BEZROBOCIE
Bezrobotni - część osób w wieku produkcyjnym, zdolnych i gotowych do pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo podejmowania poszukiwań pracy.
TYPY BEZROBOCIA:
Bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi ► może występować zarówno w sytuacjach równowagi na rynku pracy, w więc gdy całkowita podaż siły roboczej jest równa całkowitemu popytowi na siłę roboczą, jak i w sytuacji nierównowagi na rynku pracy
Frykcyjne
Strukturalne
Bezrobocie związane z nadwyżką całkowitej podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą ► może wynikać zarówno ze wzrostu podaży siły roboczej, jak i redukcji popytu na siłę roboczą, związane z osłabienie ogólnej aktywności gospodarczej(bezrobocie koniunkturalne)
BEZROBOCIE FRYKCYJNE- bezrobocie związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania lepszej/innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania. Stanowi minimalne, możliwe bezrobocie w gospodarce wolnorynkowej.
BEZROBOCIE STRUKTURALNE- to takie bezrobocie, które powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę. Jest ono konsekwencją zmian technologicznych i ewolucji struktury produkcji, zachodzących w danej gospodarce. W przecieństwie jednak do bezrobocia frykcjnego ma ono charakter trwały
typu keynesowskiego rynek dóbr i usług w równowadze, ale gosp. nie jest w stanie w pełni wykorzystać możliwości produkcyjnych, oznacza to utrzymywanie się bezrobocia
klasyczne neoklasyczni ekonomiści - skutek zjawisk ograniczających możliwości funkcjonowania mechanizmu rynkowego, chodzi o interwencję związków zawodowych Naciskających na zwiększanie płac oraz ustalanie płac min powyżej poziomu równowagi
chroniczne utrzymujące się przez dłuższy czas i dotyczące tych samych osób, które mimo prób nie są w stanie znaleźć pracy
cykliczne związane z naturalnymi wahaniami zatrudnienia wynikającymi ze zmian koniunktury gospodarczej
utajone mówi o osobach, które nie są rejestrowane przez oficjalne statystyki
dobrowolne nie chcą pracować za płacę realną odpowiadającą warunkom równowagi
przymusowe jeżeli pracownik jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia
PRZYCZYNY BEZROBOCIA:
Osoby poprzednio pracujące mogły stracić pracę ze względu na przekształcenia gospodarcze, zmiany technologiczne czy upadek całych gałęzi przemysłu (bezrobocie strukturalne). W Polsce jest to bardzo duża grupa, co jest spowodowane między innymi nadmiernym zatrudnieniem w okresie gospodarki planowanej a także restrukturyzacją przemysłu. Do tej grupy bezrobotnych należą m.in. górnicy, hutnicy, stoczniowcy, pracownicy PGR-ów. Duża liczba bezrobotnych, bez odpowiednich kwalifikacji, na niewielkim obszarze powoduje, że gospodarka regionu (często osłabiona upadkiem firm, w których bezrobotni poprzednio pracowali) nie może stworzyć wystarczająco szybko miejsc pracy i wchłonąć bezrobotnych. Bezrobocie takie utrzymuje się przez wiele lat na wysokim poziomie.
Osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową (z wyjątkiem niektórych specjalności). Wymagają one długiego szkolenia i nabywania doświadczenia, będąc przez ten czas mało produktywnymi. Z tego powodu absolwenci często nie mogą znaleźć pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży.
Osoby potrafiące wytworzyć wartość dodaną na poziomie X, a których koszt zatrudnienia (płaca minimalna, podatki, składki na ubezpieczenie społeczne, koszty przeszkoleń i inne) są większe od X nie znajdą zatrudnienia. Obniżenie podatków lub płacy minimalnej może spowodować zwiększenie zatrudnienia w tej grupie, jest jednak politycznie kontrowersyjne.
BEZROBOCIE A DZIAŁALNOŚĆ PAŃSTWA
Aktywna - mająca na celu redukcję bezrobocia
Aktywna polityka państwa na rynku pracy (opiera się na wykorzystaniu szeregu instrumentów ekonomicznych)
Aktywna polityka makroekonomiczna (polega na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych -podatków, wydatków budżetowych; pieniężnych-stopy procentowej, podaży pieniądza)
Aktywna polityka mikroekonomiczna (obejmuje zespół instrumentów mających na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy oraz redukcję bezrobocia w określonych grupach siły roboczej- publiczne programy zatrudnienia, szkolenia zawodowe, pożyczki dla przedsiębiorstw)
Pasywna - mają na celu pomoc socjalną dla osób bezrobotnych
Pasywna polityka państwa na rynku pracy (zasiłki dla bezrobotnych, jednorazowe odszkodowania)