1 ODLEŻYNA decumbore- miejscowa martwica skóry, tkanki podskórnej, a także mięśniowej, jest to rodzaj owrzodzenia o charakterze zgorzeli wilgotnej, powstałego w skutek ucisku tkanek, spowodowanego zbyt długim pozostawieniem pacjenta w tej samej pozycji ciała. Z powodu ucisku dochodzi do zamknięcia światła włośniczkowych naczyń krwionośnych w efekcie do niedokrwienia i obumarcia komórek.
CZYNNIKI USPOSOBIAJĄCE DO POWSTANIA ODLEŻYN:
Masa ciała ( nadwaga- zwiększony ucisk, niedowaga- brak odpowiedniej ilości tkanki podskórnej)
Dieta (niedożywienie lub uboga w białko)
Nietrzymanie moczu i stolca ( środowisko wilgotne i kwaśne prowadzi do maceracji skóry)
Rodzaj skóry (sucha i nieelastyczna szczególnie narażona)
Ograniczenie lub brak aktywności fizycznej
Płeć (kobiety 2x częściej mają odleżyny bo mają cieńszą i delikatniejszą skórę)
Wiek (ludzie starsi mają wolniejszy metabolizm skóry)
Choroby ( cukrzyca, miażdżyca, anemia, choroby nowotworowe, SM, paraplegia)
Stosowane leczenie ( sterydy , chemioterapia)
UMIEJSCOWIENIE ODLEŻYN:
Boczny brzeg stopy
Kostka boczna stopy
Nasada kości strzałkowej
Kość udowa boczna
Krętarz większy
Kość biodrowa
Żebro
Kość ramienna
Ucho
Łokieć
Pięta
Pośladek
Kość ogonowa
Kręgosłup
Łopatka tył głowy
Palce stopy
Rzepka
Krocze- moszna
Żebro przyśrodkowe
Mostek
Kość policzkowa
OCENA STOPNIA ODLEŻYN
skala CBO
skala Douglas
skala Norton
Meyody odciążania ucisku:
materace przeciwodleżynowe ( statyczne, dynamiczne zmiennociśnieniowe)
uruchamianie pacjenta ( ułatwianie przepływu krwi)
pielęgnacja skóry( natłuszczanie, mycie, dokładne osuszanie)
odżywianie (duża podaż białka i witamin A i C w diecie)
Środki do pielęgnacji skóry:
lotion- Bepanthen Lotion, provegal Lotion
parafina, wazelina biała, lanolina, euceryna
Sudocrem, Bepanthen
2 DROGI PODAWANIA LEKÓW:
Doustnie per os
Doodbytniczo per rectum
Podjęzykowo
Okołopoliczkowo
Parenteralnie: wstrzyknięcie podskórne injectio subcutanea- s. C.; domięśniowo injectio intramuscularis- i.i. ;dożylnie injectio intravenosa- i.v.; śrudskórnie injectio intracutanea- i.c.)
Droga wziewna przez drogi oddechowe
Na powierzchnię skóry -incutis leki miejscowodziałające
Na powierzchnię śluzówek : dopochwowo per vaginam,na spojówkę oka pro oculis, na błonę śluzową nosa pro nasi, do ucha intraauris
CELE PODAWANIA LEKÓW:
LECZNICZY
PROFILAKTYCZNY
DIAGNOSTYCZNY
Doustne podawanie leków:
Wskazania: choroby układu pokarmowego, oddechowego, moczowego, nerwowego, naczyniowego, płciowego, wewnątrzwydzielniczego, narządu ruchu, narządów zmysłu oraz skóry;
Przeciwwskazania: oparzenia jamy ustnej, gardła, przełyku, alergia na lek, chory nieprzytomny;
Powikłania: drażnienie i uszkodzenie przewodu pokarmowego i wątroby, interakcje pomiędzy lekami a stosowaną dietą, działania uboczne leku, zatrucia w przypadku przedawkowania, objawy uczuleniowe, zakrztuszenie lekiem, uzależnienie, zwiększenie wrażliwości na promienie UV, w czasie ciąży i karmienia wywołanie niepożądanych objawów u płodu i noworodka;
Doodbytnicze podawanie leków:
Wskazania: brak możliwości podania leku inna drogą; leki działajace na żylaki odbytu i odbytnicy; leki na zaparcia, stany zapalne jelit, na nieżyt odbytu, na uspokojenie, obniżenie poziomu potasu w organizmie, przy uszkodzeniu wątroby podaje się tak leki by ominąć krążenie wrotne, przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe i przeciwzapalne leki działają szybciej podane przez odbyt;
