31. Podział obiektów budowlanych na kategorie zagrożenia (ochrona odgromowa)
OBIEKTY BUDOWLANE W Polsce zagadnienia ochrony odgromowej regulują zasadniczo dwie normy:
PN-86/E-05003 - Ochrona odgromowa obiektów budowlanych; PN-IEC 61024 - Ochrona odgromowa obiektów budowlanych; Kryteria stosowania ochrony odgromowej według normy PN-86/E-05003;
Podział obiektów budowlanych: -Obiekty produkcyjne i magazynowe oraz nie zagrożone wybuchem oraz budynki mieszkalne, użyteczności publicznej itp.; -Obiekty zagrożone wybuchem; -Inne nie wymieniowe powyżej, np.. Kolejki linowe, mosty, dźwigi itp.
32. Rodzaje ochrony odgromowej i obiekty jej wymagające; -podstawowa; -obostrzona; -w wykonaniu specjalnym
Obiekty wymagające ochrony podstawowej to np.: -budynki nie występujące w zwartej zabudowie o wysokości powyżej 15 m i powierzchni ponad 500 m3;
-budynki użyteczności publicznej, w których mogą przebywać ludzie w dużych grupach (ponad 50 osób); -budynki przeznaczone dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się; -obiekty o dużej wartości historycznej, materialnej lub kulturalnej
-budynki wyższej użyteczności publicznej (policja, straż, urzędy)
33. Określenie wskaźnika zagrożenia piorunowego
Wskaźnik zagrożenia piorunowego obiektu budowlanego W ujmuje prawdopodobieństwo trafienia piorunu w obiekt i wywołania w nim szkody. Wskaźnik ten należy obliczyć według wzoru: W=n*m*N*A*p; w którym: n i m - współczynniki uwzględniające liczbę ludzi w obiekcie oraz położenie obiektu; N- roczna gęstość powierzchniowa wyładowań piorunowych [m2]; A- powierzchnia równoważna zbierania wyładowań przez obiekt [m2]; p- prawdopodobieństwo wywołania szkody przez wyładowanie piorunowe.
34. Klasyfikacja obiektów ze względu na zagrożenie piorunowe według normy PN-IEC 61024; 1. Obiekty zwykłe: -Obiekt mieszkalny; -Obiekt gospodarstwa rolnego; -Teatr; szkoła; magazyn oddziałowy; obiekt sportowy; -Obiekt bankowy; towarzystwa ubezpieczeniowego lub handlowego itp.; -Szpital; przychodnia zdrowia; więzienie; -Przemysł; -Muzea i miejsca archeologiczne; 2.Obiekty o zwiększonym zagrożeniu: -Telekomunikacja; instalacja elektryczna; obiekt przemysłowy z niebezpieczeństwem pożarowym; 3. Obiekty groźne dla swojego otoczenia: - Rafinerie; stacje obsługi; wytwórnie ogni sztucznych; zakłady zbrojeniowe; 4. Obiekty groźne dla środowiska: Zakład chemiczny; urządzenia nuklearne; laboratoria i zakłady biochemiczne;
35. poziomy ochrony urządzeń piorunowych i zasady ich wyboru; Wybór odpowiedniego poziomu ochrony dla przewidywanego urządzenia piorunochronnego może być oparty na spodziewanej częstości Nd bezpośrednich wyładowań w chroniony obiekt i akceptowanej rocznej częstości Nc wyładowań piorunowych.Procedura wyboru urządzenia piorunochronnego. Wartość akceptowaną częstości Nc wyładowań należy porównać z aktualną wartością częstości Nd wyładowań piorunowych trafiających w obiekt. Porównanie to pozwala na podjęcie decyzji czy urządzenie piorunochronne jest konieczne i jakiego ma być typu. Jeżeli Nd ≤ Nc to urządzenie piorunochronne nie jest potrzebne. Jeżeli Nd > Nc to urządzenie piorunochronne o skuteczności E ≥ l-Nc/Nd powinno być zainstalowane i powinien być wybrany, zgodnie z tablicą 2, właściwy poziom ochrony. Poziom ochrony: I to E=0,98, II to E=0,95, III to E=0,9, IV to E=0,8
36. Wymienić i krótko scharakteryzować poszczególne elementy systemu ochrony odgromowej; - zwody - powinny wytrzymywać przepływ prądu piorunowego. Zwodami mogą być elementy konstrukcyjne obiektu (zwody naturalne) lub przewody umieszczone tylko w celach ochrony odgromowej (zwody sztuczne); - przewody odprowadzające - w pierwszej kolejności należy wykorzystywać elementy konstrukcyjne budynku (przewody naturalne), a w przypadku ich braku - przewody sztuczne; - przewody uziemiające - elementy łączące przewody odprowadzające z uziomem. W miejscu ich połączenia powinny być zaciski probiercze; uziomy - zaleca się stosowanie przede wszystkim wykorzystywanie uziomów naturalnych obiektu budowlanego. W przypadku uziomów sztucznych zaleca się stosowanie uziomów otokowych. Norma PN-IEC 61024 wprowadza podział uziomów stosowanych do celów ochrony odgromowej na:
typu A, do którego należą uziomy pionowe oraz poziome (promieniowe) dołączone do każdego z przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej; typu B, do którego należą uziomy otokowe, kratowe i fundamentowe.
