KRAZ - Samochody te produkowała Kremenczugska Fabryka Samochodów (Kremenczugskij Awtomobilnyj Zawod), która przejęta tę produkcję od innej radzieckiej fabryki - Jarosławskiej Fabryki Samochodów.

Stąd też samochody KRAZ, wcześniejszych serii noszą nazwę JAZ- (Jarosławskij Awtomobilnyj Zawod).

Samochody KRAZ to ciężkie wozy terenowe o dużej mocy.

Używane były często jako ciągniki artyleryjskie do holowania dział przeciwlotniczych KS-19 kalibru 100 mm, haubic 122 mm, a także jako ciągniki przyczep, tzw. trajlerów, na których przewozi się sprzęt gąsienicowy - gąsienicowe transportery opancerzone, ciągniki artyleryjskie i czołgi w czasie przemarszów  wojsk po szosach z asfaltową nawierzchnią.

Samochód ma kabinę metalowo-drewnianą 3-osobową, ogrzewaną.

Dodatkowym wyposażeniem jest wciągarka o sile uciągu 120 kN i długości liny 55 m.

KRAZ posiada również układ regulacji ciśnienia w ogumieniu.

Początki tej fabryki sięgają lat 30.

Wtedy to na Ukrainie, na przedpolu miasta Kremenczug, zbudowana zostaje fabryka samolotów.

Wielka Wojna Ojczyźniana zahamowuje rozwój firmy.

Potrzeby kraju wymagają dostosowania fabryki do potrzeb gospodarki.

31 sierpnia 1945 komisarz narkomu wydaje rozkaz o zakwalifikowaniu fabryki jako producenta przęseł mostowych.

W marcu 1946 skompletowana zostaje załoga, a produkcja rusza 1 lipca 1948.

17 marca 1949 załoga oklaskuje pierwsze 43-metrowe przęsło położone na rzece Wiaźma.

Przez 8 lat fabryka montuje ponad 600 mostów o łącznej długości 27 km.

Pracuje przy tym 350 osób.

Inwestycja zostaje zakończona w grudniu 1952.

Nikita Siergiejewicz Chruszczow forsuje plan tworzenia wielkich plantacji kukurydzy. Kremenczugowi przypada rola montowni kombajnów i maszyn rolniczych.

Powstaje Kremenczugskij Kombajnowyj Zawod.

1 sierpnia 1956 roku rusza montaż kombajnów do zbioru kukurydzy - KU 2A.

W połowie lat 50 zatrudnia około 2000 pracowników.
Kwiecień 1958 okazuje się punktem zwrotnym w historii tej fabryki.

Decyzją KC KPZR do Kremenczugu przeniesiona zostaje fabryka ciężkich 3-osiowych ciężarówek JAZ.

Fabryka w Jarosławiu ma specjalizować się,

w dwutaktowych silnikach Diesla i agregatach prądowych.

W Kremenczugu zaczyna się wielkie przestrajanie produkcji.

Pierwsze samochody pojawiają się na ulicach miasta 10 kwietnia 1959.

To 10-tonowe 3-osiowe wywrotki z dwusuwowymi silnikami od Jaza 214 i 219.

Otrzymują nazwę Dniepr 222.

Zgodnie z przyjęta tradycją 1 maja Dniepry defilują w pochodzie zarówno w Kremenczugu, jak i w Połtawie.

Nazwa ta jednak nie przyjmuje się.

Radzieckie fabryki używają skrótów AZ (Awtomobilnyj Zawod).

Toteż i tu pojawia się ta końcówka.

W rezultacie Kremenczugskij Awtomobilnyj Zawod to w skrócie KRAZ.
KRAZ 219 ma być konkurencyjny w stosunku do ciężarówek z Europy Zachodniej oraz wyzwaniem dla pojazdów produkowanych USA.

Lata 60.

To przecież wielka rywalizacja pomiędzy tymi mocarstwami.

7-litrowy silnik o mocy 180 KM pochodzi od Jaza 206A.

Ładowność 12 ton, zużycie paliwa 55 l/100 km.

Już w kwietniu 1960 roku pojawia się wersja eksportowa wyposażona w tropikalną kabinę. Auta trafiają do Argentyny, Afganistanu, Bułgarii, Chin, Indii i Finlandii.

W 1961 KRAZ sprzedaje 496 maszyn do 26 krajów, a z początkiem lat 70 eksport liczy się już w tysiącach.

Kremenczug wyprzedza już Jarosław.

16 kwietnia 1963 z taśmy zjeżdża 25-tysięczny pojazd.

Tempo jest więc iście stachanowskie.

W marcu 1968 decyzją ministra przemysłu samochodowego ZSRR Kremenczugskij Awtomobilnyj Zawod dostaje imię 50-lecia Sowieckiej Ukrainy.

W tym samym roku, 30 grudnia, zjeżdża z taśmy 100-tysięczny KRAZ 85% produkcji przeznaczone jest dla rosyjskich firm działających Azji i Afryce.

