OPINIE
Rozdział 5/1.
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta
oceny ryzyka
LeszekZasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka
Rozdział2007
5/1. Pietrzak
5. Ryzyko zawodowe
sierpień 5/1.
Spis treSci
1. Kto, kiedy i dlaczego dokonuje oceny ryzyka
zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1.1. Przepisy, podstawowe pojęcia . . . . . . . . . . . . . 1
1.2. Cel dokonywania oceny ryzyka . . . . . . . . . . . . 2
1.3. Sytuacje, w których należy dokonać oceny
ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.4. Osoby oceniające ryzyko zawodowe . . . . . . . . 3
2. Podstawa oceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
3. Elementy ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3.1. Prawdopodobieństwo wystąpienia
niebezpiecznego zdarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . 5
3.2. CzęstotliwoSć i czas trwania ekspozycji . . . . . . 5
3.3. MożliwoSć uniknięcia lub ograniczenia skutków 5
4. Proces oceny ryzyka zawodowego . . . . . . . . . . . . . 6
5. Zbieranie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
6. Identyfikacja zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
7. Metody szacowania ryzyka zawodowego . . . . . . . . 8
7.1. Lista kontrolna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
7.2. Analiza bezpieczeństwa pracy . . . . . . . . . . . . . 11
7.3. Analiza Co gdy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
7.4. Technika FMEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
8. Metody szacowania elementów ryzyka . . . . . . . . . . 12
8.1. Szacowanie elementów ryzyka zgodnie
z Polską Normą PN-N-18002 . . . . . . . . . . . . . 12
8.1.1. Szacowanie ciężkoSci następstw. . . . . . . . . . . 13
8.1.2. Szacowanie prawdopodobieństwa . . . . . . . . . 14
8.2. Szacowanie na podstawie pomiarów . . . . . . . . 14
9. Ocena ryzyka dokonana na podstawie szacowania . . 14
10.Plan działań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
11.Dokumentacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Wzór karty dokumentowania oceny ryzyka
zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1. Kto, kiedy i dlaczego dokonuje oceny ryzyka
zawodowego
1.1. Przepisy, podstawowe pojęcia
Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), praco-
dawca ma obowiązek:
oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną
pracą,
stosowania niezbędnych Srodków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko,
sierpień 2007 1
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
informowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym z wykony-
waną przez nich pracą oraz
informowania pracowników o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Obowiązki powyższe zostały okreSlone także w rozporządzeniu MPiPS z 26.9.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r.
Nr 169, poz. 1650, ze zm.), gdzie zapisano, że pracodawca powinien:
dokonywać oceny ryzyka zawodowego,
dokumentować ocenę ryzyka zawodowego, a także zastosowanych koniecz-
nych Srodków profilaktycznych.
(ż 39 ust. 2 pkt 2 oraz ż 39a ust. 1, 2, 3 rozporządzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).
Natomiast wż 39 ust. 1 i ust. 2 pkt 8 oraz w ż 39c ww. rozporządzenia MPiPS
z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp okreSlono także, że pracodawca
powinien poinformować pracownika o zagrożeniach występujących na jego sta-
nowisku pracy.
Definicje Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, a w szczególnoSci praw-
dopodobieństwo wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowot-
nych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w Srodowisku pracy lub
sposobie wykonywania pracy (ż 2 pkt 7 rozporządzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w spra-
wie ogólnych przepisów bhp).
Pod pojęciem zagrożenia należy rozumieć stan Srodowiska pracy mogący spowo-
dować wypadek lub chorobę (ż 2 pkt 13 ww. rozporządzenia).
Pojęcie ryzyka zawodowego zdefiniowano również w europejskiej normie PN-EN
1050:1999, wg której jest to kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia i stopnia
ciężkoSci możliwego urazu lub pogorszenia stanu zdrowia w sytuacji zagrażającej,
tj. każdej takiej sytuacji, w której człowiek eksponowany jest na jeden lub więcej
czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych.
W Polskiej Normie PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i hi-
gieną pracy. Wymagania, zdefiniowano inne ważne dla oceny ryzyka zawodowego
pojęcia. I tak:
narażenie to podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodli-
wych lub uciążliwych związanych z wykonywaniem pracy,
Srodki ochronne to Srodki ochrony zbiorowej i indywidualnej, a także inne
Srodki natury technicznej bądx organizacyjnej stosowane, aby zminimalizować
ryzyko zawodowe.
1.2. Cel dokonywania oceny ryzyka
Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie możliwie naj-
lepszej ochrony zdrowia pracowników i zapewnienia ciągłej poprawy bezpie-
czeństwa pracy. Bezpieczeństwo to osiąga się poprzez:
identyfikację wszystkich zagrożeń występujących przy wykonywanych przez
danego pracownika czynnoSciach,
okreSlenie, czy ww. zagrożenia niosą za sobą ryzyko zawodowe,
odpowiednie wyposażenie stanowisk pracy,
2 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka OPINIE
Rozdział 5/1.
właSciwy dobór stosowanych materiałów, zwłaszcza jeSli idzie o substancje
i preparaty chemiczne, biologiczne, rakotwórcze lub mutagenne,
odpowiednią organizację procesu pracy.
Istotnym celem oceny ryzyka jest też wykazanie pracownikom (ich przedstawicie-
lom) i organom nadzoru nad warunkami pracy, że warunki panujące na poszcze-
gólnych stanowiskach pracy zostały gruntownie przeanalizowane, a zastosowane
Srodki ochronne są adekwatne do występujących zagrożeń.
Efektem oceny powinno być rozstrzygnięcie czy ryzyko jest odpowiednio kontrolo-
wane i czy można je uznać za akceptowalne. JeSli w wyniku dokonanej oceny okaże
się, że ryzyko zawodowe jest zbyt wysokie, to jednym z efektów szacowania ryzyka
powinno być wskazanie Srodków profilaktycznych, jakie należy zastosować w celu
jego redukcji.
