Fizyka-2Miary i wagi, Kosmos

Kosmos

Z gr. kosmos = porządek, świat

Wszechświat z wyłączeniem Ziemi i strefy jej bezpośredniego oddziaływania.
Wszechświat, czyli całość materialnego bytu łącznie z Ziemią.
Świat pojęty jako uporządkowana całość w przeciwieństwie do chaosu.

Jednostki odległości w astronomii

Jednostka astronomiczna - j.a.= 8'31'' = 149 597 870 km

Jest to średnia odległość Ziemi od Słońca i jednostką tą posługujemy się do pomiarów odległości w naszym układzie planetarnym.

Rok świetlny = 63 275 j.a. = 9,4605 x 10¹² km

Jest to droga jaką przebywa światło w ciągu roku biegnąc z prędkością (liczoną w próżni) = 299 792,458 km/sek.

Parsek - ps = 206 260 j.a. = 3,2615 roku św. = 30,856 x 10¹² km

Jest to odległość odpowiadająca paralaksie rocznej Ziemi lub promień orbity Ziemi widziany pod kątem 1". Z połączenia słów paralaksa i sekunda powstała nazwa - parsek.

Kiloparsek - 1 kps = 1000 ps = 3 260 lat świetlnych

Megaparsek - 1 Mps = 1000 kps = 1 000 000 ps = 3 260 000 lat św.

Galaktyki

Skupienia gwiazd i materii międzygwiazdowej o różnej strukturze, różnych masach i jasnościach. Posiadają kształty spiralne, eliptyczne, kuliste, nieregularne i lentykularne. Wzajemne odległości między galaktykami są 10-100 razy większe od średnich ich rozmiarów. Ilość gwiazd w galaktyce może sięgać od kilku do kilkuset miliardów sztuk. Nasza Galaktyka (myśląc o naszej piszemy przez duże G) wzięła nazwę z greckiego słowa - gala = mleko, zwana jest też Drogą Mleczną co wynikło z obserwowanego z Ziemi zagęszczonego pasa gwiazd w kierunku do centrum Galaktyki. Wiek Galaktyki określa się na ok. 15 mld lat, jest Galaktyką spiralną o szerokości dysku ok. 100 000 lat i grubości ok. 30 000 lat światła. 95% Galaktyki to około 150 - 200 mld gwiazd, 5% przypada na materię międzygwiazdową.

Najbliższe gwiazdy

Nazwa	Gwiazdozbiór	Odległość lata świetlne
Proxima Centaura Alfa Centaura A Alfa Centaura B Bernarda Wolf 359 Lalande 21185 Syriusz A Syriusz B Luyten 726-8A Luyten 726-8B Ross 154 Ross 248 Epsilon Erydanu Luyten 786-6 Ross 128 61 Łabędzia A 61 Łabędzia B 61 Cygnia Epsilon Indianina Procjon A Procjon B Kruger Ross 614 Eridani A 70 Ophiuchi Cassiopea	Centaur Centaur Centaur Wężownik Lew Wielka Niedźwiedzica Pies Wielki Pies Wielki Wieloryb Wieloryb Strzelec Andromeda Rzeka Erydan Wodnik Panna Łabędź Łabędź Łabędź Indianin Pies Mały Pies Mały Cefeusz Rzeka Erydan Wężownik Kasjopea	4,29 4,38 4,38 5,91 7,57 8,04 8,65 8,65 8,94 8,94 9,45 10,29 10,69 10,80 10,95 11,17 11,17 11,20 11,21 11,36 11,36 12,80 13,00 15,90 16,70 19,20

Gwiazdy olbrzymy

Nazwa	Gwiazdozbiór	Średnica w km
Woźnicy W Cefeusza Betelgeuze Mira Antares Polarna Aldebaran Arktur	Woźnica Cefeusz Orion Niedźwiadek Mała Niedźwiedzica Byk Wolarz	4 200 000 000 3 300 000 000 560 000 000 540 000 000 420 000 000 140 000 000 50 000 000 22 200 000
Dla porównania
Syriusz Słońce	Pies Wielki	2 800 000 1 400 000