Powikłania: podrażnienie śluzówki odbytnicy; lekkie działanie przeczyszczające; skutki uboczne wynikające z działań niepożądanych
Czas działania: czopki po 15-20 mi8n; wlewka- 10-15 min
Podawanie do worka spojówkowego:
Wskazania: zapobieganie zakażeiu, wysychaniu i uszkodzeniu tkanek przy braku ruchów powiekami, leczenie np. jaskry, znieczulenie powierzchniowe, leczenie stanów zapalnych i schorzeń na tle alergicznym
Przeciwskazania: nadwrażliwość na składniki preparatu
Powikłania: podrażnienie spojówki oka, skutki uboczne leku, podanie leku do zdrowego oka
!!!! jeżeli podaję się lek do obu oczu a jedno jest zdrowe to podaję si lek najpierw do zdrowego
Podawanie leków do ucha:
Wskazania: zakażenia narządu słuchu, czyraki zewnętrznego przewodu słuchowego, stany zapalne narządu słuchu, perforacja błony bębenkowej, przed płukaniem zewnętrznego przewodu słuchowego w przypadku obecności stwardniałej woskowiny
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na składniki prearatu
Powikłania: podanie leku do zdrowego ucha, skutki uboczne leku;
3 Inhalacja - zabieg leczniczy polegający na wdychaniu par wód mineralnych, roztworów leków lub ich aerozoli. Wykonywany za pomocą specjalnego aparatu (inhalatora) lub przez wdychanie par wrzącego płynu. Do inhalacji używa się leków działających rozkurczowo na drzewo oskrzelowe, ułatwiających wykrztuszanie wydzieliny, działających przeciwzapalnie i antybiotyków. Inhalacje najczęściej stosowane są w astmie oskrzelowej, ostrych i przewlekłych stanach zapalnych dróg oddechowych.
Cele: nawilżanie powietrza wdychanego, nawilżanie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli, rozszerzenie oskrzeli, zmniejszanie stanu zapalnego dróg oddechowych, rozrzedzenie wydzieliny z dróg oddechowych, znieczulenie ogólne, testy inhalacyjne na alergeny;
Wskazania: tlenoterapia i oddychanie za pomocą respiratora; obturacyjne przewlekłe schorzenia płuc, ostre i przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych, przygotowanie do gimnastyki oddechowej i drenażu ułożeniowego, profilaktyka niedodmy i zapalenia płuc; rozpoznanie dychawicy oskrzelowej
Powikłania: zakażenie przez drobnoustroje znajdujące się na sprzęcie, zadziałanie leków na śluzówki oka; skutki uboczne leków
Rodzaje inhalatorów: wytwarzające parę, ultradżwiękowe, tlenowo- powietrzne, dyszowe, dozowniki ciśnieniowe
4 Tlenoterapia- to zabieg leczniczy, polegający na podaniu choremu do oddychania powietrza atmosferycznego, wzbogaconego tlenem. Tlenoterapia ciągła to podawanie tlenu 15h/dobę w przerwach po 15-30 min aby niedopuścić do hiperwentylacji.
Cele: wzbogacenie podawanego powietrza w tlen- ułatwia oddychanie, zwiększenie ciśnienia cząsteczkowego tlenu we krwi w celu uniknięcia hipoksji
Wskazania: niewydolność wentylacyjna płuc, utrudnienie dyfuzji z pęcherzyków płucnych, zmniejszona ilość hemoglobiny, niewydolność i zwolnienie krążenia, zaburzenia wymiany gazowej, ostre stany zagrożenia życia- wstrząs, zator tętniczy, zawał serca;
Zagrożenia: wybuch i pożar, pogorszenie samopoczucia jako skutek przedostania się tlenu do zatok obocznych nosa oraz zpowodu hiperwentylacji, obniżenie temperatury ciała u osób w podeszłym wieku, wtsychanie błony śluzowej nosa jeżeli tlen nie był nawilżany
Sprzęt: rekawiczki, miska na odpadki, lignina, maska tlenowa lub cewnik do mosa, sprawdzić czy zawór działa, napełnić butelkę wodą destylowaną, podłączyć dren od maski, ustawić rzepływ, założyć maskę;