Ocena ryzyka zawodowego musi dostarczyć niezbędnych informacji do po-
dejmowania działań naprawczych i ustalania kolejnoSci ich wprowadzania.
Działania te powinny być również udokumentowane.
1.3. Sytuacje, w których należy dokonać oceny ryzyka
zawodowego
Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach,
w szczególnoSci przy doborze:
wyposażenia stanowisk i miejsc pracy,
stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwór-
czych lub mutagennych oraz
po każdej zmianie organizacji pracy.
Podczas oceny ryzyka zawodowego należy uwzględnić wszystkie występujące
czynniki Srodowiska pracy oraz sposoby wykonywania poszczególnych prac.
(ż 39a. ust. 1 rozporządzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp).
Ryzyko zawodowe należy ocenić zawsze w przypadku:
tworzenia nowych stanowisk pracy,
wprowadzania zmian (np. technologicznych lub organizacyjnych) na stanowi-
sku pracy,
zmian w stosowanych Srodkach ochronnych.
Obowiązkowo oceniamy ryzyko zawodowe, jeSli nastąpiły zmiany wymagań do-
tyczących ocenianych stanowisk pracy, a także za każdym razem po zaistnieniu
wypadku przy pracy.
Dobrą praktyką jest ocenianie ryzyka zawodowego okresowo.
1.4. Osoby oceniające ryzyko zawodowe
Ocena ryzyka zawodowego i formułowanie zalecanych Srodków profilaktycznych Zespół ds.
oceny ryzyka
nie powinna być dziełem tylko jednej osoby np. zakładowego inspektora ds. bhp.
zawodowego
Dobrze jest w tym celu tworzyć zespoły złożone z pracodawcy i wyznaczonych
przez niego pracowników. Zaleca się także, aby do zespołu oceniającego ryzyko za-
wodowe włączyć ekspertów zewnętrznych, a jeSli jest to niemożliwe, zespół powi-
sierpień 2007 3
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
nien takich ekspertów wynajmować przynajmniej do konsultowania trudniejszych
zagadnień, czy kwestii budzących kontrowersje.
Członków zespołu oceniającego należy powoływać spoSród osób:
znających i rozumiejących zasady oceny ryzyka zawodowego,
mających odpowiedni zasób wiedzy niezbędnej do identyfikacji zagrożeń,
umiejących prawidłowo ocenić skutki zagrożeń, które występują w trakcie wy-
konywania danej pracy,
potrafiących okreSlić sposób działania prowadzący do wykluczania bądx mini-
malizowania występujących zagrożeń.
Od członków zespołu szacującego ryzyko zawodowe wymaga się, aby potrafili ta-
kże identyfikować problemy, które należy rozwiązywać z udziałem konsultantów
z zewnątrz zakładu.
Zaleca się, aby pracodawca wyznaczył osobę, do której zadań będzie należało pla-
nowanie i koordynacja prac związanych z ocena ryzyka zawodowego.
2. Podstawa oceny
Podstawą oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaniem przez pra-
cownika konkretnych czynnoSci jest kombinacja:
prawdopodobieństwa wystąpienia urazu lub utraty zdrowia,
najwyższej dającej się przewidzieć ciężkoSci urazu lub pogorszenia stanu zdrowia.
Ponieważ ciężkoSć urazu ciała lub pogorszenia stanu zdrowia zależą od wielu czyn-
ników występujących w danej sytuacji zagrożenia, a ponadto tylko niektóre z tych
czynników można (czasem tylko częSciowo) przewidzieć, oceniając ryzyko zawo-
dowe powinno się zakładać najcięższy uraz lub największe pogorszenie stanu
zdrowia, które może być spowodowane każdym ze zidentyfikowanych zagrożeń.
Taki najgorszy z możliwych wariant należy przyjmować zawsze, nawet wówczas,
gdy prawdopodobieństwo zaistnienia takiego urazu lub pogorszenia się stanu
zdrowia nie jest wysokie.
PRZYKAAD Oceniając ciężkoSć potencjalnego urazu należy pamiętać, że często drobne zdarzenie może nieSć ze
sobą bardzo poważne skutki. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia w przypadku zakłucia się pie-
lęgniarki igłą od strzykawki podczas zabiegu, jeSli osoba poddana zabiegowi (szczepienie, pobranie
krwi) była nosicielem jakiejS choroby.
3. Elementy ryzyka zawodowego
Precyzyjne okreSlenie elementów ryzyka zawodowego, zwłaszcza w małych lub
Srednich zakładach pracy jest z reguły trudne. Z zasady jest ono oszacowane z przy-
bliżeniem.
MożliwoSć wystąpienia urazu ciała lub utraty zdrowia, to:
prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego,
częstotliwoSć występowania zjawiska i czas ekspozycji,
możliwoSć uniknięcia (lub ograniczenia) szkody.
4 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka OPINIE
Rozdział 5/1.
3.1. Prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznego
zdarzenia
Prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia zależy od nieza-
wodnoSci elementów struktury:
człowiek maszyna Srodowisko
Prawdopodobieństwo to można oszacować na podstawie danych zawartych w:
opisach wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
analizach ryzyka na podobnych stanowiskach pracy,
danych statystycznych dotyczących podobnych wydarzeń.
Dane potrzebne do oszacowania prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego można PRZYKAAD
uzyskać m.in.:
z literatury naukowo-technicznej,
z Głównego Urzędu Statystycznego, który zbiera i przetwarza takie informacje dostarczone
z firm na formularzach Statystycznej karty wypadku ,
wymieniając doSwiadczenia z pracownikami służb bhp z innych zakładów, ale przede
wszystkim
ze statystyk wypadkowych prowadzonych w zakładzie pracy, w tym prowadzonych na
własny użytek rejestrów zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
statystyk dotyczących awarii oraz
rozmów z pracownikami wykonującymi poszczególne czynnoSci, które podlegają szacowaniu.
