1 marzec 2006
Temat: BUDOWA KRTANI
Uwagi ogólne.
Rusztowanie chrzęstne.
Rusztowanie włóknisto-sprężyste krtani.
Mm. krtani.
Jama krtani.
Unerwienie i unaczynienie krtani.
ad. 1.
Krtań stanowi początkowy odcinek dolnych dróg oddechowych.
Ku górze łączy się z jamą gardła, a ku dołowi przechodzi w tchawicę.
Krtań jest narządem wydrążonym tzn. narządem, w którym wyróżnia się ścianę i jamę krtani. Przy czym ściana krtani otacza jej jamę.
Ścianę krtani buduje:
rusztowanie chrzęstne,
rusztowanie sprężysto-włókniste,
mm. krtani.
W krtani znajduje się głośnia, która jest narządem mowy.
W jej skład wchodzą:
2 fałdy głosowe, zwane strunami głosowymi,
zawarta między nimi szpara głośni.
ad. 2.
W skład rusztowania chrzęstnego krtani wchodzą 3 chrząstki nieparzyste, 3 chrząstki parzyste oraz wzajemne połączenia tych chrząstek.
Do chrząstek nieparzystych zaliczają się:
chrząstka pierścieniowata,
chrząstka tarczowata,
chrząstka nagłośniowa.
Chrząstka pierścieniowata ma kształt sygnetu z cienkim łukiem z przodu i szeroką blaszką z tyłu.
Na blaszce znajdują się 4 powierzchnie stawowe: 2 górne dla połączenia stawowego z chrząstkami nalewkowatymi oraz 2 dolne dla połączenia stawowego z rogami dolnymi chrząstki tarczowatej.
Chrząstka tarczowata pełni funkcję osłonową dla całej krtani.
Składa się z dwóch blaszek połączonych z przodu, z wytworzeniem kąta rozwartego między tymi blaszkami, otwartego ku tyłowi.
Brzegi górne w miejscu połączenia wytwarzają wcięcie tarczowe górne, znajduje się ono ponad wyniosłością krtaniową, czyli jabłkiem Adama.
W miejscu zetknięcia się brzegu górnego i tylnego wyrastają parzyste rogi górne, a na pograniczu brzegu dolnego i tylnego parzyste rogi dolne.
Rogi dolne łączą się stawowo z chrząstką pierścieniowatą (staw kulisty).
Chrząstka nagłośniowa ma kształt listka lub siodełka od roweru.
Zabezpiecza ona wejście do krtani przed zachłyśnięciem, jako że w jamie gardła znajduje się skrzyżowanie drogi oddechowej i pokarmowej.
Jest to jedyna z chrząstek krtani, która nie styka się z pozostałymi, „wisi ona na więzadłach i fałdach błony śluzowej”.
Wyróżnia się 3 chrząstki parzyste krtani:
chrząstka nalewkowata,
chrząstka różkowata,
chrząstka klinowata.
Jedyne znaczenie ma chrząstka nalewkowata, pozostałe dwie mają charakter zanikowy.
Na wierzchołku chrząstki nalewkowatej siedzi chrząstka różkowata, a na chrząstce różkowatej chrząstka klinowata.
Chrząstka nalewkowata ma kształt trójściennego ostrosłupa, w którym podstawa łączy się stawem elipsoidalnym z chrząstką pierścieniowatą.
Z podstawy wyrasta ku przodowi wyrostek głosowy, a z części tylnej podstawy bocznej - wyrostek mięśniowy.
Osie tych wyrostków tworzą w przybliżeniu kąt prosty.
W chrząstce nalewkowatej wyróżnia się 3 ściany: tylną, przyśrodkową i przednioboczną.
W krtani występują parzyste stawy kuliste: stawy pierścienno-tarczowe i parzyste stawy kłykciowe: stawy pierścienno-nalewkowate.
W krtani występują liczne więzadła.
LIGAMENTA LARYNGIS
ARTICULARES
LIG. CRICOARYTHENOIDEUM POSTERIUS
LIG. CERATOCRICOIDEUM ANTERIUS, LATERALE, POSTERIUS
EXTRAARTICULARES
INTERNI
LIG. CRICOTHYROIDEUM
LIG. THYROEPIGLOTTICUM
LIG. VOCALE
LIG. VESTIBULARE
EXTERNI
MEMBRANA et LIGG. THYROIDEA MEDIANUM et LATERALE
LIG. HYOEPIGLOTTICUM
LIG. CRICOTRACHEALE
LIG. Y
W skład więzadła Y wchodzą więzadła:
więzadło różkowato-gardłowe,
więzadło pierścienno-gardłowe.
Stykają się one na chrząstce nieparzystej.
ad. 3.
Rusztowanie włóknisto-sprężyste stanowi podłoże dla błony śluzowej krtani, która doń przyrasta.
Występuje w postaci dwóch stożków ściętych, które zwracają się do siebie mniejszymi podstawami.
Górny stożek to tzw. błona czworokątna, a dolny stożek to stożek sprężysty.
