WYKŁAD IX - 08.12.2010
Załóżmy, że chcemy znać naprężenie sił w spągu warstwy nr 3. Potrzebujemy znać zatem:
Miąższość warstw - z1, z2 i z3
Wartość σ1, σ 2, σ 3
Naprężenia pierwotne - występują zawsze w podłożu, zapisujemy je jako σγz=c
σγz=c = z1 x σ1 +z2 x σ2 + z3 x σ3
Najłatwiej jest wyliczyć naprężenia na granicach warstw. W celu określenia naprężeń w obrębie warstw, należy wykonać wykres σγz /z
σγz jest sumą naprężeń przenoszonych przez szkielet mineralny i wolne przestrzenie wypełnione wodą. Z tego:
σγz = σ' + u
Grunt ulegnie konsolidacji, jeżeli istnieje możliwość odpływu z niego wody.
σγz - Δσγz = σγz min
Za chwilę jednak wykop będzie obciążony obciążeniami od budowli, co zapisujemy jako σqz. Mamy trzy sytuacje:
σqz < σγz
σqz = σγz
σqz > σγz = budynek jest cięższy od nadkładu
Naprężenia od obiektu to naprężenia wtórne (σw). Dochodzą do tego naprężenia dodatkowe (σd).
σqz
σγz min + σw + σd = σc
σγz
Im głębiej, tym mniejszy wpływ na naprężenia ma posadawiany budynek.
Przestajemy się martwić o to, co dalej się dzieje w gruncie, gdy:
σd = 0,3 σγz
Wykres do powyższego:
Czynniki warunkujące historię naprężeń w gruncie - grunt „pamięta” historię swoich naprężeń. Czynniki te to:
Sedymentacja - zwiększenia obciążenia, zmniejszenie współczynnika porowatości, zachodzi kompakcja, konsolidacja
Erozja - zmniejszenie obciążenia, zwiększenie współczynnika porowatości
Efekty pęcznienia
Procesy diagenezy
Współczynnik prekonsolidacji (OCR) - nazywa się stosunek największej wartości naprężenia efektywnego σp' , które występuje w przeszłości, do wartości naprężenia od ciężaru własnego występującego obecnie σo'
OCR = σp'/ σo'
OCR = 1 - grunt normalnie skonsolidowany
OCR > 1 - grunt prekonsolidowany
Grunty:
Normalnie skonsolidowane to takie, w których obecnie występujące w gruncie naprężenie efektywne jest największe ze wszystkich, jakie dotychczas w danym gruncie występowały. Kształt krzywej ściśliwości jest prostoliniowy (lub zbliżony); i nosi ona nazwę pierwotnej.
Prekonsolidowane to takie, które przenosiły już w swojej historii większe naprężenia (np. teren obciążaony był lądolodem lub warstwami gruntu, które następnie zostały zerodowane przez np. rzekę). Krzywa ściśliwości w podziałce półlogarytmicznej będzie miała kształt zakrzywiony.
Parametry fizyczno-mechaniczne gruntów:
Parametry wytrzymałościowe:
Wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie
Wytrzymałość na jednoosiowe rozciąganie
Wytrzymałość na ścisnanie
Wytrzymałość na trójosiowe ściskanie
parametry odkształceniowe:
możliwość zginania
sprężystość
ściśliwość
osiadanie gruntów
opór spójności (kohezja)
Parametry wiodące: kohezja [c], kąt tarcia wewnętrznego [ø]
Wytrzymałość gruntu - jednostkowy opór, jaki grunt stawia określonym naprężeniom w momencie zniszczenia próbki LUB krytyczna wartość naprężenia, które grunt jest w stanie przenosić bez utraty ciągłości struktury.
