Intereukiny, Immunologia


Interleukina 1

Do rodziny IL-1 należy kilka cytokin, najważniejsze to IL-1α, IL-1β, IL-1Ra (antagonista receptora dla IL-1).

IL-1 jest waznym regulatorem odpowiedzi immunologicznej i zapalnej.

Produkowana jest głównie przez monocyty/ makrofagi.

Czynniki stymulujące wytwarzanie IL-1:

  1. LPS (endotoksyna bakterii G-)

  2. egzotoksyny bakteryjne, peptydoglikany, hemaglutyniny wirusowe

  3. inne cytokiny, np. IL1, TNFα

  4. składowe dopełniacza (C5a)

Po zadziałaniu czynnika stymulującego transkrypcję genów dla IL-1 powstają początkowo niedojrzałe pro-IL-1, aktywowane następnie przez enzym konwertujący - kaspazę 1.

Działanie na komórki efektorowe zachodzi za pośrednictwem dwóch receptorów:
IL-1R1 o m.cz.80 kD i IL-R2 o m. cz. 60 kD (limfocyty B, neutrofile, monocyty). Oba receptory należą do nadrodziny immunoglobulin. IL-R2 posiada krótki odcinek wewnątrzkomórkowy, nie przekazuje sygnału (tzw. receptor „wabik”).

Działanie IL-1:

  1. stymuluje syntezę IL-2 i receptora dla niej przez limfocyty T (IL-2 aktywuje limfocyty T)

  2. nasila proliferację limfocytów B i produkcję immunoglobulin

  3. stymuluje produkcję CSFs i za przy ich udziale wytwarzanie neutrofilów i monocytów

  4. pobudza uwalnianie neutrofilów ze szpiku kostnego, pobudza ich metabolizm i produkcję enzymów proteolitycznych, RFT, cytokin (TNF, IL-1)

  5. działa chemotaktycznie w stosunku do neutrofilów i monocytów

  6. stymuluje produkcję TNF, IL-6 oraz IL-1 przez makrofagi

  7. zwiększa przepuszczalność komórek śródbłonka naczyń, nasila ekspresję na powierzchni śródbłonka cząstek adhezyjnych (ICAM-1, VCAM-1, selektyna E)

  8. pobudza syntezę białek ostrej fazy w wątrobie

  9. oddziałuje na OUN: pirogen, wzmaga uwalnianie ACTH i w efekcie glikokortykosteroidów (te hamują produkcję IL-2)

IL-1 wykazuje też działanie przeciwnowotworowe:

  1. pośrednio, przez IL-2

  2. bezpośrednie - działa cytostatycznie a nawet cytotoksycznie na pewne komórki nowotworowe.

Równocześnie może stymulować powstawanie przerzutów w niektórych guzach litych i jest czynnikiem wzrostowym w białaczkach szpikowych.

Interleukina 2

Produkowana głównie przez limfocyty Th1, także Tc.

Wyróżnia się trzy formy receptora dla IL-2:

Efekty działania IL-2:

  1. wzmaga proliferację pobudzonych limfocytów Tc, także Th, komórek NK

  2. 0x08 graphic
    pobudza różnicowanie T Tc

  3. wygaszanie reakcji immunologicznej po eliminacji antygenu

4) stymuluje produkcję cytokin: GM-CSF, IL-6, IL-2, IFN-γ.

Zastosowanie kliniczne IL-2:

  1. terapia niektórych rodzajów nowotworów, jak rak nerki czy czerniak - IL-2 podaje się łącznie z komórkami LAK lub TIL

  2. niektóre białaczki, np. wywoływana przez HTLV-1 białaczka ATL. Białaczkowe limfocyty T wykazują wzmożoną ekspresję IL-2R, co wykorzystano - podaje się IL-2 sprzężoną z toksyną lub radioizotopem

Działania niepożądane:

Nasilenie objawów zależy od dawki i drogi podania.

Interleukina 6

Produkowana głównie przez monocyty i makrofagi, także limfocyty T i B, komórki śródbłonka, fibroblasty pod wpływem IL-1, TNF; także IFN, LPS.

Działanie:

  1. stymuluje powstawanie komórek plazmatycznych z pobudzonych limfocytów B i wydzielanie immunoglobulin

  2. wraz z IL-1 uczestniczy w aktywacji limfocytów T wzmagając ich odpowiedź na antygen

  3. stymuluje różnicowanie pobudzonych limfocytów T do Tc

  4. pirogen (inne to IL-1, TNF, IFN)

  5. wzmaga produkcję białek ostrej fazy w wątrobie

  6. hamuje produkcję IL-1 i TNF (działanie przeciwzapalne)

  7. nasila procesy krwiotworzenia wykazując synergizm z IL-3 (stymuluje proliferację multipotencjalnych komórek macierzystych i komórek progenitorowych poszczególnych szeregów krwinkowych).

