©Kancelaria Sejmu s. 1/1
Opracowano na pod-
USTAWA
stawie: t.j. Dz.U. z
z dnia 14 marca 1985 r.
1998 r. Nr 90, poz.
575, Nr 106, poz. 668,
Nr 117, poz. 756, z
o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
1999 r. Nr 70, poz.
778, z 2000 r. Nr 12,
poz. 136, Nr 120, poz.
1268, z 2001 r. Nr 11,
poz. 84, Nr 29, poz.
Rozdział 1
320, Nr 42, poz. 473,
Zadania i zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Nr 63, poz. 634, Nr
125, poz. 1367, Nr
126, poz. 1382, Nr
128, poz. 1407 i 1408,
Art. 1.
z 2002 r. Nr 37, poz.
Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia
329, Nr 74, poz. 676,
publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami:
Nr 135, poz. 1145, z
2003 r. Nr 80, poz.
1) higieny środowiska,
717, Nr 208, poz.
2) higieny pracy w zakładach pracy,
2020, z 2004 r. Nr
273, poz. 2703, z 2005
3) higieny radiacyjnej,
r. Nr 130, poz. 1086,
4) higieny procesów nauczania i wychowania,
Nr 163, poz. 1362, Nr
178, poz. 1480, Nr
5) higieny wypoczynku i rekreacji,
179, poz. 1485.
6) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku,
7) higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt
oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne
- w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i
uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób
zakaz
nych i zawodowych.
Art. 2.
Wykonywanie zadań określonych w art. 1 polega na sprawowaniu zapobiegawczego
i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i
przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaz
nych i innych chorób powodowanych
warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.
Art. 3.
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawcze-
go nadzoru sanitarnego należy w szczególności:
1) uzgadnianie projektów planów zagospodarowania przestrzennego woje-
wództwa, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 2/2
ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem
wymagań higienicznych i zdrowotnych,
2) uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicz-
nych i zdrowotnych dotyczÄ…cych:
a) budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych,
statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,
b) nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich
zastosowaniem w produkcji lub budownictwie,
3) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych, statków
morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych oraz środków komunikacji
lÄ…dowej,
4) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania
negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i bio-
logicznych na zdrowie ludzi.
Art. 4.
1. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego
nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających
wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących:
1) higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, czystości powietrza at-
mosferycznego, gleby, wód i innych elementów środowiska w zakresie usta-
lonym w odrębnych przepisach,
2) utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy,
instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz oso-
bowego i towarowego transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i mor-
skiego,
3) warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz
warunków żywienia zbiorowego,
<3a) nadzoru nad jakością zdrowotną żywności,>
dodany pkt 3a w ust.
4) warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałów
1 w art. 4 wchodzi w
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz in-
życie z dn. 17.10.2005
nymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi,
r. (Dz.U. z 2005 r. Nr
178, poz. 1480)
5) warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania po-
wstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami
pracy,
6) higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szko-
łach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych
oraz w ośrodkach wypoczynku,
7) higieny procesów nauczania,
8) przestrzegania przez osoby wprowadzajÄ…ce substancje lub preparaty chemicz-
ne do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przez użytkowni-
ków substancji lub preparatów chemicznych obowiązków wynikających z
ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych
(Dz.U. Nr 11, poz. 84),
nowe brzmienie pkt 9
[9) przestrzegania przez podmioty wprowadzajÄ…ce do obrotu prekursory gru-
w ust. 1 w art. 4
py IIA-R i IIB-R obowiązków wynikających z ustawy z dnia 24 kwietnia
wchodzi w życie z dn.
4.10.2005 r. (Dz.U. z
2005-10-11 2005 r. Nr 179, poz.
1485)
©Kancelaria Sejmu s. 3/3
1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468, z 1998 r. Nr
106, poz. 668 i Nr 113, poz. 715, z 2000 r. Nr 20, poz. 256 i Nr 103, poz.
1097 oraz z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 125, poz. 1367).]
<9) przestrzegania przez podmioty wprowadzajÄ…ce do obrotu prekursory
kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005
r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485), rozporzą-
dzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 273/2004 z dnia 11
lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych oraz rozporzą-
dzenia (WE) Rady nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. określającego
zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy
Wspólnotą a państwami trzecimi.>
2. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego
nadzoru sanitarnego należy również kontrola przestrzegania przepisów dotyczą-
cych wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych
oraz ich stosowania w działalności zawodowej.
Art. 5.
