9.Wytwory naskórka u kręgowców

Naskórek-to najbardziej zewnętrzna warstwa skóry, zbudowana z jednowarstwowego(u bezkręgowców) i wielowarstwowego u (kręgowców) nabłonka. Chroni skórę np. przed czynnikami chorobotwórczymi, nie przepuszcza wody, wytwarza nowe komórki.

Wytwory:

a)gruczoły wydzielania zewnętrznego

-śluzowe(kręgouste ryby,płazy)zmniejszają tarcie w wodzie, zabezpieczają przed wyschnięciem, chronią od czynników bakterio twórczych i chorobotwórczych.

-jodowe(niektóre ryby,płazy,gady)

-kuprowe(ptaki)wydzielina służy do konserwacji piór i zabezpieczenia ich przed zmoknięciem. W wydzielinie tej pod wpływem słońca powstaje Wit.D, która warunkuje prawidłowy rozwój kośćca ptaków.

-potowe(u ssaków) termoregulacja i usuwanie szkodliwych przemian metabolicznych

-łojowe(u ssaków)nadaje elastyczność włosom zabezpiecza powierzchnie skóry przed wyschnięciem i pękaniem.

-sutkowe, mlekowe(u ssaków) wydzielanie mleka pokarm dla młodego

-zapachowe(u ssaków np. skunks)umożliwiają rozpoznawanie się osobników tego samego gatunku i f. odstraszająca

b)wytwory rogowe

-łuski rogowe u gadów(dobrze widoczne u jaszczurek i węży)chronią przed urazami mechanicznymi: pazury-usprawniaja poruszanie się

-dziób to rogowe okucie dla szczęk ma różne kształty i wielkość ,służy do zdobywania pokarmu, obronie i pielęgnacji piór.

-łuski rogowe na nogach, pióra i pazury u ptaków-ochrona przed mechanicznymi urazami oraz ochrona termiczna nóg.

-paznokcie to płytki rogowe naskórka, czyli przezroczyste, lekko wypukle płytki o grubości 0,5-0,7mm. pokrywające końce palców rąk.
- Płytka paznokcia składa się z:
a)część grzbietowa;
b)część pośrednia;
c)część brzuszna.

-kopyta-

rogowe wytwory naskórka chroniące ostatnie człony palców ssaków kopytnych. U nieparzystokopytnych (konie, tapiry, zebry, nosorożce) III palec, najlepiej rozwinięty, osłonięty jest kopytem. Natomiast u parzystokopytnych (świnia, hipopotam, wielbłąd, krowa) kopyta rozwinęły się na III i IV palcu.

-rogi-wytwory kostne wys. u krowy

-włosy-są tworami elastycznymi i nitkowatymi wyrastające z mieszka włosowego(posiadającego brodawkę, której komórki nieustannie się dzielą-przyrost włosa).Włos można podzielić na :

a)łodygę włosa wyrastającą ponad skórę

b)korzeń włosa(pod skórą)

c)łodyga nad skórą