Zespół nr 1: GRUPA 2ż
Katarzyna Leśniak
Paulina Matuszewska
Aneta Pierzynowska
SPRAWOZDANIE Z ĆWICZENIA NR 2
TEMAT:
Ocena sprawności antygrawitacyjnych mechanizmów kompensacyjnych
1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia była ocena sprawności antygrawitacyjnych mechanizmów kompensacyjnych u badanych studentek..
Po każdym skurczu serca i przesunięciu się fali tętna wzdłuż tętnic biegnie salwa impulsów od baroreceptorów ( największe skupiska znajdują się w zatokach tętnic szyjnych wewnętrznych i w łuku aorty) do rdzenia przedłużonego. Dzięki temu ciśnienie w zbiorniku tętniczym jest regulowane w zależności od zapotrzebowania organizmu. W stanie spoczynku jest ono utrzymywane na stałym poziomie .
Natychmiastową reakcją na szybką zmianę pozycji ciała z leżącej na stojącą jest obniżenie się skurczowego ciśnienia tętniczego oraz nieznaczne przyspieszenie częstości skurczów serca. W ciągu 30 s ciśnienie skurczowe powraca do wartości wyjściowych, aby następnie zwiększyć się o 5-10 mmHg u zdrowych ludzi. Tendencja do zalegania krwi w kończynach dolnych jest natychmiast kompensowana przez skurcz małych tętniczek. Obniżenie ciśnienia tętniczego skurczowego jest najprawdopodobniej następstwem zmniejszenia się powrotu żylnego krwi. Zmniejszenie objętości wyrzutowej serca jest kompensowane przez zwiększenie częstości skurczów serca, dzięki czemu objętość minutowa serca nie zmienia się istotnie. Skurcz naczyń występujący w następstwie pionizacji, jest częściowo wynikiem zmniejszenia stymulacji baroreceptorów.
Wysokość ciśnienia tętniczego krwi jest pochodną objętości minutowej serca i ogólnego obwodu oporu naczyniowego. Zmniejszenie każdego z tych parametrów prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Zmiany ciśnienia tętniczego wykrywane są natychmiast przez baroreceptory zatoki tętnicy szyjnej i łuku aorty. Zwiększenie ciśnienia powoduje zwiększenie wyładowań z tych receptorów impulsów które hamują aktywność neuronów naczynioskurczowych i sercowych opuszki, co prowadzi do rozszerzenia naczyń, zmniejszenia częstości i siły skurczów serca oraz do obniżenia się ciśnienia tętniczego krwi. Zmniejszenie ciśnienia tętniczego w analogiczny sposób wyzwala reakcję naczynioskurczową oraz zwiększenie częstości i siły skurczów serca, prowadząc do zwiększenia ciśnienia.
Te odruchy z baroreceptorów wyzwalane są w ciągu sekund przy zmianach ciśnienia tętniczego, przy czym zwiększenie ciśnienia jest znacznie większe niż jego zmniejszenie się podczas pionizacji.
2. Materiał i metody badań
Użyte urządzenia:
stoper - pomiar czasu
sporttester - pomiar częstości skurczów serca (tętna)
sfigmomanometr i stetoskop - pomiar ciśnienia tętniczego
W badaniach uczestniczyły studentki Akademii Wychowania Fizycznego WF, II rok, gr.2ż: Katarzyna Leśniak, Katarzyna Lewandowska, Paulina Matuszewska, Aneta Pierzynowska, Alicja Pilipczuk oraz Aleksandra Polkowska.
Poniższa tabela przedstawia dane osób biorących udział w badaniach.
l.p. |
Imię i nazwisko
|
wiek (lata) |
masa ciał (kg) |
wysokość ciała (cm) |
aktywność ruchowa |
stan zdrowia |
1 |
Katarzyna Leśniak |
24 |
63 |
171 |
+++ |
zdrowa |
2 |
Katarzyna Lewandowska |
20 |
57 |
171 |
++ |
zdrowa |
3 |
Paulina Matuszewska |
20 |
62 |
170 |
+++ |
zdrowa |
4 |
Aneta Pierzynowska |
20 |
65 |
171 |
++ |
zdrowa |
5 |
Alicja Pilipczuk |
20 |
75 |
173 |
+++ |
zdrowa
|
6 |
Aleksandra Polkowska |
20 |
50 |
156 |
++ |
zdrowa |
Aktywność ruchowa:
+ mała
++ średnia (tylko zajęcia na uczelni)
+++ duża (zajęcia na uczelni + zajęcia dodatkowe)
Metoda:
Próba Cramptona - pomiar częstości tętna i ciśnienia tętniczego skurczowego:
w 10 min. leżenia
zaraz po przyjęciu postawy stojącej
po 2 min. stania
Test Makareckiego - pomiar częstości tętna i ciśnienia tętniczego skurczowego:
w 3 min. przysiadu
zaraz po przyjęciu postawy stojącej
po 2 min. stania
3. Wyniki badań
PRÓBA CRAMPTONA |
Katarzyna Leśniak |
Katarzyna Lewandowska |
Paulina Matuszewska |
Aneta Pierzynowska |
Alicja Pilipczuk |
Aleksandra Polkowska
|
w 10 min. leżenia HR RR |
68ud/min 110/80 mmHg |
59 ud/min 120/60 mmHg |
74 ud/min 125/75 mmHg |
58 ud/min 120/65 mmHg |
