Kirysowate (Callichtyidae)
Rodzina rozpowszechniona w Ameryce płd. i Trynidadzie. Ryby te mają dwie płetwy grzbietowe. Niektóre gatunki jak Kiryski niżej opisane żyją w błotach, mogą oddychać powietrzem atmosferycznym za pomocą narządu umieszczonego w okolicach płetwy odbytowej- mogą w ten sposób oddychać kilkanaście minut (jednak nie polecam testowania!)-jeśli nam "wyskoczą" z akwarium to nie będą miały problemu z poruszaniem się np. po podłodze!
Kirysek pstry (Corydoras paleatus)
Pochodzi z płd. Brazyli z dorzecza rz. La-Platy. Dochodzi do 7 cm. Boki ciała żółtozielone z metalicznym połyskiem i dużymi nieregularnymi, ciemnymi plamami. Płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa są szarozielone z ciemnymi cętkami. W akwariach spotyka się także odmianę albinotyczną lub z wydłużonymi płetwami. Samce są krótsze, bardziej "muskularne" i mają bardziej sterczącą i krótszą płetwę grzbietową. Hodowla łatwa są to ryby wytrzymałe, ryby zgodne, bardzo towarzyskie, najlepiej trzymać gromadkę tych ryb. Prowadzą denny tryb życia. Temp wody 22-28 st C, średniotwarda. Lubi akwaria minimum średnie, dość gęsto zarośnięte z wieloma kryjówkami z korzeni czy kamieni. Spożywają wszystkie dostępne pokarmy, należy pamiętać aby szybsze denne ryby im tego pokarmu ni wyjadały. Rozmnażanie łatwe, przy gromadce tych ryb mogą rozmnażać się samorzutnie, samica składa od kilku do kilkunastu jaj, albo na roślinach albo trzyma je między płetwami brzusznymi. Młode wylęgają się po kilku dniach i karmimy je pokarmami dla narybku które będą zbierane z dna akwarium.
Kirydek spiżowy (Corydoras aeneus)
Pochodzi z ciepłej strefy Ameryki płd. od Wenezueli po dorzecza la Platy i Trunidadu. Dorasta do 7 cm długości. Boki ciała żółtobrunatne z silnym połyskiem zielonkawym do miedzianego. Płetwy żółtoszare. Łatwa hodowla i rozmnażanie- warunki hodowli jak w przypadku Kiryska pstrego (powyżej). Jednak dodam iż Kiryski spiżowe są bardziej wytrzymałe i odporne na choroby od gatunku wyżej opisanego.
Kirysnik czarnoplamy (Hoplosternum thoracatum)
Występuje od Panamy do Paragwaju. Dochodzi do 18 cm długości. Ubarwienie różne- zależy od miejsca pochodzenie, najczęściej hoduje się Kiryśnika o barwie brązowej z czarnymi plamkami i jasnym brzuchem. Hodowla łatwa, ryba dość zgodna i towarzyska, powinno się hodować po kilka osobników. Lubi raczej duże akwaria z dużymi roślinami o mocnych liściach. Lubi kryjówki z kamieni. Woda miękka do twardej o temp 20-26 st C. Spożywa rureczniki, wazonkowce i pokarmy suche- oczywiście zawsze z dna akwarium.
Dianema długowąsa (Dianema urostriata)
Zamieszkuje dorzecze Amazonki, dorasta do 9cm. Samce są zwykle smuklejsze i mają nieznacznie dłuższy pierwszy promień płetw piersiowych. Ryby te prowadzą denny tryb życia. Lubi zwykle akwaria o większej powierzchni dna, z roślinami o liściach dużych nieco zaciemniających dno zbiornika. Jest to ryba spokojna, towarzyska, łatwa w hodowli. Zwykle jest aktywniejsza po zmroku. Temp wody 23-26 st C, średniotwarda, pH 7, Spożywa wszelkie pokarmy, oczywiście należy zadbać o takie pokarmy które nie będą im wyjadane przez inne szybciej pływające ryby.