OFICJALNA DOKTRYNA SPOŁECZNO-POLITYCZNA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Ramy doktrynalne
Doktryny niezgodne z nauką kościoła zwalczano wówczas, gdy mogły doprowadzić do osłabienia spójności dogmatycznej i doktrynalnej kościoła.
Tolerowano takie poglądy, które nie rozsadzały ram doktryny oficjalnej doktryny Kościoła.
3 okresy w rozwoju doktryny papieskiej:
I. W okowach legitymizmu
I. od rewolucji burżuazyjnej we Francji - do pontyfikatu Leona XIII
teoria legitymizmu - legitymizm szeroko pojęty:
podkreślanie zasady trwałości rządów monarszych utrzymanie feudalno-arystokratycznych porządków
negacja zasady suwerenności ludu i prawa narodów do samostanowienia
1) Grzegorz XVI :
uznaje za słuszne wszystko to co za takie uznają państwa absolutne
zwalcza wszystko to co tym potęgom może zagrażać
Potępienie wszelkich ruchów narodowo-wyzwoleńczych, w tym także powstania listopadowego w encyklice „Cum primum”
2) Pius IX
kontynuuje politykę Grzegorza XVI
w encyklice „Quanta cura” potępia powstanie styczniowe
ogłasza się „więźniem Watykanu” - izolacja Kościoła
w załączonym do niej Sylabusie wyliczył „błędy” stulecia:
idea państwa laickiego
zas. suwerenności ludu
ideę wolności sumienia
liberalizm burżuazyjny
oraz formłuje 2 pozytywne zasady:
królestwa istnieją na fundamencie religii katolickiej
królom została udzielona wł. nie tylko na to, by rządzili światem, lecz przede wszystkim dla opieki nad Kościołem
3) Sobór Watykański I kontynuuje tę politykę (1868-1870)
uchwala dogmat o nieomylności papieża
II. Leon XIII (papież robotników) - odnowa doktryny
II. od Leona XIII - do pontyfikatu Jana XXIII
kompromis w doktrynie - okres adaptacji kościoła do przemian społeczno - ekonomicznych
1) neotomizm - podstawa systemu myślowego, odwołanie do poglądów Tomasz z Akwinu
2) negacja socjalizmu - bo stwarzał on zagrożenie dla Kościoła i jego pozycji
Encyklika Leona XIII Rerum Novarum 1891 :
„próba zdjęcia wiatru z żagli komunizmu”
odrzuca socjalistyczne podejście do własności - sprzeczne z pr. natury
s. dąży do zburzenia ładu społecznego
nadmierna rozbudowa roli państwa
zrównanie społeczeństwa - uniemożliwia jednostkom to wykorzystanie swoich talentów
opowiada się za społ. które wynika z podziału pracy - każdy stan spełnia pożyteczną funkcję
3) Kompromis z państwem liberalno - demokratycznym
Encyklika Libertas Prastantissmus 1888 :
uznaje zasady państwa burżuazyjnego : parlamentaryzm i tolerancja religijna
ale wyraża pragnienie by Kościół miał wpływ na państwo
Encyklika Graves de Communi
podejmuje dzieło budowy chrześcijańskiej demokracji - ma wykluczać myśl polityczną, a pozostać chrześcijańską akcją dla ludu
celem chadecji ma być : obrona własności, nierówności stanów i boskiego modelu urządzenia państwa
4) Kwestia robotnicza i uwłaszczenie proletariatu
nakaz solidarnego działnia wszystkich klas i grup społ. - wynika z katolickiej zasady sprawiedliwości rozdzielczej „każdemu to co się należy”
nie dopuszcza zrównania stanów
ale koniecznośc wyeliminowania nadmiernych dysproporcji w społ. kapitalistycznym
PROGRAM UWŁASZCZENIA PROLETARIATU
robotnikowi należy zagwarantować godziwą płacę - tzw. płacę rodzinną - pozwoli na zaspokojenie potrzeb i gromadzenie oszczedności
te z kolei pozwolą na nabywanie akcji przedsiębiorstw i upowszechnienie własności
5) Interwencjonizm państwowy
miał się wyrażać w
przepisach chroniących proletariat przed wyzyskiem
popieraniu chrześcijańskich zw. zawodowych, które prowadziłyby kampanią na rzecz likwidacji dysproporcji w społ.
aktywna postawa państwa wobec problemów społ.
prawo państwa do ograniczenia swobody właściciela gdy wymaga tego interes społ.
ale zakaz naruszania przez państwo zasady własności prywatnej
2