3.2. CzęstotliwoSć i czas trwania ekspozycji
CzęstotliwoSć i czas trwania ekspozycji zależą od:
częstoSci dostępu do stref niebezpiecznych,
koniecznoSci dostępu i charakteru tego dostępu do ww. stref,
czasu przebywania pracownika,
liczby osób, które muszą przebywać w strefach niebezpiecznych.
ródłem informacji tego typu mogą być m.in.: PRZYKAAD
dane o stosowanych procedurach i technologiach,
dokumentacja techniczno-ruchowa i instrukcje stanowiskowe,
obserwacje zadań wykonywanych przez pracowników i prowadzone z nimi rozmowy,
analizy czynników mogących wpływać na warunki pracy (np. czynników atmosferycznych),
opinie ekspertów.
3.3. MożliwoSć uniknięcia lub ograniczenia skutków
Ten element ryzyka zawodowego związany jest z:
prędkoScią pojawiania się zagrożenia,
możliwoScią uniknięcia wypadku (refleks, zwinnoSć, unik, ucieczka),
SwiadomoScią ryzyka (wiedza ogólna, wyszkolenie i doSwiadczenie pracowni-
ka, obserwacja urządzeń sygnalizujących).
sierpień 2007 5
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
PRZYKAAD W przypadku pracowników o krótkim stażu pracy SwiadomoSć ryzyka jest mniejsza niż u pracowni-
ków dłużej zatrudnionych przy wykonywaniu danego rodzaju prac. Warto też wiedzieć, że również
zbytnia rutyna ogranicza możliwoSć uniknięcia lub zminimalizowania skutków zagrożenia.
4. Proces oceny ryzyka zawodowego
Zasada syste- Ocena ryzyka zawodowego jest procesem wieloetapowym i może być przeprowa-
matycznego
dzana krok po kroku . Ważne jest, aby działać metodycznie, bo tylko tak można
działania
uzyskać pełne i wiarygodne dane, konieczne do właSciwego zarządzania ryzykiem.
Proces ten przebiega w kilku podanych poniżej etapach:
zbieranie informacji niezbędnych do oceny ryzyka zawodowego,
analiza zebranych informacji i identyfikowanie zagrożeń występujących pod-
czas wykonywania poszczególnych czynnoSci,
szacowanie i ocena ryzyka związanego ze zidentyfikowanymi zagrożeniami,
wyznaczanie dopuszczalnoSci ryzyka,
formułowanie zaleceń (niezbędne Srodki profilaktyczne) dotyczących działań
eliminujących lub ograniczających ryzyko.
5. Zbieranie informacji
Przegląd stano- Przygotowując się do oceny ryzyka zawodowego należy dokonać przeglądu sta-
wisk pracy
nowiska pracy i wykonywanych na nim czynnoSci oraz zastanowić się co może po-
i wykonywa-
wodować zagrożenie. Dobrze jest w tym celu przyjrzeć się:
nych zadań
lokalizacji stanowiska pracy,
poszczególnym zadaniom, jakie na tym stanowisku są wykonywane,
osobom zatrudnionym na tym stanowisku,
stosowanym Srodkom pracy, materiałom i operacjom technologicznym,
sposobom wykonywania pracy,
stosowanym Srodkom ochronnym (szczególnie ochronom zbiorowym, ale też
i Srodkom ochrony indywidualnej).
PRZYKAAD Zbierając informacje dotyczące osób wykonujących poszczególne zadania należy uwzględnić pracow-
ników, których obowiązują szczególne uregulowania w prawie pracy, np.: młodocianych, kobiety
w ciąży, osoby niepełnosprawne.
yródła Potrzebne do oceny ryzyka zawodowego informacje znajdą Państwo także ana-
informacji
lizując:
dane techniczne maszyn lub narzędzi (można je otrzymać od producenta lub
dostawcy);
procedury technologiczne i instrukcje obsługi;
wyniki pomiarów czynników szkodliwych i niebezpiecznych, występujących
na stanowisku pracy;
czynniki psychologiczne, społeczne i fizyczne;
6 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka OPINIE
Rozdział 5/1.
organizację przedsięwzięć zmierzających do zapewnienia właSciwych warun-
ków pracy;
dokumentację:
wypadków przy pracy i zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
chorób zawodowych,
awarii;
przepisy prawne, normy i literaturę naukowo-techniczną;
karty charakterystyk substancji niebezpiecznych (jeSli takie są wykorzystywa-
ne w produkcji).
Nie wolno też zaniedbać obserwacji:
czynników zewnętrznych, mogących wpłynąć na stanowisko pracy (np. czyn-
ników atmosferycznych, czy sytuacji, kiedy praca na stanowisku jest wykony-
wana okazjonalnie przez innych pracowników),
Srodowiska pracy,
zadań wykonywanych na stanowisku pracy i poza nim.
Warto sprawdzić też, czy praca jest wykonywana zgodnie z ustalonymi proce-
durami.
Bardzo ważnym elementem w całej procedurze dokonywania oceny ryzyka za- Wywiad z pra-
cownikami
wodowego jest wywiad z zatrudnionymi na danym stanowisku pracownikami.
Elementu tego nie wolno lekceważyć i pomijać, gdyż to właSnie pracownicy mogą
zauważać rzeczy, które nie są oczywiste na pierwszy rzut oka.
6. Identyfikacja zagrożeń
Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować:
okreSlenie wszelkich czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących
na stanowisku pracy (ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich stosowanych
substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub muta-
gennych),
wybór tych właSciwoSci czynników szkodliwych i niebezpiecznych, których
oddziaływanie ma decydujący wpływ na człowieka i okreSlenie ich wartoSci,
ustalenie w jaki sposób czynniki te mogą oddziaływać na człowieka,
okreSlenie czasu lub częstotliwoSci ekspozycji człowieka na istniejące zagrożenia,
ustalenie liczby osób narażonych.
Zagrożenia związane z czynnikami niebezpiecznymi, których oddziaływanie pro- Najważniejsze
zagrożenia
wadzi najczęSciej do urazów o różnej ciężkoSci, powinny być okreSlane według ich
rodzaju i nasilenia występowania.
