Mikro- a Makroekonomiczny ogląd gospodarki:
Podobieństwa
Obiekt badań
Gospodarka narodowa
Przedmiot badań
Zachowania ludzi implikowane rzadkością
Różnice
Inny cel badań (podstawowe pytanie)
Inny aparat pojęciowy i instrumentarium badawcze
Różnice pomiędzy mikro- i makroekonomicznym oglądem gospodarki:
Mikroekonomia |
Makroekonomia |
KRYTERIUM 1: WEDŁUG SPOSOBU POSTRZEGANIA UCZESTNIKÓW PROCESU RYNKOWEGO |
|
Bada przesłanki decyzji gospodarczych, które są podejmowane przez pojedynczych uczestników rynku kierujących się właściwymi sobie interesami ekonomicznymi. |
Bada procesy globalne, w których uczestniczą duże grupy podmiotów obrotu rynkowego zwane agregatami. Takie tworzą np. gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo. Badane procesy decydują o ogólnej wysokości makroekonomicznych kategorii takich jak: inwestycje, konsumpcja, oszczędności, przeciętny poziom cen, wzrost gospodarczy, poziom zatrudnienia, itd. |
KRYTERIUM 2: WEDŁUG SPOSOBU ZDEFINIOWANIA PODSTAWOWYCH KATEGORII OPISUJĄCYCH RYNEK |
|
Podstawowa struktura rynkowa - to rynek jednego dobra. Odpowiednio definiowany jest - popyt na jeden produkt, podaż jednego produktu, cena. |
Rynek dóbr postrzegany jest jako całość. Odpowiednio stosowane są pojęcia zagregowanego popytu, zagregowanej podaży oraz przeciętnego poziomu cen. |
KRYTERIUM 3: WEDŁUG SPOSOBU ZDEFINIOWANIA RÓWNOWAGI OGÓLNEJ |
|
Punkt wyjścia to ustalenie ceny równowagi na rynku danego dobra. Stan równowagi ogólnej jest określany jako jednoczesne zrównoważenie rynków wszystkich dóbr. |
Punkt wyjścia - to ustalenie równowagi na zagregowanym rynku dóbr , na rynku pieniężnym i rynku pracy. Odpowiednio ustalany jest przeciętny poziom cen, przy którym gospodarka zostanie zrównoważona, przeciętna stopa procentowa oraz przeciętna płaca realna. Stan niezrównoważenia gospodarki może także wynikać z nieodpowiedniej wysokości dochodu (Keynes). Warunek równowagi ogólnej - to jednoczesne zrównoważenie tych trzech rynków. |
GUS: wartość PKB w 2007 roku 1167,8 mld zł
Podstawowe związki makroekonomiczne w gospodarce otwartej:
Model pierwszy:
Zasada ekwiwalentności:
Wartość wytworzonych dóbr przez przedsiębiorstwa jest równa zawsze wartości usług użytych czynników wytwórczych (dostarczonych przez gospodarstwa domowe).
Model drugi:
Model trzeci:
Ruch okrężny z uwzględnieniem roli państwa
Tożsamość dochodowo- wydatkowa: rozwinięcie:
Podstawowy warunek równowagi ogólnej w gospodarce
(wielkości planowane - ex ante):
Wartość produkcji finalnej |
= |
Wartość usług użytych czynników produkcji |
II. Z modelu ruchu okrężnego wynika:
Wydatki na produkcję finalną |
= |
Dochodom gospodarstw domowych za dostarczone czynniki produkcji |
C + I 70 + 30 |
= |
C + S 70 + 30 |
III. Oszczędności jako nie wydana na konsumpcję część dochodów gospodarstw domowych finansują inwestycje restytucyjne (Ir) i inwestycje netto w gospodarce (In) i występują w różnych formach:
S 30 |
= |
Ir + In 15 + 15 |
Tożsamość dochodowo- wydatkowa: rozwinięcie
formy oszczędności gospodarstw domowych w ujęciu makro (zatrzymane w przedsiębiorstwach i w gospodarstwach domowych)
-odpisy amortyzacyjne (Am),
-zyski zatrzymane (Zn)
-bezpośrednie oszczędności gospodarstw domowych (Ogos.dom.)
S 30 |
= |
Am + Zn + Ogos.dom. 15 + 10 + 5 |
IV. Ogólny warunek równowagi (państwo nie jest aktywne):
C+I C + Ir + In 70 +15 + 15 |
= = = |
C+S C + Am + Zn + Ogos.dom. 70 + 15 + 10 + 5 |
Tożsamość dochodowo- wydatkowa: rozwinięcie
V. Uwzględnienie państwa:
Wydatki państwa (G) na dobra finalne (konsumpcyjne Cg i inwestycyjne Ig) - wydatki nietransferowe |
= |
Dochodom budżetu minus wydatki transferowe (B) |
a. finansowanie
G |
= |
Td + Te - B = Tn |
Gdzie Tn - podatki netto
b. zakup
Cg + Ig |
= |
Td + Te - B |
Podstawowy warunek równowagi w gospodarce zamkniętej
Ogólna postać
C + I + G |
= |
C + S + Tn |
Cgos.dom+Cg + Ipp.+ Ig |
= |
Cgos.dom.+S+Tn |
Tożsamość dochodowo- wydatkowa: rozwinięcie
Uwzględnienie przepływów międzynarodowych:
C+I+G+(Ex-Im) |
= |
C+S+Tn |
Rachunek sald:
(Ex-Im) |
= |
(S - I) + (Tn - G) |
Przykład 1
Załóżmy, że:
S= 20 mld zł; I=20 mld zł; C=70 mld zł; Tn=10 mld zł; G=10 mld zł.
Państwo zwiększyło deficyt budżetowy od 0 do 5 mld zł, finansując ten wzrost zadłużeniem krajowym. Jak wpłynęło to na rachunek sald?
Tn - G↑ = I ↓ - S
10 - 10 = 20 - 20
10 - 15 = 15 - 20
Tożsamość dochodowo- wydatkowa: rozwinięcie
Przykład 2
Te same dane co poprzednio, Ex = 8 mld zł, Im = 8 mld zł.
Państwo zwiększyło deficyt budżetowy o 5 mld zł, finansując go wzrostem zadłużenia zagranicznego.
(Ex-Im) |
= |
(S - I) + (Tn - G) |
(8 - 8) |
= |
(20 - 20) + (10 - 10) |
(8 - 13) |
= |
(20 - 20) + (10 - 15) |
Produkcja finalna „PF”
PF = C + I = PKB
Usługi czynników produkcji dostarczone do przedsiębiorstw
Dochody agregatu gospodarstw domowych „Y” = PKB
Dobra konsumpcyjne „C”
Dobra inwestycyjne „I”
Pp
Pp
Pp
Pp
Agregat przedsiębiorstw
Wydatki agregatu gospodarstw domowych na konsumpcję „C”
Oszczędności agregatowe gospodarstw domowych „S”
Sc
Sc
Sc
Sc
Agregat gospodarstw domowych
Agregatowy model gospodarki narodowej