Najbliższe galaktyki

Nazwa (nr)	Odległość lata światła	Kierunek obserwacji (gwiazdozbiór)
Wielki Obłok Magellana Mały Obłok Magellana Mała Niedźwiedzica Tarcza Smok Lew II Piec Lew I NGC 682 NGC 147 NGC 185 M 31 Mgławica Wielka w Andromedzie NGC 205 M 32 IC 2616 IC 1613 NGC 598 M33	160 000 180 000 220 000 270 000 330 000 750 000 800 000 900 000 1 500 000 1 900 000 1 900 000 2 200 000 2 200 000 2 200 000 2 200 000 2 200 000 2 300 000 2 400 000	Tukan Złota Ryba Mała Niedźwiedzica Tarcza Sobieskiego Smok Lew Piec Lew Strzelec Kasjopea Kasjopea Andromeda Andromeda Andromeda Wieloryb Psy Gończe Trójkąt

Gwiazdozbiór - Konstelacja z łac. con = współ + stella = gwiazda

Gwiazdozbiory zodiaku

Długość ekliptyczna

Gwiazdozbiór

Skrót
z łac.

Pora roku

Czas górowania Słońca

Oznaczenie

0° - 30°

30° - 60°

60° - 90°

90° - 120°

120° - 150°

150° - 180°

180° - 210°

210° - 240°

240° - 270°

270° - 300°

300° - 330°

330° - 360°

Baran
  (Aries)
Byk
  (Taurus)
Bliźnięta
  (Gemini)
Rak
  (Cancer)
Lew
  (Leo)
Panna
  (Virgo)
Waga
  (Libra)
Skorpion
  (Scorpius)
Strzelec
  (Sagittarius)
Koziorożec
  (Capricornus)
Wodnik
  (Aquaris)
Ryby
  (Pisces)

Ari

Tau

Gem

Cnc

Leo

Vir

Lib

Sco

Sgr

Cap

Aqr

Psc

Wiosna

Lato

Jesień

Zima

21.03. - 20.04.

21.04. - 21.05.

22.05. - 21.06.

22.06. - 22.07.

23.07. - 22.08.

23.08. - 22.09.

23.09. - 23.10.

24.10. - 22.11.

23.11. - 21.12.

22.12. - 20.01.

21.01. - 20.02.

21.02. - 20.03.

Jasności gwiazd i ich ilość obserwowanych z Ziemi

stopień jasności	ilość	stopień jasności	ilość
0^m 1^m 2^m 3^m 4^m 5^m 6^m 7^m	4 15 47 144 530 1620 4850 14760	8^m 9^m 10^m 11^m 12^m 13^m 14^m 15^m	41 000 117 000 324 000 1 050 000 32 000 000 54 500 000 200 000 000 ok. 1 mld

Gwiazdy do 6^m można obserwować gołym okiem.

