4624

Użyteczność - podstawa decyzji konsumenta

Użyteczność - subiektywne zadowolenie, pożytek, satysfakcję uzyskaną z tytułu konsumpcji danego dobra.

użyteczność całkowita (łączna) - osiągnięta z konsumpcji n jednostek dobra;
użyteczność krańcowa (marginalna) - osiągnięta z konsumpcji danej (kolejnej) jednostki dobra.

Użyteczność krańcowa - przyrost całkowitej użyteczności, wynikający z nabycia i konsumpcji dodatkowej (jeszcze jednej) jednostki danego dobra;

Prawo malejącej użyteczności krańcowej - I Prawo Gossena:

W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra całkowita użyteczność rośnie, jednak wzrost ten jest coraz wolniejszy. Wynika stąd, że użyteczność krańcowa kolejnych jednostek dobra zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra i rosnącym stopniem zaspokojenia potrzeb.

Podstawą ustalenia ceny każdego towaru jest użyteczność krańcowa ostatniej jednostki dobra, która znajdzie nabywcę.

Użyteczność krańcowa określa wartość towaru - nie stanowi ona jego cechy, lecz ocenę danego dobra przez konsumenta, a jej wyraz stanowi cena.

Renta konsumenta (nadwyżka) - różnica między całkowitą użytecznością uzyskaną z danej ilości dobra i jego całkowitą ceną => otrzymujemy więcej użyteczności niż ona nas kosztuje.

0x08 graphic

Rys. 1. Renta konsumenta AEC

Krzywa obojętności (k. preferencji) - zbiór możliwych równorzędnych kombinacji ilościowych dwóch dóbr, zapewniających tę samą użyteczność całkowitą. Dla konsument mającego możliwość wyboru pomiędzy dwoma kombinacjami dóbr (punkty na krzywej) wybór jest równorzędny, obojętny; oba zestawy zapewniają taką samą użyteczność całkowitą.

Krzywe obojętności nie przecinają się.
Krzywa przesunięta w górę na prawo oznacza, że wszystkie kombinacje dóbr na niej położonych dają odpowiednio wyższą użyteczność całkowitą niż na krzywej położonej niżej.

Rys. 2. Krzywe obojętności

Krańcowa stopa substytucji - zwiększenie (zmniejszenie) ilości dobra X, które jest równoważone zmniejszeniem (zwiększeniem) ilości dobra Y o jednostkę, przy zachowaniu stopnia zaspokojenia łącznych potrzeb konsumenta bez zmian.

S' = -ΔY/ ΔX = tgα

0x08 graphic

Rys.3. Krańcowa stopa substytucji jako nachylenie krzywej obojętności

Prawo malejącej stopy substytucji - im rzadsze jest dobro, im jest go mniej, tym większa jest jego relatywna zdolność do substytucji.

W miarę jak rośnie ilość danego dobra (np. X), a użyteczność krańcowa kolejnych jego jednostek maleje - coraz mniejsze ilości dobra Y są potrzebne, aby zastąpić jednostkę dobra X, tym bardziej że użyteczność krańcowa dobra Y wówczas rośnie.

Równowaga konsumenta - II prawo Gossena

Racjonalnie postępujący konsument zawsze dąży do maksymalizacji uzyskanej użyteczności;
Konsument preferuje koszyk bogatszy (wyższa krzywa obojętności) niż gorszy;
Ostateczny wybór uzależniony jest od możliwości finansowych konsumenta i cen dóbr (linia budżetowa);

Powiększaniu ilości jednego dobra towarzyszy zmniejszanie użyteczności krańcowej kolejnych jednostek (i odwrotnie) => konsument będzie zmieniał ilościowe zestawy dóbr dopóki użyteczności krańcowe ostatnich jednostek dóbr X i Y będą różne. Gdy użyteczność krańcowa ostatniej nabytej jednostki dobra Y zrówna się z użytecznością krańcową ostatniej nabytej jednostki dobra X, konsument znajdzie się w stanie równowagi, osiągając optymalną kombinację dóbr.

MU_Y = MU_X

Przy uwzględnieniu cen poszczególnych dóbr zachodzi równość użyteczności krańcowych przypadających na jednostkę pieniężną

MU_Y / p_Y = MU_X / p_X ... = MU_n / p_n

Prawo wyrównywania użyteczności krańcowej (II prawo Gossena):

Rozmiary popytu na każde dobro zwiększają się do punktu, w którym użyteczność krańcowa uzyskana z jednostki pieniężnej wydanej na to dobro jest dokładnie równa użyteczności krańcowej osiągniętej z jednostki pieniężnej wydanej na inne dobro.