Przy prowadzeniu oceny ryzyka należy skoncentrować się na najistotniejszych
zagrożeniach mogących być przyczyną poważnych urazów lub chorób zawo-
dowych.
Należy pamiętać, że w przypadku, np. substancji rakotwórczych mimo, iż prawdopodobieństwo uwol- PRZYKAAD
nienia się takiej substancji do Srodowiska pracy może być znikome, to skutki tego zdarzenia mogą być
bardzo poważne.
sierpień 2007 7
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
Lista czynników Prowadząc identyfikację zagrożeń związanych z czynnikami szkodliwymi, do-
szkodliwych
brze jest ustalić listę tych czynników i zebrać dane o ich właSciwoSciach. Dane
o właSciwoSciach czynników szkodliwych można uzyskać z odpowiednich kart
charakterystyk i norm, które często okreSlają także metody pomiaru okreSlonych
właSciwoSci.
Lista kontrolna ma też pomóc zweryfikować, czy wszystkie zagrożenia zostały zi-
dentyfikowane oraz czy informacje dostępne na ich temat są wystarczające.
Ustalając liczbę osób narażonych, należy uwzględnić także osoby, które mogą
przebywać na stanowisku pracy okazjonalnie, np.: dostawców i podwykonaw-
ców, personel techniczny, konserwatorów, osoby sprzątające, a także ewentualnych
goSci. Oni także są narażeni na czynniki niebezpieczne i szkodliwe.
Dobra ocena potencjalnych skutków powodowanych przez zagrożenia umożliwia
podjęcie odpowiednich działań prewencyjnych zastosowania we właSciwej kolej-
noSci Srodków profilaktycznych.
7. Metody szacowania ryzyka zawodowego
Oszacowanie ryzyka obejmuje przyporządkowanie miar poszczególnym elemen-
tom ryzyka:
prawdopodobieństwu urazu lub utraty zdrowia i
ciężkoSci możliwego urazu lub utraty zdrowia.
Wybór prostych Identyfikacja zagrożeń może być prowadzona przy zastosowaniu różnych proce-
metod
dur, nie ma tu jednego uniwersalnego sposobu, który można zastosować do każde-
go stanowiska. W Polskiej Normie PN-N-18002:2000 zaleca się, aby do identyfikacji
zagrożeń stosować metody o małym stopniu skomplikowania i sformalizowania,
których stosowanie nie wymaga wiedzy specjalistycznej. Takimi właSnie są, m.in.:
listy kontrolne oraz
metoda analizy bezpieczeństwa pracy.
W przywołanej powyżej Polskiej Normie, podano ogólne wytyczne na temat metod
zbierania informacji, identyfikacji zagrożeń i szacowania elementów ryzyka. Infor-
macje te w zakresie dotyczącym identyfikacji zagrożeń wywołują jednak obawy
o możliwoSci dokonania oceny ryzyka we własnym zakresie. Ocena ryzyka nie
musi być trudna i nie powinna stanowić problemu nawet dla pracodawcy z małego
przedsiębiorstwa. Oszacowując ryzyko zawodowe przy wykonywanych pracach
nie należy zbytnio komplikować działań. W małych firmach występuje na ogół
kilka zagrożeń, zwykle dobrze znanych, a niektóre z nich są już zapewne ocenione.
JeSli w produkcji wykorzystuje się materiały toksyczne lub substancje niebezpiecz-
ne, można od razu wykonać szacowanie ryzyka i dobrać, zgodnie z normami, Srod-
ki ochronne. Jeżeli występują problemy, można zawsze skorzystać z norm, przepi-
sów, kart charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych lub uzyskać
poradę w odpowiednich instytucjach, np. w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy
Państwowym Instytucie Badawczym.
Ocena ryzyka jest dokładnym sprawdzeniem tego, co może być przyczyną za-
grożenia w trakcie wykonywania czynnoSci na stanowisku pracy i jakie skutki
mogą powodować występujące zagrożenia, a jej wynik jest decydujący dla podej-
mowania działań prewencyjnych i stosowania właSciwych Srodków ochronnych.
8 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka OPINIE
Rozdział 5/1.
Bez względu na to, kto oszacowuje ryzyko zawodowe, to zawsze pracodawca jest
bezpoSrednio odpowiedzialny za to, czy ocena została wykonana dobrze.
Przystępując do oceny ryzyka musimy pamiętać, że zagrożeniem jest wszystko to,
co może spowodować szkodę (uraz lub pogorszenie stanu zdrowia), a ryzyko
związane z występowaniem zagrożeń okreSla prawdopodobieństwo (duże lub
małe), że ktoS może ulec wypadkowi lub chorobie o okreSlonym stopniu ciężkoSci.
Do zadań pracodawcy należy podjęcie decyzji czy dane zagrożenie jest znaczące.
Ten sam czynnik w różnych warunkach i na różnych stanowiskach pracy może zo-
stać oceniony odmiennie.
Z prądem elektrycznym mogącym spowodować porażenie, a nawet utratę życia spotykamy się co- PRZYKAAD
dziennie. Prawdopodobieństwo wypadku, więc i ryzyko z nim związane jest z reguły raczej niewielkie,
pod warunkiem, że zostały zastosowane odpowiedni rodzaj izolacji, właSciwe uziemienie, wymaga-
ne zabezpieczenia różnicowoprądowe. Jednak istnieją sytuacje i stanowiska pracy, na których za-
grożenie porażeniem prądem elektrycznym należy ocenić jako znaczne. Takim przypadkiem będzie
stanowisko, np. montera elektryka, gdzie porażenie prądem elektrycznym przy bezpoSrednim dotknię-
ciu w trakcie wykonywania prac elektromonterskich jest prawdopodobne, a ryzyko zawodowe z tym
związane należy oszacować jako Srednie.