Gwiazdozbiory naszego nieba

Nazwa polska	Skrót nazwy łacińskiej	Nazwa łacińska
Andromeda Baran Bliżnięta Byk Cefeusz Centaur + Cyrkiel Delfin Feniks + Gołąb Góra Stołowa + Herkules Hydra Indianin + Jaszczurka Jednorożec Kameleon + Kasjopea Kil Okrętu + Kompas Okrętowy Korona Południowa Korona Północna Koziorożec Kruk Krzyż Południa + Lew Lew MaŁy Lisek Lutnia Łabędź Malarz Mała Niedźwiedzica Mikroskop Mucha + Oktant + Ołtarz Orion Orzeł Panna Paw + Pegaz Perseusz Piec Pies Mały Pies Wielki Pompa Psy Gończe Ptak Rajski + Puchar Rak Rufa Okrętu Ryba Latająca + Ryba Południowa Ryby Rylec Ryś Rzeka Erydan Rzeźbiarz Sekstans Sieć + Skorpion Smok StrzaŁa Strzelec Tarcza Sobieskiego Waga Warkocz Bereniki Wąż Wąż Morski + Węgielnica + Wężownik Wielka Niedźwiedzica Wieloryb Wilk Wodnik Wolarz Woźnica Teleskop + Trójkąt Trójkąt Południowy + Tukan + Zając Zegar Wahadłowy Złota Ryba + Źrebię Żagiel Okrętu + Żuraw Żyrafa	And Ari Gem Tau Cep Cen Cir Del Phe Col Men Her Hya Ind Lac Mon Cha Cas Car Pyx CrA CrB Cap Crv Cru Leo LMi Vul Lyr Cyg Pic UMi Mic Mus Oct Ara Ori Aql Vir Pav Peg Per For CMi CMa Ant CVn Aps Crt Cnc Pup Vol PsA Psc Cae Lyn Eri Scl Sex Ret Sco Dra Sga Sgr Sct Lib Com Ser Hyi Nor Oph UMa Cet Lup Aqr Boo Aur Tel Tri TrA Tuc Lep Hor Dor Equ Vel Gru Cam	Andromeda Aries Gemini Taurus Cepheus Centaurus Circinus Celphinus Phoenix Columba Mensa Herkules Hydra Indus Lacerta Monoceros Chamaeleon Cassiopeia Carina Pyxis Corona Australis Corona Borealis Capricornus Corvus Crux Leo Leo Minor Vulpecula Lyra Cygnus Pictor Ursa Minor Microscopium Musca Octans Ara Orion Aquila Virgo Pavo Pegasus Perseus Fornax Canis Minor Canis Major Antlia Canes Venatici Apus Crater Cancer Puppis Volans Piscis Austrinus Pisces Caelum Lynx Eridanus Sculptor Sextans Reticulum Scorpius Draco Sagitta Sagittarius Scutum Libra Coma Beremas Serpens Hydrus Norma Ophiuchus Ursa Major Cetus Lupus Aquarius Bootes Auriga Telescopium Triangulum Triangulum Australe Tucana Lepus Horologium Dorado Equuleus Vela Grus CameloparDalis

Najjaśniejsze gwiazdy

Nazwa	Kierunek obserwacji (gwiazdozbiór)	Odległość lata światła
Alfa Centaura Syriusz Procjon Altair Fomalhaut Wega Polluks Arktur Capella Aldebaran Regulus Achernar Spica Antares Canopus Beta Centaura Acrux Betelgeuze Rigel Deneb	Centaur Pies Wielki Pies Mały Orzeł Ryba Południowa Lutnia Bliźnięta Wolarz Woźnica Byk Lew Erydan Panna Niedźwiadek Kil Okrętu Centaur Krzyż Południa Orion Orion Łabędź	4,3 8,7 11,4 16 23 26 35 36 45 68 84 104 155 171 181 204 407 650 880 1630

Inne znane jasne gwiazdy

Gwiazda	Gwiazdozbiór	Uwagi
Adhara Alcyone (alkione) Alderamin Algol Alioth Alnilam Alphard Bellatrix Castor Denebola Dubhe Elnath Gemma Hadar (Agena) Markab Merak Miaplacidus Mira ceti (Cudowna) Mirach Mizar Regulus Scheat Schedar Spika (Kłos panny) Toliman	Pies Wielki Byk Cefeusz Perseusz Wielka Niedźwiedzica Orion Wąż Wodny Orion Bliźnięta Lew Wielka Niedźwiedzica Byk Korona Północna Centaur Pegaz Wielka Niedźwiedzica Kil Wieloryb Andromeda Wielka Niedźwiedzica Lew Pegaz Kasjopea Panna Centaur	olbrzym najjaśniejsza w Plejadach najjaśniejsza w gwiazdozbiorze zmienna najjaśniejsza w gwiazdozbiorze nadolbrzym olbrzym trzecia co do jasności (olbrzym) druga co do jasności druga co do jasności druga co do jasności druga co do jasności (olbrzym) najjaśniejsza druga co do jasności trzecia co do jasności druga co do jasności (olbrzym) pierwsza znana zmienna najjaśniejsza czwarta co do jasności najjaśniejsza zmienna najjaśniejsza najjaśniejsza najjaśniejsza w gwiazdozbiorze, trzecia pod względem jasności na niebie

Wyszukiwarka