46 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
32004L0038
30.4.2004 DZIENNIK URZDOWY UNII EUROPEJSKIEJ L 158/77
DYREKTYWA 2004/38/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 29 kwietnia 2004 r.
w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na
terytorium Państw Członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca
dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG,
90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
rachunek, studentów i inne osoby niezatrudnione w celu
uproszczenia i wzmocnienia prawa do swobodnego prze-
mieszczania się i pobytu wszystkich obywateli Unii.
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
w szczególności jego art. 12, 18, 40, 44 i 52,
(4) Aby odejść od takiego sektorowego i fragmentarycznego
uwzględniając wniosek Komisji (1),
podejścia do prawa swobodnego przemieszczania się
i pobytu oraz ułatwić korzystanie z tego prawa, należy
przygotować jeden akt prawny, który wprowadzi zmiany
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 paz-
Ekonomiczno-Społecznego (2), dziernika 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pra-
cowników wewnątrz Wspólnoty (5) oraz uchyli następu-
jące akty: dyrektywę Rady 68/360/EWG z dnia
uwzględniając opinię Komitetu Regionów (3), 15 pazdziernika 1968 r. w sprawie zniesienia ograniczeń
w przemieszczaniu się i pobycie pracowników Państw
Członkowskich i ich rodzin we Wspólnocie (6), dyrektywę
Rady 73/148/EWG z dnia 21 maja 1973 r. w sprawie znie-
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (4),
sienia ograniczeń w zakresie przemieszczania się i pobytu
obywateli Państw Członkowskich wewnątrz Wspólnoty,
które dotyczą przedsiębiorczości i świadczenia usług (7),
a także mając na uwadze, co następuje:
dyrektywę Rady 90/364/EWG z dnia 28 czerwca 1990 r.
w sprawie prawa pobytu (8), dyrektywę Rady 90/365/EWG
z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie prawa pobytu pra-
(1) Obywatelstwo Unii nadaje każdemu obywatelowi Unii
cowników i osób prowadzących działalność na własny
podstawowe i indywidualne prawo do swobodnego prze-
rachunek, które zakończyły działalność zawodową (9)
mieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkow-
i dyrektywę Rady 93/96/EWG z dnia 29 pazdziernika
skich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowio-
1993 r. w sprawie prawa pobytu dla studentów (10).
nych w Traktacie i środków przyjętych w celu ich
stosowania.
(5) Prawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego prze-
(2) Swobodny przepływ osób stanowi jedną z podstawowych
mieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkow-
swobód rynku wewnętrznego obejmującego przestrzeń
skich powinno być również zagwarantowane członkom
bez granic wewnętrznych, gdzie swoboda ta jest zapew-
ich rodzin bez względu na przynależność państwową, aby
niona zgodnie z postanowieniami Traktatu.
korzystanie z niego mogło opierać się na obiektywnych
warunkach wolności i godności. Do celów niniejszej dyrek-
tywy, definicja członka rodziny powinna również obejm-
(3) Obywatelstwo Unii powinno stanowić podstawowy status
wać zarejestrowanego partnera, jeżeli ustawodawstwo
obywateli Państw Członkowskich, w przypadku gdy
przyjmującego Państwa Członkowskiego uznaje równo-
korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się
ważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim
i pobytu. Należy zatem skodyfikować i zweryfikować ist-
a małżeństwem.
niejące instrumenty wspólnotowe, które traktują oddziel-
nie pracowników najemnych, osoby pracujące na własny
(5) Dz.U. L 257 z 19.10.1968, str. 2. Rozporządzenie ostatnio zmie-
(1) Dz.U. C 270 E z 25.9.2001, str. 150. nione rozporządzeniem (EWG) nr 2434/92 (Dz.U. L 245 z
(2) Dz.U. C 149 z 21.6.2002, str. 46. 26.8.1992, str. 1).
(3) Dz.U. C 192 z 12.8.2002, str. 17. (6) Dz.U. L 257 z 19.10.1968, str. 13. Dyrektywa ostatnio zmieniona
(4) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2003 r. (Dz.U. Aktem Przystąpienia z 2003 r.
C 43 E z 19.2.2004, str. 42), wspólne stanowisko Rady z dnia (7) Dz.U. L 172 z 28.6.1973, str. 14.
5 grudnia 2003 r. (Dz.U. C 54 E z 2.3.2004, str. 12) i stanowisko Par- (8) Dz.U. L 180 z 13.7.1990, str. 26.
lamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2004 r. (dotychczas nieopu- (9) Dz.U. L 180 z 13.7.1990, str. 28.
blikowane w Dzienniku Urzędowym). (10) Dz.U. L 317 z 18.12.1993, str. 59.
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 47
(6) Aby utrzymać szeroko pojętą jedność rodziny oraz bez (12) W przypadku okresów pobytu dłuższych niż trzy mie-
uszczerbku dla zakazu dyskryminacji ze względu na przy- siące, Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość
należność państwową, przyjmujące Państwo Członkow- wymagać od obywateli Unii zarejestrowania się u właści-
skie powinno zbadać w oparciu o własne ustawodawstwo wych władz w miejscu pobytu, poświadczonego zaświad-
sytuację osób, które nie są objęte definicją członka rodziny czeniem o rejestracji wydanym w tym celu.
na mocy niniejszej dyrektywy i nie korzystają z automa-
tycznego prawa do wjazdu i pobytu w przyjmującym Pań-
stwie Członkowskim, w celu podjęcia decyzji, czy można
udzielić takim osobom pozwolenia na wjazd i pobyt ze
względu na ich związek z obywatelem Unii lub wszelkie
inne okoliczności, na przykład zależność finansową lub
fizyczną od tego obywatela Unii.
(13) W przypadku okresów pobytu przekraczających trzy mie-
siące, wymóg karty pobytowej powinien być ograniczony
do członków rodziny obywateli Unii, którzy nie są obywa-
telami jednego z Państw Członkowskich.
(7) Formalności związane ze swobodnym przemieszczaniem
się obywateli Unii na terytorium Państw Członkowskich
powinny być jasno określone, bez uszczerbku dla przepi-
sów mających zastosowanie do krajowych kontroli gra-
nicznych.
(14) Dokumenty uzupełniające wymagane przez właściwe wła-
dze w celu wydania zaświadczenia o rejestracji lub karty
(8) Aby ułatwić swobodne przemieszczanie się członków pobytowej powinny być precyzyjnie określone, w celu
rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw uniknięcia rozbieżności w praktykach administracyjnych
Członkowskich, osoby posiadające już zezwolenie na lub wykładni, stanowiącej zbytnią przeszkodę w korzysta-
pobyt powinny być zwolnione z obowiązku otrzymania niu z prawa pobytu obywateli Unii i członków ich rodzi-
wizy wjazdowej w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) ny.
nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. wymieniającego
państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy
podczas przekraczania granic zewnętrznych oraz te, któ-
rych obywatele są zwolnieni z tego wymogu (1) lub,
w miarę potrzeby, zgodnie z mającym zastosowanie usta-
wodawstwem krajowym.
(15) Członkowie rodziny powinni podlegać ochronie prawnej
w przypadku śmierci obywatela Unii, rozwodu, unieważ-
nienia małżeństwa lub ustania zarejestrowanego związku
(9) Przez okres nie przekraczający trzech miesięcy, obywatele partnerskiego. Należy zatem podjąć środki z należytym
Unii powinni posiadać prawo do pobytu w przyjmującym poszanowaniem życia rodzinnego i godności ludzkiej oraz
Państwie Członkowskim bez konieczności wypełnienia na określonych warunkach chroniących przed naduży-
jakichkolwiek warunków lub formalności innych niż ciami zapewniające w takich okolicznościach zachowa-
wymóg posiadania ważnego dowodu tożsamości lub pasz- nie przez członków rodziny, przebywających na teryto-
portu, bez uszczerbku dla bardziej przychylnego traktowa- rium przyjmującego Państwa Członkowskiego, prawa
nia osób poszukujących pracy zgodnie z orzecznictwem pobytu wyłącznie na indywidualnej podstawie.
Trybunału Sprawiedliwości.
