Wiktor Suworow
Cień zwycięstwa
Pierwsza części trylogii "Cień zwycięstwa"
Fragment
Przekład
Andrzej Bobrowicki i Adam Więcławski
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Poświęcam znaczącemu człowiekowi
o imieniu Lew
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 1
Zaliczyć do grona świętych...
Nasi zmarli nie opuszczą nas w biedzie...
Włodzimierz Wysocki
I
Związek Radziecki u schyłku swych dziejów niespodziewanie zatracił większość narodowych idoli. Wyniesieni na piedestały przywódcy okazali się bandą kryminalistów i łajdaków. Z kolei wystarczy uważnie przyjrzeć się klasycznym radzieckim gierojom, którzy mieli służyć za wzór obywatelom ZSRR, a wszelki heroizm znika bez śladu.
Jeden konkretny przykład. Legendarna bitwa 16 listopada 1941 roku na przedmieściach Moskwy, pod rozjazdem Dubosiekowo. Z jednej strony – dwudziestu ośmiu żołnierzy z czwartej kompanii 1075. pułku piechoty 316. DP generała majora Iwana Panfiłowa. Za uzbrojenie mają jedynie karabiny, granaty i butelki z benzyną. Z drugiej strony – Niemcy, mają do dyspozycji 54 czołgi. Działania hitlerowskich pancerniaków wspiera dwadzieścia baterii artylerii i moździerzy.
Przed samą bitwą politruk Dijew miał wypowiedzieć słowa, które niebawem obiegły cały kraj: śWielka jest Rosja, ale cofać się nie możemy: za nami Moskwa!” Bohaterscy panfiłowcy padli w boju, ale zdołali zniszczyć wiele nieprzyjacielskich czołgów i wroga nie przepuścili. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR na wniosek dowódcy Frontu Zachodniego generała armii Żukowa każdemu z nich nadało pośmiertnie tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.
Legendą o tym heroicznym czynie karmiono pokolenia radzieckiej młodzieży.
Jednak od samego początku ta sprawa budziła pewne wątpliwości. Najpierw śKrasnaja zwiezda” oznajmiła, że na czele 28 bohaterów stał politruk Dijew.[1] Niebawem w tej samej gazecie można było przeczytać, że panfiłowcami dowodził politruk Kłoczkow.[2] Próby połączenia obu w jedną postać odniosły skutek odwrotny do zamierzonego. Bohater wszedł na karty radzieckich podręczników w czterech odmianach: Dijew, Kłoczkow, Kłoczkow-Dijew i Dijew-Kłoczkow.
Kolejna niejasność: skoro wszyscy żołnierze zginęli, to w jaki sposób poznaliśmy słowa bohaterskiego politruka?
Były też wpadki dużo bardziej zaskakujące. Nic więc dziwnego, że po wojnie cały epizod wzięła pod lupę prokuratura wojskowa. Wtedy dopiero na światło dzienne wyszły prawdziwe rewelacje.
Rzeczywiście, za plecami była Moskwa, ale wciąż jeszcze było dokąd się cofać: podczas bitwy na przedpolach Moskwy 1075. pułk piechoty oddał zajmowane pozycje, za co dowódca i komisarz pułku zostali zdymisjonowani.
I jeszcze jedno. Skoro wszyscy żołnierze i oficerowie z czwartej kompanii zginęli, a na przedpolu płoną dziesiątki niemieckich czołgów, to dowódca 2. baonu, major Rieszetnikow, był zobowiązany o tym zameldować. Ale z niewiadomych przyczyn tego nie uczynił. Przeoczył całe zdarzenie?
O bohaterskim wyczynie nie meldował dowódca 1075. pp pułkownik Koprow, ani dowódca 316. DP generał major Panfiłow, ani też generał porucznik Konstanty Rokossowski, dowodzący 16. Armią. Co ciekawe, Niemcy też nie mieli pojęcia o tej bitwie. A więc, skoro żaden z dowódców frontowych nie zameldował o tym bohaterskim czynie, w jaki sposób dowiedziano się o nim w Moskwie?