IL-6 należy do grupy cytokin o podobnym działaniu, obejmującej poza IL-6 także IL-11, czynnik hamujący białaczkę (LIF), onkostatynę M, rzęskowy czynnik neutrofilowy (CNTF), kardiotropinę 1 (CT-1), neurotrofinę 1 (BSF-3).

Wszystkie cytokiny tej grupy:

Receptory dla IL-6:

Interleukina 15

Wytwarzana przez pobudzone monocyty i makrofagi, fibroblasty, mięśnie poprzecznie prążkowane, łożysko.

Działa poprzez receptory dla IL-2 w związku z czym efekty działania obu cytokin są podobne. IL-15 powoduje m.in.:

Interleukina 21

Wytwarzana przez limfocyty TCD4+. Pobudza proliferację aktywowanych limfocytów T i B, nasila cytotoksyczność komórek NK, wraz z IL-15 oraz Flt3L wpływa na powstawanie komórek NK z CD34+ w szpiku.

Interleukina 16

Wytwarzana głównie przez limfocyty TCD8+ i TCD4+, także eozynofile, fibroblasty.

Receptorem dla IL-16 jest CD4. Działa na limfocyty T, niektóre monocyty, eozynofile, komórki dendrytyczne.

Działanie:

  1. w obecności IL-2 nasila proliferację limfocytów T oraz zwiększa ekspresję receptorów dla IL-2

  2. czynnik chemotaktyczny dla limfocytów CD4+, eozynofilów, monocytów

Interleukina 12

Wywarzana przez monocyty, makrofagi i komórki dendrytyczne pobudzone przez kontakt z antygenem (bakterie, grzyby, wirusy) oraz limfocyty Th1 po kontakcie z komórkami APC.

Biologicznie aktywna forma jest heterodimerem -większa podjednostka (p40) jest podobna do rozpuszczalnego receptora dla IL-6, mniejsza (p35) wykazuje homologię do IL-6. Homodimery i monomery p40 wykazują działanie antagonistyczne w stosunku do IL-12.

Działanie:

  1. aktywuje, nasila proliferację, cytotoksyczność i produkcję cytokin przez komórki NK

  2. powoduje różnicowanie limfocytów Th0 do Th1, wzmaga proliferację limfocytów Th1, produkcję cytokin (TNF, IFN-gamma)

  3. pobudza proliferację limfocytów Tc, nasila ich cytotoksyczność, produkcję TNF i IFN-gamma

  4. działa antyangiogennie, co stanowi obok stymulacji limfocytów Tc i komórek NK oraz aktywacji makrofagów, podstawowy mechanizm działania przeciwnowotworowego.

Interleukina 18

Wytwarzana głównie przez makrofagi, także nabłonki, keratynocyty. Podobnie jak
IL-1 powstaje jako nieaktywny prekursor, aktywna forma uwalniana jest pod wpływem kaspazy 1.

Działanie:

  1. wzmaga ekspresję cząstki adhezyjnej ICAM-1

  2. stymuluje proliferację komórek NK, limfocytów Tc i Th0, różnicowanie Th0 do Th1; nasila cytotoksyczność, produkcję cytokin (IFN-γ, IL-2)

  3. Działając na limfocyty Th może stymulować produkcję IL-4, IL-13 i odpowiedź Th2

Interleukina 23

Wytwarzana przez komórki dendrytyczne.

Działanie (podobnie jak IL-12 i IL-18):

  1. nasila proliferację i cytotoksyczność limfocytów T

  2. indukuje wydzielanie IFN-γ przez limfocyty T

  3. wpływa na krwiotworzenie wzmagając wytwarzanie neutrofilów i płytek krwi, hamując erytropoezę

  4. indukuje wytwarzanie białek ostrej fazy

Interleukiny wpływające na krwiotworzenie:

Interleukina 3

Wytwarzana przez pobudzone limfocyty T, stymuluje krwiotworzenie w sytuacjach pobudzenia układu immunologicznego (np. zakażenia). W fizjologicznym krwiotworzeniu jej rola jest niewielka.

Działanie:

  1. synergizm z SCF w stosunku do pluripotencjalnych komórek macierzystych szpiku

  2. działanie takie jak GM-CSF w odniesieniu do komórek progenitorowych szeregu granulocytowego i monocytowego; w odróżnieniu od GM-CSF stymuluje również dojrzewanie eozynofilów i bazofilów

  3. wpływ na komórki progenitorowe szeregu erytrocytowego i megakariocytowego

  4. wpływ na limfopoezę - stymuluje dojrzewanie prekursoów limfocytów B i T

Interlukina 5

Wytwrzana głównie przez limfocyty Th2, działa głównie na eozynofile indukując ich wzrost i różnicowanie. Jej działanie na inne komórki (limfocyty B, bazofile) jest u ludzi słabo zaznaczone.

Interleukina 7

Wytwarzana w narządach krwiotwórczych przez komórki zrębu.

Wpływa głównie na limfopoezę, stymulując wzrost i rónicowanie prekursorów limfocytów B oraz limfocytów T. Synergistycznie z IL-6 wzmaga proliferację dojrzałych limfocytów T i ich różnicowanie do Tc.