(10) Osoby korzystające z prawa pobytu nie powinny jednak
stanowić nieracjonalnego obciążenia dla systemu pomocy
społecznej w przyjmującym Państwie Członkowskim
(16) Tak długo, jak osoby korzystające z prawa pobytu nie sta-
w trakcie początkowego okresu pobytu. Zatem korzysta-
nowią nieracjonalnego obciążenia dla systemu pomocy
nie z prawa pobytu dla obywateli Unii i członków ich
społecznej w przyjmującym Państwie Członkowskim, nie
rodzin w okresach przekraczających trzy miesiące
powinny one podlegać wydaleniu. Wydalenie nie powinno
powinno podlegać określonym warunkom.
być zatem automatyczną konsekwencją skorzystania z sys-
temu pomocy społecznej. Przyjmujące Państwo Człon-
kowskie powinno zbadać, czy chodzi o przejściowe trud-
ności i uwzględnić okres pobytu, okoliczności osobiste
i kwotę przyznanej pomocy, w celu rozważenia, czy bene-
(11) Podstawowe i osobiste prawo do pobytu w innym Pań-
ficjent stanowi nieracjonalne obciążenie dla systemu
stwie Członkowskim zostało przyznane obywatelom Unii
pomocy społecznej i w określonym przypadku przystąpić
bezpośrednio na mocy Traktatu i nie jest zależne od speł-
do jego wydalenia. W rozumieniu zdefiniowanym przez
nienia procedur administracyjnych.
Trybunał Sprawiedliwości, w żadnym wypadku środka
wydalenia nie należy stosować wobec pracowników
najemnych, osób pracujących na własny rachunek lub
(1) Dz.U. L 81 z 21.3.2001, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione
osób poszukujących pracy, o ile nie jest to uzasadnione
rozporządzeniem (WE) nr 453/2003 (Dz.U. L 69 z 13.3.2003,
str. 10). względami porządku lub bezpieczeństwa publicznego.
48 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
(17) Korzystanie ze stałego pobytu przez obywateli Unii, któ- (21) Jednakże przyjmującemu Państwu Członkowskiemu
rzy zdecydowali się osiedlić na stałe w przyjmującym Pań- należy pozostawić swobodę decydowania, czy zamierza
stwie Członkowskim, wzmocniłoby poczucie obywatel- przyznać świadczenia z zakresu pomocy społecznej oby-
stwa Unii i stanowi kluczowy element promowania watelom Unii, którzy nie są pracownikami najemnymi,
spójności społecznej, która jest jednym z podstawowych osobami pracującymi na własny rachunek, lub które
celów Unii. Prawo stałego pobytu powinno zatem zostać zachowują ten status, lub członkom ich rodzin podczas
ustanowione dla wszystkich obywateli Unii i członków ich trzech pierwszych miesięcy pobytu, lub dłuższego okresu
rodziny, którzy zgodnie z warunkami ustanowionymi w przypadku osób poszukujących pracy, albo stypendia
w niniejszej dyrektywie, zamieszkiwali w przyjmującym pokrywające koszty utrzymania w czasie studiów, włącz-
Państwie nieprzerwanie przez okres pięciu lat, o ile nie nie z kształceniem zawodowym, przed nabyciem prawa do
zastosowano wobec nich środka wydalenia. stałego pobytu przez te same osoby.
(18) Aby prawo do stałego pobytu stanowiło rzeczywisty
mechanizm integracji w społeczeństwie przyjmującego
Państwa Członkowskiego, w którym obywatel Unii
zamieszkuje, nie powinno ono podlegać żadnym warun-
kom od momentu, kiedy zostało przyznane.
(22) Traktat dopuszcza ograniczenia w korzystaniu z prawa do
swobodnego przemieszczania się i pobytu uzasadnione
względami porządku publicznego, bezpieczeństwa
publicznego lub zdrowia publicznego. W celu zapewnie-
nia bardziej precyzyjnego określenia warunków i zabezpie-
czeń proceduralnych, na podstawie których obywatele
Unii i członkowie ich rodziny mogą otrzymać odmowę
prawa wjazdu lub zostać wydaleni, niniejsza dyrektywa
powinna zastąpić dyrektywę Rady 64/221/EWG z dnia
(19) Niektóre specjalne przywileje obywateli Unii, którzy są
25 lutego 1964 r. w sprawie koordynacji specjalnych
pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi na
środków dotyczących przemieszczania się i pobytu
własny rachunek, lub członków ich rodzin, które mogą
cudzoziemców, uzasadnionych względami porządku
pozwolić na nabycie prawa do stałego pobytu przed upły-
publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia
nięciem pięcioletniego okresu pobytu w przyjmującym
publicznego (3).
Państwie Członkowskim, powinny zostać utrzymane, gdyż
stanowią prawa nabyte, przyznane rozporządzeniem
Komisji (EWG) nr 1251/70 z dnia 29 czerwca 1970 r.
dotyczącym prawa pracowników do pozostania na teryto-
rium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia
w tym państwie (1) i dyrektywą Rady 75/34/EWG z dnia
17 grudnia 1974 r. dotyczącą prawa obywateli Państwa
Członkowskiego do pozostawania na terytorium innego
Państwa Członkowskiego po zakończeniu prowadzenia na
tym terytorium działalności na własny rachunek (2).
(23) Wydalenie obywateli Unii i członków ich rodziny uzasad-
nione względami porządku publicznego lub bezpieczeń-
stwa publicznego stanowi środek mogący wywołać
poważne szkody dla osób, które korzystając z praw i swo-
bód przyznanych im w Traktacie, rzeczywiście zintegro-
wały się w przyjmującym Państwie Członkowskim. Zakres
(20) Zgodnie z zakazem dyskryminacji ze względu na przyna-
takich środków powinien zatem zostać ograniczony zgod-
leżność państwową, wszyscy obywatele Unii i członkowie
nie z zasadą proporcjonalności, aby uwzględnić stopień
ich rodzin zamieszkujący w Państwie Członkowskim na
integracji danej osoby, długość jej pobytu w przyjmującym
podstawie niniejszej dyrektywy, powinni korzystać w tym
Państwie Członkowskim, jej wiek, stan zdrowia, sytuację
Państwie Członkowskim z równego traktowania, jak jego
rodzinną i ekonomiczną oraz związki z krajem pochodze-
obywatele w dziedzinach objętych Traktatem, z zastrzeże-
nia.
niem szczególnych postanowień wyraznie sformułowa-
nych w Traktacie lub prawie wtórnym.
(1) Dz.U. L 142 z 30.6.1970, str. 24. (3) Dz.U. 56 z 4.4.1964, str. 850. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrek-
(2) Dz.U. L 14 z 20.1.1975, str. 10. tywą 75/35/EWG (Dz.U. 14 z 20.1.1975, str. 14).
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 49
(24) W konsekwencji stopień ochrony przed wydaleniem powi- (31) Niniejsza dyrektywa przestrzega podstawowych praw
nien być tym większy, im większy jest stopień integracji i wolności oraz stosuje się do zasad uznanych w szczegól-
obywateli Unii i członków ich rodziny w przyjmującym ności przez Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Państwie Członkowskim. Środek wydalenia wobec obywa- Zgodnie z zakazem dyskryminacji zawartej w Karcie, Pań-
teli Unii, którzy przez wiele lat zamieszkiwali w przyjmu- stwa Członkowskie powinny wdrożyć niniejszą dyrektywę
jącym Państwie Członkowskim, w szczególności jeżeli uro- bez dyskryminowania jej beneficjentów ze względu na
dzili się tam i zamieszkiwali przez całe swoje życie, należy płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub spo-
stosować jedynie w wyjątkowych okolicznościach, w któ- łeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd,
rych istnieją nadrzędne względy bezpieczeństwa publicz- opinie polityczne lub wszelkie inne, przynależność do
nego. Ponadto takie wyjątkowe okoliczności powinny mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełno-
mieć zastosowanie do środka wydalenia podejmowanego sprawność, wiek lub orientację seksualną,
wobec nieletnich, w celu ochrony ich związków z rodziną,
zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawach
dziecka z dnia 20 listopada 1989 r.
PRZYJMUJ NINIEJSZ DYREKTYW:
(25) Należy również sprecyzować zabezpieczenia proceduralne,
ROZDZIAA I
w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony praw
obywateli Unii i członków ich rodziny, w przypadku
Przepisy ogólne
odmowy wjazdu lub pobytu w innym Państwie Członkow-
skim, a także przestrzegania zasady, że każde działanie
Artykuł 1
podjęte przez władze musi zostać odpowiednio uzasad-
nione.
Przedmiot
Niniejsza dyrektywa ustanawia:
(26) We wszystkich przypadkach, obywatele Unii i członkowie
a) warunki regulujące korzystanie z prawa swobodnego prze-
ich rodzin powinni mieć możliwość odwołania się na dro-
mieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkow-
dze sądowej w przypadku odmowy wjazdu lub pobytu
skich przez obywateli Unii i członków ich rodziny;
w innym Państwie Członkowskim.
b) prawo stałego pobytu na terytorium Państw Członkowskich
dla obywateli Unii i członków ich rodziny;
(27) Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości,
c) ograniczenia w prawach określonych w lit. a) i b) uzasadnione
zabraniającego Państwom Członkowskim wydawania
względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicz-
dożywotniego zakazu pobytu na ich terytorium wobec
nego lub zdrowia publicznego.
osób objętych niniejszą dyrektywą, należy potwierdzić
prawo obywateli Unii i członków ich rodziny, którzy
otrzymali zakaz pobytu na terytorium jednego z Państw
Członkowskich, do złożenia nowego wniosku, po upływie
Artykuł 2
racjonalnego okresu, a w każdym wypadku po upływie
Definicje
okresu trzech lat, na zniesienie zakazu pobytu.