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i
zwalczania chorób, o których mowa w art. 2, należy:
1) dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych,
2) opracowywanie programów i planów działalności zapobiegawczej i przeci-
wepidemicznej, przekazywanie ich do realizacji zakładom opieki zdrowotnej
oraz kontrola realizacji tych programów i planów,
3) ustalanie zakresu i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzo-
ru w tym zakresie,
4) wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich
wydanie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób za-
kaz
nych,
4a) wydawanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku
podstaw do jej stwierdzenia,
5) planowanie i organizowanie sanitarnego zabezpieczenia granic państwa,
6) nadzór sanitarny nad ruchem pasażerskim i towarowym w morskich i lotni-
czych portach oraz przystaniach,
7) udzielanie poradnictwa w zakresie spraw sanitarno-epidemiologicznych leka-
rzom okrętowym i personelowi pomocniczo-lekarskiemu, zatrudnionemu na
statkach morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,
8) kierowanie akcją sanitarną przy masowych przemieszczeniach ludności, zjaz-
dach i zgromadzeniach.
Art. 6.
Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje, organizuje, prowadzi, koordynuje i nadzo-
ruje działalność oświatowo-zdrowotną w celu ukształtowania odpowiednich postaw i
zachowań zdrowotnych, a w szczególności:
1) inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania
społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowania za-
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 4/4
sad higieny i racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom oraz
umiejętności udzielania pierwszej pomocy,
2) pobudza aktywność społeczną do działań na rzecz własnego zdrowia,
3) udziela porad i informacji w zakresie zapobiegania i eliminowania negatyw-
nego wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych
na zdrowie ludzi,
4) ocenia działalność oświatowo-zdrowotną prowadzoną przez szkoły i inne pla-
cówki oświatowo-wychowawcze, szkoły wyższe oraz środki masowego prze-
kazywania, zakłady opieki zdrowotnej, inne zakłady, instytucje i organizacje
oraz udziela im pomocy w prowadzeniu tej działalności.
Art. 6a.
1. Do zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również wydawane opinii co
do zgodności z warunkami sanitarnymi określonymi przepisami Unii Europej-
skiej przedsięwzięć i zrealizowanych inwestycji, których realizacja jest wspo-
magana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ze środków
pochodzÄ…cych z funduszy Unii Europejskiej.
2. Opinie, o których mowa w ust. 1, są wydawane na wniosek podmiotu ubiegają-
cego siÄ™ o pomoc finansowÄ….
Rozdział 2
Organizacja Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Art. 7.
1. Państwowa Inspekcja Sanitarna podlega ministrowi właściwemu do spraw zdro-
wia.
2. Państwową Inspekcją Sanitarną kieruje Główny Inspektor Sanitarny jako cen-
tralny organ administracji rzÄ…dowej.
3. Główny Inspektor Sanitarny zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspek-
toratu Sanitarnego.
4. Organizację Głównego Inspektoratu Sanitarnego określa statut nadany w drodze
rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia.
Art. 8.
1. Główny Inspektor Sanitarny jest centralnym organem administracji rządowej
podległym ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.
2. Głównego Inspektora Sanitarnego wyłonionego w drodze konkursu powołuje
Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Pre-
zes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Sanitarnego. Kadencja
Głównego Inspektora Sanitarnego trwa 5 lat, licząc od dnia powołania. Główny
Inspektor Sanitarny pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.
2a. Zastępców Głównego Inspektora Sanitarnego w liczbie 2 powołuje i odwołuje
minister właściwy do spraw zdrowia na wniosek Głównego Inspektora Sanitar-
nego.
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 5/5
3. Nadzór nad Głównym Inspektorem Sanitarnym sprawuje minister właściwy do
spraw zdrowia.
Art. 9.
1. Organem doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w
sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Ra-
da Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat.
2. Rada Sanitarno-Epidemiologiczna składa się z przewodniczącego, sekretarza i
15 członków, których powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zdrowia
na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego, spośród pracowników nauki i
osób posiadających wybitne przygotowanie praktyczne z dziedziny sanitarno-
epidemiologicznej. W pracach Rady, na zaproszenie Głównego Inspektora Sani-
tarnego, uczestniczą przedstawiciele centralnych organów administracji rządo-
wej, jednostek samorządu terytorialnego oraz związków zawodowych, organi-
zacji pracodawców i organizacji społecznych statutowo zajmujących się pro-
blemami sanitarno-epidemiologicznymi.
3. Rada Sanitarno-Epidemiologiczna działa na podstawie uchwalonego przez siebie
regulaminu zatwierdzonego, w drodze zarządzenia, przez Głównego Inspektora
Sanitarnego.
Art. 10.
1. Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej określone w rozdziale 1 wykonują na-
stępujące organy:
1) Główny Inspektor Sanitarny,
2) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny,
3) państwowy powiatowy inspektor sanitarny ,
4) państwowy graniczny inspektor sanitarny dla obszarów przejść granicznych
drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich, portów lotni-
czych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze wód terytorial-
nych.
