenie nerek, błony śluzowe jamy ustnej przekrwione, ubytki i owrzodzenia, objawy nerwowe: bojaźliwość, drżenie mięśni, sztywny chód, brak koordynacji ruchowej, porazenie, silne osłabienie, oszołomienie, apatia, ślepota, utrata słuchu, brak wrażliwości na bodźce,

Zatrucia oparami rtęci: zapalenie spojówek, duszności, wypływ z nozdrzy, kaszel, zapalenie płuc,

Przewlekłe: silny świąd, wyprysk na skórze, wypadanie włosów,

Zmiany anatomopatologiczna: zapalenie przewodu pokarmowego i nerek, wątroba powiększona, zwyrodniała, nerki powiększone ze złogami soli wapiennych.

Leczenie: siarka i siarka sodu, środki osłaniające: białko, śluzy, absorbcyjne: węgiel, BAL, jamę ustnę przemywa się nadmanganianem potasowym lub wodą utlenioną,

Selen Se:
2-4 wartosiowy-zmiany zachowania się zw. i różne grupy mobilne.

Źródła: ropa naftowa, węgiel. W glebach zasadowych w postaci selenianów - łatwo rozpuszczalne. W glebie ulegają biotransformacji - lotne formy - atmosfera. W Polsce norma 0,01 - 0,08 mikrograma/litr. Roślina wskaźnikowa - traganek.

Funkcje Selenu w organizmie: składnik peroksydazy glutationowej - ochrona lipidów błony komórkowej - kumulacja.

- oksydacyjno-redukcyjne

- składnik cytochromów

Detoksykacyjna: łącząc się z Hg i Pb chwilowo unieczynniając.

Bioprzyswajalność zależy od formy występowania, składu pożywienia, indywidualnych właściwości organizmu, najłatwiej pobierane - seleniany.

Zapotrzebowanie 100µg/kg w paszy, spadek do 10- niedobór, powyz.3000µg-toksycznosc.

Objawy kliniczne niedoboru: ludzie-Chiny:

-martwica wątroby

-ryzyko choroby nadciśnieniowej,

-zaburzenia funkcji tarczycy

Zwierzęta:

-zwyrodnienie serca,

-zwyrodnienie wątroby,

-nieprawidłowe ukształtowanie tkanek twardych(zęby, siersc,pióra)

TOKSYCZNOSC OSTRA: bydlo owce

- osłabienie tętna,

- duszność,

- wzdęcia

- sinica

- zejście śmiertelne

PODOTRA (ślepa kołowacizna):

- zaburzenia wzroku - ślepota

- osłabienia mięśni, zaburzenia ruchowe

- ruchy maneżowe, ślinotok, łzawienie

Zmiany anatomopatologiczne:

- martwica i marskość wątroby

- powiększenie śledziony

Zatrucia przewlekłe

- choroba ługowa

- wypadanie włosów

- bolesność kończyn

- kulawizny

- zniekształcenie kopyt i racic

- ogólne wyniszczenie

Zmiany anatomopatologiczne:

- atrofia mięśnia sercowego i wątroby,

- ubytki na powierzchniach stawowych kości długich

- ciężarne - ronienia

- płody - teratogenność, zniekształcenia kopyt i racic,

Arsen As łatwo rozpuszczalny, w glebach kwaśnych. Źródła: przemysł metalurgiczny, chemiczny, energetyka (spalanie węgla), popioły węgla brunatnego. W zbiornikach wodnych ulega metylacji i utlenieniu przez mikroby. Alkilowe związki As łatwe przyswajalne. Kumulacja w roślinach: korzenie, bulwy, stare liście. Max stężenie 50mg/kg ms rośliny.

Daglezja - roślina wskaźnikowa. Związki organiczne bardziej toksyczne od nieorganicznych. Wartościowość: 3 wartościowe, bardziej toksyczne od 5 wartościowych, najbardziej toksyczne związki występują w rybach - arenabetaina, w skorupiakach - aresonocholina,

As w H₂O 1mikrogram/litr.

Powodują chorobę czarnej stopy: uszkodzenie naczyń obwodowych - gangrena - zaczernienie stóp, nowotwory skóry, płuc, nerek, wątroby - Tajwan, Indie, Meksyk.

Najbardziej wrażliwe: świnie i drób.

