1
8. HYDROKSYPOCHODNE
8.1. Alkohole
8.1.1. Nazwy alkoholi można tworzyć według nomenklatury podstawnikowej dodając
przyrostek  ol do nazwy zwiÄ…zku macierzystego. Grupa hydroksylowa (OH) jest oznaczana
niższym lokantem niż wiązanie wielokrotne (ma pierwszeństwo w nazwie).
OH
CH2=CHCH2CH2OH HOCH2CH2CH2CH2OH
CH3CHCH2CH3
butan-2-ol butano-1,4-diol
but-3-en-1-ol
OH
OH
CH3
C6H5CH2CH2OH
CH3CCH2OH
CH3
H3C CH3
2-fenyloetanol cykloheks-2-en-1-ol 3,4-dimetylocyklopentan-1-ol
2,2-dimetylopropan-1-ol
8.1.2. Nazwy grupowo-funkcyjne alkoholi składają się z dwóch słów: po pierwszym słowie
 alkohol wymienia siÄ™ nazwÄ™ grupy (w formie przymiotnikowej) wywodzÄ…cej siÄ™ ze zwiÄ…zku
macierzystego.
OH
OH CH3
CH3CHCH3 CH3CH2CH2CH2OH
CH3CH2CHCH3 CH3CHCH2OH
alkohol izopropylowy *) alkohol butylowy alkohol sec-butylowy alkohol izobutylowy
*) nazwa "izopropanol"
jest nieprawidłowa
CH3
CH3COH CH2=CHCH2OH
C6H5CH2OH
CH3
alkohol tert-butylowy alkohol benzylowy alkohol allilowy
8.1.3. Utrzymane są następujące nazwy zwyczajowe:
CH =CHCH OH alkohol allilowy
2 2
HOCH CH OH glikol etylenowy
2 2
HOCH CH(OH)CH OH glicerol (gliceryna)
2 2
8.1.4. Jeśli w cząsteczce oprócz grupy hydroksylowej (OH) jest inna grupa funkcyjna, która
ma pierwszeństwo w nazwie, wówczas grupę hydroksylową określa się przedrostkiem
 hydroksy (traktuje siÄ™ jak podstawnik).
OH O
CH3CHCH2CCH3
4-hydroksypentan-2-on
8.2. Fenole
Utrzymane są nazwy zwyczajowe następujących aromatycznych związków hydroksylowych:
OH OH OH OH
O2N NO2
CH3
NO2
fenol
m-krezol
1-naftol (Ä… -naftol)
(oraz izomery orto i para)
kwas pikrynowy
(oraz izomer ² )
2
8.3. Grupy RO i ArO
Nazwy grup wywodzących się z hydroksyzwiązków nazywa się dodając do nazwy grupy R
(Ar) przyrostek  oksy.
CH CH CH CH O pentyloksy
3 2 2 2
CH =CHCH O alliloksy
2 2
(CH ) CHCH CH O izopentyloksy
3 2 2 2
C H CH O benzyloksy
6 5 2
O
2-naftyloksy
Wyjątkami od powyższej reguły są następujące nazwy skrócone:
CH O metoksy
3
CH CH O etoksy
3 2
CH CH CH O propoksy
3 3 2
CH CH CH CH O butoksy
3 3 2 2
C H O fenoksy
6 5
(CH ) CHO izopropoksy
3 2
(CH ) CHCH O izobutoksy
3 2 2
CH CH CH(CH )O sec-butoksy
3 2 3
(CH ) CO tert-butoksy
3 3
8.4. Sole alkoholi i fenoli
8.4.1. Nazwy anionów alkoholanowych i fenolanowych tworzy się przez zamianę końcówki
 ol w nazwie związku macierzystego na końcówkę  olan.
CH ONa metanolan sodu
3
C H ONa fenolan sodu
6 5
[(CH ) CHO] Al tri(propan-2-olan) glinu
3 2 3
8.4.2. Alternatywne nazwy anionów alkoholanowych i fenolanowych tworzy się przez
zamianę końcówki  oksy w nazwie grupy RO (ArO) na końcówkę  oksylan.
C H CH ONa benzyloksylan sodu
6 5 2
CH CH ONa etoksylan sodu
3 2
C H ONa fenoksylan sodu
6 5
[(CH ) CHO] Al. triizopropoksylan glinu
3 2 3
(CH ) COK tert-butoksylan potasu
3 3


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
dyd inz n01
dyd inz n11
dyd inz?9
dyd inz n03
dyd inz n15
dyd inz n06
dyd inz n13
dyd inz n09
dyd inz n14
dyd inz n10
dyd inz n05
Sprawozdanie nr 3 inz
kn gik inz st 5 3
2Relaksometria NMR pr inz
plan pracy dyd wych kl3
Met mat i stat w inz chem W 1
dyd tech35
Met mat i stat w inz chem W 2

więcej podobnych podstron