Charakterystyka techniczna podstawowych rodzajów szkła
Szkło płaskie okienne
Do tej grupy szkieł budowlanych zalicza się szkło płaskie, gładkie i bezbarwne używane do szklenia okien, drzwi, produkcji szyb meblowych, luster i szkła hartowanego.
Szkło płaskie ciągnione to płyty otrzymywane przez cięcie taśmy szklanej formowanej metodą ciągnienia dyszową (Forcaulta) lub bezdyszową (Pittsburgha). Powierzchnia płyt może być szlifowana, polerowana lub matowa. Płyty mogą być hartowane, pochłaniające lub przepuszczające określony zakres promieniowania. Szkło płaskie ciągnione przezroczyste jest stosowane do szklenia otworów okiennych, zaś szkło płaskie ciągnione szlifowane i polerowane w celu usunięcia wad optycznych z jego powierzchni jest używane tam, gdzie wymagana jest jego wyższa jakość. Płyty ze szkła ciągnionego mogą być wzmocnione przez obróbkę termiczną, dzięki czemu ich wytrzymałość wzrasta około trzykrotnie. Szkło ciągnione można tak zmodyfikować, żeby pochłaniało promieniowanie cieplne (mała przepuszczalność w zakresie podczerwieni), co pozwala na ochronę przed silnym promieniowaniem słonecznym. Płyty ze szkła ciągnionego można pokrywać warstwą refleksyjną odbijającą określony rodzaj promieniowania cieplnego lub widzialnego, uzyskując szkło o określonych cechach. Szkło płaskie ciągnione jest wytwarzane w taflach prostokątnych grubości 1,0-10 mm. Produkowane szkło jest bezbarwne, choć dopuszcza się odcienie: zielonkawy, niebieskawy i żółtawy widoczne tylko w przekroju szkła, a prawie niewidoczne przy patrzeniu przez nie. Przepuszczalność światła wynosi w zależności od grubości od 88% dla szkła grubości 1,3; 1,6 i 2,0 mm do 77% dla szkła grubości 7,0; 8,0; 9,0 i 10 mm. Szczegółowe wymagania dla szkła płaskiego ciągnionego określa PN-86/B-13052.
Szkło płaskie walcowane gładkie produkowane jest w płytach otrzymywanych przez cięcie taśmy szklanej formowanej metodą walcowania, a jego podstawowe cechy i wymagania określa PN-86/B-13050. Surowe płyty ze szkła walcowanego przeznaczone są do dalszej obróbki poprzez szlifowanie i polerowanie. Szkło płaskie walcowane jest stosowane do szklenia otworów okiennych, drzwiowych itp. Produkuje się je grubości 3,5-10 mm.
Szkło płaskie float to płyty szklane otrzymywane przez pocięcie taśmy szklanej formowanej na powierzchni stopionego metalu (przeważnie cyny). Może być ono poddawane dalszej obróbce polegającej na hartowaniu, gięciu, polerowaniu itp. Jest to szkło przejrzyste o jednolitej grubości, które charakteryzuje się brakiem zniekształceń optycznych. Z powodu o wiele lepszych właściwości szkła float w porównaniu do szkła ciągnionego i walcowanego jest ono coraz szerzej stosowane do szklenia otworów okiennych i drzwiowych. Ze szkła float, z uwagi na jego wysoką jakość, montuje się szyby zespolone. Szkło float jest produkowane w zakresie grubości 2-25 mm i wymiarach tafli od 1300x1605 mm do 3210x6000 mm. Przepuszczalność światła słonecznego dla szyby float o grubości 2,0 mm wynosi 91%. Szkło float często jest pokrywane specjalnymi warstwami, które modyfikują jego cechy. Szeroko stosowane jest szkło float pokryte warstwą tlenków metali, które stanowią barierę dla promieniowania cieplnego (długofalowego), co ogranicza jego emisję na zewnątrz (patrz p. 5.1.). Szkło takie, popularnie nazywane niskoemisyjnym, jest stosowane w szybach zespolonych, co wydatnie zmniejsza ich przewodność cieplną. Znane są przykłady pokrywania szkła float warstwami refleksyjnymi odbijającymi światło.
Szkło płaskie wzorzyste i barwne
Szkło płaskie wzorzyste jest w postaci tafli, które w procesie walcowania mają na powierzchni wytłoczony wzór lub ornament. Tafle te są przejrzyste, ale nie przezroczyste. Stosowane są do szklenia otworów drzwiowych lub tam, gdzie konieczne jest przepuszczenie światła rozproszonego. Standardowo szkło takie ma jedną powierzchnię gładką, a drugą wzorzystą. Przy głębokich wzorach dopuszcza się odbicie wzoru na powierzchni gładkiej. Na specjalne zamówienie odbiorcy produkuje się również szkło o obu powierzchniach wzorzystych. Szkło wzorzyste może być barwne i zbrojone. Szkło płaskie walcowane wzorzyste wytwarzane jest w taflach szerokości 330-1600 mm i długości 430-2500 mm. Grubość nominalna wynosi 3,5-10,0 mm.