7.1. Lista kontrolna
W metodzie listy kontrolnej stosuje się odpowiednie zestawy pytań umożliwiające
sprawdzenie stanu bezpieczeństwa maszyn i urządzeń oraz procesów pracy. Listy
kontrolne służą do identyfikacji zgodnoSci praktyki z istniejącymi normami oraz
stanowią podstawę do zidentyfikowania i podstawowego oszacowania zagrożeń
i ich skutków.
Ze względu na to, że niektóre zagadnienia mogą być przez listę kontrolną po-
minięte, listy łączone są z innymi technikami identyfikacji zagrożeń, np. z metodą
Co gdy .
Listę pytań tworzy się najczęSciej w oparciu o istniejące normy na zasadzie ustala- Tworzenie listy
nia różnic lub braków. Na liScie umieszczamy pytania typu:
Czy stosuje się?
Czy wykonuje się w okreSlony sposób?
Czy jest wystarczająca liczba informacji? , itp.
Odpowiedzi udzielane na pytania muszą być jednoznaczne TAK lub NIE .
Dopiero po ustosunkowaniu się do wszystkich pytań dokonujemy szczegółowego
przeglądu wyników.
Przedstawiona lista kontrolna nie obejmuje oczywiScie wszystkich możliwych sytuacji, ale pozwala PRZYKAAD
zidentyfikować podstawowe zagrożenia mogące wystąpić na stanowisku pracy i można ją wykorzy-
stać bezpoSrednio. Niemniej jednak należy zastanowić się czy nie wymaga ona uzupełnienia o pytania
oddające charakter produkcji i specyfikę wykonywania pracy we własnym zakładzie. Może też okazać
się, że częSć z podanych poniżej pytań jest w przypadku naszego zakładu niepotrzebna.
sierpień 2007 9
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
Lista kontrolna
Lp. Czy pracownik podczas wykonywania czynnoSci może: Tak Nie Uwagi
1. Potknąć się, poSlizgnąć lub upaSć na płaszczyxnie?
2. UpaSć z wysokoSci lub wpaSć do zagłębień?
3. Zostać uderzony, przygnieciony, lub pochwycony przez: ma-
szyny, narzędzia, przemieszczane lub spadające przedmioty?
4. Uderzyć się o nieruchome przedmioty?
5. WejSć w kontakt z przedmiotami ostrymi, chropowatymi lub
będącymi w ruchu?
6. WejSć w kontakt z powierzchniami gorącymi lub zimnymi?
7. Doznać urazu w wąskich dojSciach i ograniczonych przestrze-
niach?
8. Doznać urazu podczas wytrysku cieczy pod ciSnieniem?
9. Doznać urazu podczas pożaru lub wybuchu?
10. Doznać urazu podczas pęknięcia częSci maszyn lub urządzeń
oraz narzędzi?
11. Doznać urazu podczas zawalenia się wykopów, wyrobisk,
zalania, zasypania, itp.?
12. Być porażony prądem elektrycznym?
13. Być narażony na działanie elektrycznoSci statycznej?
14. Być narażony na hałas?
15. Być narażony na drgania mechaniczne?
16. Być narażony na promieniowanie podczerwone, nadfioletowe?
17. Być narażony na promieniowanie laserowe?
18. Być narażony na promieniowanie jonizujące?
19. Być narażony na działanie pola magnetycznego lub elektrycznego?
20. Być narażony na oddziaływanie substancji chemicznych?
21. Być narażony na oddziaływanie substancji i preparatów
toksycznych?
22. Być narażony na oddziaływanie substancji i preparatów
rakotwórczych?
23. Być narażony na oddziaływanie czynników biologicznych?
24. Być narażony na oddziaływanie substancji i preparatów
mutagennych?
25. Być obciążony dużym wysiłkiem fizycznym?
26. Być poddany dużemu obciążeniu psychicznemu (np. stres
wynikający z koniecznoSci szybkiego podejmowania decyzji
obarczonych istotnymi konsekwencjami)?
27. Być narażony na agresję klientów lub zwierząt?
28. Być narażony na pracę w ograniczonej przestrzeni lub
w wymuszonej pozycji ciała?
29. Być narażony na negatywny wpływ pracy monotonnej i pracy
w ustalonym z góry tempie?
10 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka OPINIE
Rozdział 5/1.
W oparciu o wnioski płynące z analizy listy kontrolnej podejmowane są decyzje
o dalszych działaniach nakierowanych na redukcję ryzyka.
7.2. Analiza bezpieczeństwa pracy
Identyfikacja zagrożeń metodą analizy bezpieczeństwa pracy, to systematyczne Zasada
postępowania
badanie następujących po sobie czynnoSci, wykonywanych na stanowisku pracy.
Analizując zagrożenia związane z wykonywaniem poszczególnych czynnoSci na-
leży rozważyć:
jakiego rodzaju wypadki mogą wystąpić?
czy mogą wystąpić problemy lub odchylenia od normalnego przebiegu pracy?
czy wykonywanie zadań wymaga dużego wysiłku fizycznego lub obciążenia
psychicznego?
czy czynnoSci mogą być wykonywane w inny sposób niż ten ustalony w pro-
cedurach lub instrukcjach stanowiskowych?
czy podczas wykonywania czynnoSci pracownik jest eksponowany na szkod-
liwe czynniki fizyczne (hałas, drgania, promieniowanie, itp.), chemiczne, bio-
logiczne?
7.3. Analiza Co gdy?
Analiza Co gdy? wspomaga listy kontrolne i jest techniką zbliżoną do tzw. bu- Burza mózgów
rzy mózgów . Zasada jest prosta zespół prowadzący identyfikację zagrożeń dys-
kutuje na temat możliwych niepożądanych zdarzeń. Stawiane w trakcie dyskusji
pytania mogą dotyczyć różnych obszarów związanych z procesem pracy i są for-
mułowane w oparciu o doSwiadczenie, istniejące na stanowisku pracy rysunki,
schematy oraz procedury. W trakcie dyskusji, jaką w istocie jest ta metoda, okreS-
lane są możliwe sytuacje wypadkowe, ich konsekwencje oraz istniejące Srodki
ochronne. W efekcie powstaje tabela, gdzie obok wyszczególnienia sytuacji wypad-
kowych znajdzie się opis urazów, jakie mogą wystąpić oraz wykaz istniejących
i proponowanych Srodków zabezpieczających.
