Most pons

Rys. 1

Częścią dolną tyłomózgowia wtórnego mającą kształt poprzecznego wałeczka jest most. Słynie on z tego, że po jego bokach wychodzi najpotężniejszy nerw czaszkowy V trójdzielny.

UWAGA!

On wychodzi mostem ale swoje jądra ma w rdzeniu przedłużonym. Nerw ten trochę nawiązuje swą budową do nerwu rdzeniowego bo ma dwa korzenie:

1 tylno górny (czuciowy)

2 przednio dolny (ruchowy)

Na pierwszym z wymienionych znajduje się b. duży zwój czuciowy, czyli zwój trójdzielny - ganglion trigeminale. On powoduje to, że jest czucie na całej głowie. U ludzi zdarza się rakowacenie tego zwoju. Jego wyłuskanie powoduje pomyślny powrót do zdrowia.

Nerw V dzieli się wg nazwy na trzy gałęzie

V/1 - nerw oczny (nie mylić z II n. wzrokowym) przeznaczony jako n. czuciowy dla okolicy oczodołu.

V/2 - nerw szczękowy (całkowicie czuciowy) jego jedną z gałęzi jest n. podoczodołowy 4, który przebiega w kanale o tej nazwie. Przeznaczony jest czuciowo dla zębów łuku górnego oraz całej trzewioczaszki bez żuchwy.

Nie wszystkie włókna tego nerwu wychodzą otworem podoczodołowym. Część z nich biegnie w śródkościu do zębów siekaczy górnych.

V/3 - nerw żuchwowy (mieszany ruchowo-czuciowy) między innymi ma włókna dla mm. żuciowych. Należy pamiętać, że cały nerw V unerwia pochodne łuku żuchwowego, a więc i mięśnie żuciowe trzewno pochodne. Nerw żuchwowy oddaje gałąź (6) - n. językowy (nie mylić z XII parą nn. podjęzykowych). N. językowy jest n. czuciowym dla języka. Odbiera on również od nerwu VII słynną gałązkę, która przeznaczona jest dla kubków smakowych języka. Ta gałązka (9) nazywa się struną bębenkową, a nie nerwem.

Druga gałąź nerwu żuchwowego (5) to n. zębodołowy dolny. Wnika on do kanału żuchwy i wychodzi zeń jako nerw bródkowy (8). Na podobieństwo nerwu podoczodołowego n. zębodołowy dolny i jego syn bródkowy unerwiają zęby w łuku dolnym oraz czuciowo wargę dolną.

Rdzeń przedłużony - rdzeniomózgowie

Ostatni pęcherzyk spłaszczony grzbietowo-górnie, jest podobny już do rdzenia kręgowego . Stanowi dno komory IV i można go oglądać na preparacie od strony brzusznej. Właśnie od tej strony brzusznej jest on podobny do dwupasmowego warkocza. Te pasma to są słynne piramidy rdzenia przedłużonego, w których wyróżniamy ich słynne skrzyżowanie piramid. Od tej strony oglądany r.p. daje możliwość widzenia następujących nerwów czaszkowych od VI - XII.

VI - n. odwodzący, dla mm. zewnętrznych gałki ocznej - somatyczno pochodnych - „współzawodnik” nn. III i IV

VII - n. twarzowy, który wchodzi do otworu słuchowego wew., a wychodzi otworem rylcowo sutkowym. Po drodze korzystając z kolanka kanału twarzowego oddaje wspomnianą strunę bębenkową dla n. językowego. Obsługuje on (VII) pochodne łuku gnykowego, w więc również mm. mimiczne trzewno pochodne.

UWAGA!

Biegnie on pod skórą twarzy i u psa można go pomylić z przewodem przyusznicy (Stentona), który też biegnie w poprzek m. żwacza

VIII - n. statyczno-słuchowy (stara nazwa); przedsionkowo-ślimakowy. Unerwia narząd słuchu i równowagi (rok II).

IX - n. językowo-gardłowy, dzieli się na dwie gałęzie językową i gardłową. (Pierwsza czuciowa dla języka, druga ruchowa dla mm. gardła - są to mm. trzewno pochodne następnego po łuku gnykowym łuku)

X - n. błędny - przedziwny nerw, który zawiera włókna parasympatyczne ale też i sympatyczne oraz ruchowe dla krtani (ponoć też włókna czuciowe dla języka). Wychodzi on z czaszki przez otwór poszarpany i idzie aż do końca jamy brzusznej unerwiając po drodze wszystkie narządy parasympatycznie.

UWAGA!

Rys. 2

W odcinku szyjnym jednoczy się tylko fizycznie, nie czynnościowo ze swoim „wrogiem” pniem współczulnym dając z nim razem pień błędno współczulny. Pień współczulny poznajemy po tym, że w przodzie ma zgrubienie szare - zwój szyjny przedni.

Nerw błędny osiągnąwszy jamę klatki piersiowej lewy i prawy dzielą się na gałąź brzuszną i grzbietową. Gałęzie grzbietowe jednoczą się w pień błędny brzuszny. Od tego momentu nie powinno się mówić nerwy, a pnie błędne, które jako plecionka towarzyszą przełykowi. Z nim razem przechodzą przez przeponę - przez rozwór przełykowy (co dalej patrz dalej).