Do celów niniejszej dyrektywy:
1) obywatel Unii oznacza każdą osobę mającą obywatelstwo
(28) Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość przyję-
Państwa Członkowskiego;
cia niezbędnych środków w celu ochrony przed naduży-
ciami prawa lub praktykami oszukańczymi, w szczegól-
ności fikcyjnymi małżeństwami lub innymi formami
2) członek rodziny oznacza:
związków zawartymi wyłącznie w celu możliwości korzys-
tania z prawa swobodnego przemieszczania się i pobytu.
a) współmałżonka;
b) partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany
związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego
(29) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać mniej restryk-
Państwa Członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmu-
cyjnych przepisów krajowych.
jącego Państwa Członkowskiego uznaje równoważność
między zarejestrowanym związkiem partnerskim a mał-
żeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi
w odpowiednim ustawodawstwie przyjmującego Państwa
Członkowskiego;
(30) W celu zbadania, jak w przyszłości ułatwić korzystanie z
prawa swobodnego przemieszczania się i pobytu, Komisja
powinna przygotować sprawozdanie dokonujące oceny c) bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudzie-
możliwości przedstawienia w tym celu wszelkich koniecz- stego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu,
nych wniosków, w szczególności dotyczących rozszerze- oraz tych współmałżonka lub partnera, jak zdefiniowano
nia okresu pobytu niezwiązanego żadnymi warunkami. w lit. b);
50 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
d) bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu 2. W stosunku do osób, do których stosuje się ust. 1, nie nakłada
oraz tych współmałżonka lub partnera, jak zdefiniowano się obowiązku posiadania wiz wyjazdowych lub równoważnych
w lit. b); formalności.
3) przyjmujące Państwo Członkowskie oznacza Państwo
Członkowskie, do którego przybywa obywatel Unii w celu
3. Państwa Członkowskie, działając zgodnie ze swoimi przepisa-
skorzystania z jego/jej prawa do swobodnego przemieszcza-
mi, wydają i odnawiają swoim obywatelom dowód tożsamości
nia się i pobytu.
i paszport, potwierdzających ich przynależność państwową.
Artykuł 3
4. Paszport jest ważny co najmniej na wszystkie Państwa Człon-
kowskie i kraje, przez które posiadacz musi przejechać, podróżu-
Beneficjenci
jąc między Państwami Członkowskimi. Jeżeli prawo Państwa
Członkowskiego nie przewiduje wydawania dowodów tożsamo-
ści, okres ważności każdego paszportu, przy jego wydawaniu lub
1. Niniejszą dyrektywę stosuje się w odniesieniu do wszystkich
odnowieniu, nie powinien być krótszy niż pięć lat.
obywateli Unii, którzy przemieszczają się do innego Państwa
Członkowskiego lub przebywają w innym Państwie Członkow-
skim niż Państwo Członkowskie, którego są obywatelami, oraz
do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 ust. 2, któ-
rzy im towarzyszą lub do nich dołączają.
Artykuł 5
2. Bez uszczerbku dla jakiegokolwiek osobistego prawa do swo-
bodnego przemieszczania się i pobytu zainteresowanych osób,
Prawo wjazdu
przyjmujące Państwo Członkowskie, zgodnie ze swoim ustawo-
dawstwem krajowym, ułatwia wjazd i pobyt następujących osób:
1. Bez uszczerbku dla przepisów dotyczących dokumentów
a) wszelkich innych członków rodziny, bez względu na ich przy-
podróży, mających zastosowanie do krajowych kontroli granicz-
należność państwową, którzy nie są objęci definicją określoną
nych, Państwa Członkowskie przyznają obywatelom Unii prawo
w art. 2 ust. 2, a w kraju, z którego przybyli, pozostają na
wjazdu na ich terytorium z ważnym dokumentem tożsamości lub
utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego oby-
paszportem oraz przyznają prawo wjazdu na ich terytorium
watela Unii, posiadającymi pierwotne prawo pobytu, lub gdzie
członkom rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw
istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające oso-
Członkowskich, z ważnym paszportem.
bistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny;
b) partnera, z którym obywatel Unii pozostaje w stałym, należy-
cie poświadczonym związku.
W stosunku do obywateli Unii nie nakłada się obowiązku posia-
dania wiz wjazdowych lub równoważnych formalności.
Przyjmujące Państwo Członkowskie dokonuje szczegółowej ana-
lizy osobistych okoliczności i uzasadnia każdą odmowę wjazdu
lub pobytu wobec tych osób.
2. Członkowie rodziny, którzy nie są obywatelami Państwa
Członkowskiego, są jedynie zobowiązani posiadać wizę wjaz-
dową zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 539/2001 lub, w okre-
ślonym przypadku, prawem krajowym. Do celów niniejszej
ROZDZIAA II
dyrektywy, posiadanie ważnej karty pobytowej, określonej
w art. 10, zwalnia takich członków rodziny z wymogu posiada-
Prawo wyjazdu i wjazdu
nia wizy.
Artykuł 4
Państwa Członkowskie przyznają takim osobom wszelkie ułat-
wienia w uzyskaniu niezbędnych wiz. Wizy takie są wydawane
Prawo wyjazdu
nieodpłatnie, tak szybko jak to jest możliwe, oraz na podstawie
procedury przyśpieszonej.
1. Bez uszczerbku dla przepisów dotyczących dokumentów
podróży, mających zastosowanie do krajowych kontroli granicz-
nych, wszyscy obywatele Unii posiadający ważny dowód tożsa-
mości lub paszport oraz członkowie ich rodziny, którzy nie są 3. Przyjmujące Państwo Członkowskie nie powinno wstawiać
obywatelami jednego z Państw Członkowskich, lecz posiadają pieczęci wjazdowej lub wyjazdowej w paszporcie członków
ważny paszport, mają prawo do opuszczenia terytorium Państwa rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw Członkow-
Członkowskiego, w celu odbycia podróży do innego Państwa skich, pod warunkiem że okażą kartę pobytową przewidzianą
Członkowskiego. w art. 10.
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 51
4. Jeżeli obywatel Unii lub członek rodziny, który nie jest oby- środka według własnego wyboru, że posiadają wystarcza-
watelem jednego z Państw Członkowskich, nie posiada niezbęd- jące zasoby dla siebie i członków rodziny, aby nie stano-
nych dokumentów podróży lub, jeżeli jest to wymagane, niezbęd- wić obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmu-
nych wiz, dane Państwo Członkowskie, przed odesłaniem ich z jącego Państwa Członkowskiego w okresie ich pobytu; lub
powrotem, zapewnia takim osobom wszelkie racjonalne możli-
wości uzyskania niezbędnych dokumentów lub przekazania ich
w racjonalnym okresie czasu, albo potwierdzenia lub udowodnie-
nia w inny sposób, że są objęci prawem swobodnego przemiesz-
d) są członkami rodziny towarzyszącymi lub dołączającymi do
czania się i pobytu.
obywatela Unii, który spełnia warunki określone w lit. a), b)
lub c).
5. Państwo Członkowskie może wymagać od zainteresowanych
osób zgłoszenia swojej obecności na jego terytorium w racjonal-
nym i nie dyskryminującym terminie. Niedopełnienie takiego
wymogu przez zainteresowane osoby może podlegać proporcjo-
2. Prawo pobytu przewidziane w ust. 1 rozciąga się na członków
nalnym i nie dyskryminującym karom.
rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw Członkow-
skich, towarzyszących lub dołączających do obywatela Unii
w przyjmującym Państwie Członkowskim, o ile tacy obywatele
Unii spełniają warunki określone w ust. 1 lit. a), b) lub c).