Znacząca też część produkcji trafia do armii.

KRAZ jest również użytkowany przez Wojsko Polskie.

Pierwszą poważną modernizację KRAZ przechodzi w 1965 roku.

KRAZ 257 wyposażony jest teraz w mocniejszy silnik JMZ 238 z 5-stopniową skrzynią biegów.

Silnik JMZ 238 to 8-cylindrowa jednostka typu V,240 KM i pojemności 14,8 l. Pozwala rozpędzić pojazd do 70 km/h, zużycie paliwa spada do 36 l/100 km. Produkowany jest przez bez mała 30 lat.

Równolegle od 1978 montowany jest W KRAZ-ie 250, a od 1979 r.

w  KRAZ-ie 260 6x6.

KRAZ 250 o ładowności 12 ton może holować przyczepę o masie 20 ton.

Na bazie tych trzech modeli powstają wywrotki, dźwigi, ciągniki siodłowe. Największą rodzinę stanowią wywrotki 6x4 i 6x6 o ładowności 13,5 - 18 t.

Na podwoziach KRAZ montowane są pojazdy specjalistyczne dla leśnictwa, górnictwa naftowego, budownictwa.

Z początkiem lat 70 fabryka eksportuje samochody do 40 krajów.

W styczniu 1971 KRAZ zostaje udekorowany orderem Lenina.

W maju 1972 trzy samochody KRAZ 255BT przejeżdżają bezawaryjnie trasę 5,5 tys. km z Kremenczugu do Buchary.

W 1976 fabryka święci wyjazd 250-tysięcznego auta.

Rok później w autach zostaje zastosowany dwuobwodowy układ hamulcowy.
W 1976 powstaje zjednoczenie AwtoKraz.

W jego skład wchodzą zakłady w Kremenczugu, Tokmaksie, Mariampolu, Symferopolu, Połtawie, Chersoniu i Kamieńcu Podolskim.

Łącznie zatrudnia 24 tysiące osób.

Rok 1978 przynosi premierę modelu KRAZ 250.

Tempo produkcji rośnie.

Na 1 zatrudnionego przypada 1,66 samochodu.

W 1984 uroczyście witany jest półmilionowy samochód.

W 1988 rusza produkcja pojazdu dla leśnictwa KRAZ 6437, a w 1990 dźwigu FAUN KRAZ 22.
Po rozpadzie ZSRR nastają dla fabryki ciężkie czasy.

W 1991 r. powstaje spółka handlowa KRAZ.

Pojawiają się nowe modele wywrotki KRAZ 6510 i 20-tonowe wozy KRAZ 650321.

Najbardziej popularny jest KRAZ65106x4 o ładowności 13,5 t.

Wśród ciągników popytem cieszy się KRAZ 6443 i 6446 o ładowności 40 ton.

Ale popularne są także 3-osiowe ciągniki 6x4 KRAZ 64431.

Sprzedaż spada i dopiero po 3 latach sytuacja stabilizuje się.

W marcu 1993 wyjeżdża z Kremenczugu 750-tysięczna ciężarówka.

W Paryżu KRAZ otrzymuje Europejską Nagrodę jakości, a w Madrycie Wstęgę Europejskiej Złotej Gwiazdy.

W listopadzie 1994 zarejestrowana zostaje KRAZ S.A.

Pojawiają się nowe projekty wywrotki KRAZ 7333 C4 z napędem 8x4 o ładowności 22 ton, ciągnik z naczepą samowyładowczą KRAZ 6443-054 o ładowności 34 t.

W czerwcu powstaje holding AwtoKraz, zatrudniający łącznie 17 tys. pracowników.

Rusza montaż modelu 6133 M66x6 i 65055.

W 1998 ma miejsce premiera ciągnika KRAZ 6443 z naczepą Kraz-Doll-H 401C3. W 1999 roku ukraińsko-niemiecka kompania Mega Motors wykupuje 25% akcji AwtoKraza.

W 2001 Mega Motors wykupuje pozostałą część udziałów państwa. W 2004 malejący trend zostaje zatrzymany.

Odtąd produkcja przekracza 2000 pojazdów rocznie.

KRAZ ma na koncie ponad 800 tysięcy samochodów, z tego ponad 300 tysięcy to wywrotki.

Przeszedł długą drogę od komunizmu do kapitalizmu.

I w nowej skórze czuje się dobrze.

Określenia konfiguracji układów napędowych użytych w opisie.

4x2 - Dwuosiowy, napęd na jedną oś.

4x4 - Dwuosiowy, napęd na dwie osie.
6x4 - Trzyosiowy, napęd na dwie osie.
6x2 - Trzyosiowy, napęd na jedną oś.

6x6 - Trzyosiowy, napęd na trzy osie.
8x4 - Czteroosiowy, napęd na dwie osie.
8x6 - Czteroosiowy, napęd na trzy osie.
8x8 - Czteroosiowy, napęd na cztery osie.