1
dr hab. A. Platt-Samoraj, prof. UWM
2013 r.
Materiały do ćwiczeń Epizootiologia Ogólna I
PROPONOWANA LITERATURA
1. Beer J. (red.): Choroby zakazne zwierzÄ…t domowych. PWRiL, W-wa, 1985.
2. Cąkała S.: Choroby owiec. PWRiL, W-wa, 1981.
3. Dirksen G., Gruunder H-D, Stober J., Choroby wewnętrzne i chirurgia bydła. Wydanie II, Galaktyka, 2009.
4. Gliński Z., Grądzki Z., Chmielewski M., Kostro K., Andrychiewicz J.: Choroby zakazne zwierząt. I.
Epizootiologia ogólna. Wyd. AR Lublin, 1999.
5. Gliński Z., Kostro K. (red): Choroby zakazne zwierząt z zarysem epidemiologii weterynaryjnej i zoonoz.
PWRiL, W-wa, 2003.
6. Gliński Z., Kostro K., Wołoszyn S.: Choroby zakazne zwierząt. II. Grzybice. Wyd. AR Lublin, 2000.
7. Gliński Z., Kostro K.: Choroby zakazne zwierząt. Cz. III. Choroby trzody chlewnej z elementami zoonoz.
Wyd. AR, Lublin 2004.
8. Janowski H. i wsp.: Choroby bydła. PWRiL, W-wa, 1983.
9. Janowski H., Szweda W., Janowski T. (red): Szczegółowa patologia i terapia chorób świń, PWRiL, W-wa,
1997.
10. Kita J.,Oyrzanowska J., Dziąba K.: Metody zwalczania chorób zakaznych zwierząt. Ćwiczenia z
epizootiologii. PWN, W-wa, 1987.
11. Pejsak Z.: Choroby świń. PWR, Poznań, 2002.
12. Pejsak Z.: Ochrona zdrowia świń. PWR, Poznań 2007.
13. Straw B., Zimmerman J. J., D Allaire S., Taylor D.J.: Disease of swine. 9th edition, Blackwell Publishing,
14. Stryszak A.: Epizootiologia ogólna. PWRiL, W-wa, 1961
15. Wachnik Z.: zarys chorób zakaznych zwierząt. PAN, W-wa, 1993.
16. Winiarczyk S., GrÄ…dzki Z. Choroby zakazne zwierzÄ…t domowych z elementami zoonoz, Lublin 2002
17. World Organisation for Animal Health.: Manual of diagnostic tests and vaccines for terrestial animals
(mammals, birds and bees). Six edition, Volume 1, 2008.
PLAN ZAJĆ
1. Gruzlica ćwiczenia praktyczne
2. Tuberkulinizacja ćwiczenia terenowe
3. Bruceloza. Białaczka enzootyczna bydła ćwiczenia praktyczne
4. Grzybice zwierzÄ…t gospodarskich
5. Pryszczyca. WÄ…glik
6. Diagnostyka i zwalczanie BSE
7. Choroby cielÄ…t, IBR IPV, BVD-MD
8. Choroby owiec
o ospa
o niesztowica
o choroba skokowa i kłusowa
o Maedi-Visna
o dyzenteria
o enterotoksemia
o bradsot niemiecki i północny
o listerioza
2
9. Choroby kóz ćwiczenia praktyczne
o CAE
o serowaciejące zapalenie węzłów chłonnych
o zakazne zapalenie racic owiec i kóz
o chlamydiozy
10. REPETYTORIUM
REGULAMIN
1. Studenci zobowiązani są do bieżącego przygotowania się do ćwiczeń (testy!!).
2. Na ćwiczeniach obowiązują białe fartuchy, a na zajęciach terenowych, dodatkowo, ochronne obuwie gumowe.
3. Nie wolno przychodzić na zajęcia z inną grupą, niż ta, na której liście student jest zapisany.
4. Dozwolone są maksymalnie trzy nieobecności w ciągu semestru (usprawiedliwione).
5. Zaliczanie nieobecności powinno nastąpić w ciągu tygodnia - u osoby, która prowadziła dane ćwiczenia.
6. Brak zaliczenia ćwiczeń lub repetytorium w umówionym terminie jest równoznaczny z zakazem wstępu na
kolejne ćwiczenia.
