Owce w Polsce
Liczba owiec w Polsce - 340 000
Owce pod oceną użytkowości
Około 1500 stad
Około 110 000 owiec
30 % Polska owca nizinna
31% Merynos
13% Owce o wełnie mieszanej
10% Polska owca długowełnista
Kozy w Polsce
Liczba kóz w Polsce 190 000
Kozy pod oceną użytkowości
Około 70 stad
Około 3500 kóz
Typy użytkowe kóz
Mleczny
Duży wzrost (do 100 cm), masa ponad 120 kg, dobrze rozwinięte wymię, duża wydajność mleczna (do 2000 kg).
Rasa Saaneńska
Umaszczenie białe, małżowiny stojące, kozły brodate, masa ciała kozy 75-85 kg, kozła 80-120 kg, wydajność mleczna 600-1200 kg, pochodzenie Szwajcaria, występują także w Polsce.
Rasa biała szlachetna niemiecka
Umaszczenie białe, małżowiny stojące, masa ciała kozy 50-70 kg, kozła 55-110 kg, wydajność mleczna 900-1200 kg, pochodzenie Niemcy, występują także w Polsce.
Rasa barwna szlachetna niemiecka
Umaszczenie sarnie z pręgą.
Rasa alpejska francuska
Umaszczenie ciemne, wydajność mleczna 1800-2400 kg.
Rasa toggenburska
Umaszczenie brunatne, czekoladowe, mysie, białe strzałki na pysku, wydajność mleczna 1000-2000 kg.
Rasa thüringerwald
Umaszczenie jasnobrązowe, czekoladowe, białe strzałki, wydajność 900-1000 kg.
Mięsny
Wysoka plenność (do 200%), wysoka płodność (do 2-3 miotów w ciągu 2 lat), wysokie przyrosty (do 200 g na dobę), wysoka wydajność rzeźna (ponad 60%).
Rasa burska
Umaszczenie białe, głowa czerwona z łysinką, obwisłe małżowiny, w wieku 18 m-cy kozy osiągają masę 50 kg, kozły 75 kg. Występuje także w Polsce.
Rasa nubijska
Umaszczenie brunatne, czarne, wydajność mięsna 55-62%, mleczna do 2000 kg.
Puchowy
W tym typie 3 rasy: kaszmirska, przydońska, orenburska. Kozy te charakteryzują się małymi wymiarami ciała.
Wełnisty
W tym typie 2 rasy: angorska (umaszczenie białe), radziecka wełnista. Drobna budowa ciała, niska plenność (100-110%), okrywa wełnista - długość włosa do 25 cm.
Wszechstronny
Typ dobrze przystosowany do lokalnych warunków, wydajność mleczna zadowalająca.
Rasa biała polska uszlachetniona
Umaszczenie białe, małżowiny stojące, kozy i kozły brodate, wydajność mleczna 650-1100 kg.
Rasa barwna polska uszlachetniona
Umaszczenie czarno-brunatno-bure, czarna pręga na grzbiecie.
Rasa kazimierska (wyginęła)
Umaszczenie czarne, rogate, 300 kg mleka.
Rasa sandomierska (wyginęła)
Umaszczenie białe z łatami, rogate, 300-400 kg mleka.
Rasy kóz w Polsce
55% Białe uszlachetnione
13% Rasa saaneńska
11% Barwne uszlachetnione
7% Alpejska
Choroby owiec i kóz
Załącznik A |
Załącznik B |
Pryszczyca |
Paratuberkuloza |
Pomór małych przeżuwaczy |
Listerioza |
Gorączka doliny Rift |
Toxoplazmoza |
Choroba niebieskiego języka |
Gorączka Q |
Ospa owiec i kóz |
Zakaźna bezmleczność owiec |
Wścieklizna |
Choroba Maedi-Visna |
Wąglik |
Trzęsawka |
Gruźlica |
Wirusowe zapalenie stawów i mózgu kóz |
Bruceloza |
Serowaciejące zapalenie węzłów chłonnych |
Wirusowe zapalenie stawów i mózgu kóz
CAE - Caprine Arthritis Encephalitis
Zakaźna, zaraźliwa, przewlekła choroba kóz prowadząca do zapalenia stawów, kulawizny oraz spadku wydajności i kondycji zwierząt.