Rozpoznanie: badanie laboratoryjne zwierząt i pasz, As we krwi 1-2mg/litr, nerki wątroba powyżej 3 mg/kg,

Działanie miejscowe: drażniąco, uszkadza naczynia włosowate,

wchłanianie: skóra, układ oddechowy, przewód pokarmowy,

wydalanie: kał, mocz, mleko,

Arszenik: duże stężenie - śmierć, małe stężenie - kumulacja w kościach, skórze, zrogowaciałych tkankach, włosach,

Działanie: rozszerza naczynia krwionośne, działa porażająco - spadek ciśnienia krwi, zwiększona przepuszczalność naczyń, wiąże się z grupami tiulowymi wielu enzymów, powoduje inhibicję, zaburzenia fosforylacji oksydacyjnej, powoduje spadek produkcji energii, postać ostra i podostra: spadek mleczności i brak apetytu, atonia żwacza, obfite, wodniste, cuchnące biegunki, objawy nerwowe, spadek reakcji na bodźce, zaburzenia równowagi, niedowłady, porażenia tyłu, drgawki mięśni, błony śluzowe żółtobrunatne lub czerwone, u ciężarnych ronienia,

Działanie przewlekłe: zaburzenia przewodu pokarmowego, ronienia, jałowość, porażenia, wychudzenie, zgrubienie skóry, wysypki, owrzodzenia, wypadanie włosów,

Zmiany anatomopatologiczne: ostre i podostre, zaczerwienienie błony śluzowej, wybroczyny, wątroba - zwyrodnienie miąższowe i tłuszczowe, przewlekle: wychudzenie, zmiany na skórze, nieżyty przewodu pokarmowego.

Wywiad: badanie wody i paszy, brak objawów patognomonicznych,

Leczenia: środki wymiotne, płukanie żołądka, węgiel, związki olejowe (osłona przewodu pokarmowgo), glukoza i płyn fizjologiczny i v, BAL.

FLUOR:

Produkcja szkła i emalii, superfosfatu.

Miejsca kumulacji: kości - 90%, w zewnętrznej warstwie i nasadach kości długich, zęby, mniejsze ilości w paznokciach i włosach.

Mechanizm działania: bezpośrednio na komórki, zaburzają przemianę Ca, w procesach enzymatycznych szczególnie na metaloenzymy, lub enzymy zależne od Mg, Fe, Cu, Ca. Hamują aktywność kwaśnej fosfatazy, Hamują aktywność enzymów biorących udział w krzepnięciu krwi, hamują: oddychanie tkankowe, przemianę węglowodanów, syntezę hormonów, przytarczyc, tarczycy i przysadki, z Ca tworzy nierozerwalne połączenie i powoduje spadek Ca w surowicy krwi, działa drażniąco na skórę i może przenikać przez naskórek do głębszych tkanek powodując martwicę.

Istota działania: blokada Ca,

Najbardziej wrażliwe bydło.

Objawy:

OSTRE - rzadko

Wymioty, biegunka, utrata wrażliwości na bodźce, osłabienie krążenia, zapaść, zejście śmiertelne,

PRZEWLEKŁE: - najczęściej

- dotyczy zębów i kości

- slabe osadzenie w zębodołach

Patognomoniczne:

- nierównomierne ścieranie zębów,

- brunatne piany na zębach

- ubytki szkliwa

- kości - guzy na głowie, żebrach i kościach długich

- kości łamliwe, kruche,

- rozmiękania, odwapniania kości,

- kulawizny, zapalenia stawów, wychudzenie, spadek mleczności,

Zmiany anatomopatologiczne:

Ostre: krwotoczne zapalenie przewodu pokarmowego

- treść przewodu pokarmowego zmieszana z krwią,

- zwyrodnienia wątroby i nerek

Przewlekłe:

- wychudzenie, zmiany w zębach i kościach,

Postępowanie:

Ostre:

Wiązane Ca przez F: woda wapienna, sole wapniowe,

Przewlekłe:

Inna pasza, większy dodatek węglanu wapnia, podawanie Wit D

Przy zatruciu F zmiany na zębach a przy Cd nie.

Kadm Cd

Występowanie:

zanieczyszczenia gleby - nawozy fosforanowe,

Wchłanianie kadmu w przewodzie pokarmowym zależy od: formy chemicznej, wieku zwierzęcia, niskiej zawartości Fe, Ca, białek w diecie.

