Daktyloskopia

Z szerokim zastosowaniem nazwy „daktyloskopia" spotyka­my się dopiero w ostatnim dziesięcioleciu wieku XIX. Nazwa ta po­chodzi z języka greckiego, w którym daktylos oznacza palec, zaś sko­pein - patrzeć, oglądać.

Daktyloskopia jest jednym z podstawowych działów techniki kryminalistycznej, zajmujący się: ujawnianiem śladów, głównie palców rąk i dłoni, rzadziej stóp, twarzy i innych części ciała człowieka oraz identyfikacją osób i zwłok na podstawie linii papilarnych, poletkowej budowy skóry i urzeźbienia czerwieni wargowej. W ramach badań daktyloskopijnych dokonuje się także ujawniania śladów rękawiczek, jak również ich identyfikacji.

Linie papilarne są o wysokości od 0,1 do 0,4 mm i o szerokości od 0,2 do 0,7 mm układają się w charakterystyczne wzory. Dotykając pal­cami różnych powierzchni człowiek pozostawia na tych powierzch­niach odbicie listewek jego palców. Odbicia te nazywamy (niezbyt ściśle) śladami linii papilarnych albo jeszcze bardziej ogólnie - śla­dami daktyloskopijnymi.

Badania daktyloskopijne są praktycznie niezawodne, a to dzię­ki trzem cechom wzorów listewek na opuszkach palców. Cechy te stały się podstawą dla sformułowania trzech zasad do nich się odno­szących („ 3 N"). Zasady te to:

1. zasada niezmienności dotyczy tego, że wzór linii papilar­nych powstają pomiędzy 100 a 120 dniem życia płodowego nie zmieniają się zasadniczo przez całe życie człowieka, aż do chwili rozkładu jego zwłok;

2. zasada nieusuwalności zwana też zasadą trwałości - dotyczy zjawiska regeneracji wraz z naskórkiem wzorów startych lub zniszczonych listewek. Linie papilarne są zatem nieusuwalne, jeżeli poważnemu uszkodzeniu nie uległa skóra właściwa. Na ogół nie udaje się, więc linii tych usunąć prostymi sposobami, a jedynie jest to możliwe za pomocą zabiegów medycznych np. przeszczepu skóry lub dermabrazji, jednakże wówczas powstaje na opuszce palca charakterystyczne puste pole, które też pozwala na identyfikację człowieka. Praca w pewnych zawodach (np. w zawodzie kamieniarza) może tylko częściowo obniżyć wyrazistość wzoru linii papilarnych, lecz go nie usuwa.

3. zasada niepowtarzalności - dotyczy braku praktycznej moż­liwości tego, aby jeden i ten sam wzór linii papilarnych wystąpił u dwóch różnych osób, a zatem wzory linii papilarnych są indywi­dualne.

W nauce kryminalistyki stosuje się wiele różnych podziałów wzorów linii papilarnych. Najprostszy i zarazem podstawowy po­dział dzieli wzory na:

Jak wspomniałem, prócz tego podziału istnieje jeszcze wiele innych, np. stosowany w Polsce podział, w którym wzory łukowe mają 5 podgrup, wzory pętlicowe - 7 podgrup, zaś wirowe aż 18 podgrup. Klasyfikacja nowoczesna (wg Grzeszyka) wyróżnia zaś w ogóle tylko 23 wzory. Podstawowymi elementami wzoru są:

Centrum wzoru nazywamy terminem wewnętrznym, nato­miast deltę - terminem zewnętrznym. Linia prosta łącząca oba te terminy nazywa się linią Galtona, zaś liczba przecięć tej linii przez linie papilarne niekiedy nazywana jest indeksem. Drobne elementu wzoru to cechy charakterystyczne, które przesądzają o jego indywi­dualnym charakterze. Za Galtonem nazywamy te elementy minucjami. Różni kryminalistycy przyjmują zróżnicowane ilości minucji od 4 do 21. Najpełniejsza klasyfikacja minucji jest nowoczesną kla­syfikacją przeprowadzoną przez Grzeszyka, który wyróżnił 21 ty­pów minucji; takich jak np. początki, zakończenia, rozwidlenia, ha­czyki, oczka, mostki, punkty, styki itp.

Technika kryminalistyczna wypracowała szereg metod wykrywania śladów daktyloskopijnych i ich zabezpieczania do dalszych badań. Do najczęściej stosowanych w polskiej praktyce kryminalistycznej metod wykrywania i zabezpieczania tych śladów należą:

Ostatnio w ujawnianiu śladów linii papilarnych pozostawio­nych na przedmiotach metalowych, szklanych i plastykowych sto­suje się laser miedziowy po uprzednim naparowaniu tych przedmio­tów estrem cyjanoakrylanu i poddaje się działaniu barwnika, a na­stępnie przemywa metanolem. W wiązce promieni lasera miedzio­wego można później ujawnić wyraźne ślady linii papilarnych, które można fotografować.

Ujawnione i zabezpieczone na miejscu zdarzenia ślady dakty­loskopijne muszą być wiarygodne, tzn. nie mogą wzbudzać wątpli­wości, czy rzeczywiście zostały ujawnione i zabezpieczone w tym, a nie innym miejscu i w tym, a nie innym czasie. Ażeby taką, nie­zbędną dla celów dowodowych, wiarygodność zapewnić należy:

Ślady daktyloskopijne ujawnione i zabezpieczone opisanymi wyżej metodami bada się następnie przy użyciu lup daktyloskopij­nych zaopatrzonych w specjalne podziałki, aparatu zwanego dakty­loskopem inwersyjnym i osobnych podziałek. Dla wydania katego­rycznej opinii daktyloskopijnej w Polsce przyjmowano 15 punktów ustalonych badaniem minucji (we Francji - 17, w Anglii - 16, w Niemczech - 15). Są to liczby zmienne i różne, są bowiem zależ­ne od stanu ilościowego populacji w danym kraju.

Badania daktyloskopijne w Polsce prowadzą wyłącznie pla­cówki techniczne Policji, gdyż tylko Policja dysponuje pełnym rejes­trem daktyloskopijnym, który dostarcza materiałów porównawczych (materiałem dowodowym są ślady ujawnione i zabezpieczone na miejscu zdarzenia). Twórcą pierwszego w świecie systemu nowo­czesnej klasyfikacji daktyloskopijnej był Galton (1888), lecz ogólne zasady jednolitego wzoru karty daktyloskopijnej ustalono dopiero na zjeździe międzynarodowym policji w Monaco w 1911 roku.

Obecnie w Polsce zbiór kart daktyloskopijnych z terenu całe­go kraju prowadzi Centralna Registratura Daktyloskopijna Central­nego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji.

Według aktualnie obowiązującego w Polsce stanu prawnego daktyloskopowaniu może podlegać: podejrzany i oskar­żony (art. 65 k.p.k.) oraz osoba zatrzymana przez Policję, ale tylko wtedy, gdy jej tożsamości nie można ustalić winny sposób (art. 15 ust. 4 ustawy o Policji).

Zbiór kart daktyloskopijnych, o którym wspomniano wyżej, musi być odpowiednio sklasyfikowany, aby można z niego korzys­tać. W Polsce przyjęto system klasyfikacyjny według założeń berliń­skich (system Klatta). System ten jest omówiony dokładnie w wielu podręcznikach kryminalistyki. W całej Europie przyjęło się lub aktualnie przyjmuje się w pełni skompute­ryzowane systemy daktyloskopijne, oparte na nieco innych założeniach, jak np. systemy AFIS, PRINTRAK, MORPHO czy NEC.

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.