7.4. Technika FMEA
Do identyfikacji zagrożeń występujących na stanowiskach pracy związanych ze
złożonymi obiektami technicznymi może być wykorzystana metoda FMEA (ang.
Failure Modes and Effects Analysis), która okreSla awarie elementów technicznych
i ich skutki dla instalacji, maszyny i pracownika. Rodzaje awarii opisywane są
przez uszkodzenia, jakich mogą doznać poszczególne fragmenty obiektu. FMEA
identyfikuje awarie, które w sposób bezpoSredni mogą przyczyniać się do wy-
stąpienia wypadku. Błędy pracownika nie są przedmiotem analizy w metodzie
FMEA, jakkolwiek efekty błędnych działań człowieka są włączane do awarii tech-
nicznych. Do stosowania analizy metodą FMEA niezbędne jest posiadanie:
informacji o obiekcie, w tym o jego funkcjach i wyposażeniu,
wiedzy o działaniu poszczególnych elementów składowych,
danych o rodzajach awarii, które mogą wystąpić.
sierpień 2007 11
RADY 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
8. Metody szacowania elementów ryzyka
Do szacowania elementów ryzyka (prawdopodobieństwa urazu lub utraty zdro-
wia oraz stopnia ich ciężkoSci) najczęSciej wykorzystywane są tabele zawierające
odpowiednie przedziały prawdopodobieństwa wystąpienia oraz stopnia ciężkoSci
urazu lub utraty zdrowia. Znajduje się w nich także interpretacja przyjętych pojęć
(np. w PN-N-18002:2000). Niekiedy przyjmowane są pewne wartoSci punktowe
dla elementów ryzyka (np. w metodzie wskaxnika poziomu ryzyka WPR, metodzie
PHA (Preliminary Hazard Analysis), metodzie Risk Score, itp.
8.1. Szacowanie elementów ryzyka zgodnie z Polską Normą
PN-N-18002:2000
Godnym polecenia jest prosty sposób oszacowania elementów ryzyka przedsta-
wiony w Polskiej Normie PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeń-
stwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Jest on
bardzo wygodny do stosowania zarówno w małych, jak i większych przedsiębior-
stwach. Można go z powodzeniem wykorzystywać do szacowania ryzyka zawo-
dowego przy wykonywaniu różnorakich typów prac.
W normie zaleca się oszacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej lub
pięciostopniowej.
Szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej
Prawdopodobieństwo CiężkoSć następstw
Mała Rrednia Duża
Mało prawdopodobne Małe Małe Rrednie
1 1 2
Prawdopodobne Małe Rrednie Duże
1 2 3
Wysoce prawdopodobne Rrednie Duże Duże
2 3 3
Szacowanie ryzyka zawodowego w skali pięciostopniowej
Prawdopodobieństwo CiężkoSć następstw
Mała Rrednia Duża
Mało prawdopodobne Bardzo małe Małe Rrednie
1 2 3
Prawdopodobne Małe Rrednie Duże
2 3 4
Wysoce prawdopodobne Rrednie Duże Bardzo duże
3 4 5
12 sierpień 2007
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego karta oceny ryzyka RADY
Rozdział 5/1.
8.1.1. Szacowanie ciężkoSci następstw
Zaleca się wykorzystywać powyższe tabele przede wszystkim podczas oceny ryzy-
ka związanego z oddziaływaniem czynników niebezpiecznych (głównie czynni-
ków mechanicznych). W normie podano odpowiednią interpretację stopnia ciężko-
Sci możliwych następstw oraz prawdopodobieństwa ich wystąpienia z podziałem
na następstwa:
o małej szkodliwoSci,
o Srednim stopniu szkodliwoSci,
o dużym stopniu szkodliwoSci.
Następstwa o małej szkodliwoSci
Zalicza się tu urazy i choroby nie powodujące długotrwałych dolegliwoSci i absencji
w pracy. Są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak:
niewielkie stłuczenia i zranienia,
podrażnienia oczu,
objawy niewielkiego zatrucia,
bóle głowy, itp.
Następstwa o Srednim stopniu szkodliwoSci
Do tej grupy następstw zaliczane są urazy i choroby powodujące niewielkie, ale
długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwoSci, powodujące okresową
absencję w pracy. Są to, np.:
zranienia,
oparzeniaI i II stopnia na niewielkiej powierzchni ciała,
alergie skórne,
proste złamania oraz
zespoły przeciążeniowe układu mięSniowo-szkieletowego, itp.
Następstwa o dużym stopniu szkodliwoSci
Zaliczane są tu urazy i choroby powodujące ciężkie i stałe dolegliwoSci, a nawet
Smierć osoby poszkodowanej. WSród urazów i chorób zaliczanych do tej grupy
można wymienić:
oparzenia II i III stopnia dotyczące dużej powierzchni ciała,
amputacje,
skomplikowane złamania z następową dysfunkcją,
choroby nowotworowe,
toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyni-
ku narażenia na czynniki chemiczne,
zespół wibracyjny,
zawodowe uszkodzenie słuchu,
astmę, zaćmę, itp. choroby zawodowe znacznie skracające życie lub powo-
dujące Smierć,
wypadki Smiertelne.
sierpień 2007 13
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
8.1.2. Szacowanie prawdopodobieństwa
Interpretację prawdopodobieństwa wyrażono przez liczbę możliwych zdarzeń
w ciągu okresu aktywnoSci zawodowej pracownika. Należy przy tym pamiętać,
że nie jest to jedyny element decydujący o prawdopodobieństwie urazu lub utraty
zdrowia!
Mało prawdopodobne
Są to wszystkie następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego
okresu aktywnoSci zawodowej pracownika.
