MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Andrzej Zbigniew Leszczyński
Dobieranie oraz stosowanie metod rejestracji obrazu
313[01].Z3.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr hab. in\
. Piotr Nowak
mgr Remigiusz Kutyła
Opracowanie redakcyjne:
mgr Andrzej Zbigniew Leszczyński
Konsultacja:
mgr Zdzisław Sawaniewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej  Dobieranie oraz
stosowanie metod rejestracji obrazu 313[01].Z3.01 zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu fototechnik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Dobór technik i zapisu informacji obrazowej 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Fotografowanie klasycznym aparatem fotograficznym 12
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 15
4.2.3. Ćwiczenia 15
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.3. Fotografowanie cyfrowym aparatem fotograficznym 17
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 19
4.3.3. Ćwiczenia 19
4.3.4. Sprawdzian postępów 21
4.4. Obróbka chemiczna materiałów fotograficznych 22
4.4.1. Materiał nauczania 22
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 23
4.4.3. Ćwiczenia 23
4.4.4. Sprawdzian postępów 24
4.5. Kopiowanie materiałów pozytywowych 25
4.5.1. Materiał nauczania 25
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 28
4.5.3. Ćwiczenia 28
4.5.4. Sprawdzian postępów 29
4.6. Wykonywanie wydruków z plików graficznych 30
4.6.1. Materiał nauczania 30
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 31
4.6.3. Ćwiczenia 31
4.6.4. Sprawdzian postępów 32
5. Sprawdzian osiągnięć 33
6. Literatura 37
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o dobieraniu oraz stosowaniu metod
rejestracji obrazu.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,
- cele kształcenia tej jednostki modułowej,
- materiał nauczania (rozdział 4), który umo\
liwia samodzielne przygotowanie siÄ™
do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów,
- ćwiczenia, które zawierają:
- treść ćwiczeń,
- sposób ich wykonania,
- wykaz materiałów i sprzętu potrzebnego do realizacji ćwiczenia,
Przed przystÄ…pieniem do wykonania ka\
dego ćwiczenia powinieneś:
- przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
zawodowej dotyczÄ…cej dobierania oraz stosowania metod rejestracji obrazu,
- zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa, regulaminem pracy w pracowni fotograficznej
oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia,
Po wykonania ćwiczenia powinieneś:
- uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
- dołączyć pracę do teczki z pracami realizowanymi w ramach tej jednostki modułowej,
- sprawdzian postępów, który umo\
liwi Ci sprawdzenie opanowania zakresu materiału po
zrealizowaniu ka\
dego podrozdziału - wykonując sprawdzian postępów powinieneś
odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, \
e opanowałeś materiał albo nie,
- sprawdzian osiągnięć, czyli zestaw zadań testowych sprawdzających Twoje opanowanie
wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej,
- wykaz literatury oraz inne z
ródła informacji, z jakiej mo\
esz korzystać podczas nauki do
poszerzenia wiedzy.
Je\
eli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po opracowaniu materiału spróbuj rozwiązać sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Bezpieczeństwo i higiena pracy.
Wykonując ćwiczenia praktyczne na stanowisku roboczym zwróć uwagę
na przestrzeganie regulaminów, zachowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
instrukcji przeciwpo\
arowych wynikających z prowadzonych prac. Powinieneś dbać
o ochronę środowiska naturalnego. Je\
eli będziesz posługiwać się urządzeniami
elektrycznymi stosuj się do wszystkich zaleceń nauczyciela!