37. Rodzaje i charakterystyka układów uziemień Uziemieniem nazywamy w elektrotechnice celowo wykonane elektryczne połączenie jakiejkolwiek części urządzenia z przedmiotem metalowym znajdującym się w ziemi.
1. Uziemienie ochronne - ma zapobiegać pojawieniem się lub długotrwałym utrzymaniu się niebezpiecznego dla ludzi napięcia na częściach metalowych nie będących pod napięciem względem ziemi w zwykłych warunkach roboczych.
2. Uziemienie robocze - jest to celowo wykonane połączenie jednego z punktów obwodu elektrycznego z uziomem spełniające określone zadanie w pracy urządzenia elektrycznego. 3. Uziemienia odgromowe - mają odprowadzić do ziemi udarowe prądy wyładowań atmosferycznych. 4. Uziemienia pomocnicze - zalicza się do nich uziemienia przyrządów zabezpieczających i pomiarowych, jeśli działanie tych przyrządów tylko w niewielkim stopniu zależy od rezystancji uziemienia.
38. Zaworowe iskiernikowe ograniczniki przepięć
Zaworowe iskiernikowe ograniczniki przepięć (odgromniki zaworowe) - są zbudowane z iskierników oraz rezystorów o nieliniowej charakterystyce. W momencie wystąpienia przepięcia następuje zadziałanie iskiernika i przepływ prądu wyładowczego o znacznej wartości (rezystancja jest mała). Spadek napięcia na rezystancji nieliniowej nosi nazwę napięcia obniżonego. Po przepłynięciu prądu wyładowczego przerwy międzyelektrodowe są nadal zjonizowane i płynie prąd następczy. Rezystancja ogranicznika znacznie wzrasta i następuje przerwanie prądu następczego. Rozróżnia się następujące konstrukcje iskierników w ogranicznikach zaworowych: -z łukiem swobodnym; -z łukiem wirującym; -z elektromagnetycznym wydłużeniem (wydmuchem) łuku. Jako materiał na rezystory stosuje się karborund (węglik krzemu SiC), w postaci stosu krążków o średnicy do 100 mm i wysokości od 10 do 60 mm.
39. Parametry ograniczników przepięć; Nap. trwałej pracy ogranicznika Uc ; Nap. znamionowe ogranicznika UNr ;Napięcie obniżone ogranicznika Ures ;Znamionowy prąd wyładowczy Inw; Graniczny prąd wyładowczy Iwg ; Współczynnik zwarcia doziemnego kz
40. Dokonać przyporządkowania poszczególnych elementów instalacji elektrycznej do odpowiedniej kategorii ochronnej przeciwprzepieciowej; Kategoria IV - dotyczy początkowej części instalacji i zainstalowanych tam urządzeń, które powinny być dobrane z uwzględnieniem możliwości występowania przepięć atmosferycznych i łączeniowych; patrząc od strony zasilania do złącza lub rozdzielnicy głównej; Kategoria III - dotyczy części instalacji narażone na obniżone wartości przepięć; instalacje wewnętrzne; Kategoria II - dotyczy urządzeń przenośnych i ręcznych przyłączanych do instalacji odbiorczej; Kategoria I - dotyczy urządzeń i elementów urządzeń stosowanych w zamkniętych zestawach, szczególnie narażonych na przepięcia (urządzenia elektroniczne)