<1a. Obszar działania państwowego powiatowego inspektora sanitarnego może
obejmować kilka powiatów.
1b. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właści-
wym do spraw administracji publicznej, w przypadku, o którym mowa w
ust. 1a, określi, w drodze rozporządzenia, terytorialny obszar działania i sie-
dodany ust. 1a i 1b w
dzibę państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz podległą mu
art. 10 wchodzÄ… w
stację sanitarno-epidemiologiczną, mając na względzie dostosowanie życie z dn. 17.10.2005
r. (Dz.U. z 2005 r. Nr
właściwości terytorialnej państwowych powiatowych inspektorów sanitar-
178, poz. 1480)
nych do potrzeb Państwowej Inspekcji Sanitarnej w stosunku do realizowa-
nych zadań.>
2. Organy, wymienione w ust. 1, wykonują zadania Państwowej Inspekcji Sanitar-
nej zgodnie z kompetencjami określonymi w ustawie i w przepisach odrębnych.
3. Główny Inspektor Sanitarny koordynuje i nadzoruje ustawową działalność pań-
stwowych inspektorów sanitarnych.
4. Państwowy wojewódzki, państwowy powiatowy i państwowy graniczny inspek-
tor sanitarny kierują działalnością odpowiednio wojewódzkiej, powiatowej i
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 6/6
granicznej stacji sanitarno-epidemiologicznej, będących zakładami opieki zdro-
wotnej.
5. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, wykaz gra-
nicznych stacji sanitarno-epidemiologicznych, uwzględniając w szczególności
terytorialny zakres działania oraz siedziby państwowych granicznych inspekto-
rów sanitarnych.
6. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może powierzyć państwowemu po-
wiatowemu i państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu, w drodze
porozumienia, prowadzenie spraw z zakresu swojej właściwości, w tym wyda-
wanie w jego imieniu decyzji administracyjnych.
7. Ilekroć w dalszych przepisach ustawy jest mowa o państwowym inspektorze
sanitarnym bez bliższego rozróżnienia, to przepisy te odnoszą się do państwo-
wego wojewódzkiego, państwowego powiatowego i państwowego granicznego
inspektora sanitarnego.
Art. 11.
1. Państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego powołuje Główny Inspek-
tor Sanitarny po zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego przeprowadzone-
go z udziałem wojewody.
2. Zastępcę państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego powołuje i odwo-
łuje Główny Inspektor Sanitarny na wniosek właściwego państwowego woje-
wódzkiego inspektora sanitarnego.
3. Państwowego granicznego i państwowego powiatowego inspektora sanitarnego
powołuje państwowy wojewódzki inspektor sanitarny po zakończeniu postępo-
wania kwalifikacyjnego przeprowadzonego z udziałem wojewody.
4. Zastępcę państwowego powiatowego i państwowego granicznego inspektora sa-
nitarnego powołuje i odwołuje państwowy wojewódzki inspektor sanitarny na
wniosek właściwego odpowiednio państwowego powiatowego lub państwowego
granicznego inspektora sanitarnego.
5. Powołanie na stanowisko państwowego inspektora sanitarnego następuje na
okres 5 lat.
6. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, warunki
i sposób prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 1 i
3, uwzględniając w szczególności sposób ogłaszania o zamiarze przeprowadze-
nia postępowania kwalifikacyjnego oraz skład i zasady działania komisji kwali-
fikacyjnej.
7. Główny Inspektor Sanitarny może w każdym czasie odwołać państwowego wo-
jewódzkiego, państwowego powiatowego i państwowego granicznego inspekto-
ra sanitarnego, jeżeli przemawia za tym interes służby, a w szczególności, jeżeli
działalność tego państwowego inspektora sanitarnego lub podległej mu jednost-
ki może zagrozić prawidłowemu wykonywaniu zadań Państwowej Inspekcji Sa-
nitarnej, a zwłaszcza naruszyć bezpieczeństwo sanitarne na terenie właściwości
danej jednostki. Odwołanie w tym trybie następuje w drodze decyzji administra-
cyjnej i wymaga szczegółowego uzasadnienia na piśmie.
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 7/7
Art. 12.
1. W rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w sprawach należą-
cych do zakresu zadań i kompetencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jeżeli
ustawa nie stanowi inaczej, organem właściwym jest państwowy powiatowy lub
państwowy graniczny inspektor sanitarny, z zastrzeżeniem ust. 1a.
1a. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny jest organem właściwym w zakresie
higieny radiacyjnej.
2. W postępowaniu administracyjnym organami wyższego stopnia w rozumieniu
Kodeksu postępowania administracyjnego są:
1) w stosunku do państwowego powiatowego i państwowego granicznego in-
spektora sanitarnego - państwowy wojewódzki inspektor sanitarny ,
2) w stosunku do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego -
Główny Inspektor Sanitarny.