Jako pierwsza napisała o nim centralna gazeta wojskowa śKrasnaja zwiezda”. Bohaterską bitwę przedstawił naoczny świadek, tow. Krywicki, sekretarz literacki dziennika. Lecz czy rzeczywiście był świadkiem tych wydarzeń? W prokuraturze wojskowej pytano go: czy 16 listopada 1941 roku przebywał w okolicy rozjazdu Dubosiekowo? Okazało się, że wspomnianego towarzysza nie było w pobliżu pola walki, w przeciwnym razie nie uszedłby z życiem z tego piekła. Podczas przesłuchania przyznał, że w listopadzie 1941 roku w ogóle nie opuszczał Moskwy. O bohaterskim wyczynie dowiedział się z relacji korespondenta wojennego Korotiejewa. Co prawda Korotiejew też wolał nie ryzykować i nie zbliżył się do linii frontu dalej, niż stacjonował sztab 16. Armii. Właśnie tam, na tyłach, dzielnego korespondenta doszły słuchy o bohaterskim starciu i przyjąwszy je za dobrą monetę, w te pędy przekazał relację do redakcji.
Śledztwo ujawniło też źródło liczb, którymi śKrasnaja zwiezda” zadziwiła świat.
Redaktor naczelny gazety D. Ortenberg wypytywał Korotiejewa, ilu żołnierzy liczyła bohaterska kompania? Ten, po chwili namysłu, odparł, że 30–40. Ustalono więc, że trzydziestu. Ale to przecież niemożliwe, żeby wszyscy byli bohaterami, nawet w Armii Czerwonej. Sam towarzysz Stalin w rozkazie nr 308 z 18 września 1941 roku żądał, by śżelazną ręką poskramiać tchórzów i panikarzy”. Przed samą bitwą na pewno ze dwóch spanikowało i chcieli się poddać. Zostali natychmiast rozstrzelani. Ilu więc zostało bohaterów? Tak jest: 28. A ile niemieckich czołgów nacierało? Przyjmijmy: po dwa na każdego bohatera. Wychodzi, że czołgów było 56. Naczelny, po chwili namysłu, odjął dwa: 54 będzie lepiej wyglądało.
W toku śledztwa wyszły na jaw rzeczy, o których przykro wspomnieć, dlatego prokuratura wojskowa zachowała daleko posuniętą dyskrecję. Blagierów można by ukarać. Mogło się dostać i naczelnemu. Ale z drugiej strony czyn panfiłowców znalazł się już na kartach encyklopedii i elementarzy, został wyryty w granicie, złotymi zgłoskami zapisał się w annałach wojny jako jeden z najbardziej heroicznych epizodów. Poza tym w sprawę jest zamieszany marszałek Związku Radzieckiego Żukow. Blagierzy przedobrzyli? To nic. Przecież cała historia ZSRR jest jedną gigantyczną konfabulacją.
Gdyby nie Żukow, heroizm panfiłowców trafiłby pomiędzy legendy, jak niestworzone opowieści o wyczynach chwackiego Kozaka Kuźmy Kriuczkowa, który ponoć w I wojnie na jedną lancę nabijał po siedmiu Niemców...
Kuźma Kriuczkow nie był jedyną legendą rosyjskiego oręża. Aleksander Twardowski napisał poemat o tym, jak to szeregowy Wasyl Tiorkin wyszedł rano w pole, patrzy – a tu sunie na niego tysiąc niemieckich czołgów![3] Rosyjski żołnierz, jasna sprawa, nie stracił rezonu...
Rosyjski lud pokochał Twardowskiego i jego Wasyla Tiorkina, który wychodził zwycięsko z każdej opresji. Wszyscy jednak wiedzieli, że to blaga spod znaku barona Mźnchausena. Tymczasem Żukow nadał frontowej plotce o panfiłowcach rangę rzeczywistego wydarzenia. Sam przechwalał się przy byle okazji: gdzie ja, tam zwycięstwo! Pod moimi rozkazami każde niemieckie natarcie będzie zdławione! Moi ludzie umierają, ale się nie poddają!
W grudniu 1941 roku ktoś z jego podkomendnych przeczytał relację o wyczynie 28 panfiłowców i zameldował Żukowowi. Żukow zażądał, by sporządzono spis poległych, którzy mogli wziąć udział w tej legendarnej bitwie – i przedstawił ich do odznaczenia. Wszyscy, którzy znaleźli się na tej liście, zostali pośmiertnie awansowani. Od momentu, gdy Rada Najwyższa wydała stosowny dekret, bohaterski czyn przestał być dziennikarską konfabulacją i stał się faktem.
