ROZDZIAŁ XIII
Zakład pracy jako środowisko wychowawcze
Zakład pracy -> instytucja formalna. Formalny charakter zakładu pracy wyznaczaja:
-struktura organizacyjna
-skodyfikowany system stanowisk
-zbiór zależności i stosunków służbowych
Charakterystyka zakładu pracy:
Odrębność oragnizacyjna ( np. przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorzadnym I samofinansującym się podmioem gospodarczym działającym zgodnie ze statutem uchwalonym na ogólnym zebraniu pracowników)
Osobowość prawna upoważniająca do zawierania umów I podejmowania decyzji
Odrębność terytorialna oznaczajacą konkretny obszar wraz z infrastrukturą techniczną
System techniczno-ekonomiczny okreslajacy warunki, strukturę I skalę produkcji lub szeroko rozumianych usług, zapewniający właściwe relacje między nakładami a efektami pracy.
System społeczny charakeryzujacy relacje między pracownikami lub grupami pracowników, między organizacjami społ.,zespołami doradzczymi I opiniodawczymi.
Funkcje:
Produkcyjna - (maketing, planownanie produkcji, wytwarzanie, reklama dystrybucja). Jest środkiem do osiagniecia celów natury ekonomicznej. Funkcja naturalna I powszechnie akceptowana.
Socjalna - zaspokajanie potrzeb psychospołecznych pracowników tj. Potrzeby bezpieczeństwa, przynalezności, uznania społecznego, poczucia własnej wartości I samourzeczywistnienia. Bezpieczeństwo - możliwośc parcy bez lęku I zagrożenia bezrobociem.Przynalezność - wynika ze społ. Charakteru pracy, z identyfikacji z kresloną grupa zawodowa. Uznanie społ I towarzyszące mu poczucie własnej wartości moą przynieśc mistrzostwo I perfekcje zawodowa, ale rowniez umiejetnośc wspołżycia w grupie, solidność. Samourzeczywistnienie lub samorealizacja - to ciagłe dosknalenie zawodowe, prowadzace d nowej wiedzy I umiejetności, do postaw odpowiadajacym wymaganiom technologicznym, organizacyjym I społ.
Dydaktyczna - organizowanie kształcenia w formach szkolnych I pozaszkolnych. Kształecenie zawodowe jest procesem zdobywania wiedzy, kształatowania umiejętności I postaw sprzyjających efektywnej pracy w okreslonym zawodzie. Dokształcanie definiuje sie jako kształcenie realizowane w wieku produkcyjnym równolegle z pracą zawodową w celu zdobycia takiego wykształcenia jakie jest niezbędne do wykonywania okreslonego zawodu. Doskonalenie jest procesem ciagłym, polegajacym na aktualizowaniu, rozszerzaniu I pogłebianiu wiedzy I umiejetności związanych z zawodem wykonywanym I zawodami pokrewnymi ,umożliwiajace stopniowe dochodzenie do mistrzostwa oraz uzyskiwanie coraz wyzszego statusu społ I ekon.
Wychowawcze - kształtowanie cech , pogladów I postaw pracowników oraz stosunków interpersonalnych.
ADAPTACJA - jej proces polega z jednej strony na dostosowaniu sie pracownika do oczekiwań, norm I wymogów zakładu pracy, a z drugiej na uwzględnieniu przez pracodawce potrzeb I aspiracji osób podejmujacych prace. Jest to więc relacja zwrotna, w której podmiotami sa dwie zainteresowane strony: pracobiorca I pracodawca.
W procesie adaptacji możemy wyróżnić 3 podstawowe etapy:
Przyjmowanie do pracy
Wprowadzanie w środowisko pracy
Wzajemne przystosowanie
Efektem procesu adaptacji powinno byc z pnktu widzenia pracownika przystosowanie sie do:
Fizycznego środowiska racy (temp., cinenia, wilgotnosci itd)
Technicznych wymogów pracy (maszyn I organizacji pracy)
Społecznych warnków pracy(relacje midzyludzkie, systemy wartości)
WYCHOWANIE NATURaLNE -OPIERA SIE NA UCZESTNICZENIUW PRACY I ZYCU SPOŁ. GRUP FORMANYCH I NIEFORMALNYCH. Dominuja spontaniczne związki , srodowiskowe systemy wartości autentyczne autorytety. Nie wystepuja tu instytucje wychowawcze.
WYCHOWANIE INTENCJONALNE - jest celowym I świadomym działaniem właścicieli, dyrekcji I organizajcji społ. Oddziaływania wych np. Elemnty funkcji mistrza, brygadzisty, bezposredniego przełożonego. Sa tez specjalne instytucje np. Ośrodki kształcenia zawodowego czy szkoły przyzakładowe.
KULTURA PRACY obejmuje:
- wiedzę, umiejetności, nawyki I dośw. zawodowe
- relacje między pracownikami
- fizyczne warunki pracy
- Stosunek pracowników do środków pracy