Skurcz mm - to odpowiedź mięśnia na bodziec.

Wyróżniamy:

a) skurcz izometryczny - zmienia się napięcie mięśnia , stała długość. Mięsień nie wykonuje żadnej pracy. Mięsień nie wykonując pracy działa przeciwko własnej sile ciężkości i pokonuje siły grawitacji. Działa w warunkach statyki, w bezruchu. W izometrii mięsień jest więcej używany niż w dynamice. Odpowiednikiem skurczu izometrycznego są zabiegi elektrostymulacji.

b) skurcz izotoniczny - zmienia się długość mięśnia , stałe napięcie mięśniowe. W pracy dynamicznej występuje skurcz izotoniczny np. st. łokciowy- m dwugłowy zginacz zbliża przyczepy, a antagonista, prostownik czyli mięsień trójgłowy oddala przyczepy. w skurczu izotonicznym biorą udział zarówno mięśnie antagonistyczne ( bierne) i synergistyczne (czynne).

c) skurcz auksotoniczy (mieszany)- zmiana długości i napięcia mięśni (np. przy chodzeniu, bieganiu). Np. ćw czynne z oporem. Pokonuje opór i napięcie mięśniowe.

Wśród mięśni wyróżnia się włókna białe i włókna czerwone. Są one uzależnione od zawartości mioglobiny.

*Włókna białe o mniejszej zawartości mioglobiny biorą udział w szybkich, dynamicznych ruchach, stąd nazywane są włóknami lub mięśniami fazowymi. Występują one głównie w zginaczach.

*Mioglobina jest białkiem występującym w mięśniach i bardzo podobną budową do Hb, gdyż posiada ok. 90% powinowactwa do tlenu. Dlatego mioglobina potrafi magazynować tlen szczególnie w warunkach deficytu tlenowego występującego w mięśniach.

*Włókna czerwone posiadają większą ilość mioglobiny. Przystosowane są do dłuższych wysiłków przez co mięsień jest dłużej napięty i takie grupy mięśniowe nazywamy włóknami tonicznymi. Szczególnie są to mięśnie utrzymujące postawę ciała, a wśród grupy funkcjonalnej przeważają prostowniki. Większa ilość mioglobiny i z tym związane większe powinowactwo i magazynowanie tlenu, powodują, że mięśnie o włóknach czerwonych są bardziej przystosowane do długotrwałych wysiłków.

Większość mięśni u człowieka ma charakter mieszany. Aktualnie panuje pogląd, że szybko kurczące się są mniej intensywnie zabarwione od mięśni wolno kurczących się, które są bardzo intensywnie czerwone.

Funkcje mięśni przyczyniają się do większych napięć dynamicznych- mm fazowe lub wykonują w większości przypadków funkcje statyczne, czyli toniczne . Np. prostowniki, mm antygrawitacyjne są przystosowane do długotrwałych tonicznych napięć utrzymujących postawę ciała. Natomiast mm zginacze ą podstawą dynamicznych aktów ruchowych.

Układ włókien w mięśniach jest różny. W związku z tym bardzo istotne jest przejście brzuśca mm w ścięgno. Ma to bardzo duże znaczenie dla pracy mięśni. W mm płaskich przejście brzuśca w ścięgno zachodzi prostoliniowo np. w mm brzucha czy w mm międzyżebrowych. Podobny układ występuje w mm wrzecionowatych, w których włókna przebiegają równolegle. Przykładem mięśnia wrzecionowatego jest m prosty brzucha. W obydwu przypadkach ( w mm płaskich i wrzecionowatych) kierunek przebiegu mięśnia jest przedłużeniem włókien mięśniowych. Mięśnie te charakteryzują się długimi włóknami mięśniowymi i w związku z tym mogą wykonywać rozległe ruchy, ale nie zabardzo silne, pamiętając, że stopień skracania mięśnia jest ściśle zależne od długości włókien, a siła mięśnia od liczby włókien.