7. Warunkiem przystąpienia do repetytorium jest wcześniejsze zaliczenie poprzedzających je nieobecności i
repetytoriów.
8. Nieusprawiedliwiona nieobecność w terminie repetytorium równa się ocenie niedostatecznej.
9. Zaliczanie ćwiczeń i wszelkie inne sprawy związane z przedmiotem załatwiane są w godzinach konsultacji.
EPIZOOTIOLOGIA
nauka o zarazliwych chorobach zwierzÄ…t
AACCUCH EPIZOOTYCZNY
Szereg powiązanych ze sobą ognisk zakażenia. Każde nowe ognisko stanowi ogniwo łańcucha
Likwidacja ogniska = przerwanie łańcucha epizootycznego.
ZAKAŻENIE infectio wniknięcie mikroorganizmu (drobnoustroju) do makroorganizmu, usadowienie się w nim,
namnożenie i pobudzenie go do odczynu.
RODZAJE ZAKAŻEC
1. Zakażenie pierwotne infectio - zarazek wnika do ustroju po raz pierwszy
2. Zakażenie ponowne reinfectio ponowne wniknięcie tego samego zarazka, po uprzednim wygaśnięciu
skutków zakażenia pierwotnego
3. Nadkażenie superinfectio ponowne wniknięcie dużej ilości tego samego zarazka, podczas gdy skutki
zakażenia pierwotnego jeszcze trwają.
4. Zakażenie jednolite zakażenie jednym gatunkiem zarazka.
5. Zakażenie mieszane wniknięcie dwóch lub więcej gatunków drobnoustrojów.
6. Zakażenie wtórne wniknięcie drobnoustrojów, które dołączają się do pierwotnego czynnika uszkadzającego
organizm
7. Infekcja terminalna zakażenie występujące w końcowym okresie choroby.
8. Autoinfekcja uzjadliwienie się własnej, komensalicznej flory bakteryjnej np. wskutek złych warunków
środowiska.
9. Zakażenie utajone zakażenie występujące po przebyciu choroby jawnej. Zarazek wskutek niesprzyjających
dla siebie warunków zawiesza swą działalność chorobotwórczą.
10. Zakażenie bezobjawowe zarazek znajduje się w organizmie, pobudza go do odczynu immunologicznego ale
nie wywołuje objawów klinicznych.
11. Zakażenie poronne bardzo słabe, nietypowe objawy chorobowe, gdy zarazek jest w narządach wtórnego
powinowactwa.
3
12. Zakażenie latentne zahamowanie działalności zarazka w momencie wniknięcia. Informacja genetyczna
zarazka zostaje wbudowana w genom komórek gospodarza. Nie pobudza organizmu do odczynu i nie można
wykryć go metodami serologicznymi. Zawsze jednak istnieje możliwość przejścia stanu latencji w proces
jawny.
ZARAZEK drobnoustrój zjadliwy i napastliwy zdolny do przechodzenia z osobnika na osobnika.
NAPASTLIWOŚĆ to wypadkowa inwazyjności i rozsiewalności. Wynika z tego, że zarazek jest:
1. inwazyjny
2. rozsiewalny
3. zjadliwy
Ad.1.- umiejętność przenikania do ustroju i szerzenia się w nim.
Ad. 2-. łatwość wydostania się z organizmu i przechodzenia na inne zwierzę
Ad. 3.- zdolność przełamania sił obronnych i wywołania objawów choroby.
ZARAZA- choroba zakazna ludzi i zwierząt występująca masowo w określonym czasie i przestrzeni, przy czym każdy
nowy przypadek jest następstwem zarażania się wrażliwych osobników z hetero- lub homologicznego zródła zakażenia.