Nawiasem mówiąc, nie wszyscy, którzy trafili na listę, zginęli. W spisie zabitych bohaterów znaleźli się również dezerterzy, którzy przeszli na stronę hitlerowców.
Opowieść o panfiłowcach była tak niewiarygodna, że budziła nieustające zainteresowanie badaczy. Na długo przed głasnostią i pieriestrojką redaktor Kardin w miesięczniku śNowyj Mir” poddał tę niedorzeczną historię bezwzględnej analizie. W jego ślady poszli Sokołow, Lulecznik i inni. Z czasem doszła cała masa krytycznych publikacji i w efekcie epizod ten wypadł z kanonu opowieści o bohaterstwie radzieckiego oręża.
II
Tymczasem na robotniczym froncie należało równać do Aleksieja Stachanowa.
W latach trzydziestych górnicza norma przewidywała urobek w czasie jednej zmiany siedmiu ton węgla. 31 sierpnia 1935 roku górnik Stachanow wyrąbał nie siedem, lecz 102 tony! I zaczął się w kraju szerzyć ruch stachanowski. W ślad za Stachanowem rzucono się wykonywać po dziesięć norm na jednej zmianie. Po dwadzieścia! Propaganda ochrzciła tych ludzi stachanowcami, lud zaś – stakanowcami[4].
Po kilku dziesięcioleciach wyszły na jaw pikantne okoliczności tego wyczynu. Stachanow rzeczywiście wyrąbał 102 tony węgla, ale... Po pierwsze: na czas rekordowej zmiany pozostałym górnikom przodkowym kopalni śCentralnaja-Irmino” odłączono sprężone powietrze, po to by utrzymać maksymalne ciśnienie w młocie pneumatycznym Stachanowa. Po drugie: rytm produkcyjny całej kopalni został postawiony na głowie. Po trzecie: wyrąbany przez Stachanowa węgiel trzeba było odtransportować z przodka. A zatem – wszystkie wózki dla Stachanowa! Wózkom Stachanowa zielone światło! Pozostałe brygady niech czekają.
Zastosowano też inne sztuczki. Bardzo wiele zależało od metody naliczania urobku. Górnik na przodku nie jest sam. Wyrąbany węgiel trzeba odgarniać, ładować na wózki, przetaczać, dźwigać stemple i umacniać przodek. Jeżeli rozdzielimy wyrąbany węgiel na wszystkich, którzy pomagają przodkowemu i zabezpieczają jego pracę, otrzymamy właśnie siedem ton na jednego. Podczas rekordowej szychty Stachanowa zastosowano bardziej awangardową metodę obliczeń. Wszystko, co wyrąbał, zapisano tylko jemu, wszystkie tony przypisano tylko jego zasłudze. A ci, którzy odgarniali, ładowali i przetaczali węgiel, którzy umacniali przodek za Stachanowem, wylądowali w innej tabeli.
W taki właśnie sposób uzyskano wszechzwiązkowy rekord.
Robotniczy wyczyn Stachanowa to klasyczna radziecka lipa. A sam Stachanow jest bohaterem w lipnym wieńcu.
Inni radzieccy herosi rozmaitego autoramentu także okazali się funta kłaków warci. Ludzie wymyślali dowcipy i pikantne czastuszki o papierowych bożyszczach.
Postawimy kropkę nad śi”. Nie twierdzę, że podczas wojny nie było powszechnego heroizmu. Mamy bohaterski naród, który nieraz dokonywał czynów godnych zachwytu. Ale nasi agitatorzy i propagandyści nie wiadomo dlaczego opisywali nie bohaterów, tylko bohaterszczyznę – innymi słowy, wciskali kit. Z czasem nieubłaganie cały ten kit się wykruszył.
I oto problem dla ideologów: na kim ma się naród wzorować? Na Leninie-syfilityku? A może na podziemnej organizacji Młoda Gwardia, która zaistniała tylko w umyśle pisarza Fadiejewa[5], do cna przesiąkniętym alkoholem?