Jednostka modułowa:  Dobieranie oraz stosowanie metod rejestracji obrazu , której
treści teraz poznasz jest jednostką porządkującą Twoje wiadomości i umiejętności nabyte
na zajęciach z fotografii oraz modułu ogólnozawodowego  Rejestracja, przetwarzanie
i wizualizacja obrazu 313[01].Z3. Głównym celem tej jednostki jest przygotowanie Ciebie
do dobierania oraz stosowania metod rejestracji obrazu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
313[01].Z3
Rejestracja, przetwarzanie i wizualizacja obrazu
313[01].Z3.01
Dobieranie oraz stosowanie metod rejestracji obrazu
313[01].Z3.02
Wykonywanie fotografii studyjnych
313[01].Z3.03
Wykonywanie fotografii plenerowych
313[01].Z3.04
Wykonywanie fotografii technicznych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- organizować stanowisko pracy do prowadzenia procesów obróbki chemicznej materiałów
-
-
-
fotograficznych,
- prowadzić kontrolę procesu obróbki materiałów fotograficznych,
-
-
-
- stosować sensytometryczne metody do oceny właściwości u\
ytkowych materiałów
-
-
-
fotograficznych,
- prowadzić racjonalną gospodarkę materiałową,
-
-
-
- posługiwać się podstawową terminologią dotyczącą procesów i urządzeń stosowanych do
-
-
-
obróbki materiałów fotograficznych,
- wykonywać podstawowe czynności związane z rejestracją obrazu,
-
-
-
- rozró\
niać techniki rejestracji obrazu,
-
-
-
- klasyfikować elektroniczne metody obrazowania,
-
-
-
- klasyfikować detektory obrazu,
-
-
-
- u\
ytkować podstawowy sprzęt stosowany w elektronicznych metodach obrazowania,
-
-
-
- klasyfikować urządzenia do elektronicznego pozyskiwania obrazu,
-
-
-
- wyjaśniać mechanizm elektronicznego zapisu obrazu,
-
-
-
- wyjaśniać pojęcia dotyczące cyfrowego przetwarzania obrazów,
-
-
-
- posługiwać się instrukcjami technologicznymi i dokumentacją techniczną,
-
-
-
- korzystać z dostępnych z
ródeł informacji zawodowej,
-
-
-
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej.
-
-
-
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- scharakteryzować kierunki rozwoju oraz mo\
liwości techniki i technologii fotografii
cyfrowej,
- dobrać sposób zapisu informacji obrazowej,
- dobrać metody rejestracji obrazu cyfrowego,
- dobrać metody przenoszenia, kompresji, przetwarzania i wizualizacji obrazu cyfrowego,
- zastosować sprzęt u\
ytkowany w chemicznych i elektronicznych technikach rejestracji
obrazów,
- skontrolować właściwości u\
ytkowe nośników informacji obrazowej,
- posłu\
yć się aparatem cyfrowym typu lustrzanka, średnioformatowym i wielkoformatowym
z przystawkÄ… cyfrowÄ…,
- dobrać technikę elektronicznej rejestracji obrazów do sytuacji zdjęciowej,
- wykonać zdjęcia klasycznym i cyfrowym aparatem fotograficznym,
- wywołać film w procesorze i koreksie - maszynowo i ręcznie,
- przeprowadzić kopiowanie stykowe i optyczne,
- wykonać odbitkę na printerze,
- wykonać odbitkę techniką hybrydową i elektroniczną,
- wykonać retusz cyfrowy i ręczny,
- zorganizować pracę zespołu przy wykonywaniu określonych prac fotograficznych,
- określić ilość materiałów fotograficznych potrzebnych do wykonania prac,
- sporządzić kosztorys i zapotrzebowanie materiałowe do wykonania określonych prac
fotograficznych,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej oraz
ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Dobór technik i zapisu informacji obrazowej
4.1.1. Materiał nauczania
Rozwój techniki rejestracji obrazu
śyjemy w ciekawych czasach. Rozwój techniki rejestracji obrazu odbywa się lawinowo.
Dzisiejsze osiągnięcia, nowinki jutro stracą swoją aktualność, zostaną zastąpione przez
jeszcze bardziej wysublimowane systemy. W związku z tym musimy ciągle śledzić nowości,
kierunki poszukiwań i rozwoju techniki obrazowania, \
eby w dogodnym momencie
wykorzystać tę wiedzę do pracy. Ze względu na wielokierunkowość poszukiwań naukowców
i konstruktorów jest to niezwykle czasochłonne.
śyjący sto lat temu fotograf prze\
ył całe swoje zawodowe \
ycie pracujÄ…c
prawdopodobnie jednÄ… kamerÄ… studyjnÄ…. W fotografii zawodowej stosowano fotografiÄ™
wielkoformatowÄ…, a amatorzy u\
ywali mniejszych aparatów na film zwojowy. W latach
dwudziestych zaczęto produkować aparaty małoobrazkowe, ich nowatorska konstrukcja
i poręczność pobudzała wyobraz
nię ówcześnie \
yjących. Niektórzy jednak odrzucali
początkowo ten wynalazek. Rezygnowali z niego ze względu na zbyt mały rozmiar obrazu
negatywowego z jego niską jakością obrazu i pozostawali wierni fotografii wielkoformatowej.