Interleukina 9

Wytwarzana głównie przez limfocyty Th2.

Działanie:

  1. działa na komórki progenitorowe układu czerwonokrwinkowego stymulijąc ich wzrost i różnicowanie

  2. stymulator wzrostu komórek tucznych odpowiadających na IL-3 oraz niektórych limfocytów Th

Interleukina 11

Wytwarzana przez komórki zrębu narządów krwiotwórczych

Funkcje:

  1. Działa synergistycznie z innymi czynnikami krwiotwórczymi:

  1. stymuluje produkcję przeciwciał przez limfocyty B

  2. zwiększa syntezę białek ostrej fazy

  3. także: hamuje aktywność lipazy lipoproteinowej, nasila wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym

Inne interleukiny, nie opisane powyżej

Cytokiny przeciwzapalne

Interleukina 10

Cytokina przeciwzapalna.

Wytwarzana głównie przez limfocyty Th2, w mniejszych ilościach produkują ją limfocyty B, Tc, monocyty i makrofagi.

Działanie:

  1. hamuje powstawanie limfocytów Th1 i produkcję cytokin przez Th1 (IL-2,
    IFN-γ)

  2. hamuje produkcję IL-1, IL-6, IL-12, TNF-α przez monocyty i makrofagi

  3. zmniejsza zdolność prezentacji antygenu przez hamowanie ekspresji MHC II na monocytach i makrofagach

  4. hamuje ekspresję na powierzchni komórek APC cząstek kostymulujących (m.in. B7) koniecznych do aktywacji limfocytów Th

  5. stymuluje proliferację limfocytów B i produkcję przeciwciał (IgG4)

IL-10 hamuje odpowiedź komórkową i reakcje zapalne.

Homologi IL-10: IL-19, IL-20, IL-22, IL-24.

Interleukina 19

Wytwarzana przez monocyty i makrofagi stymulowane LPS, także pod wpływem IL-4 i IL-13. Homolog IL-10.

Interleukina 20

Wytwrzana przez keratynocyty, jest autokrynowym czynnikiem wzrostu tych komórek oraz stymuluje produkcję przez nie niektórych cytokin (TNF, MCP-1)

Interleukina 22

Produkowana przez limfocyty T i komórki tuczne pod wpływem LPS i IL-9.

Interleukina 24

Inne cytokiny nie opisane powyżej

Interleukina 4

Produkowana głównie przez limfocyty Th2, także komórki NK, mastocyty i bazofile.

Działanie:

  1. stymuluje proliferację limfocytów B i wytwarzanie przeciwciał (IgE i IgG4), nasila ekspresję cząstek MHCI i II oraz niektórych cząstek kostymulujących (CD80, CD23) na powierzchni limfocytów B

  2. stymuluje proliferację limfocytów T, różnicowanie Th0 do Th2, cytotoksyczność a wraz z IL-10 hamuje wydzielanie IFN-gamma przez limfocyty Th1

  3. aktywuje monocyty i makrofagi, wzmaga ich właściwości fagocytarne i cytotoksyczność, ekspresję cząstek MHC I i II, hamuje produkcję prozapalnych: IL-1, IL-6, TNF

  4. stymuluje proliferację i aktywuje eozynofile, nasila ich migrację do tkanek

Interleukina 13

Produkowana głównie przez limfocyty Th2, także Tc, komórki NK.

W swym działaniu na limfocyty B i monocyty wykazuje podobieństwo do IL-4, w przeciwieństwie do IL-4 nie działa na limfocyty B.

Interleukina 17

Wytwarzana przez limfocyty T, zwłaszcza CD4+.

Działanie:

  1. stymuluje produkcję innych cytokin, m.in. IL-6, IL-8, G-CSF przez fibroblasty, komorki nabłonkowe, śródbłonkowe, IL-6, IL-10, IL-12, IL-1, TNF przez makrofagi

  2. wzmaga dojrzewanie komórek dendrytycznych

  3. nasila ekspresję ICAM-1

Interleukina 25

Wytwarzana przez limfocyty Th2, pobudza produkcję IL-4, IL-5 oraz IL-13 przez limfocyty Th2.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SEMINARIUM IMMUNOLOGIA Prezentacja
Testy immunologiczne
Seminarium 6 Immunologia transplantacyjna farmacja 2
Cw 7 IMMUNOLOGIA TRANSPLANTACYJNA
Immunologia nowotworów
Immunoterapia1
immunologiczne ostrzerzenie przed choroba
Mechanizmy swoistej immunoterapii alergii 3
W7 IMMUNOLOGIA INFEKCJI
immunodiagnostyka chorób z autoagresji 2008
Ochrona interesów handlowych Wspólnoty Europejskiej na rynkach krajów
Immunologia Nowotworów
4 LEKI IMMUNOSUPRESYJNE
Poronienia nawykowe o podłożu immunologicznym
Immunologia Transfuzjologiczna1[1]

więcej podobnych podstron