Kraj niezwłocznie potrzebował idola, którego mógłby postawić na granitowym piedestale. Wtedy wodzowie uradzili: Żukow. Żukow – wybawca Ojczyzny! Żukow – bohater na białym koniu!
Tak oto narodził się nowy kult jednostki.
III
Doświadczenia w kreowaniu kultu jednostki nam nie brakuje. Kult Żukowa wprowadzono więc sprawnie i szybko. O Żukowie powstawały kolejne legendy, jedna piękniejsza od drugiej.
Marszałek Wielkiego Zwycięstwa!
Nigdy nie doznał żadnej klęski!
Gdzie Żukow – tam zwycięstwo!
Żukowowi starczy jeden rzut oka na mapę, aby przejrzeć zamiary wroga!
Pojawiały się nawet takie głosy: śAch, gdyby Żukow jeszcze żył!”[6].
Towarzysze na Kremlu roztrząsają: pochować Lenina czy zostawić w charakterze poglądowej pomocy naukowej? Nie ma się nad czym zastanawiać. Ciało Lenina śmiało można wynieść z mauzoleum. Kult Żukowa całkowicie wyparł kult Włodzimierza Iljicza.
A w kraju już chodzą słuchy, że marszałek Żukow był niedoceniany. Za swe heroiczne czyny zaledwie czterokrotnie został Bohaterem Związku Radzieckiego. Nasza historia zna tylko dwa takie przypadki. Drugim był marszałek Związku Radzieckiego Leonid Breżniew. Dlatego chcąc wynieść Żukowa ponad przywódczy geniusz Breżniewa, planuje się odznaczyć Żukowa pośmiertnie piątą gwiazdą i ogłosić go Bohaterem pięciokrotnym. Padła też propozycja, by ustanowić tytuł Generalissimusa Rosji i pośmiertnie nadać go Żukowowi.[7]
Ale nawet tak wielki zaszczyt wydaje się jego wielbicielom niewystarczający. Oto zdeklarowany ateista, członek Związku Dziennikarzy Rosyjskich Diebierdiejew, proponuje włączyć Żukowa w poczet świętych Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej[8]. Diebierdiejew sam nie wierzy ani w diabła, ani w świętych, co osobiście potwierdza. Sytuacja dość typowa: przez cały XX wiek osobnicy różnego autoramentu zmuszali nas, byśmy uwierzyli w coś, w co sami nie wierzyli.
Ciąg dalszy w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
* * *
[1] śKrasnaja zwiezda”, 27 listopada 1941.
[2] śKrasnaja zwiezda”, 22 stycznia 1942.
[3] A. Twardowski, Wasyl Tiorkin (przeł. Wł. Boruński), Warszawa 1953.
[4] Stakan (ros.) – szklanka, najczęściej stosowana w Rosji miara spożywanego alkoholu [przyp. tłum.].
[5] Aleksander Fadiejew (1901–1956), wieloletni przewodniczący Związku Pisarzy Radzieckich, klasyk socrealizmu. Zastrzelił się w 1956 roku. Powieść Młoda Gwardia (1946) była gloryfikacją komsomolskiej konspiracji antyhitlerowskiej [przyp. tłum.].
[6] śKrasnaja zwiezda”, 4 lutego 1976.
[7] śKrasnaja zwiezda”, 3 sierpnia 1996.
[8] Ibid.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 2
Zagadki debiutu
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 3
Stalinowi Wyspy Alandzkie?
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 4
Żukow i ropa naftowa
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 5
Przepis na klapę
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 6
Grudniowa narada
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 7
Jak Żukow bronił Pawłowa
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 8
O pierwszym szturmie Królewca
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 9
Na Budapeszt!
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 10
Nie zdążył się zorientować w sytuacji
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 11
Rozpocząć działania wojenne!
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
VIII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 12
Jak Żukow nabił Armię Czerwoną na niemiecką pikę
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 13
Jak Żukow ratował Moskwę
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 14
Jak zakończyła się śklęska Niemców pod Moskwą”?
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 15
Na Syczewkę!
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 16
I znów na Syczewkę!
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
VIII
Dostępne w wersji pełnej
IX
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 17
O wybitnej roli
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
VIII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 18
O czym mówią ordery
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 19
Jakże on kochał frontowców!
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 20
Prawa ręka
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 21
Dlaczego Żukow nie mógł zaprowadzić porządku w Niemczech?