Najczęściej przyjmuje się zależność liniową między naprężeniem normalnym i statycznym zgodnie z warunkiem Coulomba (1772):
τf = c + σ tg ø , gdzie:
τf - wytrzymałość gruntu na ściskanie
σ - naprężenia normalne, prostopadłe do powierzchni ścinania
c, ø - parametry wytrzymałości na ścinanie, które nazywane są odpowiednio spójnością oraz kątem tarcia wewnętrznego
Badanie wytrzymałości gruntów na ścinanie za pomocą urządzeń:
Aparat bezpośredniego ścinania (skrzynkowy) - zasadą jego działania jest to, że po umieszczeniu gruntów w skrzynce możemy przesuwać względem siebie sanki i rejestrować zmiany. Wadami są:
Narzucanie miejsc ścięcia przez nas
W trakcie badania zmieniają się warunki naprężeń
Dobrze nadaje się do badania ośrodków warstwowanych. Wytrzymałość graniczna (doraźna) jest większa od wytrzymałości ostatecznej (rezydualnej).
aparat do badań trójosiowych (trójosiówka) - ważne jest tempo przykładania obciążeń, siła działa z trzech kierunków, płaszczyzna ścięcia nie jest wymuszona przez nas lecz jest naturalna.
W zależności od tego, z jakim ciałem (kruchym, plastycznym itp.) mamy do czynienia, jest ono bliżej lub dalej granicy maksymalnego obciążenia.
Krzywe pełzania.
Koła Mohra jako interpretacja wyników.
Linie wytrzymałości gruntów na ścinanie:
τf = c' + (σ-u) tg ø' (wg Terzaghiego) ρ γ
Ścieżka naprężenia to linia prosta lub krzywa powstała w wyniku połączenia szeregu punktów stanu naprężenia naniesionych na wykres, przedstawia ciągłość kolejnych stanów naprężenia.
Typy badań w trójosiówce: badania przeprowadza się według jednego z trzech niżej podanych sposobów, różniących się odciążeniem i odwodnieniem próbki:
Badania bez konsolidacji i odwodnienia (UU), zawartość wody w próbce utrzymywana jest przez cały czas doświadczenia bez zmian.
Badania z konsolidacją, bez odwadniania (CU); próbka konsolidowana jest dla celów praktycznych często przy obciążeniu izotropowym σ3, lecz w czasie obciążenia, któremu odpowiada różnica naprężeń σ1-σ3 dążącego do zniszczenia próbki, odsączenie wody jest uniemożliwione.
Badanie z odwadnianiem (CU); próbkę konsoliduje się jak w badaniu b., jednak po przyłożeniu obciążenia odpowiadającego różnicy naprężeń σ1-σ3, odpływ wody jest nadal umożliwiony, zwiększenie naprężenia powinno być na tyle powolne, aby nie występowało ciśnienie wody w porach.
Wytrzymałość na ścinanie UU występuje, gdy woda w porach gruntu spoistego ma uniemożliwiony lub bardzo ograniczony odpływ. W praktyce warunki takie się zdarzają po powolnym wznoszeniu budowli.
Próbka gruntu prekonsolidowanego wykazuje przy ścinaniu tendencję do zwiększania objętości (dylatancja).
Wytrzymałość gruntów na ścinanie zależy od:
Dla danego gruntu - od wskaźnika porowatości (zagęszczanie)
Dla różnych gruntów - od różnic w ich uziarnieniu (wymiarów, kształtu, obtoczenia ziaren)
Pentrometr wciskowy przeznaczony jest do badań wytrzymałości gruntów spoistych na jednoosiowe ściskanie. Każdy pomiar powinien być wykonany w odległości nie mniejszej niż 1 cm od pomiaru poprzedniego oraz 1 cm od krawędzi próbki. Można go stosować do gruntów spoistych o zawartości frakcji iłowej > 10% o konsystencji plastycznej. W gruntach o stopniu miękkoplastycznym uzyskane wyniki, ze względu na czułość przyrządu, są mniej dokładne.
Kieszonkowa ścinarka obrotowa - przeznaczona do badania oporu ścinania gruntów. Badania tym przyrządem nie zastępują badań laboratoryjnych i polowych, mogą je uzupełnić; zwłaszcza w analizie makroskopowej.