Szkło płaskie walcowane barwne to płyty i płytki różnych wymiarów i barw, stosowane zarówno do szklenia, jak i do okładania z zewnątrz i wewnątrz ścian. Zalicza się tu płyty i płytki okładzinowe z marblitu (szkło barwne nieprzejrzyste), płytki mozaikowe, płytki ze szkła emaliowanego itp.
Szkło płaskie walcowane barwne przejrzyste w zależności od jakości masy szklanej oraz wykonania dzieli się na gatunki I i II. W przypadku szkła II gatunku dopuszcza się nieznaczne odchylenia w odcieniu barwy. Jest produkowane szkło płaskie walcowane gładkie i wzorzyste wg PN-86/B-13050. Znajduje ono zastosowanie do tak zwanego szklenia kolorowego.
Szkło płaskie walcowane barwne nieprzejrzyste (barwione w masie) o nazwie handlowej „szkło opakowe" jest stosowane w budownictwie jako materiał okładzinowy i dekoracyjny. W zależności od wad masy szklanej i jakości wykonania może być gatunku I lub II, a w zależności od wymiarów rozróżnia się płyty i płytki. Szkło ma kształt prostokątny lub kwadratowy oraz grubość 6,0 mm (inne grubości produkuje się na specjalne zamówienie). Barwa szkła, jej natężenie, nieprzejrzystość oraz stopień zmącenia są uzgadniane między producentem a odbiorcą. Dopuszcza się nieznaczne odcienie barwy płyt i płytek w jednej dostawie.
Szkło płaskie zbrojone
Szkło płaskie walcowane zbrojone to płyty ze szkła walcowanego gładkiego lub wzorzystego, bezbarwnego lub barwionego w masie, które mają wtopioną w procesie walcowania siatkę metalową. W przypadku stłuczenia siatka metalowa utrzymuje odłamki szkła, zapobiegając ich wypadaniu. Płyty tego typu są stosowane do szkleń poziomych i pionowych wszędzie tam, gdzie jest wymagana podwyższona wytrzymałość i odporność na uderzenia. Szkło może być zbrojone siatką zgrzewaną o oczkach kwadratowych lub oczkach kwadratowych łamanych. Siatka jest wtapiana równolegle do powierzchni płyty szklanej w odległości nie mniejszej niż 1,5 mm. Przepuszczalność światła nie powinna być mniejsza niż 65%. Wytrzymałość takiego szkła na obciążenia i uderzenia sprawdza się, badając je wg PN-EN 572-3:1999.
Szkło bezpieczne
Szkło budowlane bezpieczne to wyrób wykonany co najmniej z jednej tafli szkła, który w przypadku rozbicia minimalizuje niebezpieczeństwo doznania skaleczeń lub innych obrażeń. Szkło takie jest stosowane do szklenia otworów wszędzie tam, gdzie są podwyższone wymagania wytrzymałościowe lub zwiększone warunki bezpieczeństwa. Aby szkło zaliczyć do bezpiecznego, musi ono spełniać wymagania w zakresie wytrzymałości na uderzenia. Próbka szkła poddana badaniu zgodnie z PN-EN ISO 12543-4:2000 nie powinna pękać lub powinna pękać w sposób bezpieczny. W zależności od wyniku badania szkło jest zaliczane do jednej z klas szyb bezpiecznych.
Wyróżnia się następujące rodzaje szkieł budowlanych bezpiecznych: hartowane termicznie, hartowane emaliowane, klejone bezpieczne, klejone ognioodporne.
Szkło hartowane termicznie to szkło nagrzewane, a następnie gwałtownie schłodzone w celu wywołania trwałego gradientu naprężeń dającego wzrost wytrzymałości mechanicznej i odporności termicznej.
Szkło hartowane emaliowane to szkło mające co najmniej 50% powierzchni pokrytej warstwą emalii wtapianej w procesie hartowania.
Szkło klejone bezpieczne to szkło składające się z kilka tafli sklejonych na całej powierzchni. Poszczególne tafle szkła mogą być zastąpione materiałem oszkleniowym organicznym. W szkle klejonym bezpiecznym warstwa sklejająca tak wiąże odłamki szkła w czasie rozbicia, żeby wielkość powstałego otworu w szybie była jak najmniejsza, a co za tym idzie ryzyko skaleczeń i innych obrażeń pozostawało znacznie ograniczone.
Szkło klejone ognioodporne to szkło, w którym jedna lub kilka warstw sklejanych w wysokiej temperaturze stanowi materiał o właściwościach ognioodpornych.