Prawdopodobne
Zalicza się tu następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilka razy
w całym okresie aktywnoSci zawodowej pracownika.
Wysoce prawdopodobne
Do grupy tej zalicza się następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie
w okresie aktywnoSci zawodowej pracownika.
8.2. Szacowanie na podstawie pomiarów
Bardzo wygodna jest metoda szacowania poziomu ryzyka na podstawie zmierzo-
nych wartoSci wielkoSci charakteryzującej narażenie. Jeżeli dysponujemy wyni-
kami pomiarów czynników szkodliwych występujących na stanowisku pracy,
możemy w prosty sposób oszacować ryzyko związane z występowaniem zagrożeń
powodowanych tymi czynnikami. Dla czynników szkodliwych, dla których ustalo-
no wartoSci graniczne (NDS i NDN), ryzyko można ocenić od razu jako:
małe, gdy wyniki pomiarów zawierają się poniżej 0,5 NDN i NDS,
Srednie wyniki z zakresu 0,5 do 1 NDS, NDN,
duże wyniki pomiarów powyżej wartoSci NDS i NDN (wg PN-N-18002:2000).
W przypadku braku ustalonych wartoSci NDS i NDN do szacowania ryzyka można
wykorzystać opinie ekspertów i/lub wziąć pod uwagę opinie pracowników.
9. Ocena ryzyka dokonana na podstawie szacowania
JeSli już oszacowaliSmy ryzyko zawodowe, kolejnym krokiem jest dokonanie
jego oceny. Inaczej mówiąc należy odpowiedzieć sobie na pytanie: Czy to ryzyko
można zaakceptować? .
Akceptowanie Decyzja o akceptacji ryzyka lub koniecznoSci zastosowania odpowiednich Srod-
ryzyka
ków w celu jego ograniczenia wymaga ustalenia kryteriów oceny.
Podstawowym kryterium dla podejmowania decyzji o akceptacji ryzyka lub ko-
niecznoSci jego obniżenia są wymagania obowiązujących przepisów i norm tech-
nicznych (można także przyjąć kryteria surowsze niż dopuszczają przepisy).
Gdy okreSlone w obowiązujących przepisach wymagania nie są spełnione, to
wówczas ryzyka nie można zaakceptować.
14 sierpień 2007
Rozdział 5/1. OPINIE
Rozdział 5/1.
W każdym przypadku, jeSli przepisy lub normy nie ustalają jednoznacznych wy-
magań, należy kierować się ogólnie przyjętymi zasadami, opiniami ekspertów
z dziedziny bhp, uwzględniać wyniki analiz ekonomicznych oraz opinie zaintere-
sowanych pracowników.
Ryzyko zawodowe z zasady należy obniżyć do najniższego poziomu, który uza-
sadniony jest rachunkiem ekonomicznym.
Ocena ryzyka i wynikające z niej zalecenia
(oszacowanie w skali trójstopniowej)
Oszacowanie DopuszczalnoSć Niezbędne działania
ryzyka ryzyka
zawodowego zawodowego
Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już
wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia
trzeba podjąć natychmiast. Najszybciej można to
osiągnąć stosując Srodki ochrony indywidualnej,
niemniej jednak należy zastanowić się czy nie
Duże Niedopuszczalne
można zastosować ochron zbiorowych, których
zastosowanie zawsze powinno być rozważone
w pierwszej kolejnoSci. Planowana praca nie mo-
że być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka
do poziomu dopuszczalnego.
Poziom wyznaczony przez przepisy, normy NDS i NDN
Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, któ-
Rrednie
rych celem jest zmniejszenie ryzyka.
Dopuszczalne
Konieczne są działania zapewniające, że ryzyko
zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym
Małe
poziomie.
Ocena ryzyka i wynikające z niej zalecenia
(oszacowanie w skali pięciostopniowej)
Oszacowanie DopuszczalnoSć Niezbędne działania
ryzyka ryzyka
zawodowego zawodowego
Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowa-
na do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego
Bardzo duże
do poziomu dopuszczalnego.
Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już
wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia
trzeba podjąć natychmiast. Najszybciej można to
Niedopuszczalne
osiągnąć stosując Srodki ochrony indywidualnej,
niemniej jednak należy zastanowić się czy nie
Duże
można zastosować ochron zbiorowych, których
zastosowanie zawsze powinno być rozważone
w pierwszej kolejnoSci. Planowana praca nie mo-
że być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka
do poziomu dopuszczalnego.
sierpień 2007 15
OPINIE Rozdział 5/1.
Rozdział 5/1.
Poziom wyznaczony przez przepisy, normy NDS i NDN
Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, któ-
Rrednie
rych celem jest zmniejszenie ryzyka.
Zaleca się rozważenie możliwoSci dalszego
zmniejszania poziomu ryzyka zawodowego lub
Dopuszczalne
Małe
zapewnienie, że ryzyko pozostanie najwyżej na
tym samym poziomie.
Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań.
Bardzo małe
10. Plan działań
Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego powinna stanowić podstawę planu
działań zmierzających do eliminacji lub ograniczenia poziomu ryzyka (zastoso-
wania Srodków profilaktycznych). Zastosowane w następstwie oceny ryzyka za-
wodowego Srodki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny:
zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia praco-
wników,
być zintegrowane z działalnoScią prowadzoną przez pracodawcę na wszyst-
kich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.
Kolejność
Planując działania zmierzające do minimalizowania ryzyka zawodowego, zawsze
stosowania
trzeba rozważyć, czy istnieje możliwoSć całkowitego wyeliminowania zagrożenia.
środków
Jeżeli nie jest to możliwe, należy zastosować:
ochronnych
najpierw Srodki techniczne ograniczające lub eliminujące zagrożenie u xródła
jego powstania,
następnie Srodki ochrony zbiorowej,
w kolejnoSci Srodki organizacyjne i związane z procedurą postępowania,
a wreszcie
w ostatecznoSci Srodki ochrony indywidualnej.