Nowościami były ewoluujące technologie i ich osiągnięcia: materiały światłoczułe
oraz stopniowy wzrost światłoczułości.
Fotografia cyfrowa wprowadziła inną jakość informacji obrazowej. Fotografowie
podzielili się na zwolenników i przeciwników cyfrowego zapisu. Jesteś świadkiem
i obserwatorem zmieniającej się obecnie technologii cyfrowej. Powinieneś zachować
szacunek dla przeszłości i jej osiągnięć, i korzystać z mo\
liwości, jakie daje Ci
współczesność. Kilka lat temu popularne karty pamięci typu CF miały imponującą pojemność
512 MB. Jeszcze wczoraj robiła wra\
enie karta o pojemności 4 GB. Dzisiaj podano, \
e
wypuszczono na rynek kartę CF o pojemności 48 GB. Za kilka lat dane te mocno się
zdezaktualizujÄ…. Mam nadziejÄ™, \
e ten drobny przykład przekona Cię do potrzeby ciągłego
śledzenia nowatorskich rozwiązań techniki i zapisu informacji obrazowej.
Dobór technik i zapisu informacji obrazowej otwiera przed Tobą szeroki wachlarz
mo\
liwości. Powinieneś z nich korzystać w sposób uporządkowany. Poni\
sze wskazówki
mogą Ci pomóc w organizowaniu pracy fotograficznej. Przede wszystkim nale\
y zebrać
informacje początkowe, a wiec ustalić na kiedy mają być zdjęcia, w jakim formacie,
czy zleceniodawca ma swoje preferencje, warunki wykorzystania (to znaczy czas ekspozycji,
intensywność oświetlenia prezentowanych zdjęć, wpływ warunków atmosferycznych). Te
dane spowodujÄ…, \
e łatwiej Ci będzie zaplanować i przeprowadzić szereg niezbędnych prac.
Je\
eli końcowy efekt pracy będzie wykorzystany w krótkim czasie, to mo\
esz pozwolić sobie
na obni\
enie trwałości zdjęć. Je\
eli masz przygotować wielkoformatowy (16 x 16 cm)
diapozytyw do teatralnego projektora, który w trakcie trwania przedstawienia będzie
wyświetlany tylko przez kilka minut w ograniczonej ilości spektakli, to musisz zdecydować
się na jeden z dostępnych wyborów. Mo\
esz wykonać kopiowanie optyczne obrazu na
materiale transparentnym i obróbkę w procesie RA-4 albo wydrukować obraz na foli drukarką
atramentową z jakością fotograficzną. Druga metoda jest szybsza, ale daje mniej trwały obraz.
Powinieneś się liczyć z tym, \
e wybór metody narzuca dobór sprzętu, potrzebnych mediów
i specyficzny plan działania. Często o wyborze procedury decydują mo\
liwości techniczne
naszego aktualnego sprzętu. Pamiętaj, \
e stosunkowo Å‚atwo jest zbyt du\
o zainwestować
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
w sprzęt, który nie jest póz
niej odpowiednio wykorzystywany i szybko traci wartość
u\
ytkową. Planując inwestycje, trzeba brać pod uwagę długoterminowe plany i własne
preferencje czy zainteresowania. Mo\
esz specjalizować się w ró\
nych dziedzinach fotografii,
które wymagają specyficznego wyposa\
enia. Nie chodzi tu tylko o rodzaj aparatu
fotograficznego, lecz równie\
o szereg dodatkowego, specjalistycznego sprzętu.
Do uprawiania szeroko rozumianej fotografii technicznej, zajmujÄ…cej siÄ™ fotografiÄ…
naukowÄ…, rejestracjÄ… w ultrafiolecie i podczerwieni, makrofotografiÄ… i mikrofotografiÄ…
niewÄ…tpliwie nale\
y siÄ™ bardziej wyposa\
yć ni\
do wykonywania fotografii krajobrazowej
nawet z tradycyjnym aparatem wielkoformatowym.
Przy ka\
dym rodzaju fotografii mamy do dyspozycji następujący sprzęt fotograficzny:
1. Systemowe aparaty wielkoformatowe. Są największe i zajmują najwięcej czasu
przy obsłudze. Praca ta jest jednak opłacalna, poniewa\
daje pełną kontrolę
nad tworzonym obrazem i najwy\
szą jakość, wynikającą z rejestrowanej wielości
informacji wielkiego formatu materiału zdjęciowego. Połączone z techniką cyfrową mają
zastosowanie w fotografii studyjnej. Posługiwanie się nimi wymaga wiedzy,
doświadczenia i skupienia.
