Scenariusz lekcji historii w klasie V szkoły podstawowej
Temat: Bolesław Krzywousty i jego testament - początki rozbicia dzielnicowego.
Czas realizacji: 45 minut
Cele:
a) ogólne:
Zapoznanie się z osobą Bolesława Krzywoustego i znaczeniem jego testamentu
Ukazanie sytuacji Polski w XII wieku - rozbicie dzielnicowe
b) operacyjne: po zakończeniu lekcji uczeń:
Na poziomie wiadomości:
Zan pojęcia i terminy historyczne: senior (princeps), statut, rozbicie dzielnicowe, dzielnica senioralna, prerogatywy, Krzyżacy
Pamięta postaci: Bolesław Krzywousty, Zbigniew, Władysław II Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko Stary, Henryk Sandomierski i Kazimierz Sprawiedliwy (najmłodszy syn nie objęty statutem)
Zapoznał się z przyczynami, postanowieniami i skutkami księcia Bolesława
Zna sytuację w państwie Piastów za panowania Bolesława
Wykazuje wiedze na temat jego panowania
Na poziomie umiejętności:
Wskazuje na mapie poszczególne dzielnice Polski przyznane synom przez B. Krzywoustego
Potrafi wytłumaczyć na czym polega zasada senioratu
Umie łączyć wydarzenia w związki przyczynowo - skutkowe
Prawidłowo posługuje się poznanymi pojęciami
Potrafi pracować z tekstem źródłowym
Samodzielnie umiejscawia na mapie dzielnice senioralną, dzielnice dziedziczne oraz miejsca zwycięskich bitew: Psie Pole (koło Wrocławia) i Głogów
3. Metody pracy:
a) Pogadanka
b) Analiza tekstu źródłowego
c) Praca z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeń
d) Dyskusja
e) Praca z mapą
4. Formy pracy:
a) Indywidualna
b) Jednostkowa
c) Grupowa
5. Pomoce dydaktyczne:
a) Mapa ścienna
b) Podręcznik historii dla klasy V szkoły podstawowej
c) Zeszyt ćwiczeń dla klasy V szkoły podstawowej
d) Fragment Roczników Jana Długosza
e) Notka biograficzna (załącznik)
f) Notatka dla ucznia (załącznik)
6. Tok lekcyjny:
a) Faza przygotowawcza (około 10 minut)
Przywitanie uczniów
Sprawdzenie obecności
Sprawdzenie zadania domowego
W ramach powtórzenia wiadomości z ostatniej lekcji nauczyciel zadaje uczniom kilka pytań ( Kto był pierwszym królem Polski?, Czy popierał akcje chrystianizacyjną, jeśli tak w jaki sposób?, Kiedy zginął św. Wojciech i w jakich okolicznościach?, najważniejsze postanowienia zjazdu gnieźnieńskiego - chętny uczeń wskaże na mapie utworzone arcybiskupstwo i biskupstwa)
b) Faza realizacyjna:
Nauczyciel zapisuje temat lekcji na tablicy
Przypomina uczniom, że nadal omawiane są dzieje władców z rodu Piastów, choć książę Bolesław Krzywousty nie był koronowany
Nauczyciel rozrysowuje na tablicy rodowód Piastów (uczniowie przepisują do zeszytów)
Nauczyciel wspomina o walce o tron między Bolesławem a jego bratem Zbigniewem. Jako ciekawostkę opowiada o klątwie kościelnej i próbach jej zdjęcia. Te zdarzenia będą miały istotny wpływ przy analizowaniu motywów stworzenia przez Bolesława III testamentu
Rozdaje uczniom teksty źródłowe dotyczące osoby księcia Bolesława (uczniowie czytają i odpowiadają na zadane pytania: jak autor ocenia postać księcia, jakie jego cechy podkreśla, ile bitew stoczył Bolesław?)
Nauczyciel uzupełnia informacje dotyczące księcia (przedstawia jego rządy i prowadzone przez niego walki)
Nauczyciel mówi o statucie Bolesława (uczeń odczytuje definicje statutu)
Nauczyciel zapisuje na tablicy, a uczniowie w zeszytach jak podzielono ziemie Polski (wskazuje je na mapie)
W celu utrwalenia chętni uczniowie podchodzą do mapy i wskazują dzielnice z zaznaczeniem dzielnicy senioralnej
Uczniowie odczytują definicje pojęć: senior (princeps), dzielnica senioralna, prerogatywy
Uczniowie uzupełniają ćwiczenie 3 strona 68 (w razie potrzeby nauczyciel pomaga)
Nauczyciel wspomina o skutkach statutu i prosi o odczytanie definicji dotyczącej rozbicia dzielnicowego
Uczniowie samodzielnie odczytują w podręczniku punkt zatytułowany Groźni sąsiedzi - strona 116,117, zapoznają się informacja na temat Krzyżaków, następnie uzupełniają ćwiczenie 4 strona 68
c) Faza podsumowująca:
Nauczyciel tłumaczy na czym będzie polegać zadanie domowe (uczniowie dokańczają zadania w zeszytach ćwiczeń i wykonują polecenie znajdujące się w załączniku)
Nauczyciel ocenia najaktywniejszych uczniów
1