PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

(Gross Domestic Produkt- GDP)

To suma wartości wszystkich produktów i usług finalnych wytworzonych w danym kraju, w danym roku przez czynniki wytwórcze, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem

Metoda sumowania produktów

Polega na sumowaniu wartości produkcji dóbr i usług wytworzonych w różnych gałęziach gospodarki np. w przemyśle, budownictwie, rolnictwie, leśnictwie itp. w ciągu roku

Przy obliczaniu PKB metodą sumowania produktów trzeba uważać, aby nie dodawać wielokrotnie tych samych elegantów np. przy produkcji chleba zużywa się pewną ilość mąki a przy produkcji mąki pewną ilość zboża, gdybyśmy dodali do siebie wartości produkcji zboża, mąki i chleba to trzykrotnie policzylibyśmy wartość zboża i dwukrotnie wartość mąki. Przy obliczaniu PKB należy wyprodukowane produkty i usługi liczyć tylko raz.

Metoda sumowania dochodów

Polega na sumowaniu dochodów (płac, procentów, zysków) uzyskiwanych przez różne podmioty gospodarcze wytwarzające PKB w danym roku, suma tych dochodów musi być równa ogólnej sumie wartości dodanej, bowiem wartość dodana składa się z dochodów otrzymywanych przez uczestników procesu produkcji.

PKB = ∑ wartości dodanych = ∑ dochodów czynników produkcji

Przy obliczaniu PKB metodą sumowania dochodów należy pamiętać o tym, aby uwzględnić jedynie te dochody, które powstają w związku z wytwarzaniem produktów i usług. W rachunku PKB nie można uwzględnić darowizn pieniężnych oraz tzw. płatności transferowych, czyli emerytur, rent, zasiłków, stypendiów oraz innych płatności z budżetu. Płatności powyższe nie wiążą się z koniecznością świadczenia w zamian za jakieś usługi, dlatego nie są dochodami z tytułu działania w procesie produkcji.

Metoda sumowania wydatków

Polega na sumowaniu wydatków na dobra finalne wytworzone przez przedsiębiorstwo krajowe, przyjmuje następującą postać:

PKB = C + I + G + NX

C - Konsumpcja; I - Inwestycje; G - zakupy rządowe; NX - eksport netto

Konsumpcja (C) definiowana jest jako wydatki gospodarstw domowych na:

- dobra konsumpcyjne trwałego użytku tj. lodówki, jachty, telewizory

- dobra konsumpcyjne nietrwałego użytku tj. żywność, odzież, obuwie.

Inwestycje (I) pojmowane są jako suma wydatków przedsiębiorstw na zakup dóbr kapitałowych tj. fabryki, maszyny, samochody ciężarowe, oraz wydatków gospodarstw domowych związanych z budową domu lub kupnem nowego mieszkania.

Zakupy rządowe (G) definiowane jako suma wszystkich wydatków władz centralnych i lokalnych na dobra i usługi przeznaczone na cele publiczne (np. nabywanie broni i sprzętu wojskowego, wyposażenie dla policji, budowanie autostrad, obiektów użyteczności publicznej)

Eksport netto (NX) jest to wartość eksportu pomniejszona o import

Aby wyniki otrzymane metodą sumowania wydatków były identyczne z metodą sumowania produkcji oraz sumowania dochodów należy dokonać w powyższych obliczeniach pewnych korekt związanych z:

Kategoria PKB w cenach czynników produkcji odpowiada obliczaniu PKB metodami sumowania produktów i sumowaniu dochodów.

PRODUKT NARODOWY BRUTTO - PNB

(Gross National Produkt)

Produkt narodowy brutto jest miarą łącznych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji, czyli zarówno w kraju jak i zagranicą.

PNB = PKB + Dn

PNB - produkt narodowy brutto w cenach czynników produkcji; PKB - produkt krajowy brutto w cenach czynników produkcji; Dn - dochód netto z tytułu własności za granicą.

Dn = Du - Dz

Du - dochody obywateli danego kraju uzyskane za granicą; Dz - dochody powstałe w wyniku świadczenia przez cudzoziemców usług czynnikach produkcji w kraju.

Du > Dz ~~ PNB > PKB

Du < Dz ~~ PNB < PKB
Du + Dz ~~ PNB = PKB

PRODUKT NARODOWY NETTO - PNN

(Net National Product - NNP)

PNN = PNB - A

PNN - produkt narodowy netto w cenach czynników produkcji; PNB - produkt narodowy brutto w cenach czynników produkcji; A - amortyzacja

Produkt narodowy netto jest miarą ilości pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi. Po odłożeniu niezbędnej ilości pieniędzy wystarczającej do sfinansowania amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

Amortyzacja zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia

Metoda

sumowania

wydatków

Metoda

sumowania

dochodów

Metoda

sumowania

produktów

Do obliczania Produktu Krajowego Brutto służą 3 metody

Poprzez sumowanie wartości dodanej, czyli przyrostu wartości dóbr będącego rezultatem danego procesu produkcji. Oblicza się ją przez odjęcie od wartości dóbr wytworzonych danym przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych, czynników produkcji i zużytych przy wytwarzaniu tych dóbr

Poprzez sumowanie wartości, tzw. dóbr finalnych, czyli produktów lub usług nabywanych przez ostatecznego użytkownika a więc nieprzeznaczonych do dalszej obróbki czy odsprzedaży.

Jak uniknąć wielokrotnego liczenia tych samych elementów

W związku z koniecznością uwzględnienia podatków pośrednich i subsydiów

wyróżniamy:

PKB w cenach rynkowych

Jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi

PKB = C + I + G + NX

PKB w cenach czynników produkcji

Jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich (Te) i uwzględnieniem subsydiów (D)

PKB = C + I + G + NX - Te + D