nazwa szczytowej fazy ludobójstwa stalinowskiego

wielka czystka, zapoczątkowana inspirowanym przez Stalina zabójstwem Sergieja. Kirowa (1934), nazywana także jeżowszczyzną (od nazwiska ówczesnego ludowego komisarza spraw wewnętrznych Nikołaja Jeżowa)

największe nasilenie osiągnęła po sformułowaniu przez Stalina w 1937 roku doktryny o zaostrzeniu walki klasowej, w myśl której im bliżej socjalizmu tym więcej wrogów

łączna liczba ofiar wielkiej czystki nie jest ustalona z powodu braku wyczerpujących danych źródłowych

przyjmuje się, że w okresie wielkiej czystki aresztowano w ZSRR co najmniej 7 mln osób; z tej liczby minimum 2 mln osób zmarło w więzieniach i  łagrach 

a 1 mln (szacunek R. Conquesta) lub 1,7 mln osób (szacunek A.I. Sołżenicyna) zostało zamordowanych przez NKWD

udokumentowane, ale niepełne dane Memoriału, który publikuje listy rozstrzelanych podczas całego okresu wielkiej czystki, mówią o ponad 680 tys. ofiar aparatu bezpieczeństwa ZSRR

w latach 1955-56 i 1989-90 prawie wszystkie ofiary wielkiej czystki zostały zrehabilitowane

terror lat 30-tych nie dotyczył wyłącznie elit partyjnych. Od 1934 roku do prawa karnego wprowadzono zasadę odpowiedzialności zbiorowej, skazywano rodziny „przestępców', dzieci oddawano do domu dziecka. Skazywano tych, którzy wiedzieli o zamiarze popełnienia przestępstwa, a nie donieśli, skazywano również tych, którzy „mogli widzieć”. Każde niemal „przestępstwo” stawało polityczne - kradzież z pola kołchozowego, spóźnienie do pracy czy chrzest dziecka. Zła praca była uznawana za sabotaż, rozmowa za spisek. Przyznanie asie stanowiło główny dowód winy, stąd stosowanie tortu w śledztwie. Te same instytucje aresztowały, prowadziły śledztwo i wydawały wyroki