2. Aparaty średnioformatowe tak\
e gwarantują wysoką jakość, wynikającą z cech
filmów zwojowych i mo\
liwości stosowania techniki cyfrowej. Stosuje się je głównie
do fotografii u\
ytkowej.
3. Wielostronne konstrukcje lustrzanek mogą mieć szerokie zastosowania.
SÄ… szybkostrzelne i dajÄ… mo\
liwość kontrolowania kadru do samego momentu otwarcia
migawki.
4. Aparaty kompaktowe, a szczególnie hybrydowe dające w wizjerze elektronicznym
podgląd (podobnie jak lustrzanki). Coraz częściej wyposa\
one są w dobrze działające
funkcje przydatne w specyficznych okolicznościach.
W pracy fotograficznej mo\
na stosować ka\
dy aparat, który zapewnia zało\
oną jakość
rejestrowanego obrazu. Masz więc do dyspozycji pełny wybór od prostych aparatów
kompaktowych po wielkoformatowe kamery.
Przy wyborze typu aparatu nale\
y kierować się mo\
liwościami i wymaganą jakością.
Warto pamiętać, \
e w ostatecznej ocenie obrazu nikt nie pyta o to, jakim aparatem
wykonano zdjęcie  wysokie walory wizualne to kompozycja, zastosowany światłocień
(gra świateł), dobór punktu widzenia, kadru, tła, przedstawienie fotografowanego
obiektu w interesujący sposób.
Retusz
Musisz pamiętać, \
e widz mo\
e mieć kontakt z Twoim zdjęciem w dowolnie długim
czasie, pozwalającym na wielokrotne przyglądanie się najdrobniejszym szczegółom.
Ta mo\
liwość odró\
nia obraz ruchomy od nieruchomego. Widz nie dostrzega drobnych
niedociągnięć w obrazie filmowym, poniewa\
nie jest w stanie zobaczyć wszystkich
szczegółów w ograniczonym czasie. Liczy się pierwsze wra\
enie i wytworzony klimat.
W fotografii najczęściej oczekuje się obrazu najwy\
szej jakości. Aby ją zapewnić
popracuj nad balansem barw, odcieniem i nasyceniem, odpowiednim wykadrowaniem,
kontrolą ostrości. Ka\
dÄ… z tych cech mo\
esz kontrolować w odpowiednim momencie cyklu
technologicznego wybranej metody tworzenia obrazu. Końcowym elementem tej pracy jest
retusz zwany plamkowaniem. Nie ma znaczenia, czy obraz jest uzyskany metodÄ… tradycyjnÄ…,
czy cyfrową. Jak zapewne pamiętasz, od początku istnienia fotografii (1839) retusz oznacza
poprawiać (z j. francuskiego). Retuszowano negatywy wielkoformatowe, łagodzono zbyt
ciemne (na negatywie jasne) cienie obrazu przez zwiększenie krycia. W niektórych okresach
a\
do przesady retuszowano niedoskonałości pozytywów, domalowując elementy na obrazie
(wykazujÄ…c siÄ™ brakiem smaku estetycznego).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Cała sztuka polega na tym, aby zastosowanie retuszu było umiarkowane, dyskretne
i niezauwa\
alne. Na pewno powinieneś więc oczyszczać mechaniczne uszkodzenia obrazu,
takie jak powiększone pyłki z negatywu (w formie białych plamek na obrazie analogowym)
lub gorące piksele (w formie bardzo jasnych punktów nie związanych z obrazem cyfrowym).
Retusz tradycyjny polega na ręcznym zamalowaniu błędu przy pomocy cieniutkiego
pędzelka specjalnym tuszem do retuszu. Pamiętaj o tym, aby starannie wybrać odcień tuszu.
Przy retuszu zdjęć barwnych powinieneś dobrać nie tylko odcień barwy, ale równie\
jasność.