Art. 12a.
1. Główny Inspektor Sanitarny ustala ogólne kierunki działania organów Państwo-
wej Inspekcji Sanitarnej lub - w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa sanitar-
nego w zakresie należącym do właściwości Państwowej Inspekcji Sanitarnej -
szczegółowe zasady postępowania państwowych inspektorów sanitarnych, a
także zasady współdziałania z innymi organami kontroli państwowej.
2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, przysługują państwowemu wojewódz-
kiemu inspektorowi sanitarnemu w stosunku do państwowych powiatowych i
państwowych granicznych inspektorów sanitarnych, którym wojewódzki inspek-
tor sanitarny może również wydawać polecenia dotyczące podjęcia konkretnych
czynności w całym zakresie ich działania.
3. Rada powiatu i sejmik województwa przynajmniej raz na rok rozpatrują infor-
macje właściwego inspektora sanitarnego o stanie bezpieczeństwa sanitarnego
powiatu i województwa. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny informuje
zarząd powiatu o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla
danego terenu.
4.7. (uchylone).
Art. 13.
1. Państwowym Inspektorem sanitarnym może być osoba, która:
1) jest obywatelem polskim,
2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw pu-
blicznych,
3) jest lekarzem i uzyskała kierunkową specjalizację w trybie przewidzianym
w odrębnych przepisach, albo posiada inne wyższe wykształcenie i uzyskała
specjalizacjÄ™ z dziedziny medycyny,
4) swoją postawą obywatelską daje rękojmię należytego wykonywania zadań
pracownika organu państwowego,
5) posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.
2. Do państwowych inspektorów sanitarnych stosuje się przepisy dotyczące pra-
cowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 8/8
3. Do państwowych inspektorów sanitarnych oraz ich zastępców stosuje się przepi-
sy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności
gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. Nr 106, poz. 679, z
póz
n. zm.1)), odnoszące się do osób, o których mowa w art. 2 pkt 11 tej ustawy,
z zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
4. Naruszenie zakazów, o których mowa w art. 4 ustawy wymienionej w ust. 3,
przez państwowego inspektora sanitarnego lub jego zastępcę stanowi podstawę
do odwołania ze stanowiska.
5. Oświadczenie, o którym mowa w art. 10 ustawy wymienionej w ust. 3, składają
odpowiednio:
1) państwowi powiatowi i państwowi graniczni inspektorzy sanitarni oraz ich
zastępcy - państwowym wojewódzkim inspektorom sanitarnym,
2) państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni oraz ich zastępcy - Głównemu
Inspektorowi Sanitarnemu.
Art. 13a.
1. Pracownik Państwowej Inspekcji Sanitarnej, o którym mowa w art. 14 ust. 1, bez
zgody właściwego państwowego inspektora sanitarnego, nie może:
1) prowadzić działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz.
1807 i Nr 281, poz. 2777 oraz z 2005 r. Nr 33, poz. 289), a także zarządzać
taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowa-
dzeniu takiej działalności,
2) wykonywać dodatkowych zajęć zarobkowych.
2. Prowadzenie działalności gospodarczej, zarządzanie taką działalnością lub bycie
przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności albo
wykonywanie dodatkowych zajęć zarobkowych nie może pozostawać w
sprzeczności z obowiązkami pracownika lub wywoływać podejrzenia o jego
stronniczość lub interesowność.
Art. 14.
1. Pracownikom Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonującym czynności kontro-
lne przysługuje dodatek specjalny do wynagrodzenia.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tryb
przyznawania dodatku, o którym mowa w ust. 1, a także jego wysokość,
uwzględniając w szczególności, przy określaniu trybu przyznawania dodatku -
zadania, które będą zaliczane do czynności kontrolnych.
Art. 15.
1. Państwowy Inspektor sanitarny wykonuje zadania przy pomocy podległej mu
stacji sanitarno-epidemiologicznej, będącej zakładem opieki zdrowotnej, finan-
sowanym z budżetu państwa.
1)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 1999 r. Nr
49, poz. 483, z 2000 r. Nr 26, poz. 306, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 214, poz. 1806 oraz z 2003
r. Nr 137, poz. 1302.
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 9/9
1a. Minister właściwy do spraw zdrowia posiada w stosunku do stacji sanitarno-
epidemiologicznych uprawnienia organu założycielskiego w rozumieniu przepi-
sów o zakładach opieki zdrowotnej.
