2.4. PISMO TECHNICZNE - PN-EN ISO 3098-0,2,3,4, 5,6:2002

Wszystkie opisy na rysunkach technicznych należy wykonywać odręcznie, za pomocą odpowiednich szablonów lub systemów suchej kalkomanii albo z zastosowaniem komputerowych edytorów tekstów, posługując się pismem technicznym, którego budowę precyzują normy PN-EN ISO 3098-0,2,3,4, 5,6:2002. Definiują one cztery zasadnicze rodzaje pisma technicznego:

- A, B stosowane w opisach rysunków technicznych wykonywanych bez wspomagania komputerowego,

- CA, CB stosowane w komputerowych edytorach opisów technicznych. Rodzaje A, CA oraz B, CB różnią się między sobą przede wszystkim stosun­kiem wysokości pisma h do grubości d linii, którą pisze się poszczególne litery, cyfry i znaki pisarskie. W piśmie rodzaju A i CA przyjmuje się, że h = 14d, a w piśmie rodzaju B i CB - h = l Od. W rysunkach technicznych budowlanych i instalacyjnych tradycyjnie zaleca się stosowanie pisma rodzaju B lub CB.

We wszystkich rodzajach pisma wyróżnia się dwie odmiany, zwane pi­smem prostym (oznaczane symbolem V) i pismem pochyłym (oznaczane sym­bolem S), w których budowa poszczególnych liter, cyfr l znaków pisarskich jest oparta na pomocniczych siatkach o „oczkach" będących:

- kwadratami o wymiarach h/14 x h /l 4, dla pisma AV (rys. 2.11),

- kwadratami o wymiarach h/10 x h/10, dla pisma BV (rys. 2.11) i CBV,

- rombami o mierze kąta ostrego równej 75° i o przeciwległych bokach od­ległych o h/14, dla pisma AS (rys. 2.11),

- rombami o mierze kąta ostrego równej 75° i o przeciwległych bokach od­ległych o h/10, dla pisma BS (rys. 2.11) i CBS,

- prostokątami o wymiarach h/10 x h/14, dla pisma CAV,

— równoleglobokami o mierze kąta ostrego równej 75° i o przeciwległych bokach poziomych odległych o h/10 i przeciwległych bokach ukośnych odległych o h/14, dla pisma CAS.

Odległość przeciwległych niepoziomych boków oczka siatki, oznaczaną przez d lub d, i uznawaną za grubość linii, jaką pisze się definiowane pismo, należy przyjmować ze zbioru grubości linii rysunkowych dopuszczonych do stosowania w rysunkach technicznych, a zestawionych w tabl. 2.3. Ponadto za­leca się dobierać grubość d (d|) linii proporcjonalnie do wielkości arkusza ry­sunkowego i umieszczanych na nim napisów. Pozostałe podstawowe parametry pisma tecllnicznego, takie jak wysokość poszczególnych liter, odstępy pomiędzy literami i wyrazami, podziałki wierszy itp., zależą wyłącznie od rodzaju pisma (A, CA czy B, CB), grubości d linii, jaką jest ono pisane, oraz od użytych w konkretnym napisie liter i znaków. Dla pisma rodzaju A parametry te przed­stawiono graficznie na rys. 2.12, a dla rodzaju B na rys. 2.13.

Szerokość liter i cyfr jest w piśmie technicznym zindywidualizowana.

Wzory liter alfabetu łacińskiego i polskiego, cyfr arabskich, cyfr rzymskich oraz niektórych znaków pisarskich w piśmie rodzaju A i B przedstawiono na rys. 2.14.

Natomiast zasady pisania pismem rodzaju A ułamków zwykłych, wy­kładników potęg i indeksów pokazano przykładowo na rys. 2.15.

Do tego rodza­ju napisów zaleca się używać pisma wysokości o połowę mniejszej od podsta­wowej wysokości stosowanego pisma.

Przykłady kroju liter alfabetu rosyjskiego i greckiego w piśmie rodzaju A oraz wszystkie niezbędne informacje dotyczące pisma rodzaju B są dostępne w PN-EN ISO 3098-2,3,4,6:2002. Z kolei informacje o piśmie technicznym stosowanym w rysunkach wykonywanych z zastosowaniem graficznych pro­gramów komputerowych systemu CAD podaje PN-EN ISO 3098-5:2002.