śeby retusz był naprawdę niewidoczny trzeba nabrać niezbędnej wprawy w dobieraniu tuszu
i umiejętności posługiwaniu się pędzelkiem. Najskuteczniejsze jest pojedyncze dotknięcie
pędzelkiem miejsca, w którym znajduje się biała plamka. W razie konieczności czynność
mo\
na powtórzyć. Niestety, pociąganie pędzlem po fotografii zawsze daje widoczny ślad.
Dodatkową trudność sprawia dobranie odpowiedniej ilości tuszu. Gdy pędzel jest za mocno
zwil\
ony tworzy się plamka o mocniejszym konturze, która jest równie\
widoczna. Taki
retusz nazywa się plamkowaniem i ogranicza się do usunięcia tylko wad mechanicznych
obrazu.
W fotografii cyfrowej, aby usunąć podobne błędy w obrazie, mo\
esz u\
ywać kilku
narzędzi do retuszu. W Adobe Photoshop CS2 są to stempel, punktowy pędzel korygujący,
pędzel korygujący i łatka. Narzędzia te ró\
nią się specyfiką działania i zastosowania.
Im częściej będziesz wszystkie wykorzystywać, tym sprawniej przeprowadzisz konieczny
retusz. Zanim zaczniesz ćwiczyć z tymi narzędziami nie zapomnij zrobić kopi roboczej pliku.
Mo\
esz równie\
pracować nad retuszem obrazu na warstwie utworzonej z tła.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Dlaczego tak wa\
ne jest, aby ciągle aktualizować wiedzę na temat techniki obrazowania?
2. Od czego zale\
y wybór techniki rejestracji obrazu?
3. Jakie znasz pojemności karty CF?
4. Jakie zastosowania majÄ… systemowe aparaty wielkoformatowe?
5. Czym nale\
y się kierować przy wyborze typu aparatu?
6. Co oznacza pojęcie retusz?
7. Na czym polega retusz analogowy?
8. Jakie narzędzia stosuje się przy retuszu cyfrowym?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj przebieg prac fotograficznych polegających na wykonaniu następującego
zlecenia: przygotować archiwalne odbitki czarno-białe do zamieszczenia na stronach
NaszaKlasa.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) zaplanować przebieg niezbędnych prac fotograficznych, zgodnie z poleceniem,
3) omówić pracę na forum grupy, zapisać wnioski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- komputer PC z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Wykonaj pracę fotograficzną polegającą na realizacji następującego zlecenia: wykonać
kopię zdjęcia czarno-białego i wydrukować. Je\
eli to mo\
liwe, nale\
y usunąć ze zdjęcia ślady
nie zwiÄ…zane z obrazem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) dobrać optymalną technikę rejestracji obrazu,
3) wykonać kopię odbitki czarno-białej,
4) przeprowadzić cyfrowy retusz,
5) wydrukować zdjęcie,
6) przedstawić zdjęcie na forum grupy, zapisać wnioski.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- cyfrowy aparat fotograficzny,
- skaner,
- fotografia czarno-biała,
- komputer PC z oprogramowaniem do obróbki zdjęć,
- drukarka,
- papier do drukowania.
Ćwiczenie 3
Przeprowadz
tradycyjny retusz powiększenia czarno-białego, a następnie je opraw. Je\
eli
to mo\
liwe, usuń ze zdjęcia ślady nie związane z przedstawionym obrazem fotograficznym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przeprowadzić retusz fotograficzny,
3) oprawić zdjęcie,
4) zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- powiększenie czarno-białe,
- pędzelek do retuszu,
- tusz,
- skalpel,
- antyrama,
- karton,
- obcinarka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać technikę rejestracji do rodzaju zdjęć?
1
1

2) zdefiniować kartę CF?
1
1

3) określić, od czego zale\
y wybór aparatu do rejestracji?
1
1

4) rozró\
nić i wymienić jakie aparaty stosuje się w fotografii?
1
1

5) zdefiniować retusz fotograficzny?
1
1

6) przeprowadzić plamkowanie?
1
1

7) zastosować narzędzie pędzel korygujący?
1
1

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Fotografowanie klasycznym aparatem fotograficznym
4.2.1. Materiał nauczania
Wykonywanie zdjęć aparatem fotograficznym w zale\
ności od tematu
Dobieranie odpowiedniego sprzętu fotograficznego jest trudnym zadaniem, z którym
będziesz się musiał często zmierzyć. W zale\
ności od tematu zdjęcia warto jest wybrać
taki sprzęt, który najlepiej spełni Twoje oczekiwania. Je\
eli nie będzie on dostosowany
do Twojej osobowości i zainteresowań, to będziesz odczuwał niedosyt, a tym samym
nie będziesz mógł robić dobrych zdjęć.