1b. Państwowi powiatowi i państwowi graniczni inspektorzy sanitarni są bezpośred-
nio podlegli państwowym wojewódzkim inspektorom sanitarnym, w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr
155, poz. 1014, z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 49, poz. 485, Nr 70, poz. 778 i Nr
110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 6, poz. 69, Nr 12, poz. 136, Nr 48, poz. 550, Nr 95,
poz. 1041, Nr 119, poz. 1251 i Nr 122, poz. 1315 oraz z 2001 r. Nr 45, poz. 497,
Nr 46, poz. 499, Nr 88, poz. 961, Nr 98, poz. 1070, Nr 100, poz. 1082, Nr 102,
poz. 1116, Nr 125, poz. 1368 i Nr 145, poz. 1623).
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, strukturę
organizacyjną, warunki i sposób działania stacji sanitarno-epidemiologicznych
oraz kwalifikacje wymagane na poszczególne stanowiska pracy, a także wzór
legitymacji służbowej pracownika stacji sanitarno-epidemiologicznej, uwzględ-
niając w szczególności:
1) przy określaniu struktury organizacyjnej - komórki organizacyjne stacji sa-
nitarno-epidemiologicznych,
2) przy określaniu warunków działania - sposób nadawania regulaminu organi-
zacyjnego stacji sanitarno-epidemiologicznych,
3) przy określaniu kwalifikacji - kwalifikacje zawodowe, wykształcenie, spe-
cjalizacje, przeszkolenia oraz minimalnÄ… liczbÄ™ lat pracy.
3. Stacja sanitarno-epidemiologiczna może być prowadzona w formie jednostki bu-
dżetowej.
1. Stacje sanitarno-epidemiologiczne określone w wykazach, o których mowa
w ust. 3, wykonujÄ… badania laboratoryjne w zakresie nadzoru sanitarnego,
działając w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych.
2. Przez zintegrowany system badań laboratoryjnych rozumie się jednolity
sposób wykonywania badań laboratoryjnych w zakresie nadzoru sanitarne-
go nad warunkami:
dodany art. 15a
wchodzi w życie z dn.
1) jakości zdrowotnej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi okre-
17.10.2005 r. (Dz.U. z
ślonej w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
2005 r. Nr 178, poz.
odprowadzaniu ścieków,
1480)
2) jakości zdrowotnej żywności, w ramach urzędowej kontroli żywności i
monitoringu określonych w przepisach o warunkach zdrowotnych żyw-
ności i żywienia.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze zarządzenia:
1) wykaz stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujÄ…cych badania wo-
dy w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych,
2) wykaz stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujÄ…cych badania ja-
kości zdrowotnej żywności w zintegrowanym systemie badań laborato-
ryjnych
- mając na względzie strukturę organizacyjną stacji sanitarno-
epidemiologicznych oraz liczbę podmiotów objętych na danym terenie nad-
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 10/10
zorem sanitarnym i charakter prowadzonej przez te podmioty działalności
gospodarczej.
4. Stacje sanitarno-epidemiologiczne działające w zintegrowanym systemie
badań laboratoryjnych, o których mowa w ust. 3 pkt 2, wykonują badania
jakości zdrowotnej żywności zgodnie z rocznymi planami pobierania pró-
bek żywności w Państwowej Inspekcji Sanitarnej zatwierdzanymi przez
Głównego Inspektora Sanitarnego.>
Art. 16-19. (uchylone).
Art. 20.
1. W Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rzą-
du, jednostkach organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez ministra
właściwego do spraw wewnętrznych, zakładach opieki zdrowotnej tworzonych
przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, urzędzie obsługującym mi-
nistra właściwego do spraw wewnętrznych oraz w jednostkach organizacyjnych
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, zadania Państwo-
wej Inspekcji Sanitarnej wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych i Administracji, finansowania z budżetu państwa.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia,
organizację oraz zasady i tryb wykonywania zadań przez Państwową Inspekcję
Sanitarną Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:
1) na terenie urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrz-
nych oraz jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez te-
go ministra,
2) na terenie zakładów opieki zdrowotnej tworzonych przez ministra właści-
wego do spraw wewnętrznych,
3) w stosunku do pracowników jednostek, o których mowa w pkt 1, oraz
funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i
Biura Ochrony RzÄ…du,
uwzględniając specyfikę zadań wykonywanych przez Państwową Inspekcję
Sanitarną Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i potrzebę za-
pewnienia sprawnego działania tej Inspekcji.
3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Szefów
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, określi, w drodze
rozporządzenia, organizację oraz zasady i tryb wykonywania zadań przez Pań-
stwową Inspekcję Sanitarną Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
na terenie obiektów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu
oraz w stosunku do funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i
Agencji Wywiadu.
Art. 20a.
1. Na terenach jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodo-
wej, w rejonach zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych oraz w
stosunku do wojsk obcych przebywajÄ…cych na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej oraz przemieszczających się przez to terytorium, zadania Państwowej In-
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 11/11
spekcji Sanitarnej wykonujÄ… organy Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, finanso-
wanej z budżetu państwa.