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 22
O bolszewiku, który płakał
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 23
Najbliższe otoczenie
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
VIII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Rozdział 24
Negatywny cud
I
Dostępne w wersji pełnej
II
Dostępne w wersji pełnej
III
Dostępne w wersji pełnej
IV
Dostępne w wersji pełnej
V
Dostępne w wersji pełnej
VI
Dostępne w wersji pełnej
VII
Dostępne w wersji pełnej
VIII
Dostępne w wersji pełnej
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Bibliografia
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Cień zwycięstwa
Spis treści
Okładka
Karta tytułowa
Dedykacja
Rozdział 1 Zaliczyć do grona świętych...
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 2 Zagadki debiutu
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 3 Stalinowi Wyspy Alandzkie?
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 4 Żukow i ropa naftowa
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 5 Przepis na klapę
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 6 Grudniowa narada
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 7 Jak Żukow bronił Pawłowa
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 8 O pierwszym szturmie Królewca
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 9 Na Budapeszt!
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 10 Nie zdążył się zorientować w sytuacji
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 11 Rozpocząć działania wojenne!
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Rozdział 12 Jak Żukow nabił Armię Czerwoną na niemiecką pikę
I
II
III
IV
V
Rozdział 13 Jak Żukow ratował Moskwę
I
II
III
IV
Rozdział 14 Jak zakończyła się śklęska Niemców pod Moskwą”?
I
II
III
IV
V
VI
Rozdział 15 Na Syczewkę!
I
II
III
IV
V
Rozdział 16 I znów na Syczewkę!
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
Rozdział 17 O wybitnej roli
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Rozdział 18 O czym mówią ordery
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 19 Jakże on kochał frontowców!
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 20 Prawa ręka
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 21 Dlaczego Żukow nie mógł zaprowadzić porządku w Niemczech?
I
II
III
IV
V
VI
Rozdział 22 O bolszewiku, który płakał
I
II
III
IV
V
VI
VII
Rozdział 23 Najbliższe otoczenie
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Rozdział 24 Negatywny cud
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Bibliografia
Karta redakcyjna
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Tytuł oryginału
TienŚ pobiedy
Copyright © Wiktor Suworow, 2002
All right reserved
Copyright © for the Polish e-book edition by REBIS Publishing House Ltd.,
Poznań 2012
Informacja o zabezpieczeniach.
W celu ochrony autorskich praw majątkowych przed prawnie niedozwolonym utrwalaniem, zwielokrotnianiem i rozpowszechnianiem każdy egzemplarz książki został cyfrowo zabezpieczony. Usuwanie lub zmiana zabezpieczeń stanowi naruszenie prawa.
Opracowanie graficzne serii i projekt okładki
Zbigniew Mielnik
Fotografie na okładce
CORBIS
Wydanie I e-book
(opracowane na podstawie wydania książkowego: Cień zwycięstwa, wyd. II poprawione, Poznań 2009)
ISBN 978-83-7818-097-5
Dom Wydawniczy REBIS Sp.z o.o.
ul. Żmigrodzka 41/49, 60-171 Poznań
tel. 0-61-867-47-08, 0-61-867-81-40; fax 0-61-867-37-74
e-mail: rebis@rebis.com.pl
www.rebis.com.pl
Plik ePub opracowany przez firmę eLib.pl
al. Szucha 8, 00-582 Warszawa
e-mail: kontakt@elib.pl
www.eLib.pl
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
cien malowanego ptaka id 203589 Nieznanycienie w raju rebis id 2036016 Nieznanycien 6 id 2035767 Nieznanyciemna strona slonca rebis id 2 NieznanyCISAX01GBD id 2064757 NieznanySGH 2200 id 2230801 Nieznany111003105109 stress id 2048457 NieznanyCIXS201GBD id 2064760 NieznanyTOCEL96GBB id 2491297 Nieznany1078 2 FEA209544 128UEN A id 22 NieznanyMcRib(r) Sandwich id 2201097 NieznanyBD V600 L3 C A3 V1[1] 1 id 2157 NieznanyDOC0534 id 2032985 Nieznany8 17 id 2009842 NieznanyREKAN02GBBT id 2491218 Nieznanycialo albatros id 2035175 Nieznanywięcej podobnych podstron