Metalotioneina - białko niskocząsteczkowe, Funkcja: ułatwia wchłanianie z przewodu pokarmowego: Cu, Fe, Zn. Ułatwia wchłanianie kadmu. Powstaje pod wpływem tych pierwiastków. Funkcja magazynowa: Cu i Zn, detoksykacyjna w nerkach, zmiatacz wolnych rodników, transport,

Działanie: powoduje protenurię, glikonurię,

Diagnozowanie: obecność we krwi i moczu B-2immunoglobulina, białko wiążące retinol, B-nacetyloglukozoamidaza.

Działanie odległe: embriotoksyczność, teratogenność, wady głowy, kończyn, brak lub niedorozwój żuchwy, rozszczep podniebienia,

Kumuluje się w: w przysadce, jajnikach, spadek LH, 17estradiolu, uszkodzenie funkcji nabłonków,

Łożysko: uszkodzenie naczyń włosowatych, wybroczyny, zaburzony transport aminokwasów do płodu,

Gonady męskie: bardzo wrażliwe, uszkodzenia śródbłonka, naczyń włosowatych, zwiększona przepuszczalność, obrzęki, skrzepy, zmiany w nabłonku, zmiany w nabłonku plemnikotwórczym, do zaniku tkanki plemnikotwórczej, u starszych osobników nowotwory prostaty.

Choroba itai - itai: osteoporoza, osteomalacja, dysfunkcja nerek, białko i cukier w moczu, zwiększona ilość zasadowej fosfatazy w surowicy,

Objawy: świnie: spadek apetytu, wymioty, silna biegunka, cielęta: 640ppm/9-20 tygodni: zgrubienie stawów, wypadanie włosów, łuszczenie naskórka, zmiany w jamie ustnej, zaburzenia oddechowe i odwodnienia organizmu, nieprawidłowa budowa plemników, 2560ppm Cd - śmierć po 2-8 tyg. Zn - hamuje szkodliwe działanie Cd, u kogutów: zanik kanalików nasiennych i nasieniotwórczego nabłonka, zmniejszenie jąder.

Kadm hamuje aktywność enzymów, kumuluje się i trwale łączy z tkankami.

Sekcja: zawały w płucach i krwawienia podopłucnowe, zapalenie przewodu pokarmowego, uszkodzenie nerek, dłuższe działanie: wychudzenie, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, tłuszczowe zwyrodnienia mięśnia sercowego, przewlekłe: przerost mięśnia sercowego.

Leczenie: brak, BAL - chwilowa poprawa.

Ołów Pb , Wyst:

wchłanianie: ukl. oddechowy(pyl), przew. pokarmowy, uszkodzona skora.

Sole ołowiu działają ściągająco drażniąco i żrąco.

Wywołują martwice. Szkodliwy wpływ na krew, naczynia, nerwy, przemianę materii, uszkadza nabłonki naczyń włosowatych i zakończenia nerwowe w ścianach naczyń.

DZIAŁANIE:

Wiąże grupy tiolowe w białku enzymów, wypiera z połączeń jony innych metali - zahamowanie aktywności enzymów, polega na zaburzeniach w prawidłowej przemianie ciał porfirytowych. Uniemożliwia prawidłowe wbudowanie Fe w pierścień porfirynowy.

Diagnozowanie:

Wzrasta w moczu wydalanie kwasu deltaaminolewulinowego i koproporfiryny,

krąży z krwią

wydalany przede wszystkim z kałem

odkłada się w kościach i w mniejszym stopniu w wątrobie i w nerkach

OBJAWY KLINICZNE:

U bydła: brak apetytu, przeżuwania, ślinotok, atonia żwacza, bóle, wzdęcia, zaparcia, cuchnące biegunki, Później: silne pobudzenie psychiczne i motoryczne, niepokój, zgrzytanie zębami, grzebanie kończynami, parcie na przeszkody, ruchy manyrzowe, brak koordynacji ruchów, przyjmopwanie niefizjologicznej pozycji, drgawki i skurcze mięśni szkielotowych, ataki furii, agresywność, oczoplons, zupełna ślepota,

w zatruciu przewlekłym: postępujące wychudzenie, osłabienie, niechęć do ruchu, zmęczenie, okresowo się pojawiają: bóle, zaparcia, bolesność, okolice nerek, zmniejszona ilość oddawanego moczu, w moczu stwierdza się białko i krew, objawy nerwowe: zaburzenia ruchowe, brak koordynacji, częściowe porażenie, skurcze, trwałe przykurcze mięśni, czasem dochodzi do porażenia nerwu wzrokowego i trwałej ślepoty, w jamie ustnej wrzodziejące zapalenie błony śluzowej, szare zabarwienie dziąseł, tętno zmienne, twarde, nitkowate,

