Wykład 11
Wirusy Herpes:
HSV 1i 2 - wirus opryszczki zwykłej
VZV
EBV
CMV
HHV
Podwójna nić DNA, nukleokapsyd o symetrii kubicznej, otoczka z błony gospodarza, latencja- oto główne cechy rodziny Herpesviridae.
Wirus EBV latencja w limfocytach B.
Na ustalenie latencji ma wpływ:
wyłączenie genów odpowiedzialnych za replikację wirusa
wymykanie się wirusa spod kontroli układu odpornościowego
podczas utrzymywania się stanu latencji mogą powstawać charakterystyczne transkrypty.
Reaktywacja wirusa:
rozpoczęcie pełnego cyklu replikacyjnego
stymulacja: cytokiny, sterydy, TNF, immunosupresja
AIDS
Niedobory odporności
Wady genetyczne
EBV został odkryty w 1964r. w trakcie badań etiologią chłoniaka Burkita. W 1966r. udowodniono, że EBV jest czynnikiem etiologicznym mononukleozy zakaźnej.. EB jest pierwszym wirusem, któremu udowodniono działanie onkogenne.
Budowa:
średnica - 180- 200 nm
centralny rdzeń zawierający DNA
kapsyd z kapsomerów (podjednostki białkowe)
błona komórkowa gospodarza
istnieją 2 typy EBV różniące się regionem kodującym białka rdzeniowe:
typ A- rozpowszechniony w Europie i USA; posiada dużą zdolność do szybkiej i skutecznej transformacji limfocytów B
typ B- wolnotransformujący występuje w Afryce, Chinach- rak nosogardzieli.
MONONUKLEOZA ZAKAŹNA
Jest to pierwotne, objawowe zakażenie EBV; uogólniony odczyn limfoproliferacyjny, który warunkuje różnorodność objawów klinicznych.
Źródło zakażenia:
chory człowiek
ozdrowieniec do 18 miesięcy
osoba z reaktywacją latentnego zakażenia
osoby z zakażeniem bezobjawowym
Materiał zakaźny:
ślina
krew, szpik
narządy transplantacyjne
nabłonek szyjki macicy
Drogi:
kropelkowa
seksualna
transplantacja narządów
krwiopochodna
okres wylęgania: 4- 6-8 tygodni
zakaźność do kilku miesięcy
Patogeneza:
EBV wprowadzony ze śliną namnaża się początkowo w komórkach tkanki limfoidalnej gardła. Pierwotna replikacja trwa 8- 10 dni
Zakażenie limfocytów B na drodze receptorowej. CD21 łączy się z wirusową glikoproteiną
Następuje poliklnalna a aktywacja limfocytów B
W ciągu 3- 4 dni 10 % populacji limfocytów B zostaje zakażonych
Pod wpływem limfocytów B następuje aktywacja limfocytów T- transformacja i proliferacja
Znaczny wzrost: Th8, NK, limfocytów cytotoksycznych
W warunkach immunokompetencji procesy limfoproliferacji przebiegają pod ścisłą kontrolą układu odpornościowego
W wyniku tego dochodzi do zahamowania procesu limfoproliferacji, ale nie do eliminacji wirusa
Może nastąpić reaktywacja z replikacją i zakaźnością
Obraz kliniczny
Mononukleoza jest małpą wszystkich chorób zakaźnych, może mieć bardzo różne objawy.
Postacie:
gorączkowa- trwa kilka tygodni
anginowa- ból gardła, naloty; w mononukleozie występuje nadwrażliwość na ampicylinę
nieżytowa
zatokowa
wrzodziejąca
rzekomobłoniasta
węzłowa- powiększenie węzłów chłonnych obwodowych, śródpiersiowych i jamy brzusznej
wątrobowo- śledzionowa: hepatitis viralis EBV, czasem z żółtaczką nie ma marskości
oponowa- limfocytowe zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
wykwity skórne + gorączka + powiększenie węzłów chłonnych
okres zdrowienia trwa 2- 3 miesiące- dieta wątrobowa
Diagnostyka:
morfologia: leukocytoza, atypowe limfocyty (fenestracja jądra- przejaśnienia chromatyny)
powiększenie wątroby, śledziony
badanie płunu mózgowo- rdzeniowego
próby wątrobowe
badania wirusologiczne
PCR
Odczyny serologiczne
przeciw antygenom wirusa: przeciw antygenowi otoczkowemu anty- VCA, przeciw kompleksowi wczesnemu anty- EA, anty- EBNA
odczyn nieswoisty- p/ciała heterofilne- odczyn Paula- Buenela
Pierwotne zakażenie EBV:
+ Wcześnie pojawiają się p/ciała anty- VCA w klasie IgM
+ok. 70% w ostrej fazie ma anty- EA
+ kilka tygodni- do 2 miesięcy po zakażeniu pojawiają się anty- EBNA i zostają do końca życia
+ p/ciała heterofilne
Powikłania:
pęknięcie śledziony
alergizacja, nadwrażliwość na leki
niedokrwistość
skaza krwotoczna
trombocytopenia
leczenie:
brak schematu
postać anginowa- antybiotyk bo uaktywnia saprofitów
leczenie objawowe
nie ma konkretnego leczenia przyczynowego
ciękie przebiegi- sterydy