ROZDZIAA III
Prawo pobytu
3. Do celów ust. 1 lit. a), obywatel Unii, który nie jest dłużej pra-
Artykuł 6
cownikiem najemnym lub osobą pracującą na własny rachunek,
zachowuje status pracownika najemnego lub osoby pracującej na
Prawo pobytu przez okres nie przekraczający trzech
własny rachunek w następujących okolicznościach:
miesięcy
1. Przez okres nie przekraczający trzech miesięcy, obywatele Unii
posiadają prawo pobytu na terytorium innego Państwa Człon-
a) jest okresowo niezdolny do pracy w wyniku choroby lub
kowskiego bez wypełniania jakichkolwiek warunków i formal-
wypadku;
ności innych niż wymóg posiadania ważnego dowodu tożsamo-
ści lub paszportu.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się również w odniesieniu do posiada-
jących ważny paszport członków rodziny, którzy nie są obywa-
b) pozostaje bez pracy w sposób niezamierzony, co jest należy-
telami jednego z Państw Członkowskich, towarzyszących lub
cie odnotowane, po okresie zatrudnienia przekraczającym
dołączających do obywatela Unii.
jeden rok i zarejestrował się jako bezrobotny w odpowiednim
urzędzie pracy;
Artykuł 7
Prawo pobytu przez okres przekraczający trzy miesiące
c) pozostaje bez pracy w sposób niezamierzony, co jest na nale-
życie odnotowane, po zakończeniu umowy o pracę na czas
1. Wszyscy obywatele Unii posiadają prawo pobytu na teryto-
określony, obejmującej okres krótszy niż rok, lub po okresie
rium innego Państwa Członkowskiego przez okres dłuższy niż
niezamierzonego bezrobocia przez pierwsze dwanaście mie-
trzy miesiące, jeżeli:
sięcy i zarejestrował się jako bezrobotny w odpowiednim
a) są pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi na urzędzie pracy. W takim przypadku status pracownika zostaje
własny rachunek w przyjmującym Państwie Członkowskim; zachowany nie dłużej niż przez sześć miesięcy;
lub
b) posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków ich
rodziny, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy
d) podejmuje kształcenie zawodowe. O ile obywatel Unii nie jest
społecznej przyjmującego Państwa Członkowskiego w okre-
bezrobotny, zachowanie statusu pracownika wymaga, aby
sie pobytu, oraz są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowot-
kształcenie było związane z poprzednim zatrudnieniem.
nym w przyjmującym Państwie Członkowskim; lub
c) są zapisani do instytucji prywatnej lub publicznej, uzna-
nej lub finansowanej przez przyjmujące Państwo Człon-
kowskie na podstawie przepisów prawnych lub praktyki 4. W drodze odstępstwa od ust. 1 lit. d) i ust. 2 powyżej, jedynie
administracyjnej, zasadniczo w celu odbycia studiów, współmałżonek, zarejestrowany partner, o którym mowa w art. 2
włącznie z kształceniem zawodowym; oraz ust. 2 lit. b) i dzieci pozostające na utrzymaniu mają prawo
pobytu jako członkowie rodziny obywatela Unii, który spełnia
są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym w przyj- warunki określone w ust. 1 lit. c) powyżej. art. 3 ust. 2 stosuje się
mującym Państwie Członkowskim i zapewnią odpowied- do jego/jej bezpośrednich wstępnych oraz do tych jego/jej współ-
nią władzę krajową, za pomocą oświadczenia lub innego małżonka lub zarejestrowanego partnera, którym przyznane jest
równoważnego utrzymanie.
52 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
Artykuł 8 5. Aby wydać zaświadczenie o rejestracji członkom rodziny oby-
watela Unii, którzy są obywatelami Unii, Państwa Członkowskie
mogą wymagać okazania następujących dokumentów:
Formalności administracyjne dla obywateli Unii
a) ważnego dowodu tożsamości lub paszportu;
1. Bez uszczerbku dla art. 5 ust. 5, w przypadku okresów pobytu
przekraczających trzy miesiące przyjmujące Państwo Członkow-
skie może wymagać, aby obywatele Unii zarejestrowali się
b) dokumentu poświadczającego istnienie więzi rodzinnej lub
w odpowiednich organach.
zarejestrowanego związku;
2. Nieprzekraczalny termin dla rejestracji nie może być krótszy c) w określonym przypadku, zaświadczenia o rejestracji obywa-
niż trzy miesiące od dnia przyjazdu. Zaświadczenie o rejestracji tela Unii, któremu towarzyszą, lub do którego dołączają;
które poświadcza nazwisko i adres zarejestrowanej osoby oraz
datę rejestracji jest wydawane niezwłocznie. Niedopełnienie
wymogu rejestracji przez osobę zainteresowaną może podlegać
proporcjonalnym i nie dyskryminującym karom.
d) w przypadkach objętych art. 2 ust. 2 lit. c) i d), udokumento-
wanego dowodu, że warunki w nim ustanowione zostały speł-
nione;
3. Do celów wydania zaświadczenia o rejestracji Państwa Człon-
kowskie mogą wymagać jedynie, aby:
e) w przypadkach objętych art. 3 ust. 2 lit. a), dokumentu wyda-
nego przez odpowiedni organ w kraju pochodzenia lub kraju,
z którego przyjeżdżają, poświadczającego, że pozostają na
utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego oby-
obywatele Unii, do których stosuje się art. 7 ust. 1 lit. a), oka- watela Unii lub dowodu potwierdzającego występowanie
zali ważny dowód tożsamości lub paszport, potwierdzenie poważnych względów zdrowotnych, które ściśle wymagają
zatrudnienia od pracodawcy lub zaświadczenie o zatrudnie- osobistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny;
niu, lub dowód, że pracują na własny rachunek;
f) w przypadkach objętych art. 3 ust. 2 lit. b), dowodu potwier-
dzającego stały związek z obywatelem Unii.
obywatele Unii, do których stosuje się art. 7 ust. 1 lit. b), oka-
zali ważny dowód tożsamości lub paszport i dostarczyli
dowód, że spełniają warunki w nim ustanowione;
Artykuł 9
obywatele Unii, do których stosuje się art. 7 ust. 1 lit. c), oka-
zali ważny dowód tożsamości lub paszport, dostarczyli
dowód wpisu w uznanej instytucji i byli objęci pełnym ubez-
Formalności administracyjne dla członków rodziny,
pieczeniem zdrowotnym, oraz dostarczyli oświadczenie lub
którzy nie są obywatelami jednego z Państw
równoważny dokument, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lit. c).
Członkowskich
Państwa Członkowskie nie mogą wymagać, aby oświadczenie
to zawierało konkretną kwotę środków.
1. Państwa Członkowskie wydają kartę pobytową członkom
rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami jednego z
4. Państwa Członkowskie nie mogą ustanowić określonej kwo- Państw Członkowskich, jeżeli planowany okres pobytu przekra-
ty, którą uznają za wystarczające środki , lecz muszą uwzględ- cza trzy miesiące.
nić osobistą sytuację danej osoby. We wszystkich przypadkach
kwota ta nie powinna być wyższa niż próg, poniżej którego oby-
watele przyjmującego Państwa Członkowskiego kwalifikują się do
pomocy społecznej, lub jeżeli to kryterium nie ma zastosowa-
nia wyższa niż minimalna renta z tytułu zabezpieczenia spo- 2. Nieprzekraczalny termin dla złożenia wniosku o kartę poby-
łecznego wypłacana przez przyjmujące Państwo Członkowskie. tową nie może być krótszy niż trzy miesiące od dnia przyjazdu.
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 53
3. Niedopełnienie wymogu złożenia wniosku o kartę pobytową 2. Ważność karty pobytowej nie będzie naruszona przez przej-
przez zainteresowaną osobę może podlegać proporcjonalnym ściowe okresy nieobecności, nie przekraczające sześciu miesięcy
i nie dyskryminującym karom. w roku, lub dłuższe okresy nieobecności z powodu obowiązko-
wej służby wojskowej, lub nieobecności z ważnych powodów,
obejmującej maksymalnie 12 kolejnych miesięcy, na przykład
ciąży i porodu, poważnej choroby, studiów, kształcenia zawodo-
wego lub oddelegowania do innego Państwa Członkowskiego lub
Artykuł 10
do państwa trzeciego.
Wydawanie kart pobytowych
1. Prawo pobytu dla członków rodziny obywatela Unii, którzy
nie są obywatelami jednego z Państw Członkowskich, zostaje
Artykuł 12
stwierdzone poprzez wydanie dokumentu zwanego Karta poby-
towa członka rodziny obywatela Unii nie pózniej niż sześć mie-
sięcy od dnia, w którym złożyli wniosek. Zaświadczenie o złoże-
niu wniosku na kartę pobytową jest wydawane bezzwłocznie.