2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz
warunki i tryb wykonywania zadań przez Wojskową Inspekcję Sanitarną:
1) na terenie jednostek organizacyjnych określonych w ust. 1, oraz w rejonach
zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych,
2) w stosunku do żołnierzy w służbie czynnej oraz pracowników wojska za-
trudnionych w jednostkach organizacyjnych określonych w ust. 1,
3) w stosunku do żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego, przeby-
wajÄ…cych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo przemieszczajÄ…cych
siÄ™.
Art. 21.
Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości,
określa w drodze rozporządzenia zasady wykonywania zadań przez państwowych
inspektorów sanitarnych w odniesieniu do zakładów karnych, aresztów śledczych
oraz schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych, podległych Ministrowi Spra-
wiedliwości.
Art. 22.
Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, jednolite
formy nadzoru sanitarnego i warunki dokonywania ocen stanu sanitarno-
epidemiologicznego, uwzględniając zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w
dziedzinie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz działalności za-
pobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaz
nych i innych chorób
związanych z warunkami środowiska.
Rozdział 3
Uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Art. 23.
1. Państwowy Inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowa-
nych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, określonymi w
obowiÄ…zujÄ…cych przepisach.
2. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości są wpisywane do dziennika bu-
dowy, z wyznaczeniem terminu ich usunięcia.
Art. 24. (uchylony).
Art. 25.
1. Państwowy Inspektor sanitarny w związku z wykonywaną kontrolą ma prawo:
1) wstępu o każdej porze dnia i nocy, na terenie miast i wsi do:
a) zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w
ich skład,
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 12/12
b) obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów
działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzą-
cych w ich skład,
c) środków transportu i obiektów z nimi związanych, w tym również na
statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrzne,
d) obiektów będących w trakcie budowy,
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania
osób,
3) żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych,
4) pobierania próbek do badań ,aboratoryjnych.
2. Warunki i tryb pobierania próbek do badań określają Polskie Normy, a w przy-
padku braku Polskiej Normy warunki te i tryb określi, w drodze rozporządzenia,
minister właściwy do spraw zdrowia, uwzględniając w szczególności sposób po-
bierania i przechowywania próbek.
Art. 26.
1. Inspektor sanitarny ma prawo wstępu do mieszkań w razie podejrzenia lub
stwierdzenia choroby zakaz
nej, zagrożenia zdrowia czynnikami środowiskowy-
mi, a także jeżeli w mieszkaniu jest lub ma być prowadzona działalność produk-
cyjna lub usługowa.
2. Wstęp do mieszkań osób korzystających z immunitetów dyplomatycznych na
mocy ustaw, umów bądz
zwyczajów międzynarodowych jest dozwolony jedynie
w porozumieniu z właściwym przedstawicielem dyplomatycznym.
Art. 27.
1. W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, pań-
stwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym
terminie stwierdzonych uchybień.
2. Jeżeli naruszenie wymagań, o których mowa w ust. 1, spowodowało bezpośred-
nie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, państwowy inspektor sanitarny nakazuje
unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub
innego urządzenia), zamknięcie obiektu użyteczności publicznej, wyłączenie z
eksploatacji środka transportu, wycofanie z obrotu środka spożywczego, przed-
miotu użytku, materiału i wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością, ko-
smetyku lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi albo pod-
jęcie lub zaprzestanie innych działań; decyzje w tych sprawach podlegają na-
tychmiastowemu wykonaniu.
3. Z powodów i w trybie określonych w ust. 2, państwowy inspektor sanitarny na-
kazuje likwidacjÄ™ hodowli lub chowu zwierzÄ…t.
4. (uchylony).
Art. 28.
1. Państwowy Inspektorowi sanitarnemu przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu
przeciwko uruchomieniu wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy
lub innego obiektu budowlanego, wprowadzeniu nowych technologii lub zmian
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 13/13
w technologii, dopuszczeniu do obrotu materiałów stosowanych w budownic-
twie lub innych wyrobów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi - jeżeli w to-
ku wykonywanych czynności stwierdzi, że z powodu nieuzwględnienia wyma-
gań higienicznych i zdrowotnych określonych w obowiązujących przepisach
mogłoby nastąpić zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.
2. Zgłoszenie sprzeciwu wstrzymuje dalsze działania w sprawach, o których mowa
w ust. 1, do czasu wydania decyzji przez państwowego inspektora sanitarnego
wyższego stopnia.
Art. 29.