Rrodki ochrony indywidualnej mogą być zastosowane w ostatecznoSci, gdy inne
Srodki i metody ograniczania zagrożenia są niemożliwe do zastosowania, lub
koszty ich byłyby niewspółmiernie wysokie.
Ocena propo- Zespół przeprowadzający ocenę ryzyka zawodowego powinien zaproponować
nowanych
plan działań i ocenić czy proponowane działania obniżą poziom ryzyka oraz czy po
działań
ich wprowadzeniu nie powstaną nowe zagrożenia. Powinna być także brana pod
uwagę opłacalnoSć alternatywnych rozwiązań. Ważne jest także sprawdzenie sku-
tecznoSci zastosowanych Srodków zmniejszających ryzyko.
Pomimo zastosowania nawet najlepszych Srodków bezpieczeństwa zawsze pozo-
stanie pewne ryzyko, tzw. ryzyko szczątkowe. Powinno być ono jak najmniejsze.
Minimalizacja stopnia ryzyka szczątkowego jest zadaniem pracodawcy.
Poprawa bezpieczeństwa na stanowiskach pracy w mniejszych przedsiębiorstwach
na ogół nie wymaga dużych nakładów.
PRZYKAAD Zastosowanie odpowiedniego materiału na Sliskich stopniach, zaokrąglenie ostrych krawędzi lub za-
instalowanie poręczy nie należą do przedsięwzięć drogich, a w sposób istotny zmniejszają ryzyko.
16 sierpień 2007
Rozdział 5/1. OPINIE
Rozdział 5/1.
11. Dokumentacja
Ocena ryzyka zawodowego powinna być udokumentowana. Pracodawca powi-
nien prowadzić dokumentację zarówno samej oceny ryzyka zawodowego, jak i za-
stosowanych niezbędnych Srodków profilaktycznych. Dokument potwierdzający
dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególnoSci:
opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: Zakres
dokumentacji
stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
wykonywanych zadań,
występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych
czynników Srodowiska pracy,
stosowanych Srodków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
osób pracujących na tym stanowisku;
wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników
Srodowiska pracy oraz niezbędne Srodki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
datę przeprowadzonej oceny oraz
osoby dokonujące oceny.
Celowe jest powiązanie dokumentacji odnoszącej się do oceny ryzyka z innymi do-
kumentami, do sporządzania których przedsiębiorstwo jest zobowiązane wyma-
ganiami odrębnych przepisów. Do tego celu należy wykorzystać samodzielnie
opracowane karty oceny ryzyka. Mogą być to także zaadaptowane dokumenty
przygotowane w specjalistycznych instytucjach, takie jak Karta bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia na stanowisku pracy opracowana w Centralnym Instytucie
Ochrony Pracy. Karta zawiera w sobie wymagany obligatoryjnie Rejestr wy-
ników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowisku pra-
cy . Umożliwia to równoczesne udokumentowanie przeprowadzonej oceny ryzy-
ka oraz wynikających z niej podjętych działań profilaktycznych.
Przykład Karty , która może służyć do dokumentowania przeprowadzonej oceny
ryzyka zawodowego przedstawiono poniżej. Można w niej:
zapisać dane dotyczące stanowiska pracy,
podać zidentyfikowane zagrożenia i ich xródła,
zanotować wyniki pomiarów,
opisać wyniki oszacowania elementów ryzyka oraz
podać zastosowane niezbędne Srodki profilaktyczne.
Wynik oceny ryzyka zapisujemy dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia, na-
tomiast dla każdego zagrożenia, z którym związany jest Sredni lub duży poziom
ryzyka (przy przyjęciu, np. skali trójstopniowej wg PN-N-18002:2000) należy za-
pisać propozycję działań profilaktycznych, które należy koniecznie podjąć.
Wypełnienie takiej Karty dla czynnoSci wykonywanych przez pracownika Informowanie
pracownika
na danym stanowisku pracy, przy współudziale samego zatrudnionego lub
przedstawienie temu pracownikowi wyników oceny ryzyka, np. podczas szko-
leń, pozwoli pracodawcy spełnić obowiązek informowania pracowników o ryzy-
ku zawodowym związanym z wykonywaną pracą.
sierpień 2007 17
Wzór karty dokumentowania oceny ryzyka zawodowego
Rozdział 5/1.
Rozdział 5/1.
KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY Data & ........... Numer Karty .................................
Sporządził zespół
Liczba .........................................................
narażonych
Stanowisko pracy ................................................................................................................................. .........................................................
........................
.........................................................
Charakterystyka stanowiska pracy: Dokumenty odniesienia:
.................................................................................... ,
...............................................................................................................................................................
.................................................................................... ,
...............................................................................................................................................................
.................................................................................... ,
Wykorzystywane urządzenia, maszyny i narzędzia:
.................................................................................... ,
...............................................................................................................................................................
.................................................................................... ,
Stosowane Srodki ochrony:
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoSć Prawdopodobieństwo Oszacowanie Działania
Wyniki pomiarów ryzyka profilaktyczne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Uwagi: .................................................................................................................................................................................. Zatwierdził:
.............................................................................................................................................................................................. .........................................................
Rozdział 5/1.
18
WZÓR
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
karta oceny ryzyka na stanowisku pracyKarta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska pracy kasjera w hipermarkecieKarta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska pracy kasjera w hipermarkecieKarta oceny ryzyka WR 25 nr 2 KR 2 14karta oceny ryzyka zawodowego elektrykKARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU Kierowca operator dźwigu samojezdnegoZasady oceny ryzyka karta oceny ryzykaOCRA metoda oceny ryzyka związanego z pracą powtarzalnąZalacznik 4 Karta oceny merytorycznejkarta analizy ryzyka obsługa kserokopiarkiKarta oceny narazenia zawodowegokarta oceny formalnej wniosku o przyznanie podstawowego wsparcia pomostowegokarta oceny formalnej wniosku na otrzymanie wsparcia finansowegowięcej podobnych podstron