Włókna w mięśniach mogą mieć również przebieg skośny w stosunku do ścięgna. Układ skośny włókien zachodzi w mięśniu półpierzastym, gdzie włókna mięśniowe po krótkim przebiegu dochodzą z jednej tylko strony do ścięgna. Natomiast w mięśniu pierzastym włókna mięśniowe dochodzą obustronnie do ścięgna. Ze względu na krótkie włókno mięśniowe takie mm mogą wykonywać niezbyt rozległe ruchy, ale bardzo silne. Niektóre mięśnie oprócz ścięgna początkowego i końcowego mogą zawierać tzw. ścięgna pośrednie, dzieląc wtedy mięsień na dwa brzuśce, nazywamy je mięśniami dwubrzuścowymi. Odmianą mięśni dwubrzuścowych mogą być mm ze smugami ścięgnistymi, którego przykładem są mm proste brzucha.

Co mówi nam o sile mięśnia?

Mamy dwa przekroje mięsni: anatomiczny albo fizjologiczny.

W przekroju anatomicznym, gdy przetniemy mięsień na pół, wtedy określamy mięsień jakościowo: długość włókien i szerokość włókien.

W przekroju fizjologicznym przekrój prowadzony jest prostopadle do przebiegu włókien mięśniowych.

Określamy pole powierzchni tej elipsy i za jednostkę siły mm przyjmujemy , że 1 cm2 przekroju fizjologicznego mm pokonuje siłę 10 kg.

Mięsień kurczy się na podstawie łuku odruchowego.

Droga łuku odruchowego:

Prosty łuk odruchowy składa się z 5 części. W mięśniach włókna nerwowe dochodzą do włókna mięśniowego, unerwia je i to miejsce nazywane jest punktem motorycznym.

*W mięśniach wykonujących prace bardziej precyzyjne stosunek włókien nerwowych do włókien mięśniowych jest jak 1:1 np. mm gałki ocznej.

* Natomiast w mięśniach wykonujących mniej precyzyjne prace stosunek włókien nerwowych do włókien mięśniowych jest jak 1:100 lub 1:120 tys.

Skupisko punktów, jednostek motorycznych nazywany jest płytką motoryczną.

Zanikanie mięśni.

Wśród mięśni działających na stawy wyróżnia się: mięśnie jedno, dwu i wielostawowe. Jednostawowe przebiegają głębiej, wielostawowe mogą wykonywać ruchy nad stawami, nad którymi przebiegają lub mogą być sami dla siebie antagonistami tzn. w jednym stawie mogą np. zginać w drugim prostować. Położenie topograficzne mięśnia mówi nam o jego kierunku działania na dany staw. W zasadzie mięśnie działające do przodu od osi stawu zaliczane są do grupy zginaczy. Położone z tyłu osi stawu zazwyczaj są prostownikami. Jeżeli mięśnie leżą bocznie od osi stawu to mogą prowadzić ruch przywodzenia i odwodzenia. Jeżeli przebiegają skośnie do osi stawu bądź prostopadle zaliczane są do grupy rotatorów.

Jednostką funkcjonalną mięśnia jest akton mięśnia- część tego samego mięśnia, która względem innych części tego mięśnia wykazuje antagonistyczne ruchy. Przykłady mięśni trójaktonalnych np.: m czworoboczny grzbietu z częścią wstępującą, poprzeczną i zstępującą. Czy m naramienny z częścią obojczykową, barkową i grzebieniową.

Pewne mięśnie mogą wykonywać ruchy w stawach nad którymi dany mięsień nie przebiega - jest to tzw działanie na odległość. Czynność mięśnia wyraża się w oddziaływaniu mięśni na obu przyczepach ruchomych tzn. Mięsień taki może zbliżać lub oddalać obie części szkieletu ( kośćca), która łączy i żadna z nich nie jest ustalona. W przypadku m naramiennego to się dzieje, który ma przyczepy na k ramiennej i łokciowej, funkcjonalnie jest m zginaczem st łokciowego, natomiast w trakcie ruchu przez zbliżanie przedramienia do ramienia uruchamia w ten sposób st ramienny, ściślej mięsień ten zgina przedramię z jednoczesnym cofaniem ramienia. W działalności swej mięsień naramienny wykonuje ruch w st sąsiednim w kierunku przeciwnym do ruchu, jaki wykonuje w st, do którego funkcja jego jest przypisana.