CHOROBA ZAKAyNA konflikt między mikro- i makroorganizmem poddany warunkom środowiskowym
DROGI SZERZENIA SI CHOROBY ZAKAyNEJ
a) kontaktowo bezpośrednio gdy choroba rozwinęła się wskutek zetknięcia się
chorego zwierzęcia ze zdrowym
b) pośrednio choroba rozwinęła się wskutek kontaktu z zanieczyszczonym
środowiskiem
1) jatrogennie choroba przeniesiona wskutek interwencji lekarskiej, podczas pielęgnacji itp.
2) Horyzontalnie poziomo ze zwierzęcia na zwierzę
3) Pionowo z matki na płód
DDROGI SZERZENIA SI ZARAZKA W ORGANIZMIE
I. drogą przestrzeni międzykomórkowych i naczyń chłonnych
II. drogą krwionośną
III. drogą nerwów obwodowych
yRÓDAO ZAKAŻENIA miejsce przebywania zarazka (stałe lub okresowe) oraz namnażania, z którego może się on
wydostawać i zakażać inne organizmy.
Rozróżniamy:
Zasadnicze, czyli pierwszorzędowe i drugorzędowe zródła zakażenia. Zlikwidowanie pierwszorzędowych zródeł
zakażenia (typowych dla danego zarazka) prowadzi do likwidacji zródeł drugorzędowych (przypadkowych lub
nietypowych).
- pierwotne zródła zakażenia to organizm zwierzęcia
- wtórne zródło to miejsce skupienia zarazka poza organizmem, z którego głównie lub
wyłącznie następuje zakażenie wrażliwych organizmów.
Øð Homologiczne zródÅ‚o jeÅ›li zarazek atakuje tylko jeden gatunek zwierzÄ…t
Øð Heterologiczne zarazek atakuje zwierzÄ™ta różnych gatunków zwierzÄ…t.
REZERWUAR ZARAZKA
Zwierzęta, w organizmie których zarazek namnaża się i bytuje i które na określonym terenie stanowią istotny element w
utrwalaniu zarazy
.
Naturalny (przyrodniczy) rezerwuar zarazka
" zwierzęta wolno żyjące, ekologicznie związane z danym terenem, głównie gryzonie zarazki krążące wśród
wielu gatunków zwierząt na danym terenie są przyczyną istnienia tzw. terenów endemicznych
(epidemicznych)
NOSICIELSTWO stan, kiedy zwierzę (człowiek) przechowuje (i wydala - siewstwo) zarazki, nie wykazując
żadnych objawów choroby
nosicielstwo zwierzÄ…t zdrowych
a) nosicielstwo ozdrowieńców
b) nosicielstwo poszczepienne
4
Liczba zarazków ma decydujący wpływ na:
- przebieg zakażenia
- możliwość zakażenia
- okres wylęgania choroby
- przebieg choroby
Liczba drobnoustrojów potrzebna do zakażenia zależy od:
Øð zjadliwoÅ›ci zarazka
Øð szybkoÅ›ci namnażania
Øð drogi i sposobu wnikniÄ™cia do organizmu
Øð wrażliwoÅ›ci atakowanego organizmu
DROGI WNIKNICIA ZARAZKÓW (wrota zakażenia, brama wejścia)
- przez przewód pokarmowy (droga alimentarna)
- przez układ oddechowy (erogenna)
- przez spojówki
- przez drogi moczowo-płciowe
- przez skórę
- przez krew
DYNAMIKA EPIZOOTII
Natężeniu procesów epizootiologicznych wyróżnia się cztery stopnie.
1* Zachorowania sporadyczne nieliczne zachorowania, pomiędzy którymi nie ma związku
2* Enzootia zaraza lokalna, zadomowiona, stale panująca w danej okolicy. Trwanie jej zależy od lokalnych
czynników. Zachorowania występują corocznie, na tym samym poziomie.
3* Epizootia większa liczba zachorowań w krótkim czasie. Zachorowania są ściśle powiązane w łańcuchu
epizootycznym.