Zachowanie prawa pobytu przez członków rodziny
w przypadku śmierci lub wyjazdu obywatela Unii
2. W celu wydania karty pobytowej, Państwa Członkowskie
wymagają okazania następujących dokumentów:
a) ważnego paszportu;
1. Bez uszczerbku dla akapitu drugiego, śmierć lub wyjazd oby-
watela Unii z przyjmującego Państwa Członkowskiego nie naru-
b) dokumentu poświadczającego istnienie więzi rodzinnych lub
szają prawa pobytu członków jego/jej rodziny, którzy są obywa-
zarejestrowanego związku;
telami jednego z Państw Członkowskich.
c) zaświadczenia o rejestracji lub w przypadku braku systemu
rejestracji jakiegokolwiek innego dowodu pobytu w przyj-
mującym Państwie Członkowskim obywatela Unii, któremu
towarzyszą lub do którego dołączają;
Przed nabyciem prawa stałego pobytu, osoby zainteresowane
muszą spełnić warunki ustanowione w art. 7 ust. 1 lit. a), b), c) lub
d).
d) w przypadkach objętych art. 2 ust. 2 lit. c) i d), udokumento-
wanego dowodu, że warunki w nim ustanowione zostały speł-
nione;
e) w przypadkach objętych art. 3 ust. 2 lit. a), dokumentu wyda-
nego przez odpowiedni organ w kraju pochodzenia lub kraju,
2. Bez uszczerbku dla akapitu drugiego, śmierć obywatela Unii
z którego przyjeżdżają, poświadczającego, że pozostają na
nie prowadzi do utraty prawa pobytu przez członków jego/jej
utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego oby-
rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw Członkow-
watela Unii, lub dowodu potwierdzającego występowanie
skich, i którzy zamieszkiwali w przyjmującym Państwie Człon-
poważnych względów zdrowotnych, które ściśle wymagają
kowskim jako członkowie rodziny przez okres nie krótszy niż
osobistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny;
jeden rok, przed śmiercią obywatela Unii.
f) w przypadkach objętych art. 3 ust. 2 lit. b), dowodu potwier-
dzającego istnienie stałego związku z obywatelem Unii.
Przed nabyciem prawa stałego pobytu przez zainteresowane
osoby, ich prawo pobytu podlega wymogowi możliwości wyka-
Artykuł 11
zania, że są pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi
na własny rachunek, lub posiadają wystarczające środki dla siebie
i członków ich rodziny, aby nie stanowić obciążenia dla systemu
Ważność karty pobytowej
pomocy społecznej w przyjmującym Państwie Członkowskim
przez okres pobytu oraz są objęci ogólnym ubezpieczeniem zdro-
wotnym w przyjmującym Państwie Członkowskim, lub są człon-
1. Karta pobytowa przewidziana w art. 10 ust. 1 jest ważna przez kami rodziny, już ustanowionej w przyjmującym Państwie Człon-
pięć lat od dnia wydania lub przez przewidywany okres pobytu kowskim, osoby, która spełnia te wymagania. Wystarczające
obywatela Unii, jeżeli okres ten jest krótszy niż pięć lat. środki zostały zdefiniowane w art. 8 ust. 4.
54 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
Członkowie rodziny, o których mowa, zachowują prawo pobytu d) na mocy porozumienia między współmałżonkami lub part-
wyłącznie na indywidualnej podstawie. nerami, o których mowa w art. 2 ust. 2 lit. b), lub decyzją
sądu, współmałżonek lub partner, który nie jest obywatelem
Państwa Członkowskiego, posiada prawo odwiedzin nielet-
niego dziecka, pod warunkiem że sąd wyznaczył, że odwie-
dziny muszą odbywać się w przyjmującym Państwie Człon-
3. Wyjazd obywatela Unii z przyjmującego Państwa Członkow-
kowskim, oraz tak długo, jak jest to konieczne.
skiego lub jego/jej śmierć nie prowadzą do utraty prawa pobytu
przez jego/jej dzieci lub rodzica, który sprawuje faktyczną opiekę
nad dziećmi, bez względu na przynależność państwową, jeżeli
dzieci zamieszkują w przyjmującym Państwie Członkowskim i są
Przed nabyciem prawa stałego pobytu przez zainteresowane
zapisane do instytucji edukacyjnej w celu studiowania tam, aż do
osoby, ich prawo pobytu podlega wymogowi możliwości wyka-
momentu zakończenia ich studiów.
zania, że są pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi
na własny rachunek, lub posiadają wystarczające środki dla siebie
i członków ich rodziny, aby nie stanowić obciążenia dla systemu
pomocy społecznej w przyjmującym Państwie Członkowskim
przez okres pobytu oraz są objęci ogólnym ubezpieczeniem zdro-
Artykuł 13
wotnym w przyjmującym Państwie Członkowskim, lub są człon-
kami rodziny, już ustanowionej w przyjmującym Państwie Człon-
kowskim, osoby, która spełnia te wymagania. Wystarczające
środki zostały zdefiniowane w art. 8 ust. 4.
Zachowanie prawa pobytu przez członków rodziny
w przypadku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub
ustania zarejestrowanego związku partnerskiego
Członkowie rodziny, o których mowa, zachowują prawo pobytu
wyłącznie na indywidualnej podstawie.
1. Bez uszczerbku dla akapitu drugiego, rozwód, unieważnienie
małżeństwa obywatela Unii lub ustanie jego/jej zarejestrowanego
związku partnerskiego, jak określono w art. 2 ust. 2 lit b), nie
Artykuł 14
narusza prawa pobytu członków jego/jej rodziny, którzy są oby-
watelami jednego z Państw Członkowskich.
Zachowanie prawa pobytu
Przed nabyciem prawa stałego pobytu, zainteresowane osoby
1. Obywatele Unii i członkowie ich rodziny posiadają prawo
muszą spełniać warunki ustanowione w art. 7 ust. 1 lit. a), b), c)
pobytu przewidziane w art. 6 tak długo, dopóki nie staną się nie-
lub d).
racjonalnym obciążeniem dla systemu pomocy społecznej
w przyjmującym Państwie Członkowskim.
2. Bez uszczerbku dla akapitu drugiego, rozwód, unieważnienie
małżeństwa lub ustanie zarejestrowanego związku partnerskiego,
2. Obywatele Unii i członkowie ich rodziny posiadają prawo
o którym mowa w art. 2 ust. 2 lit. b), nie prowadzi do utraty
pobytu przewidziane w art. 7, 12 i 13 tak długo, dopóki spełniają
prawa pobytu przez członków rodziny obywatela Unii, którzy nie
warunki w nich określone.
są obywatelami jednego z Państw Członkowskich, jeżeli:
W szczególnych przypadkach, kiedy istnieją racjonalne wątpliwo-
a) przed rozpoczęciem postępowania rozwodowego lub postę-
ści co do spełniania przez obywatela Unii lub członków jego/jej
powania w sprawie unieważnienia lub ustaniem zarejestrowa-
rodziny warunków określonych w art. 7, 12 i 13, Państwa Człon-
nego związku partnerskiego, o którym mowa w art. 2 ust. 2
kowskie mogą dokonać weryfikacji, czy warunki te są spełnione.
lit. b), małżeństwo lub zarejestrowany związek partnerski
Weryfikacja nie jest przeprowadzana systematycznie.
trwały co najmniej trzy lata, w tym jeden rok w przyjmują-
cym Państwie Członkowskim; lub
3. Środek wydalenia nie jest stosowany automatycznie w wyniku
b) na mocy porozumienia między współmałżonkami lub part-
korzystania przez obywatela Unii lub członków jego/jej rodziny
nerami, o których mowa w art. 2 ust. 2 lit. b), lub decyzją
z systemu pomocy społecznej przyjmującego Państwa Członkow-
sądu, współmałżonek lub partner, który nie jest obywatelem
skiego.
Państwa Członkowskiego, sprawuje opiekę nad dziećmi oby-
watela Unii; lub
4. W drodze odstępstwa od ust. 1 i 2 oraz bez uszczerbku dla
c) istnieją szczególnie trudne okoliczności, na przykład fakt przepisów rozdziału VI, w żadnym wypadku środek wydalenia
bycia ofiarą przemocy domowej w trakcie trwania małżeń- nie może być stosowany wobec obywateli Unii lub członków ich
stwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego; lub rodziny, jeżeli:
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 55
a) obywatele Unii są pracownikami najemnymi lub osobami 3. Ciągłości pobytu nie naruszają przejściowe okresy nieobec-
pracującymi na własny rachunek; lub ności nieprzekraczające ogółem sześciu miesięcy w roku lub dłuż-
sze okresy nieobecności z powodu obowiązkowej służby wojsko-
b) obywatele Unii wjechali na terytorium przyjmującego Państwa
wej, lub okres nieobecności obejmujący 12 kolejnych miesięcy z
Członkowskiego w poszukiwaniu pracy. W takim przypadku
ważnych powodów, na przykład ciąży i porodu, poważnej cho-
obywatele Unii i członkowie ich rodziny nie mogą zostać
roby, studiów, kształcenia zawodowego lub oddelegowania
wydaleni tak długo, jak tylko obywatele Unii mogą dostarczyć
w innym Państwie Członkowskim lub państwie trzecim.
dowód, że kontynuują poszukiwanie pracy i mają rzeczywi-
stą szansę bycia zatrudnionym.