Pomocą przy świadomym wyborze sprzętu mo\
e być przegląd dwudziestu dziedzin pracy
fotograficznej i przyporzÄ…dkowane im cechy aparatu fotograficznego. Pozwoli
Ci to uporządkować wiadomości oraz wykonywać zdjęcia ciekawe i przemyślane.
Architektura
1. sterowanie perspektywÄ…
2. ostrość i jakość odwzorowania
3. mo\
liwość wykonania zdjęć szerokokątnych
Dzieła sztuki
1. paralaksa
2. sterowanie perspektywÄ…
3. ostrość i jakość odwzorowania
4. zdatność do zdjęć makrofotograficznych
Fotografia ogólna
1. synchronizacja błysku
2. szybka praca
3. mo\
liwość stosowania obiektywów długoogniskowych
4. mo\
liwość wykonania zdjęć szerokokątnych
Krajobrazy
1. sterowanie perspektywÄ…
2. ostrość i jakość odwzorowania
Ludzie (ogólnie)
1. obiektyw o du\
ej jasności
2. synchronizacja błysku
3. poręczność i masa
4. cicha praca
5. częstotliwość zdjęć
6. szybka praca
Makrofotografia
1. paralaksa
2. zdatność do zdjęć makrofotograficznych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Moda
1. obiektyw o du\
ej jasności,
2. synchronizacja błysku
3. paralaksa
4. poręczność i masa
5. szybka praca
Podró\
e
1. synchronizacja błysku
2. poręczność i masa
3. cicha praca
4. szybka praca
Portret
1. synchronizacja błysku
2. paralaksa
3. szybka praca
Przemysł i technika
1. synchronizacja błysku
2. paralaksa
3. sterowanie perspektywÄ…
4. ostrość i jakość odwzorowania
5. szybka praca
6. zdatność do zdjęć makrofotograficznych
7. mo\
liwość wykonania zdjęć szerokokątnych
8. obiektyw o ekstremalnie szerokim kÄ…cie obrazowania
Przyroda (ogólnie)
1. synchronizacja błysku
2. najkrótszy czas otwarcia migawki
3. obiektywy o najdłu\
szej ogniskowej
4. paralaksa
5. poręczność i masa
6. cicha praca
7. częstotliwość zdjęć
8. szybka praca
9. zdatność do zdjęć makrofotograficznych
10. mo\
liwość stosowania obiektywów długoogniskowych
Reporta\
i dokumentacja
1. obiektyw o du\
ej jasności,
2. synchronizacja błysku
3. najkrótszy czas otwarcia migawki
4. obiektywy o najdłu\
szej ogniskowej
Reprodukcje
1. paralaksa
2. sterowanie perspektywÄ…
3. ostrość i jakość odwzorowania
4. szybka praca
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sport
1. obiektyw o du\
ej jasności,
2. synchronizacja błysku
3. najkrótszy czas otwarcia migawki
4. poręczność i masa
5. częstotliwość zdjęć
6. szybka praca
7. mo\
liwość stosowania obiektywów długoogniskowych
Symbolika- kreacja
1. obiektyw o du\
ej jasności,
2. synchronizacja błysku
3. poręczność i masa
4. szybka praca
Åšrodki \
ywności
1. paralaksa
2. sterowanie perspektywÄ…
3. ostrość i jakość odwzorowania
4. szybka praca
Teatr i estrada
1. obiektyw o du\
ej jasności,
2. synchronizacja błysku
3. cicha praca
4. szybka praca
Wnętrza
1. synchronizacja błysku
2. paralaksa
3. sterowanie perspektywÄ…
4. ostrość i jakość odwzorowania
5. mo\
liwość wykonania zdjęć szerokokątnych
6. obiektyw o ekstremalnie szerokim kÄ…cie obrazowania
Zwierzęta (ogólnie)
1. synchronizacja błysku
2. poręczność i masa
3. cicha praca
4. szybka praca
5. zdatność do zdjęć makrofotograficznych
6. mo\
liwość stosowania obiektywów długoogniskowych
Zwierzęta dzikie na wolności
1. synchronizacja błysku
2. obiektywy o najdłu\
szej ogniskowej
3. poręczność i masa
4. cicha praca
5. częstotliwość zdjęć
6. szybka praca
7. mo\
liwość stosowania obiektywów długoogniskowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Fotografowanie na materiale negatywowym i pozytywowym
Fotografując na materiałach tradycyjnych powinieneś pamiętać, \
e ewentualne błędy
w ekspozycji będziesz mógł ocenić dopiero po obróbce. Wprawdzie materiały te są opisane
określonymi cechami u\
ytkowymi, głównie światłoczułością, ale warto zdawać sobie sprawę
z ró\
