SENTENCJE ŁACIŃSKIE
Ab ovo usqua ad mala.- dosłownie od jaj do jabłek, przenośnie- od początku do końca. (coś podobnego do naszego: Od zakąski do deseru. Jaja jadano na początku posiłku, a jabłka w starożytnym Rzymie stanowiły deser)
Acta est fabula, plaudite.- sztuka jest skończona, klaszczcie!
Alea iacta est.- Kości zostały rzucone. Słowa Gajusza Juliusza Cezara, wypowiedziane w 49 r. p.n.e. gdy przekraczał wraz armią rzekę Rubikon, by wbrew woli senatu wkroczyć do Rzymu.
Amici , diem perdidi!- przyjaciele, straciłem dzień; słowa cesarza Tytusa, który uświadomił sobie, że w tym dniu nie spełnił żadnego dobrego uczynku; Swetoniusz Boski Tytus.
Amicitia est filia naturae.- przyjaźń jest córką natury.
Amicus certus in re incerta cernitur. Pewnego przyjaciela poznaje się w niepewnej sytuacji. Cyceron
Amicus vitae medicamentum- przyjaciel jest lekarstwem życia. Cyceron
Ardua prima via est.-dosłownie: pierwsza droga jest stroma. Przenośnie- początki są zawsze trudne, najtrudniejszy pierwszy krok.
Crux virtuti militari. - krzyż za odwagę w boju, odwagę żołnierską.
Cum tacent, clamant - dosłownie: milcząc, wołają. Przenośnie: Milczenie jest wymowniejsze od mowy. Cyceron, mowa przeciwko Katylinie
Cura, ut valeas!- bądź zdrów; tradycyjne rzymskie pożegnanie
De gustibus non est disputandum.- o gustach się nie dyskutuje.
Dulce et decorum est pro patria mori.- Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę. Horacy
Dum spiro, spero.- póki żyję(oddycham), nie tracę nadziei.
Duobus litigantibus, tertius gaudet.- gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta. Ezop
Dura lex, sed lex.- twarde prawo, ale prawo.
Et tu, Brute, contra me?- I ty, Brutusie przeciwko mnie?(inna wersja: Tu quoque, mi fili). Julek w 44 r. p.n.e.
Festina lente.- śpiesz się powoli. Wg. Swetoniusza ulubione powiedzonko Oktawiana Augusta
Fortes fortuna adiuvat.- szczęście(los) sprzyja odważnym. Terencjusz.
Fortuna caeca est. - fortuna (los) jest ślepa(y), Cyceron.
Hannibal ad (ante) portas.- Hannibal u bram! Liwiusz
Historia magistra vitae est.- Historia nauczycielką życia. Cyceron
Homo est animal rationale.- człowiek jest zwierzęciem(istotą) rozumnym. Seneka
Homo homini lupus est.- człowiek człowiekowi wilkiem.
Homo sum et humanum nil a me alienum esse puto.- Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce. Terencjusz.
Honores mutant mores, sed raro in meliores.- Zaszczyty zmieniają obyczaje, lecz rzadko na lepsze. Plutarch
In hoc signo vinces.- pod tym znakiem zwyciężysz. No Konstantyn dostał wizją, wiadomo.
Invidia gloriae umbra est.- zawiść(zazdrość) jest stałą towarzyszką sławy. Nepos
Littera docet, littera nocet.- słowo uczy, słowo szkodzi.
Mala herba cito crescit.- złe ziele szybko rośnie.
Medicus curat, natura sanat.- lekarz leczy, natura uzdrawia. Hipokrates
Memento mori. Pamiętaj o śmierci(pamiętaj, że umrzesz)
Mens sana in corpore sano. - w zdrowym ciele zdrowy duch. Juwenalis
Miser res sacra.- nieszczęśliwy jest rzeczą świętą. Seneka
Nomen est omen.- imię jest wróżbą, znakiem
Non omnia possumus omnes. - nie wszyscy możemy wszystko Wergiliusz
Non omnis moriar. - nie wszystek umrę. Horacy.
Non scholae, sed vitae discimus. - uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia
Nulla dies sine linea.- ani dnia bez kreski
O tempora, o mores.- o czasy! O obyczaje! Cyceron
Odi et amo.- kocham i nienawidzę. Katullus.
Panem et circenses.- Chleba i igrzysk! Juwenalis
Per aspera ad astra. - przez trud do gwiazd.
Primum non nocere.- (przede wszystkim)po pierwsze nie szkodzić. Hipokrates
Primus inter pares. - pierwszy wśród równych.
Repetitio est mater studiorum.- powtarzanie jest matką wiedzy.
Qui tacet, consentire videtur.- kto milczy, ten zdaje się zezwalać (milczenie wyraża zgodę)
Quid discis, tibi discis. - czego się uczysz, dla siebie się uczysz.
Scio me nihil scire.- wiem, że nic nie wiem. Sokrates.
Sic itur ad astra.- tak idzie się do gwiazd. Wergiliusz
Tempora mutantur et nos mutamur in illis.- czasy się zmieniają i my wraz z nimi.
Tres faciunt collegium.- trzej stanowią kolegium.
Ubi concordia, ibi Victoria - gdzie zgoda, tam zwycięstwo.
Ut salutas, ita salutaberis.- jak pozdrawiasz, tak jesteś pozdrawiany
Vae victis.- biada zwyciężonym! Brennus, wódz Galów.
Veni, vidi, Deus vicit.- przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył
Veni, vidi, vici.- przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem. Julek tak zawiadomił senat(inna wersja- swego przyjaciela Amintiusa) o zwycięstwie nad królem Bosforu Farnakesem w bitwie pod Zelą w 47r. p.n.e.
Verba docent, exempla trahunt. Słowa uczą, przykłady pociągają. Seneka
Vitam regit fortuna, non sapientia.- życiem kieruje los, a nie mądrość. Cyceron.
Vivere est militare. - życie jest walką.