Postać nadostra: 2-3 godziny od zatrucia, śmierć

Postać ostra u koni: bladość błon śluzowych, duszność, wypływ z nozdrzy, zapalenie ślinianek, dziąseł, bóle, wrażliwość okolicy brzucha na dotyk, drgawki mięśni zadu, częściowe porażenie, porażenia języka czasem,

Przewlekłe: osowiałość, utrata ciężaru, osłabienie, zapalenie płuc, niedokrwistość, porażenie krtani,

U psów: objawy nerwowe: niepokój, nadwrażliwość na bodźce, skurcze, bojaźliwość, rozszerzenie źrenic, agresja, ze strony przewodu pokarmowego: bóle, wymioty, krwawe biegunki,

zmiana anatomopatologiczna: przekrwienie, rozpulchnienie, szare błony śluzowe, wątroba gliniasta, blada, żółtawa, naczynia w mózgu nastrzykane, rozmiękczenie i jamistość tkanki mózgowej,

Diagnozowanie: w wątrobie 30ppm - zatrucie, 50ppm - śmiertelne,

Leczenie: 1-2% Ca - EDTA dootrzewnowo, Ca jest zastąpiony przez ołów nowy związek niedysocjuje w całości wydalany jest z moczem, Mg₂SO₃ - nie podawać gdy objawy CUN. Barbiturany, środki uspokajające, glukoza,

Rtęć :

Tereny przemysłowe, rolnictwo, przemysł,

Wchłanianie: drogą pokarmową, układ oddechowy (opary rtęci), błony śluzowe, skóra, toksyczność rtęci zależy od rozpuszczalności i stopnia dysocjacji, 2-wartościowe bardziej toksyczne od 1-wartościowych, nieorganiczne bardziej od organicznych,

częściowo odkłada się w : wątrobie, nerkach, wydalana przede wszystkim z moczem

Objawy kliniczne: u bydła: silne bóle przewodu pokarmowego, spadek temperatury, śmierć, u cieląt: brak apetytu, posmutnienie, krwawa biegunka, zapalenie jamy ustnej, nieskoordynowane ruchy,

Przy dłużej trwających zatruciach: ślinotok, wymioty, utrudnione połykanie, silne bóle, wodnista biegunka, zapalenie nerek, błony śluzowe jamy ustnej przekrwione, ubytki i owrzodzenia, objawy nerwowe: bojaźliwość, drżenie mięśni, sztywny chód, brak koordynacji ruchowej, porazenie, silne osłabienie, oszołomienie, apatia, ślepota, utrata słuchu, brak wrażliwości na bodźce,

Zatrucia oparami rtęci: zapalenie spojówek, duszności, wypływ z nozdrzy, kaszel, zapalenie płuc,

Przewlekłe: silny świąd, wyprysk na skórze, wypadanie włosów,

Zmiany anatomopatologiczna: zapalenie przewodu pokarmowego i nerek, wątroba powiększona, zwyrodniała, nerki powiększone ze złogami soli wapiennych.

Leczenie: siarka i siarka sodu, środki osłaniające: białko, śluzy, absorbcyjne: węgiel, BAL, jamę ustnę przemywa się nadmanganianem potasowym lub wodą utlenioną,

Selen Se:
2-4 wartosiowy-zmiany zachowania się zw. i różne grupy mobilne.

Źródła: ropa naftowa, węgiel. W glebach zasadowych w postaci selenianów - łatwo rozpuszczalne. W glebie ulegają biotransformacji - lotne formy - atmosfera. W Polsce norma 0,01 - 0,08 mikrograma/litr. Roślina wskaźnikowa - traganek.

Funkcje Selenu w organizmie: składnik peroksydazy glutationowej - ochrona lipidów błony komórkowej - kumulacja.

- oksydacyjno-redukcyjne

- składnik cytochromów

Detoksykacyjna: łącząc się z Hg i Pb chwilowo unieczynniając.

Bioprzyswajalność zależy od formy występowania, składu pożywienia, indywidualnych właściwości organizmu, najłatwiej pobierane - seleniany.

Zapotrzebowanie 100µg/kg w paszy, spadek do 10- niedobór, powyz.3000µg-toksycznosc.