nic między materiałem negatywowym i diapozytywowym. Polegają one na odmiennej
budowie tych materiałów, zupełnie ró\
nym procesie obróbki, innym ich przeznaczeniu
czy kontraście. Wielu doświadczonych fotografów wychodzi z zało\
enia, \
e lepsze efekty
uzyskuje się na negatywie prześwietlonym (+2/3 EV) ni\
niedoświetlonym. Dlatego obficiej
je naświetlają. Inaczej jest z diapozytywami. W ich przypadku ciekawszy efekt daje lekkie
niedoświetlenie (-1/3 EV). Uzyskujemy wówczas ciemniejsze, głębokie cienie i nasycone
barwy w światłach (najjaśniejszych miejscach obrazu).
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czym nale\
y się kierować wybierając sprzęt fotograficzny?
2. Jakie cechy aparatu przydają się przy wykonywaniu zdjęć reporta\
owych?
3. Jakie cechy aparatu wykorzystuje się przy wykonywaniu zdjęć portretowych?
4. Przy jakich zdjęciach wa\
na jest mo\
liwość sterowania perspektywą?
5. Jakie zdjęcia wymagają najkrótszego czasu otwarcia migawki?
6. Jakie znasz ró\
nice między materiałem negatywowym i pozytywowym?
7. Jaki efekt daje lekkie niedoświetlenie diapozytywów?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z danymi technicznymi dwóch modeli aparatów fotograficznych,
które wska\
e Ci nauczyciel. Na podstawie informacji pozyskanych z ró\
nych z
ródeł
(foldery, instrukcje obsługi, materiały reklamowe) zaproponuj najlepsze zastosowanie
dla tych aparatów. Uzasadnij swoje wskazania na forum grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) zapoznać się z materiałami dotyczącymi wskazanych przez nauczyciela modeli aparatów,
3) przygotować propozycję najlepszego zastosowania aparatów,
4) przedstawić propozycję na forum grupy i ją uzasadnić.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- komputer z dostępem do Internetu,
- czasopisma,
- foldery,
- materiały reklamowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Ćwiczenie 2
Przygotuj własny plan zdjęciowy- obiekt, który chcesz sfotografować oraz oświetlenie.
Wykonaj dwa zdjęcia tradycyjnym aparatem fotograficznym. Pierwsze zdjęcia wykonaj
na jasnym, a drugie na ciemnym tle. Dobierz warunki ekspozycji przy pomocy światłomierza.
Pomocna będzie przy tym instrukcja obsługi Twojego aparatu fotograficznego. Wywołaj
negatyw. Wnioski przedstaw grupie. Zachowaj negatyw, poniewa\
przyda Ci siÄ™ do realizacji
kolejnych ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować plan zdjęciowy,
3) wykonać zdjęcia, postępując zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
4) wywołać negatyw,
5) zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- analogowy aparat fotograficzny wraz z instrukcją obsługi,
- film,
- obiekt do fotografowania,
- z
ródła światła,
- koreks,
- odczynniki do wywołania filmu.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić podstawowe ró\
nice między materiałem negatywowym a
diapozytywowym? 1
1

2) wyjaśnić, co oznacza niedoświetlenie filmu?
1
1

3) dobrać najwa\
niejsze cechy aparatu fotograficznego do konkretnego
tematu zdjęciowego? 1
1

4) określić, jakie cechy powinien mieć aparat do wykonywania zdjęć
reporta\
owych? 1
1

5) określić, jakie cechy powinien mieć aparat do wykonywania zdjęć
architektury? 1
1

6) określić, jakie cechy powinien mieć aparat do wykonywania zdjęć
wnętrz? 1
1

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.3. Fotografowanie cyfrowym aparatem fotograficznym
4.3.1. Materiał nauczania
Organizacja pracy
Wykonywanie zdjęć cyfrowym aparatem fotograficznym to nie tylko samo
fotografowanie, ale tak\
e dodatkowe czynności, o których za chwilę przeczytasz. Je\
eli
chcesz uzyskać najlepsze zdjęcia musisz przede wszystkim dobrze poznać swój aparat.