4* Panzootia gwałtowne szerzenie się w krótkim czasie zachorowań na dużych terytoriach (kraje, kontynenty)
OGNISKO ZAKAŻENIA - miejsce, w którym jest zródło zakażenia wraz z przedmiotami zanieczyszczonymi
zarazkiem. W praktyce ognisko zakażenia utożsamia się z okręgiem zapowietrzonym.
OGNISKO PIERWOTNE
Ognisko choroby nie mające epizootycznego związku z wcześniej stwierdzonym ogniskiem w tym samym regionie
albo ognisko choroby po raz pierwszy stwierdzonej w tym regionie.
OGNISKO WTÓRNE
Ognisko choroby związane z ogniskiem pierwotnym stwierdzonym w kraju lub jego części.
Należy zapewnić odpowiednie warunki transportu i uboju zwierząt. Nie zabija się w miejscu ich przebywania a w
rzezniach sanitarnych.
ZAPOBIEGANIE PRZENOSZENIU SI CHORÓB
W ognisku zakażenia zwierzęta dzieli się na trzy grupy:
1. zwierzęta chore
2. zwierzęta podejrzane o chorobę
3. zwierzęta podejrzane o zakażenie
Ad. 1.
zwierzęta wykazujące typowe dla danej choroby objawy.
Ad 2.
Wrażliwe zwierzęta, u których objawy kliniczne lub niektóre zmiany pośmiertne wskazują na chorobę zakazną, ale brak
ostatecznego potwierdzenia laboratoryjnego danej choroby.
5
Ad. 3.
Zwierzęta niewykazujące objawów chorobowych, ale mające kontakt z chorymi.
Gdy stwierdzona lub podejrzewana choroba należy do łatwo szerzących się wówczas dookoła zagrody
(ogniska) ustala się tzw. okręg zapowietrzony. W razie potrzeby tworzy się też okręg zagrożony.
OBSZAR (OKRG) ZAPOWIETRZONY
Obszar (okręg) bezpośrednio wokół ogniska choroby, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom
oraz środkom kontroli, podejmowanym przy zwalczaniu chorób zakaznych zwierząt
OBSZAR ZAGROŻONY
Obszar wokół obszaru zapowietrzonego, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom oraz
środkom kontroli, podejmowanym przy zwalczaniu chorób zakaznych zwierząt
ZARAZ UZNAJEMY ZA WYGASA GDY:
1. Wszystkie zwierzęta padły, zostały zabite lub usunięte
2. W przewidzianym dla danej zarazy okresie nie wystąpił nowy przypadek choroby
3. Przeprowadzono ostateczne odkażanie, które zostało potwierdzone przez urzędowego lekarza weterynarii.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WYKAZ CHORÓB ZAKAŹNYCH ZWIERZĄT PODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI ZWkontrola zakażeń zapadalności na choroby zakaźneGospodarstwa agro powiat aleksandrowskiChoroby zakaźne 19 Diagnostyka chorób zakaźnych bydłachow zwierzat gospodarskich i towarzyszacych wyklady sem IIIWyklady Pedagogika społeczna Dr hab Barbara Smolinska Theissnotatek pl dr hab W sowicz, ywienie, Mutarotacjedr hab K Szkatuła Teoretyczne Podstawy InformatykiChoroby przytarczyc i zaburzenia gospodarki wapniowo fosforanowejprzykłady ewolucji zjawiska śmierci z powodu chorób zakaźnychdr hab RG II cz swoboda towarowa ograniczenia ilościowe art 34 36 TFUEProf dr hab Piotr Jaroszyński OCALIĆ POLSKOŚĆ(1)procedury diagnostyczne w?rmatologii zwierzat gospodarskichDr hab R Grzeszczak konspekt zajęć swoboda swiadczenia uslugStrzeszcenie wyst pienia prof dr hab Jerzego VetulaniegoTechnik rolnik Środowisko uprawy roślin i chowu zwierząt gospodarskichwięcej podobnych podstron