Międzymózgowie - diencephalon

Rys. 1

Nadwzgórze posiada następujące części:

Wzgórze - thalamus

Rys. 2

Centralnym punktem wzgórza jest komora III (4), która jest kontynuacją komór bocznych (1 i 2). Te trzy komory łączą się przez otwór międzykomorowy (3)

Komora III ma kształt półpierścienia. Jest podobna do dziurawej miednicy, w którą włożono globus (5). Dziurą w dnie komory III jest słynny lejek przysadki, natomiast globusem połączone w jedną całość wzgórze. Gdy ono w części grzbietowej jest jeszcze podwójne to w części brzusznej już pojedyncze dzięki zrostowi międzywzgórzowemu (5). Komora III ku tyłowi przechodzi na obszarze śródmózgowia w wodociąg mózgu, a ten dalej w komorę IV.

We wzgórzu są ważne jądra:

To ostatnie rozdziela się na ciało kolankowate przyśrodkowe i ciało kolankowate boczne

Podwzgórze

Najlepiej je obserwować od strony brzusznej mózgowia. Ma ono w zasadzie 4 główne części

Rys. 2

Skrzyżowanie nerwów wzrokowych - II pary nervus opticus jest jakby pół skrzyżowaniem lewego i prawego nerwu. Efektem tego skrzyżowania są objawy kliniczne człowieka, który doznał wylewu np. po stronie prawej mózgu. Z wywiadu dowiadujemy się, że nie słyszy on na prawe ucho ale nie widzi lewym okiem więc diagnozujemy, że wylew jest po stronie prawej.

Za skrzyżowaniem tylnie leży (2) „dziurawy” guz popielaty. Do niego to przymocowana jest przysadka hypophysis - nadrzędny gruczoł dokrewny, który biorąc rozwojowo ma 3 części:

Śródmózgowie - mesencephalon

Pokrywa

Rys. 3

Pokrywa śródmózgowia posiada 4 wzgórki zwane dawniej ciałkami czworacznymi, a sama pokrywa zwała się płytką czworoboczną. Wzgórki przednie pokrywy (1) i wzgórki tylne pokrywy (2) są ośrodkami ważnymi dla:

Krótko mówiąc wzgórki przednie związane są ze wzrokiem, a tylne z narządem słuchu i równowagi. W ich rozwoju - wielkości - mogą być różnice gatunkowe. Otóż pies słabo widzący, a dobrze słyszący ma tylne wzgórki lepiej rozwinięte niż przednie.

Nakrywka

Typowa struktura zbudowana z istoty szarej, posiada 4 rodzaje jąder:

Rys. 4

Skład włókien nerwu okoruchowego (III) i bloczkowego nerwów zmierzających do oka jest różny i tak w nerwie IV bloczkowym są tylko włókna ruchowe dla mięśni zewnętrznych gałki ocznej, natomiast w nerwie III oprócz włókien ruchowych do tychże mięśni są włókna parasympatyczne, o których jądrze wspomniano oraz włókna współczulne idące od zwoju szyjnego przedniego (patrz dalej). W nerwie III włókna parasympatyczne zmierzają do zwoju rzęskowego, który reguluje wydzielanie łez, natomiast włókna współczulne są włóknami ruchowymi dla mięśni gładkich leżących wewnątrz gałki ocznej, którymi są zwieracz źrenicy i m. rzęskowy - oba odpowiedzialne za akomodację oka.

DYGRESJA!

Oto numery nerwów czaszkowych:

I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII

Wszystkie nie parzyste nerwy oprócz I i XI mają włókna parasympatyczne oraz nerw X.

Nerwy od V - XII odchodzą od rdzenia przedłużonego, natomiast nerw I od kresomózgowia; II od międzymózgowia; III i IV od śródmózgowia.

Śródmózgowie c.d.

Pęcherzyk ten kanalizuje od przodu ku tyłowi wodociąg śródmózgowia aqueductus mesencephali. Łączy on komorę III w międzymózgowiu z komorą IV na terenie tyłomózgowia wtórnego i rdzenia przedłużonego.

Odnogi mózgu

Rys. 5

Są to widoczne od dołu dwie wałowate struktury tworzące literą V, za którymi leży most należący już do następnego pęcherzyka. Odnogi to drogi eferentne:

Kora → tyłomózgowie → rdzeń kręgowy.

Jeżeli są one grube to osobnik jest inteligentny.

Tyłomózgowie wtórne methencephalon

Posiada u góry móżdżek cerebellum, a na dole most pons cerebri. Móżdżek jest podobny do uskrzydlonej mrówki. Jej skrzydła lewe i prawe nazywamy płatami bocznymi albo półkulami m. Znajdują się w nich słynne jądra zębate. Jeżeli „mrówka” obgryzie sobie skrzydełka to wszystko co zostanie nazywa się robakiem vermis

Rys. 6

W robaku wyróżniamy płat przedni 1 i tylny 3 oraz płat środkowy 2 tzw. płat grudkowokłaczkowaty. Jeżeli patrzymy z boku na tę strukturę to przypomina ona do złudzenia pędraka wąchającego własny odbyt. Szczelina między płatem przednim i tylnym nazywa się wierzchem. Robak jak przystało na owada ma odnóża zwane konarami:

4 - konary przednie, do tylnych wzgórków pokrywy

5 - konary środkowe, największe - do mostu

6 - konary tylne, do rdzenia przedłużonego

Pomiędzy konarami przednimi 4 i tylnymi znajduje się delikatna struktura:

7 - zasłona rdzeniowa przednia

8 - zasłona rdzeniowa tylna

Rys. 7

Sklepienie, czyli dach komory IV tworzy błona rdzeniowa przednia (7), robak (1+2+3) + błona rdzeniowa tylna 8. Natomiast dno, czyli podłogę tworzy most i rdzeń przedłużony.

Przypomnienie, że:

Komora IV ma 5 otworów komunikacyjnych:

W komorze tej znajduje się płyn M-R

Istota rdzenna robaka, czyli biała z sąsiednią istotą szarą na przekroju przypomina do złudzenia liść (gałązkę) tui, ponieważ tuja zwana arboretką nazywa się również drzewem życia arbor vitae, także obraz przekroju robaka nazywa się również drzewem życia.

Artur Andrzejczak Strona 1 20.04.99

Międzymózgowie.doc prof. Franciszek Kobryńczuk