4. Po nabyciu prawa stałego pobytu można je utracić jedynie
Artykuł 15
w wyniku nieobecności w przyjmującym Państwie Członkow-
skim przez okres przekraczający dwa kolejne lata.
Zabezpieczenia proceduralne
1. Procedury przewidziane w art. 30 i 31 stosuje się analogicznie
do wszystkich decyzji ograniczających swobodne przemieszcza-
nie się obywateli Unii i członków ich rodziny, uzasadnionych Artykuł 17
względami innymi niż porządku publicznego, bezpieczeństwa
publicznego lub zdrowia publicznego.
Wyjątki dla osób, które zakończyły pracę
2. Wygaśnięcie dowodu tożsamości lub paszportu, na podstawie
w przyjmującym Państwie Członkowskim, i członków ich
którego zainteresowana osoba wjechała do przyjmującego Pań-
rodziny
stwa Członkowskiego i otrzymała zaświadczenie o rejestracji lub
kartę pobytową, nie stanowi podstawy do wydalenia z przyjmu-
jącego Państwa Członkowskiego.
1. W drodze odstępstwa od art. 16, prawo stałego pobytu
3. Przyjmujące Państwo Członkowskie nie może nałożyć zakazu
w przyjmującym Państwie Członkowskim jest przyznawane
wjazdu w kontekście decyzji o wydaleniu, do której zastosowa- przed upłynięciem nieprzerwanego okresu pięciu lat pobytu dla:
nie ma ust. 1.
a) pracowników najemnych lub osób pracujących na własny
rachunek, którzy w momencie zakończenia pracy osiągnęli
wiek, ustanowiony prawem tego Państwa Członkowskiego,
ROZDZIAA IV
uprawniający do emerytury, lub pracowników najemnych,
którzy zakończyli pracę w ramach regulacji przedemerytalnej,
Prawo stałego pobytu
aby przejść na wcześniejszą emeryturę, pod warunkiem że
pracowali w tym Państwie Członkowskim co najmniej przez
poprzednie dwanaście miesięcy i zamieszkiwali tam nieprze-
rwanie przez okres przekraczający trzy lata.
Sekcja I
Jeżeli prawo przyjmującego Państwa Członkowskiego nie
przyznaje prawa do emerytury dla niektórych kategorii osób
Kwalifikowalność
pracujących na własny rachunek, warunek wieku uznaje się za
spełniony, jeżeli zainteresowana osoba osiągnęła wiek 60 lat;
Artykuł 16
Zasada ogólna dla obywateli Unii i członków ich rodziny
b) pracowników najemnych lub osób pracujących na własny
rachunek, którzy zamieszkiwali w przyjmującym Państwie
Członkowskim nieprzerwanie przez okres przekraczający dwa
1. Obywatele Unii, którzy legalnie zamieszkują w przyjmującym
lata i przestali tam pracować w wyniku trwałej niezdolności
Państwie Członkowskim przez nieprzerwany okres pięciu lat,
do pracy.
mają prawo stałego pobytu w tym Państwie. Prawo to nie pod-
lega warunkom przewidzianym w rozdziale III.
Jeżeli taka niezdolność jest wynikiem wypadku przy pracy lub
2. Ustęp 1 stosuje się również do członków rodziny, którzy nie choroby zawodowej uprawniającej zainteresowaną osobę do
są obywatelami jednego z Państw Członkowskich i legalnie świadczenia płatnego w całości lub w części przez określoną
zamieszkiwali wraz z obywatelem Unii w przyjmującym Państwie instytucję w przyjmującym Państwie Członkowskim, nie sto-
Członkowskim przez nieprzerwany okres pięciu lat. suje się warunku dotyczącego długości pobytu;
56 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
c) pracowników lub osób pracujących na własny rachunek, któ- c) pozostały przy życiu współmałżonek utracił przynależność
rzy po trzech latach ciągłego zatrudnienia i zamieszkiwania tego Państwa Członkowskiego w następstwie małżeństwa z
w przyjmującym Państwie Członkowskim, pracują w charak- pracownikiem najemnym lub osobą pracującą na własny
terze pracownika najemnego lub osoby pracującej na własny rachunek.
rachunek w innym Państwie Członkowskim, podczas gdy
zachowują swoje miejsce zamieszkania w przyjmującym Pań-
stwie Członkowskim, do którego powracają zasadniczo każ-
dego dnia, lub co najmniej raz na tydzień.
Artykuł 18
Nabycie prawa stałego pobytu przez niektórych członków
Do celów nabycia praw określonych w lit. a) i b), okresy
rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw
zatrudnienia w Państwie Członkowskim, w którym zaintere-
Członkowskich
sowana osoba pracuje, traktuje się jako okresy zatrudnienia
w przyjmującym Państwie Członkowskim.
Bez uszczerbku dla art. 17, członkowie rodziny obywatela Unii,
do których zastosowanie mają art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 2, i którzy
Okresy niezamierzonego bezrobocia należycie odnotowane przez spełniają warunki w nich ustanowione, nabywają prawo stałego
odpowiedni urząd pracy, okresy przerw w zatrudnieniu, nieza- pobytu po legalnym zamieszkiwaniu w przyjmującym Państwie
leżne od woli zainteresowanej osoby oraz nieobecności w pracy, Członkowskim przez nieprzerwany okres pięciu lat.
lub zakończenie pracy z powodu choroby lub wypadku, są trak-
towane jako okresy zatrudnienia.
2. Warunki dotyczące długości pobytu i zatrudnienia ustano-
Sekcja II
wione w ust. 1 lit. a) i warunki dotyczące długości pobytu usta-
nowione w ust. 1 lit. b) nie mają zastosowania, jeżeli współmał-
żonek pracownika najemnego lub osoby pracującej na własny
Formalności administracyjne
rachunek, lub jego partner, o którym mowa w art. 2 ust. 2 lit. b),
jest obywatelem przyjmującego Państwa Członkowskiego lub
utracił obywatelstwo tego Państwa Członkowskiego w wyniku
małżeństwa z pracownikiem najemnym lub osobą pracującą na
Artykuł 19
własny rachunek.
Dokument poświadczający pobyt stały obywateli Unii
3. Bez względu na przynależność państwową, członkowie
rodziny pracownika najemnego lub osoby pracującej na własny
1. Na podstawie wniosku, Państwa Członkowskie wydają obywa-
rachunek, którzy zamieszkują z nim na terytorium przyjmują-
telom Unii uprawnionym do stałego pobytu, po zweryfikowaniu
cego Państwa Członkowskiego, posiadają prawo stałego pobytu
długości ich pobytu, dokument poświadczający stały pobyt.
w tym Państwie Członkowskim, jeżeli pracownik najemny lub
osoba pracująca na własny rachunek nabyła prawo stałego pobytu
w tym Państwie Członkowskim na podstawie ust. 1.
2. Dokument poświadczający stały pobyt jest wydawany w jak
najkrótszym czasie.
4. Jednakże jeżeli pracownik najemny lub osoba pracująca na
własny rachunek umrze w okresie aktywności zawodowej, ale
jeszcze przed nabyciem prawa stałego pobytu w przyjmującym
Artykuł 20
Państwie Członkowskim na podstawie ust. 1, członkowie jego
rodziny, którzy zamieszkiwali z nim w przyjmującym Państwie
Członkowskim nabywają prawo stałego pobytu w tym Państwie
Karta stałego pobytu dla członków rodziny, którzy nie są
pod warunkiem że:
obywatelami jednego z Państw Członkowskich
1. Państwa Członkowskie wydają kartę stałego pobytu członkom
a) pracownik najemny lub osoba pracująca na własny rachunek
rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw Członkow-
w momencie śmierci zamieszkiwał(-a) nieprzerwanie na tery-
skich i są uprawnieni do stałego pobytu, w ciągu sześciu miesięcy
torium tego Państwa Członkowskiego przez okres dwóch lat;
od złożenia wniosku. Karta stałego pobytu jest automatycznie
lub
odnawiana co dziesięć lat.
b) śmierć nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy lub choroby 2. Wniosek o kartę stałego pobytu składa się przed wygaśnięciem
zawodowej; lub karty pobytowej. Niedopełnienie wymogu złożenia wniosku o
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 57
kartę stałego pobytu przez zainteresowaną osobę może podlegać Artykuł 24
proporcjonalnym i niedyskryminującym sankcjom.
Równe traktowanie
3. Przerwy w pobycie nieprzekraczające dwóch kolejnych lat nie
1. Z zastrzeżeniem specjalnych przepisów wyraznie określonych
naruszają ważności karty stałego pobytu.
w Traktacie i prawie wtórnym wszyscy obywatele Unii zamiesz-
kujący na podstawie niniejszej dyrektywy na terytorium przyjmu-
jącego Państwa Członkowskiego są traktowani na równi z oby-
Artykuł 21
watelami tego Państwa Członkowskiego w zakresie
ustanowionym w Traktacie. Korzystanie z tego prawa obejmuje
członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw
Ciągłość pobytu
Członkowskich i posiadają prawo pobytu lub stałego pobytu.