71 ud/min 125/80 mmHg |
63 ud/min 120/70 mmHg |
po wstaniu HR RR |
116 ud/min 105/75 mmHg |
91 ud/min 135/75 mmHG |
109 ud/min 120/70 mHg |
82ud/min 115/60 mmHg |
110 ud/min 110/75 mmHg |
107 ud/min 115/65 mmHg |
po 2 min. stania HR RR |
88 ud/min 110/80 mmHg |
82 ud/min 120/60 mmHg |
83 ud/min 125/70 mmHg |
72 ud/min 120/70 mmHg |
71 ud/min 125/90 mmHg |
85 ud/min 120/80 mmHg |
TEST MALARECKIEGO |
Katarzyna Leśniak |
Katarzyna Lewandowska |
Paulina Matuszewska |
Aneta Pierzynowska |
Alicja Pilipczuk |
Aleksandra Polkowska
|
w 3 min. przysiadu HR RR |
81 ud/min 110/75 mmHg |
88 ud/min 115/65 mmHg |
86 ud/min 120/80 mmHg |
88 ud/min 100/75 mmHg |
77 ud/min 130/85 mmHg |
80 ud/min 130/90 mmHg |
po wstaniu HR RR |
117ud/min 95/65 mmHg |
107 ud/min 120/65 mmHg |
110 ud/min 110/70mmHg |
94 ud/min 110/60mmHg |
104 ud/min 115/75mmHg |
111 ud/min 125/70 mmHg |
po 2 min. stania HR RR |
84 ud/min 115/80 mmHg |
72 ud/min 125/55 mmHg |
83 ud/min 110/80mmHg |
75 ud/min 115/70mmHg |
80 ud/min 120/80 mmHg |
76 ud/min 125/75 mmHg |
Imię i nazwwisko |
Indeks Cramptona (pkt) |
Ocena sprawności |
Katarzyna Leśniak |
78,75 |
dostateczna |
Katarzyna Lewandowska |
78,75 |
dostateczna |
Paulina Matuszewska |
78,75 |
dostateczna |
Aneta Pierzynowska |
78,75 |
dostateczna |
Alicja Pilipczuk |
78,75 |
dostateczna |
Aleksandra Polkowska |
78,75 |
dostateczna |
4. Wnioski
U większości badanych reakcje organizmu na zmianę pozycji ciała w dwóch przeprowadzonych próbach ( próba Cramptona i test Malareckiego) były zbliżone. Zaraz po wstaniu następowało przyspieszenie częstości skurczów serca z jednoczesnym spadkiem ciśnienia tętniczego skurczowego. Po 2 min. w pozycji stojącej wartości te zmieniały się następująco: tętno obniżyło się, a ciśnienie tętnicze skurczowe wzrosło. Wyjątkiem była tu Katarzyna Lewandowska, u której ciśnienie tętnicze skurczowe zaraz po wstaniu nie zmniejszyło się, a wzrosło, jak również w 2 min. stania ciśnienie tętnicze skurczowe nie wzrosło, a zmniejszyło się. Można więc było zaobserwować niespecyficzne zmiany u badanej. Wynik ten może być związany z tym, iż studentka przez wiele lat trenowała (pływanie) i jej reakcja ortostatyczna mogła być tak szybka i chwilowa a pomiar natomiast zbyt długi żeby to wykazać. Istnieje tez możliwość iż dane uzyskane były w wyniku błędnego pomiaru na co mogły mieć wpływ warunki, w jakich przeprowadzane były badania oraz nienajlepsza jakość sprzętu.
Podobne zmiany ciśnienia tętniczego skurczowego i częstości skurczów serca można było zaobserwować u badanych podczas przeprowadzania testu Malareckiego. Po przyjęciu postawy stojącej po przysiadzie ciśnienie tętnicze skurczowe zmniejszyło się ( po 2 min stania wzrosło), a częstość skurczów serca wzrosła (a po 2 min. zmniejszyła się).Znów wyjątkiem była tu badana Katarzyna Lewandowska a także Aneta Pierzynowska. U drugiej badanej studentki, po analizie wszystkich uzyskanych parametrów można dojść do wniosku, że najprawdopodobniej były one wynikiem błędu pomiarowego. Na to wskazuje ich niespecyficzność.
Badanie wykazało, że sprawność antygrawitacyjnych mechanizmów kompensacyjnych u badanych kształtuje się na podobnym poziomie. Są to górne granice oceny dostatecznej, albo dolna granica oceny dobrej. Wynika to stąd, że badane prowadzą zbliżoną aktywność fizyczną oraz podobny styl życia.
Żadna z badanych nie osiągnęła oceny bardzo dobrej. Niestabilność reakcji ortostatycznych wynika z bezczynności ruchowej. Im wyższy stopień wytrenowania (uczestnictwa w aktywności fizycznej) tym wyższa ocena sprawności antygrawitacyjnych mechanizmów kompensacyjnych. Badane nie trenują wyczynowo, a to może być powodem osiągniętych wyników.
5. Piśmiennictwo
Halicka - Ambroziak H., Jusiak R., Martyn A., Opaszowski B., Szarska I., Tyszkiewicz M., Wit B. - Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego. Wydawnictwo AWF 2001.
Malarecki i. - Wstęp do fizjologii wysiłku i treningu sportowego. Wydawnictwo AWF 1970.
Kozłowski S., Nazar K. - Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo PZWL 1994.
Traczyk W. - Fizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo PZWL 1997.
6