INTERWENCJONIZM (łac. intervenire - interweniować, ingerować)

System ingerencji państwa w różne dziedziny życia społeczeństwa, a zwłaszcza w gospodarkę w celu pokierowania albo korektury, a w idealnym przypadku utrzymywanie związku z gospodarką "całościową". Przybiera różne formy. W liberalizmie państwo jednofunkcyjne (prawne) nie interweniowało w życie gospodarcze. Sądzono bowiem, że kieruje się ono prawami na wzór praw przyrody (zasada najwyższego zysku i zasada nieograniczonej wolności). Państwo ograniczało się do roli "nocnego stróża". Z kolei w systemie centralnej gospodarki planowej państwo gospodarujące przejęło środki produkcji, zniszczyło inicjatywę prywatną i decydowało o tym, kto i jakie dobra ma produkować. W obydwu przypadkach gospodarka zatraciła zdolność zaspokajania potrzeb wszystkich członków społeczeństwa, a to jest jej celem podstawowym. Brak interwencjonizmu i całkowity interwencjonizm okazały się społecznie szkodliwe.

Kraje zachodnie, zwłaszcza od I wojny światowej, opowiadały się przeciw nadmiernej ingerencji państwa w życie gospodarcze, ponieważ przyczynia się ona do zakłócenia mechanizmów rynkowych i w efekcie przynosi więcej szkody niż pożytku. Jednocześnie kształtowały systemy polityki gospodarczej i społecznej uwzględniając potrzeby szerszych warstw społeczeństwa. Zwolennicy społecznej gospodarki rynkowej nie negowali potrzeby interwencjonizmu państwowego, ale przeciwstawiali się nadmiernej interwencji. Chodziło im o wzrost produkcji, zapewnienie pełnego zatrudnienia, sprawiedliwy podział dóbr, utrzymywanie wartości pieniądza, międzynarodowy handel itp. Kraje dawniej tzw. socjalistyczne w większości wycofały się już z totalitarnego kierowania gospodarką, ale jednocześnie pojawiają się w nich, i to w ostrzejszej nawet formie, problemy, które już od dawna nurtują społeczeństwa zachodnie.

Nauczanie społeczne Kościoła, począwszy od encykliki Leona XIII Rerum novarum (1891), opowiada się za ograniczoną interwencją państwa w sferę gospodarczą. Inaczej nie tylko porządek gospodarczy państwa, ale i różne grupy społeczne, reprezentujące odrębne interesy (pracodawcy, związki zawodowe) mogą popaść w chaos. Interwencja państwa ma jednak dwie granice: godność i prawa człowieka oraz dobro wspólne całego społeczeństwa, stanowiące cel państwa.