Podstawa stożka górnego jest podporą wejścia do krtani, zaś jej wolny zgrubiały brzeg nazywa się więzadłem przedsionkowym.
Górny zgrubiały brzeg stożka sprężystego nazywa się więzadłem głosowym.
Oba te więzadła przedsionkowe i głosowe leżą równolegle do siebie, dochodzą do rusztowania włóknisto-sprężystego krtani.
Oba przyczepiają się z tyłu do kąta wewnętrznego chrząstki tarczowatej i kończą się na chrząstce nalewkowatej z tym, że więzadło głosowe dochodzi do wyrostka głosowego.
ad. 4.
Mięśnie, które działają na krtań dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne.
Mięśnie zewnętrzne poruszają krtanią tylko w całości (mm. nadgnykowe i mm. podgnykowe).
Mięśnie wewnętrzne zawiadują ruchami chrząstek krtani względem siebie, a nie przemieszczają jej w całości.
Wyróżnia się 6 zewnętrznych mięśni krtani, z których tylko jeden znajduje się z przodu - m. pierścienno-tarczowy.
M. pierścienno-tarczowy wpływa na ustawienie chrząstki pierścieniowatej względem chrząstki tarczowatej.
Jedynym mięśniem, który rozwiera szparę głośni (tzn. zwiększa odległość między więzadłami głosowymi) jest m. pierścienno-nalewkowaty tylny, pociąga on wyrostek mięśniowy przyśrodkowo i ku tyłowi.
Wszystkie pozostałe mięśnie są zwieraczami szpary głośni, pociągają wyrostek mięśniowy ku przodowi.
Antagonistami m. pierścienno-nalewkowatego tylnego są mm. pierścienno-nalewkowaty boczny, tarczowo-nalewkowaty (w tym głosowy i przedsionkowy), nalewkowaty, skośny i poprzeczny.
Mm. nalewkowate skośne przechodzą ku górze w mm. nalewkowato-nagłośniowe, które obramowują wejście do krtani.
ad. 5.
Jama krtani wyścielona jest błoną śluzową, która ku górze przechodzi w błonę śluzową gardła, ku dołowi - błoną śluzową tchawicy.
Błona śluzowa przyrasta do rusztowania sprężysto-włóknistego krtani, a więc do błony czworokątnej i stożka sprężystego.
Między oboma stożkami uwypukla się ku bokom w postaci kieszonek krtaniowych.
Rusztowanie sprężysto-włókniste stanowi kryterium podziałowe krtani na 3 części:
górną, czyli przedsionek krtani,
pośrednią, czyli część głośniową krtani,
dolną - część podgłośniową.
Błona śluzowa przedsionka krtani przyrasta do błony czworokątnej.
Błona śluzowa części głośniowej krtani, nie znajdując oparcia, uwypukla się w postaci kieszonek krtaniowych.
Do tej części zalicza się: - fałdy głosowe (są ostre),
- fałdy przedsionkowe (są tępe).
Tylko fałdy głosowe są wprawiane w drgania i wytwarzają głos, oba fałdy głosowe oraz przestrzeń zawarta między nimi nazywa się głośnią.
Część głośniowa krtani jest najważniejsza (choć najmniejsza).
Więzadła głosowe to wolny górny zgrubiały brzeg stożka sprężystego.
M. głosowy to dolna część m. tarczowo-nalewkowatego wewnętrznego, która bocznie przylega do więzadła głosowego.
Fałd głosowy to zdwojenie błony śluzowej.
Te 3 elementy: więzadło głosowe, m. głosowy i fałd głosowy stanowią wargę głosową.
Więzadło przedsionkowe to zgrubiały wolny brzeg błony czworokątnej.
M. przedsionkowy to część górna m. tarczowo-nalewkowatego wewnętrznego, która dobocznie przylega do więzadła przedsionkowego.
Fałd przedsionkowy to tylko błona śluzowa w przejściu przedsionka w część głośniową krtani.
Więzadło przedsionka, m. przedsionkowy i fałd przedsionkowy razem to warga przedsionka.
ad. 6.
Krtań unaczyniona jest przez t. krtaniową górną od t. tarczowej górnej (od t. szyjnej zewnętrznej) i przez t. krtaniową dolną od t. tarczowej dolnej od pnia t. tarczowej od t. podobojczykowej.
Wszystkie wewnętrzne mięśnie krtani unerwia n. błędny (n. X) za pośrednictwem nn. krtaniowych.
N. krtaniowy górny oddaje gałąź wewnętrzną (błona śluzowa przedsionka krtani) i zewnętrzną (tylko m. pierścienno-tarczowy).
N. krtaniowy dolny, który jest przedłużeniem n. krtaniowego wstecznego, oddaje gałąź przednią (pozostałe 5 mięśni wewnętrznych krtani) oraz gałąź tylną (piętro środkowe i dolne krtani).
G. tylna n. krtaniowego dolnego zespala się z g. wewnętrzną n. krtaniowego górnego tworząc tzw. pętlę Galena.