PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA
IM. WITELONA W LEGNICY
Samokształcenie z przedmiotu:
Anatomia
Temat: Siatkówka i droga wzrokowa
Siatkówka
Właściwa błona wewnętrzna gałki ocznej, składa się z części przedniej (cześć tęczówkowa siatkówki), pokrywająca tylnią powierzchnie tęczówki i cześć rzęskową siatkówki (pokrywająca ciało rzęskowe), oraz z tylnej, wzrokowej i wrażliwej na światło. W miejscu gdzie wielowarstwowy nabłonek części wzrokowej przechodzi w jednowarstwowy nabłonek części rzęskowej siatkówki z przodu od równika gałki), zaznacza się tzw. Rabek zębaty, stanowiący przednie ograniczenie części wzrokowej. W części wzrokowej siatkówki znajduje się, przyśrodkowo od tylnego bieguna gałki ocznej, tarcza nerwu wzrokowego, która stanowi odcinek śródgałkowej części nerwu wzrokowego. W środku tarczy znajduje się zagłębienie; w tym miejscu występuje tenisa i żyła środkowa siatkówki. Tarcza nerwu wzrokowego stanowi odcienie części wzrokowej siatkówki niewrażliwej na promienie świetlne. Bocznie od tarczy znajduje się plamka żółta, zawierająca dołek środkowy siatkówki. Dołek środkowy stanowi miejsce najwyraźniejszego widzenia. Siatkówka składa się z dziesięciu warstw; kierując się od zewnątrz do wewnątrz rozróżniamy:
1. warstwa barwnikowa siatkówki
2. warstwa nerwowo-nabłonkowa
3. błona graniczna zewnętrzna
4. warstwa jądrzasta zewnętrzna
5. warstwa splotowa zewnętrzna
6. warstwa jądrzasta wewnętrzna
7. warstwa splotowa wewnętrzna
8. warstwa zwojowa nerwu wzrokowego
9. warstwa włókien nerwowych
10. błona graniczna wewnętrzna
Warstwa nerwowo-nabłonkowa jest właściwym narządem odbiorczym. Pozostałe warstwy służą tylko do przewodzenia bodźców. Warstwa ta składa się z pręcików i czopków. Pręciki są ta wąskie wałeczkowe twory, których długość równa się grubości całej warstwy, a grubość wynosi około 2, 5 nanometra. A czopki przedstawiają się, jako twory kształtu butelkowatego. Wzajemny stosunek pręcików i czopków jest różny w różnych częściach siatkówki. W dołku środkowym plamki żółtej znajdują się tylko same czopki. Tuż poza obwodem tego pola miedzy czopkami pojawiają się pręciki, których im dalej do dołka środkowego, tym więcej przybywa. Liczba czopków w siatkówki ludzkiej wynosi ok. 7mln, zaś liczbę pręcików ocenia się na 125mln.
Droga wzrokowa
Przekazuje informacje z siatkówki do ciała kolankowatego bocznego i dalej do pierwszorzędowej kory wzrokowej w płacie potylicznym.
• Nerw wzrokowy: tworzą go aksony komórek zwojowych siatkówki, które po wyjściu z gałki ocznej przez blaszkę sitowa twardówki uzyskują osłonkę rdzenna. Zwrotno rozwojowo, jak i czynnościowo nerw wzrokowy jest częścią mózgowia
• Skrzyżowanie wzrokowe- to miejsce skrzyżowania włókien z przyśrodkowych (nosowych) „połówek” siatkówki. Włókna z bocznych (skroniowych) części siatkówek nie krzyżują się, lecz kierują do pasma wzrokowego po tej samej stronie.
• Ku Tylowi, w przedłużeniu skrzyżowania wzrokowego, bocznie od guza popielatego biegną pasma wzrokowe kończące się w ciałach kolankowatych bocznych. Zawierają one włókna wzrokowe za skroniowej polowy siatkówki po tej samej stronie oraz po przeciwstronnej nosowej polowy siatkówki, czyli przewodzą informacje wzrokowe z jednoimiennych połówek pola widzenia obu oczu.
• Ciało kolankowate boczne- to jadro przekaźnikowe wzgórzami które spełnia funkcje podkorowego ośrodka wzroku. W obrębie ciała kolankowatego bocznego następuje przekazanie informacji wzrokowej z neuronu trzeciego na neuron czwarty, którego aksony tworzą promienistość wzrokowa (gartioeta), kończąca się w korze wzrokowej na powierzchnie przyśrodkowej płata potylicznego wewnątrz bruzdy ostrygowej oraz ponad (kllinek) i pod nią (zakręt językowaty)
Bibliografia :
Anatomia człowieka, redakcja naukowa J. Sokołowska-Pituchowa, wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2008
A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka tom V, wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2003
J. Sobotta Atlas anatomii człowieka, tom 1 głowa, szyja, kończyna górna; pod redakcja R. Putza i R. Pasta; wydanie II polskie opracowane przez W. Woźniaka i K. Jędrzejewskiego; Wydawnictwo medyczne Urban& Partner; Wrocław 2001
3