Objawy kliniczne niedoboru: ludzie-Chiny:

-martwica wątroby

-ryzyko choroby nadciśnieniowej,

-zaburzenia funkcji tarczycy

Zwierzęta:

-zwyrodnienie serca,

-zwyrodnienie wątroby,

-nieprawidłowe ukształtowanie tkanek twardych(zęby, siersc,pióra)

TOKSYCZNOSC OSTRA: bydlo owce

- osłabienie tętna,

- duszność,

- wzdęcia

- sinica

- zejście śmiertelne

PODOTRA (ślepa kołowacizna):

- zaburzenia wzroku - ślepota

- osłabienia mięśni, zaburzenia ruchowe

- ruchy maneżowe, ślinotok, łzawienie

Zmiany anatomopatologiczne:

- martwica i marskość wątroby

- powiększenie śledziony

Zatrucia przewlekłe

- choroba ługowa

- wypadanie włosów

- bolesność kończyn

- kulawizny

- zniekształcenie kopyt i racic

- ogólne wyniszczenie

Zmiany anatomopatologiczne:

- atrofia mięśnia sercowego i wątroby,

- ubytki na powierzchniach stawowych kości długich

- ciężarne - ronienia

- płody - teratogenność, zniekształcenia kopyt i racic,

Arsen As łatwo rozpuszczalny, w glebach kwaśnych. Źródła: przemysł metalurgiczny, chemiczny, energetyka (spalanie węgla), popioły węgla brunatnego. W zbiornikach wodnych ulega metylacji i utlenieniu przez mikroby. Alkilowe związki As łatwe przyswajalne. Kumulacja w roślinach: korzenie, bulwy, stare liście. Max stężenie 50mg/kg ms rośliny.

Daglezja - roślina wskaźnikowa. Związki organiczne bardziej toksyczne od nieorganicznych. Wartościowość: 3 wartościowe, bardziej toksyczne od 5 wartościowych, najbardziej toksyczne związki występują w rybach - arenabetaina, w skorupiakach - aresonocholina,

As w H₂O 1mikrogram/litr.

Powodują chorobę czarnej stopy: uszkodzenie naczyń obwodowych - gangrena - zaczernienie stóp, nowotwory skóry, płuc, nerek, wątroby - Tajwan, Indie, Meksyk.

Najbardziej wrażliwe: świnie i drób.

Rozpoznanie: badanie laboratoryjne zwierząt i pasz, As we krwi 1-2mg/litr, nerki wątroba powyżej 3 mg/kg,

Działanie miejscowe: drażniąco, uszkadza naczynia włosowate,

wchłanianie: skóra, układ oddechowy, przewód pokarmowy,

wydalanie: kał, mocz, mleko,

Arszenik: duże stężenie - śmierć, małe stężenie - kumulacja w kościach, skórze, zrogowaciałych tkankach, włosach,

Działanie: rozszerza naczynia krwionośne, działa porażająco - spadek ciśnienia krwi, zwiększona przepuszczalność naczyń, wiąże się z grupami tiulowymi wielu enzymów, powoduje inhibicję, zaburzenia fosforylacji oksydacyjnej, powoduje spadek produkcji energii, postać ostra i podostra: spadek mleczności i brak apetytu, atonia żwacza, obfite, wodniste, cuchnące biegunki, objawy nerwowe, spadek reakcji na bodźce, zaburzenia równowagi, niedowłady, porażenia tyłu, drgawki mięśni, błony śluzowe żółtobrunatne lub czerwone, u ciężarnych ronienia,

Działanie przewlekłe: zaburzenia przewodu pokarmowego, ronienia, jałowość, porażenia, wychudzenie, zgrubienie skóry, wysypki, owrzodzenia, wypadanie włosów,

Zmiany anatomopatologiczne: ostre i podostre, zaczerwienienie błony śluzowej, wybroczyny, wątroba - zwyrodnienie miąższowe i tłuszczowe, przewlekle: wychudzenie, zmiany na skórze, nieżyty przewodu pokarmowego.

Wywiad: badanie wody i paszy, brak objawów patognomonicznych,

Leczenia: środki wymiotne, płukanie żołądka, węgiel, związki olejowe (osłona przewodu pokarmowgo), glukoza i płyn fizjologiczny i v, BAL.

FLUOR:

Produkcja szkła i emalii, superfosfatu.

Miejsca kumulacji: kości - 90%, w zewnętrznej warstwie i nasadach kości długich, zęby, mniejsze ilości w paznokciach i włosach.