Rys. 3

Nerw błędny ma w swym wyposażeniu włókna ruchowe dla mięśni trzewno pochodnych krtani. Zaplanowano, że dwa będą nerwy - krtaniowy przedni i tylny. Okazało się, że n. krtaniowy przedni (1) wysiadł na właściwym przystanku, natomiast krtaniowy tylny jakby się zagapił i od n. błędnego odszedł dopiero w jamie piersiowej - musiał wrócić do krtani, z tąd został przezwany jako n. krtaniowy powrotny lub wsteczny (n. laryngeus recurrens). N. krtaniowy przedni korzystając z nieobecności brata unerwia tylko m. pierścienno-tarczowy, a reszta jego włókien to czuciowe. Natomiast powrotny (n.k.) unerwia resztę mm. krtani. Oba nn. krtaniowe powrotne zahaczają się w jamie piersiowej, jeden o łuk aorty, drugi o tętnicę podobojczykową prawą. Na tej kombinacji najbardziej ucierpiał koń, bo krótko mówiąc może mieć „niedonerwioną” krtań, w której błona śluzowa odchodzi jak źle przyklejona tapeta i furczy podczas wdechu i wydechu (dychawica świszcząca - schorzenie objęte rękojmią).

Nerw XI dodatkowy - który powstał przez złodziejstwo, okradł n. X i XII. Ma włókna ruchowe mm. trzewno pochodnych, które znalazły się na szyi:

m. mostkowo sutkowo obojczykowego, z którego powstały:

Na wzór nerwu rdzeniowego ma dwie gałęzie grzbietową i brzuszną.

UWAGA!

Kiedyś nie było 7 kręgów szyjnych lecz więcej. Nie istniejące pierwsze kręgi weszły do budowy czaszki, a pierwsze nerwy szyjne dawniejsze to n. XI i XII.

Nerw XII podjęzykowy - czysto ruchowy dla mm. Somatyczno pochodnych języka i kości gnykowej.

Rys. 4

Dno komory IV utworzone przez rdzeń przedłużony jest podobne do romboidalnego latawca, którego pola dzieli bruzda pośrodkowa i dwie graniczne . Obszar tego rombu to dół równoległoboczny. Niektóre jądra w tym rdzeniu uwypukliły się na tej podłodze i tak mamy:

O innych jądrach nie ma tu mowy bo się nie wybrzuszyły.

Układ wegetatywny

Rys. 5

Ma dwie części współczulną - sympatyczną i przywspółczulną - parasympatyczną. Podobnie jak układ somatyczny, czyli dowolny ma swoja część ośrodkową (w rdzeniu i w mózgowiu) oraz obwodową. Układ ten nie ma własnych dróg i jego włókna są przybłędą dla innych traktów i tak układ współczulny na obwodzie towarzyszy naczyniom krwionośnym, z tąd nazywa się inaczej naczyniowym. Natomiast układ parasympatyczny towarzyszy nerwom somatycznym, mimo to w jednym i drugim przypadku mogą być samodzielne ścieżki.

Kanonem jest to, że: jądra przywspółczulne w ukł. centralnym znajdują się w śródmózgowiu, rdzeniu przedłużonym i w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego.

Natomiast luźne komórki parasympatyczne leżą na całej długości rdzenia kręgowego w tzw. istocie pośredniej rogów grzbietowych. Na obwodzie leżą zwoje wegetatywne oraz włókna przed i zazwojowe.

Układ współczulny

Tuż pod trzonami kręgów po lewej i prawej stronie od ogona do głowy ciągną się dwa różańce lewy i prawy. Ich nitka to słynne pnie współczulne, natomiast paciorki to zwoje. Jest ich tyle ile kręgów np. w odcinku piersiowym u konia 18 a u psa 13. W następnych odcinkach również tyle ile kręgów, ale w odcinku szyjnym coś się stało. Są tylko 3 zwoje szyjne:

Zwój szyjny przedni

Zwój szyjny środkowy

Zwój szyjny tylny

Przedni jest widoczny na preparatach. Od niego na obszar głowy wychodzą 4 nerwy zazwojowe:

4 - n. szyjno tętniczy wewnętrzny

5,5 - nn. szyjno tętnicze zewnętrzne

6 - n. szyjny

7 - gałęzie łączące szare dla nn. IX, X, XII

Zwój szyjny tylny (3) zespolił się z dwoma pierwszymi zwojami piersiowymi i utworzył słynny zwój gwiaździsty, który obecnie nazywa się zwojem szyjno-piersiowym. Od tego zwoju w kierunku do szyi odchodzi zazwojowy nerw kręgowy, który z żyłą i tętnicą o podobnej nazwie biegnie w kanale poprzecznym szyi i oddaje nn. szyjnym włókna sympatyczne, które nazywają się gałęziami łączącymi szarymi.

Od tegoż zwoju gwiaździstego dochodzą do serca nn. sercowe szyjne, czyli nn. pobudzające akcję serca. Są jeszcze nn. sercowe piersiowe odchodzące od zwojów piersiowych bezpośrednio.

Splot słoneczny

Rys. 6

Zwoje, które leżą na nitce, czyli zwoje pnia współczulnego to zwoje przykręgowe, natomiast zwoje, które leżą np. w jamie brzusznej czy miednicznej dalej od kręgosłupa to zwoje przedkręgowe. Jest to plątanina komórek i włókien, te włókna, które dochodzą do splotu od zwojów przykręgowych to włosy słoneczne ( ------) te, które odchodzą ( - - - - ) to włókna zazwojowe.

UWAGA!

Oko lewe i prawe to zwój trzewny prawy i lewy. Nosek to tętnica trzewna. Usta - zwój krezkowy przedni. We włosach są wpięte dwie broszki, są to pnie nerwu błędnego.

Artur Andrzejczak Strona 1 20.04.99

Most pons.doc prof. Franciszek Kobryńczuk