2. W drodze odstępstwa od ust. 1, przyjmujące Państwo Człon-
Do celów niniejszej dyrektywy, ciągłość pobytu może zostać
kowskie nie jest zobowiązane do przyznania uprawnienia do
poświadczona wszelkimi rodzajami dowodów stosowanymi
pomocy społecznej w ciągu pierwszych trzech miesięcy pobytu
w przyjmującym Państwie Członkowskim. Ciągłość pobytu
lub, w określonym przypadku, dłuższego okresu przewidzianego
zostaje przerwana w wyniku decyzji o wydaleniu należycie
w art. 14 ust. 4 lit. b), ani nie jest zobowiązane przed nabyciem
wykonanej wobec zainteresowanej osoby.
prawa stałego pobytu do udzielania pomocy dla pokrycia kosz-
tów utrzymania w czasie studiów, włącznie z kształceniem zawo-
dowym, w postaci stypendiów lub pożyczek studenckich, dla
osób nie będących pracownikami najemnymi, osób pracujących
na własny rachunek, osób, które zachowują ten status, i człon-
ków ich rodziny.
Artykuł 25
Przepisy ogólne dotyczące dokumentów związanych
ROZDZIAA V
z pobytem
Przepisy wspólne dla prawa pobytu i prawa stałego pobytu
1. Posiadanie zaświadczenia o rejestracji, o którym mowa
w art. 8, dokumentu poświadczającego stały pobyt, zaświadcze-
nia poświadczającego złożenie wniosku o kartę pobytową dla
członka rodziny, karty pobytowej lub stałej karty pobytowej,
w żadnym wypadku nie może być warunkiem wstępnym dla
Artykuł 22
wykonywania określonego prawa lub załatwienia formalności
administracyjnych, przy czym możliwość korzystania z praw
może zostać potwierdzona za pomocą wszelkich innych dowo-
Zakres terytorialny
dów.
2. Wszystkie dokumenty wymienione w ust. 1 są wydawane nie-
Prawo pobytu i prawo stałego pobytu obejmuje całe terytorium
odpłatnie lub za opłatą, która nie przekracza opłat nałożonych na
przyjmującego Państwa Członkowskiego. Państwa Członkowskie
obywateli w przypadku wydawania podobnych dokumentów.
mogą narzucić terytorialne ograniczenia w prawie pobytu
i prawie stałego pobytu, tylko kiedy takie same ograniczenia
stosują się do ich własnych obywateli.
Artykuł 26
Kontrole
Artykuł 23
Państwa Członkowskie mogą przeprowadzać kontrole w sprawie
zgodności z wymaganiami pochodzącymi z ich ustawodawstwa
Prawa pokrewne
krajowego, które nakazują osobom nie będącym obywatelami
danego państwa stałe posiadanie zaświadczenia o rejestracji lub
karty pobytowej, pod warunkiem że taki sam wymóg stosuje się
Bez względu na przynależność państwową, członkowie rodziny do ich własnych obywateli w odniesieniu do ich dowodu
obywatela Unii, którzy posiadają prawo pobytu lub prawo stałego tożsamości. W przypadku niedopełnienia tego wymogu, Państwa
pobytu w jednym z Państw Członkowskich, są uprawnieni do Członkowskie mogą nałożyć takie same sankcje, które są
podjęcia tam pracy lub do wykonywania pracy na własny stosowane wobec ich własnych obywateli w przypadku braku
rachunek. posiadania dowodu tożsamości.
58 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
ROZDZIAA VI
Artykuł 28
Ograniczenia w prawie wjazdu i prawie pobytu uzasadnione Ochrona przed wydaleniem
względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego
lub zdrowia publicznego
1. Przed podjęciem decyzji o wydaleniu ze względów porządku
publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, przyjmujące Pań-
stwo Członkowskie uwzględnia informacje dotyczące długości
Artykuł 27
pobytu danej osoby na jego terytorium, jego/jej wieku, stanu
zdrowia, sytuacji rodzinnej i ekonomicznej, integracji społecznej
i kulturalnej w przyjmującym Państwie Członkowskim oraz sto-
Zasady ogólne
pień jego więzi z krajem pochodzenia.
2. Przyjmujące Państwo Członkowskie nie może podjąć decyzji
1. Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozdziału, Państwa
o wydaleniu wobec obywateli Unii lub członków ich rodzin, bez
Członkowskie mogą ograniczyć swobodę przemieszczania się
względu na przynależność państwową, którzy posiadają prawo
i pobytu obywateli Unii i członków ich rodziny, bez względu na
stałego pobytu na jego terytorium, z wyjątkiem poważnych
przynależność państwową, kierując się względami porządku
względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publiczne-
publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicz-
go.
nego. Na względy te nie można się powoływać do celów gospo-
darczych.
3. Decyzja o wydaleniu nie można zostać podjęta wobec obywa-
teli Unii, z wyjątkiem decyzji uzasadnionej nadrzędnymi wzglę-
2. Środki podjęte ze względów porządku publicznego lub bez-
dami bezpieczeństwa publicznego określonymi przez Państwa
pieczeństwa publicznego muszą być zgodne z zasadą proporcjo-
Członkowskie, jeżeli:
nalności i opierać się wyłącznie na indywidualnym zachowaniu
danej osoby. Wcześniejsza karalność nie może sama w sobie sta-
nowić podstaw do podjęcia takich środków.
a) zamieszkiwali oni w przyjmującym Państwie Członkowskim
przez poprzednie dziesięć lat; lub
Indywidualne zachowanie danej osoby musi stanowić rzeczywis-
te, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie narażające jeden
b) są nieletni, z wyjątkiem przypadków, w których wydalenie jest
z podstawowych interesów społecznych. Nie są dopuszczalne
konieczne ze względu na dobro dziecka zgodnie z Konwencją
uzasadnienia, które nie są bezpośrednio związane z danym indy-
Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka z dnia 20 listo-
widualnym przypadkiem lub opierają się na względach ogólnej
pada 1989 r.
prewencji.
3. Aby ustalić, czy dana osoba stanowi zagrożenie dla porządku Artykuł 29
publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, przy wydawaniu
zaświadczenia o rejestracji lub w przypadku braku systemu
rejestracji nie pózniej niż trzy miesiące od dnia przyjazdu danej
Zdrowie publiczne
osoby na terytorium przyjmującego Państwa Członkowskiego lub
od dnia powiadomienia o jego/jej przyjezdzie na terytorium tego
państwa, jak przewidziano w art. 5 ust. 5, lub przy wydawaniu
1. Chorobami, które uzasadniają wprowadzenie środków ogra-
karty pobytowej, przyjmujące Państwo Członkowskie może,
niczających swobodę przemieszczania się, są potencjalne choroby
jeżeli uważa to za konieczne, wystąpić do Państwa Członkow-
epidemiczne określone przez odpowiednie instrumenty Świato-
skiego pochodzenia lub, w miarę potrzeby, innego Państwa
wej Organizacji Zdrowia oraz inne choroby zakazne lub zakazne
Członkowskiego o dostarczenie informacji dotyczących wszel-
choroby pasożytnicze, jeżeli są przedmiotem przepisów ochron-
kich wcześniejszych przypadków notowań w zapisach policyj-
nych mających zastosowanie do obywateli przyjmującego Pań-
nych dotyczących danej osoby. Takie zapytania o informacje nie
stwa Członkowskiego.
mogą być przeprowadzane rutynowo. Konsultowane Państwo
Członkowskie udziela odpowiedzi w ciągu dwóch miesięcy.
2. Choroby występujące po upływie okresu trzech miesięcy od
dnia przyjazdu nie stanowią podstawy do wydalenia z określo-
4. Państwo Członkowskie, które wydało paszport lub dowód
nego terytorium.
tożsamości, umożliwia posiadaczowi dokumentu, który został
wydalony z innego Państwa Członkowskiego ze względów
porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia
publicznego na ponowny wjazd na swoje terytorium bez żadnych 3. Jeżeli jest to uzasadnione poważnymi przesłankami, Państwa
formalności, nawet jeżeli dokument ten utracił ważność lub przy- Członkowskie mogą wymagać, aby osoby uprawnione do prawa
należność państwowa posiadacza jest kwestionowana. pobytu, poddały się w ciągu trzech miesięcy od dnia przyjazdu
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 59
nieodpłatnym badaniom lekarskim w celu zaświadczenia, że nie gdzie osoby zainteresowane miały wcześniej możliwość wnie-
cierpią na żadną z chorób określonych w ust. 1. Tego typu bada- sienia wniosku o kontrolę sądową; lub
nia lekarskie nie mogą być przeprowadzane rutynowo.
gdzie decyzja o wydaleniu opiera się na istotnych względach
bezpieczeństwa publicznego na mocy art. 28 ust. 3.