Znaczenie ekonomiczne
Spadek mleczności
Wzrost liczby komórek somatycznych w mleku
Zmniejszone przyrosty
Utrata kondycji
Etiologia
Lentiwirus, rodzina Retrowiridae - Wirus zapalenia stawów i mózgu kóz CAEV
Podobny do wirusa choroby Maedi-Visna (u owiec), bliski wirusowi HIV-1, bliski BIV, PIV, BLV
W stadach mieszanych owce nosicielami CAEV, kozy M-V
Główne drogi szerzenia
Pokarmowa: siara, mleko z matki na potomstwo
Kontakt bezpośredni (długotrwały)
Też poprzez aparaty udojowe
Objawy kliniczne
Postać stawowa
Występująca najczęściej, ale w stadzie występują na ogół wszystkie formy.
Atakuje głównie stawy nadgarstkowe (ale też kolanowe, nawet staw szczytowo-potyliczny)
Obrzęk
Procesy immunopatologiczne
Na początku niebolesne, potem ból
Obarczanie kończyn
Zachowana świadomość i apetyt
Koza nie może wstawać i poruszać się
A-P
Rozrost błony maziowej, wzrost objętości mazi stawowej, zmiany rozrostowi, mineralizacja, ankyloza, ubytki chrząstki
Postać subkliniczne
Często w stadzie.
Obserwuje się powolny wzrost liczby komórek somatycznych w mleku oraz powolny spadek mleczności.
Postać nerwowa
Występuje rzadko
Głównie młode zwierzęta 2-3-4 m-ce
Główny objaw - niedowład zadu (najpierw jedna potem obie kończyny)
Świadomość i apetyt zachowane
H-P zapalenie mózgu
Postać wymieniowa
Głównie u kóz pierworódek
Zwykle zaraz po wykoźleniu
Charakterystyczny objaw - twarde wymię
Po pewnym czasie może ustąpić, ale potem drastyczny spadek wydajności mlecznej
Postać płucna
Przewlekłe, śródmiąższowe zapalenie płuc (też przy postaci stawowe, subkliniczne, nerwowej)
Postać wyniszczająca
Wiadomo
Diagnostyka laboratoryjna
ELISA
AGID
Choroby oczu - Zakaźne zapalenie rogówki i spojówek
Choroba polietiologiczna
Mykoplazmy, chlamydie, riketsje, inne bakterie i pasożyty (Thelasia spp.)
Źródło zakażenia
Zwierzęta chore
Nosiciele
Drogi zakażenia
Kontakt bezpośredni
Kontakt pośredni (muchy, źdźbła traw na pastwisku)
Objawy kliniczne
Obrzęk powiek
Łzawienie
Zmiany w obrębie rogówki i spojówek (zaczerwienienie) choroba czerwonego oka
Leczenie
Po 7-14 dniach samowyleczenie
Antybiotyki ogólnie i miejscowo (Tyrozyna, Spiromycyna, Tiamina)
Zapobieganie
Zwalczanie owadów
Kwarantanna nowych zwierząt
Poprawa warunków zoohigienicznych
Inne
Zapalenie rogówki też przy listeriozie
Ślepota przy niedoborze wit. B1 (podać 20 mg/kg i.v. 4x co 12h) , też poliencefalomacja
Wpływ na liczbę ma zapotrzebowanie konsumenckie (skóra, wełna), ilość terenów do hodowli a także popyt na produkty mleczarskie
Z tego większość to zwierzęta do towarzystwa oraz stada mleczne
Epi34-03
- 4 -