ABC postępowania w urazach

mózgowych, zranienia powierzchni mózgu lub obu tych uszko­dzeń jednocześnie. Z reguły wiąże się to z pierwotnym uszkodze­niem mózgu, lecz rezultat końcowy może być korzystny, jeśli od­powiednio szybko podejmie się leczenie operacyjne. Pojedyn­cze obszary stłuczenia mogą się zlewać ze sobą, przybierając rozmiary wypełniające przestrzenie czaszki, co może się wiązać z potrzebą ich wycięcia. Usunięcie krwiaka podtwardówkowe-go wymaga urządzeń i doświadczenia, jakim dysponuje tylko zespół neurochirurgiczny.

Hipoksja i niedokrwienie

Mózg wymaga ciągłej perfuzji dobrze nadenioną krwią. Obni­żenie perfuzji poniżej progu krytycznego prowadzi już po paru minutach do trwałych uszkodzeń neuronów wskutek niedo­krwienia. Mózg steruje swym własnym ukrwieniem, zapewniając ciągłą perfuzję mimo zmian w układowym ciśnieniu krwi, lecz w następstwie urazu traci tę zdolność i staje się szczególnie wraż­liwy na uszkodzenia niedokrwienne, zwłaszcza gdy dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego lub hipoksji. Średnie ciśnienie tęt­nicze <60-80 mmHg, zwłaszcza gdy trwa dłużej niż parę minut, a równocześnie podwyższone jest ciśnienie śródczaszkowe, mo­że być przyczyną niedokrwiennego uszkodzenia neuronów.

Pacjenci z urazami mnogimi mogą być w ciężkim wstrząsie. Gdy duży uraz głowy powoduje utratę przytomności, często oznacza to pogorszenie drożności dróg oddechowych z powo­du przeszkód mechanicznych lub utraty odruchów obronnych. Wcześnie dochodzi też do zaburzeń oddychania i bradykardii, które są także ważną przyczyną uszkodzeń niedokrwiennych.

Podwyższenie ciśnienia śródczaszkowego

U około 70% pacjentów, u których występuje śpiączka po cięż­kim urazie głowy, stwierdza się podwyższenie ciśnienia śródcza-szkowego. Upośledza to perfuzję mózgu, gdyż ciśnienie perfu-zyjne mózgu jest równe średniemu ciśnieniu tętniczemu, po­mniejszonemu o ciśnienie śródczaszkowe.

W miarę podwyższania się ciśnienia śródczaszkowego z przedziału śródczaszkowego wyciskany jest płyn mózgowo--rdzeniowy -jest to pierwszy etap kompensacji. Gdy ciśnienie nadal narasta, dochodzi do przemieszczania się mózgu w jamie czaszki. Najważniejszą odmianą takiego przemieszczenia mózgu jest przeznamiotowe wpuklenie haka, zwane „wklino-

Zawartość zamkniętej czaszki ulega przemieszczeniu pod wpływem powstającego krwiaka