W wypadkach wymienionych w art. 27 i 28 państwowi inspektorzy sanitarni są
uprawnieni do zabezpieczenia pomieszczeń, środków transportu, maszyn i innych
urządzeń, środków spożywczych, przedmiotów użytku, materiałów i wyrobów prze-
znaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetyków i innych wyrobów mogących
mieć wpływ na zdrowie ludzi. Do postępowania zabezpieczającego stosuje się prze-
pisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administra-
cji (Dz.U. z 1991 r. Nr 36, poz. 161, z 1992 r. Nr 20, poz. 78, z 1993 r. Nr 28, poz.
127, z 1995 r. Nr 85, poz. 426, z 1996 r. Nr 43, poz. 189 i Nr 146, poz. 680 oraz z
1997 r. Nr 137, poz. 926 i Nr 141, poz. 943 i 944), o ile przepisy szczególne nie sta-
nowiÄ… inaczej.
Art. 30.
1. W razie stwierdzenia istotnych uchybień w działalności kontrolowanej jednostki,
mogących mieć wpływ na stan zdrowia lub życie ludzi, państwowy inspektor
sanitarny, niezależnie od przysługujących mu środków, o których mowa w art.
27 i 28, zawiadamia o stwierdzonych uchybieniach kierownictwo kontrolowanej
jednostki lub jednostkę albo organ powołany do sprawowania nadzoru nad tą
jednostkÄ….
3. Jednostka organizacyjna lub organ, do którego skierowano zawiadomienie, jest
obowiązany w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym
mowa w ust. 1 i 2, powiadomić o podjętych i wykonanych czynnościach wła-
ściwego państwowego inspektora sanitarnego.
Art. 31.
1. Doraz
ne zalecenia, uwagi i wnioski, wynikajÄ…ce z przeprowadzonej kontroli za-
kładu pracy (statku), państwowy inspektor sanitarny wpisuje do książki kontroli
sanitarnej, którą jest obowiązany posiadać zakład pracy (statek).
2. Minister właściwy do spraw zdrowia, w drodze rozporządzenia, określa wzór
książki kontroli sanitarnej, sposób jej prowadzenia, zasady dokonywania wpi-
sów oraz tryb powiadamiania o usunięciu stwierdzonych uchybień.
Art. 31a.
Państwowy Inspektor sanitarny wyższego stopnia może podejmować wszelkie czyn-
ności należące do zakresu działania państwowego inspektora sanitarnego niższego
stopnia, jeżeli jest to wskazane ze względu na szczególną wagę lub zawiłość sprawy.
W tych wypadkach państwowy inspektor sanitarny wyższego stopnia staje się orga-
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 14/14
nem pierwszej instancji. O podjęciu czynności Główny Inspektor Sanitarny lub pań-
stwowy wojewódzki inspektor sanitarny zawiadamia właściwego państwowego in-
spektora sanitarnego.
Art. 32. (uchylony).
Art. 33. (uchylony).
Art. 34.
1. Główny Inspektor Sanitarny może osobie posiadającej wymagane kwalifikacje
nadać, z zastrzeżeniem ust. 2, w określonym zakresie oraz cofnąć uprawnienie
rzeczoznawcy do spraw sanitarno-higienicznych do uzgadniania w imieniu pań-
stwowego inspektora sanitarnego dokumentacji projektowej pod względem wy-
magań higienicznych i zdrowotnych.
2. (uchylony).
3. Główny Inspektor Sanitarny powołuje w drodze zarządzenia Komisję Kwalifi-
kacyjnÄ… do spraw oceny kwalifikacji kandydata na rzeczoznawcÄ™ do spraw sani-
tarno-higienicznych oraz prowadzi listę rzeczoznawców.
4. Za przyznanie uprawnienia rzeczoznawcy pobierana jest opłata.
5. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, kwalifi-
kacje rzeczoznawców, warunki, zakres i tryb przyznawania i cofania uprawnień
rzeczoznawcy do spraw sanitarno-higienicznych, wysokość opłat ponoszonych
w związku z przyznaniem uprawnienia rzeczoznawcy, warunki i tryb działania
oraz wynagradzania Komisji Kwalifikacyjnej, a także warunki i tryb uzgadnia-
nia przez rzeczoznawców dokumentacji projektowej, uwzględniając w szcze-
gólności:
1) przy określaniu kwalifikacji - wykształcenie, praktykę zawodową oraz eg-
zamin kwalifikacyjny,
2) przy określeniu warunków, zakresu i trybu przyznawania i cofania upraw-
nień rzeczoznawcy - wykaz dokumentów niezbędnych do wszczęcia postę-
powania, zakres uprawnień rzeczoznawców oraz ich obowiązki.
Art. 35.
1. Państwowy Inspektor sanitarny może upoważnić niektórych pracowników stacji
sanitarno-epidemiologicznych do wykonywania w jego imieniu określonych
czynności kontrolnych i wydawania decyzji na zasadach i w trybie określonych
przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia. Rozpo-
rzą-dzenie w szczególności ustali zakres uprawnień oraz rodzaj czynności kon-
trolnych, do wykonywania których został dany pracownik upoważniony.