Mechanizm działania: bezpośrednio na komórki, zaburzają przemianę Ca, w procesach enzymatycznych szczególnie na metaloenzymy, lub enzymy zależne od Mg, Fe, Cu, Ca. Hamują aktywność kwaśnej fosfatazy, Hamują aktywność enzymów biorących udział w krzepnięciu krwi, hamują: oddychanie tkankowe, przemianę węglowodanów, syntezę hormonów, przytarczyc, tarczycy i przysadki, z Ca tworzy nierozerwalne połączenie i powoduje spadek Ca w surowicy krwi, działa drażniąco na skórę i może przenikać przez naskórek do głębszych tkanek powodując martwicę.

Istota działania: blokada Ca,

Najbardziej wrażliwe bydło.

Objawy:

OSTRE - rzadko

Wymioty, biegunka, utrata wrażliwości na bodźce, osłabienie krążenia, zapaść, zejście śmiertelne,

PRZEWLEKŁE: - najczęściej

- dotyczy zębów i kości

- slabe osadzenie w zębodołach

Patognomoniczne:

- nierównomierne ścieranie zębów,

- brunatne piany na zębach

- ubytki szkliwa

- kości - guzy na głowie, żebrach i kościach długich

- kości łamliwe, kruche,

- rozmiękania, odwapniania kości,

- kulawizny, zapalenia stawów, wychudzenie, spadek mleczności,

Zmiany anatomopatologiczne:

Ostre: krwotoczne zapalenie przewodu pokarmowego

- treść przewodu pokarmowego zmieszana z krwią,

- zwyrodnienia wątroby i nerek

Przewlekłe:

- wychudzenie, zmiany w zębach i kościach,

Postępowanie:

Ostre:

Wiązane Ca przez F: woda wapienna, sole wapniowe,

Przewlekłe:

Inna pasza, większy dodatek węglanu wapnia, podawanie Wit D

Przy zatruciu F zmiany na zębach a przy Cd nie.

Kadm Cd

Występowanie:

zanieczyszczenia gleby - nawozy fosforanowe,

Wchłanianie kadmu w przewodzie pokarmowym zależy od: formy chemicznej, wieku zwierzęcia, niskiej zawartości Fe, Ca, białek w diecie.

Metalotioneina - białko niskocząsteczkowe, Funkcja: ułatwia wchłanianie z przewodu pokarmowego: Cu, Fe, Zn. Ułatwia wchłanianie kadmu. Powstaje pod wpływem tych pierwiastków. Funkcja magazynowa: Cu i Zn, detoksykacyjna w nerkach, zmiatacz wolnych rodników, transport,

Działanie: powoduje protenurię, glikonurię,

Diagnozowanie: obecność we krwi i moczu B-2immunoglobulina, białko wiążące retinol, B-nacetyloglukozoamidaza.

Działanie odległe: embriotoksyczność, teratogenność, wady głowy, kończyn, brak lub niedorozwój żuchwy, rozszczep podniebienia,

Kumuluje się w: w przysadce, jajnikach, spadek LH, 17estradiolu, uszkodzenie funkcji nabłonków,

Łożysko: uszkodzenie naczyń włosowatych, wybroczyny, zaburzony transport aminokwasów do płodu,

Gonady męskie: bardzo wrażliwe, uszkodzenia śródbłonka, naczyń włosowatych, zwiększona przepuszczalność, obrzęki, skrzepy, zmiany w nabłonku, zmiany w nabłonku plemnikotwórczym, do zaniku tkanki plemnikotwórczej, u starszych osobników nowotwory prostaty.

Choroba itai - itai: osteoporoza, osteomalacja, dysfunkcja nerek, białko i cukier w moczu, zwiększona ilość zasadowej fosfatazy w surowicy,

Objawy: świnie: spadek apetytu, wymioty, silna biegunka, cielęta: 640ppm/9-20 tygodni: zgrubienie stawów, wypadanie włosów, łuszczenie naskórka, zmiany w jamie ustnej, zaburzenia oddechowe i odwodnienia organizmu, nieprawidłowa budowa plemników, 2560ppm Cd - śmierć po 2-8 tyg. Zn - hamuje szkodliwe działanie Cd, u kogutów: zanik kanalików nasiennych i nasieniotwórczego nabłonka, zmniejszenie jąder.

Kadm hamuje aktywność enzymów, kumuluje się i trwale łączy z tkankami.

Sekcja: zawały w płucach i krwawienia podopłucnowe, zapalenie przewodu pokarmowego, uszkodzenie nerek, dłuższe działanie: wychudzenie, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, tłuszczowe zwyrodnienia mięśnia sercowego, przewlekłe: przerost mięśnia sercowego.

Leczenie: brak, BAL - chwilowa poprawa.