Artykuł 30
3. Procedury odwoławcze umożliwiają zbadanie zgodności z
Notyfikacja decyzji
prawem decyzji oraz faktów i okoliczności, na których opierały
się proponowane środki. Zapewniają one, że decyzja nie jest
nieproporcjonalna, w szczególności w świetle wymagań ustano-
wionych w art. 28.
1. Osoby zainteresowane są powiadamiane na piśmie o każdej
decyzji podjętej na mocy art. 27 ust. 1, w taki sposób, aby były
w stanie zrozumieć treść powiadomienia i jego skutki.
4. Państwa Członkowskie mogą wydalić daną osobę z ich tery-
torium w czasie trwania procedury odwoławczej, ale nie mogą jej
zabronić, aby osobiście przedstawiła swoje środki obrony, z
wyjątkiem sytuacji, w której jej obecność może wywołać poważne
2. Osoby zainteresowane są w pełni i dokładnie informowane o zakłócenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa publiczne-
względach porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego go, lub jeżeli odwołanie lub kontrola sądowa dotyczy odmowy
lub zdrowia publicznego, na podstawie których podjęto decyzję wjazdu na to terytorium.
w ich przypadku, o ile nie jest to sprzeczne z interesem bezpie-
czeństwa państwa.
Artykuł 32
3. Powiadomienie określa sąd lub organ administracyjny, do któ-
rego zainteresowana osoba może wnieść odwołanie, termin na
Skutki czasowe zarządzeń o wydaleniu
wniesienie odwołania oraz, w określonym przypadku, czas przy-
znany danej osobie na opuszczenie terytorium Państwa Człon-
kowskiego. Z wyjątkiem należycie uzasadnionych pilnych przy-
1. Osoby wydalone ze względów porządku publicznego lub bez-
padków, czas przyznany na opuszczenie terytorium nie może być
pieczeństwa publicznego mogą złożyć wniosek o uchylenie
krótszy niż jeden miesiąc od daty powiadomienia.
zarządzenia o wydaleniu po upływie odpowiedniego okresu,
w zależności od okoliczności, oraz w każdym przypadku po
upływie trzech lat od wykonania ostatecznego zarządzenia o
wydaleniu, które zostało prawomocnie podjęte zgodnie z pra-
wem wspólnotowym, powołując się na argumenty pozwalające
Artykuł 31
stwierdzić zasadniczą zmianę okoliczności, które uzasadniały
decyzję zarządzającą ich wydalenie.
Zabezpieczenia proceduralne
Przedmiotowe Państwo Członkowskie podejmuje decyzję w ciągu
sześciu miesięcy od dostarczenia wniosku.
1. Osoby zainteresowane posiadają możliwość odwołania się na
drodze sądowej i, w określonym przypadku, administracyjnej
2. Osoby, o których mowa w ust. 1, nie posiadają prawa wjazdu
w przyjmującym Państwie Członkowskim, lub domagać się doko-
na terytorium przedmiotowego Państwa Członkowskiego pod-
nania rewizji każdej decyzji podjętej wobec nich ze względów
czas rozpatrywania jego wniosku.
porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia
publicznego.
Artykuł 33
2. Jeżeli wnioskowi o odwołanie lub kontroli sądowej przeciwko
decyzji o wydaleniu towarzyszy wniosek o tymczasowe zarządze-
Wydalenie jako kara lub konsekwencja prawna
nie zawieszenia wykonania takiej decyzji, rzeczywiste usunięcie z
terytorium nie może nastąpić do momentu, w którym zostanie
podjęta decyzja o tymczasowym zarządzeniu, z wyjątkiem sytu-
acji:
1. Zarządzenia o wydaleniu mogą być tylko wydawane przez
przyjmujące Państwo Członkowskie jako kara lub konsekwencja
gdzie decyzja o wydaleniu opiera się na wcześniejszych decy- prawna w postaci kary pozbawienia wolności, jeżeli są spełnione
zjach sądu; lub warunki art. 27, 28 i 29.
60 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 05/t. 5
2. Jeżeli zarządzenie o wydaleniu, przewidziane w ust. 1, zostaje Artykuł 38
wykonane po upływie okresu dłuższego niż dwa lata od jego
wydania, Państwo Członkowskie sprawdza, czy dana osoba sta-
nowi obecnie i rzeczywiście zagrożenie dla porządku publicznego Uchylenia
lub bezpieczeństwa publicznego i ocenia, czy nastąpiły jakiekol-
wiek zasadnicze zmiany okoliczności od momentu wydania
zarządzenia o wydaleniu.
1. Uchyla się art. 10 i 11 rozporządzenia (EWG) nr 1612/68 z
mocą od. & (**)
2. Dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG,
ROZDZIAA VII
73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG,
90/365/EWG i 93/96/EWG tracą moc ze skutkiem od.& (**)
Przepisy końcowe
Artykuł 34
3. Odniesienia dokonane do uchylonych przepisów i dyrektyw
należy rozumieć jako odniesienia do niniejszej dyrektywy.
Upublicznienie
Państwa Członkowskie rozpowszechniają informacje dotyczące
praw i obowiązków obywateli Unii i członków ich rodziny
Artykuł 39
w zakresie objętym niniejszą dyrektywą, w szczególności za
pomocą kampanii uświadamiających, prowadzonych za
pośrednictwem krajowych i lokalnych środków masowego
Sprawozdanie
przekazu i innych środków komunikacji.
Najpózniej do dnia& (**) Komisja przedłoży Parlamentowi
Artykuł 35
Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze stosowania niniejszej
dyrektywy wraz ze wszelkimi niezbędnymi wnioskami, zwłaszcza
Nadużycie praw
dotyczącymi możliwości przedłużenia okresu, w ciągu którego
obywatele Unii i członkowie ich rodziny mogą przebywać
Państwa Członkowskie mogą przyjąć niezbędne środki w celu
bezwarunkowo na terytorium przyjmującego Państwa
odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa
Członkowskiego. Państwa Członkowskie dostarczają Komisji
przyznanego niniejszą dyrektywą w przypadku nadużycia
wszelkie informacje niezbędne do sporządzenia sprawozdania.
praw lub oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych. Wszelkie
środki tego typu muszą być proporcjonalne i podlegają
zabezpieczeniom proceduralnym przewidzianym w art. 30 i 31.
Artykuł 40
Artykuł 36
Transpozycja
Kary
Państwa Członkowskie ustanawiają przepisy w sprawie sankcji
mających zastosowanie do naruszenia przepisów krajowych
1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy usta-
przyjętych do celów wykonania niniejszej dyrektywy i podejmują
wowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania
wymagane środki w celu ich stosowania. Ustanowione sankcje
niniejszej dyrektywy do dnia& (**)
muszą być skuteczne i proporcjonalne. Państwa Członkowskie
powiadomiają Komisję o tego rodzaju przepisach najpózniej do
dnia & (*), a następnie jak najszybciej w przypadku pózniejszych
Przepisy przyjęte przez Państwa Członkowskie zawierają odnie-
zmian.
sienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy
ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesie-
nia określane są przez Państwa Członkowskie.
Artykuł 37
Mniej restrykcyjne przepisy krajowe
2. Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty przepisów
Przepisy niniejszej dyrektywy nie naruszają jakichkolwiek
prawa krajowego przyjętych w dziedzinach objętych niniejszą
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
dyrektywą wraz z tabelą ukazująca korelację między przepisami
ustanowionych przez jedno z Państw Członkowskich, które
niniejszej dyrektywy a przyjętymi przepisami krajowymi.
byłyby mniej restrykcyjne wobec osób objętych niniejszą
dyrektywą.
(*) Dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej dyrektywy. (**) Cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
05/t. 5 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 61
Artykuł 41 Artykuł 42
Adresaci
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.
Wejście w życie
Sporządzono w Strasburgu, dnia 29 kwietnia 2004 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
P. COX M. McDOWELL
Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie z dniem jej opublikowania
Przewodniczący Przewodniczący
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Dyrektywa 2007 38 WE (lusterka samoch)Zapewnianie zgodnosci maszyn z nowa dyrektywa maszynowa 2006 42 WEDyrektywa Dzwigowa 95 16 WE Czesc 1Dyrektywa 2003 10 WEDyrektywa 2000 54 WEDyrektywa nr 2002 7 WE z 18 02 2002DYREKTYWA 2003 99 WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 17 listopada 2003 rDyrektywa 2002 91 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r w sprawie charaktewięcej podobnych podstron