2. Osoby dokonujące czynności kontrolnych podlegają przy wykonywaniu swoich
zadań szczególnej ochronie prawnej, przewidzianej w odrębnych przepisach dla
funkcjonariuszy publicznych.
Art. 36.
1. Za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez organy Pań-
stwowej Inspekcji Sanitarnej w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobie-
gawczego nadzoru sanitarnego pobiera się opłaty w wysokości kosztów ich wy-
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 15/15
konania, z zastrzeżeniem ust. 2. Opłaty ponosi osoba lub jednostka organizacyj-
na obowiązana do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych.
2. Za badania laboratoryjne i inne czynności wykonywane w związku ze sprawo-
waniem bieżącego nadzoru sanitarnego przez organy Państwowej Inspekcji Sa-
nitarnej nie pobiera się opłat od osób oraz jednostek organizacyjnych obowiąza-
nych do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych, jeżeli w wyniku
badań nie stwierdzono naruszenia tych wymagań.
3. Za badania laboratoryjne i inne czynności związane z wydaniem oceny o środ-
kach spożywczych, substancjach dodatkowych dozwolonych i przedmiotach
użytku, materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością, ko-
smetykach, przywożonych z zagranicy w celu wprowadzenia do obrotu lub pro-
dukcji, wykonywane w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, pobiera się od
osób lub jednostek organizacyjnych, na rzecz których są one przywożone, opłaty
w wysokości określonej w ust. 1, choćby badania związane z wydaniem oceny
nie wykazały naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych.
3a. Za badania laboratoryjne i inne czynności związane z wydaniem oceny o środ-
kach spożywczych, substancjach dodatkowych dozwolonych oraz materiałach i
wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością wywożonych za granicę po-
biera się od przedsiębiorców, na rzecz których są one wykonywane, opłaty w wy-
sokości określonej w ust. 1, choćby badania związane z wydaniem oceny nie wy-
kazywały naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych.
4. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób
ustalania wysokości opłat za badania laboratoryjne oraz inne czynności, o któ-
rych mowa w ust. 1-3a, z uwzględnieniem kosztów ich wykonania.
5. (uchylony).
6. (uchylony).
Art. 37.
W postępowaniu przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej stosuje się przepi-
sy Kodeksu postępowania administracyjnego.
1. Jeżeli państwowy powiatowy inspektor sanitarny przejmuje zadania jedne-
go lub kilku państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych, zgodnie
z art. 10 ust. 1a, zachowują ważność decyzje i postanowienia wydane przez
państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, którego zadania są
przejmowane.
2. Postępowania wszczęte i niezakończone przez państwowego powiatowego
inspektora sanitarnego, którego zadania są przejmowane, są prowadzone
dalej przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, który prze-
jął zadania tego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.>
dodany art. 37a
wchodzi w życie z dn.
17.10.2005 r. (Dz.U. z
2005 r. Nr 178, poz.
1480)
2005-10-11
©Kancelaria Sejmu s. 16/16
Rozdział 4
Przepis karny
Art. 38.
Kto utrudnia lub udaremnia działalność organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej
podlega karze aresztu do 30 dni, ograniczenia wolności albo grzywny.
Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 38a.
Przepis art. 13 ust. 1 pkt 3 ma zastosowanie do państwowych inspektorów sanitar-
nych powoływanych po dniu 1 września 1997 r.
Art. 39. (pominięty).
Art. 40.
1. Traci moc dekret z dnia 14 sierpnia 1954 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
(Dz.U. Nr 37, poz. 160 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91).
2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie zacho-
wują moc przepisy dotychczasowe, nie dłużej jednak niż przez okres sześciu
miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 41.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 1985 r., z tym że przepis art. 13 ust. 1
pkt 3 wchodzi w życie z dniem 1 września 1997 r.
2005-10-11


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
86 ? USTAWA o Panstwowej Inspekcji Sanitarnej
05 0 Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Dz U 1985 nr12poz49tj
Państwowa Inspekcja Sanitarna
83 USTAWA o Państwowej Inspekcji Pracy [13 04 2007][Dz U 1
86 O PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ
06 0 Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy Dz U 1981 nr6poz23tj
175 Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy
Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy Komentarz ebook demo
Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy Komentarz
78 ? USTAWA o Państwowej Inspekcji Pracy
D20060851Lj o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
ustawa z dnia o Państwowej Inspekcji Pracy
5 Statut Państwowej Inspekcji Pracy
107 Ustawa o Panstwowym Ratownictwie Medycznym
Prośba o uchylenie decyzji zawartych w nakazje Państwowej Inspekcji Pracy

więcej podobnych podstron