Pomo\
e Ci w tym dołączona do niego instrukcja obsługi, którą dobrze jest czytać ze
zrozumieniem, ćwiczyć ustawienia i je utrwalać. Praca z cyfrowym aparatem fotograficznym
wymaga uwzględnienia wielu etapów, jakie przechodzi zdjęcie od jego rejestracji
a\
po ostateczny wydruk. Pozwolą Ci one uporządkować, a tym samym usprawnić
wykonywane czynności.
1. Etap przedrejestracyjny  obejmuje czynności, które powinieneś wykonać przed
fotografowaniem:
- kalibracja  dostosowanie wszystkich urządzeń, jakich będziesz u\
ywał, od aparatu,
skanera a\
po drukarkÄ™,
- zarządzanie kolorem  wybór przestrzeni barw zazwyczaj pomiędzy sRGB, a Adobe
RGB 1998,
- kontrola sprzętu i aparatu  wybranie przestrzeni barw, sprawdzenie lampy błyskowej,
baterii, obiektywów, filtrów, kart pamięci i innych akcesoriów,
- system ewidencji kart pamięci  ilość, sposób ich identyfikacji, odró\
niania zapisanych
od pustych, a tak\
e przechowywania,
- plan - przewidywanie rodzaju wykonywanych zdjęć, warunków (dobór filtrów, lamp).
2. Rejestrowanie zdjęć- obejmuje czynności, które decydują o parametrach wykonywanej
fotografii:
- wybierz RAW lub JPEG oraz po\
ądaną jakość zdjęć,
- dokonaj wyboru ustawień i wszystkich parametrów (m.in. pomiar światła, ostrość,
balans bieli, czułość ISO),
- ustaw parametry modyfikacji obrazu (kontrast, ostrość, nasycenie, odcień skóry),
- ustaw sposób nastawiania ostrości obiektywu na ręczny lub automatyczny
(AF w ró\
nych obiektywach ma jeszcze dodatkowe funkcje),
- znajdz
najlepsze ustawienie ekspozycji posługując się histogramem,
- korzystaj z podglądu na wyświetlaczu i przybli\
aj detale ujęcia, aby sprawdzić jakość,
- zapisz na karcie pamięci w aparacie.
3. Transfer plików- mo\
esz u\
yć:
- kabla USB lub IEEE 1394 Å‚Ä…czÄ…cego aparat z komputerem,
- czytnika kart lub adaptera PCMCIA podłączanego do komputera.
4. Konwersja:
- otwórz pliki w odpowiednim programie, np. Adobe Photoshop lub oprogramowaniu
dołączonym do aparatu, w przypadku plików RAW mo\
na posłu\
yć się jedną z wielu
dostępnych aplikacji do konwersji, oferowaną przez inne firmy, np. Extensis Portfolio,
Adobe Lightroom,
- przetwórz grupowo nazwy plików i folderu, u\
ywajÄ…c dobrego opisu, np. daty.
5. PrzeglÄ…danie i edycja:
- najlepiej u\
yj programu Adobe Photoshop lub przeglÄ…darki dostarczonej w komplecie
z aparatem,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
- za pomocą Zadań i przetwarzania wsadowego zapisz zmiany, których być mo\
e
będziesz musiał u\
yć do grupy zdjęć,
- usuń fotografie, których na pewno nie planujesz zachować.
6. PoczÄ…tkowy backup:
- staraj się mieć pliki obrazowe zawsze przynajmniej na dwóch ró\
nych nośnikach,
- załó\
folder ze zdjęciami, które chcesz zachować,
- przegraj oryginały na płytę CD lub DVD,
- zrób następną kopię oryginałów, wykorzystując zewnętrzny napęd, np. dysk twardy
podłączony do złącza USB, Firewire (IEEE 1394) lub SATA.
7. Optymalizacja plików:
- mo\
esz przechowywać zdjęcia w wielkości i rozdzielczości, jaką posiada aparat,
a przed wykorzystaniem zmieniać wymiary zgodnie z wymogami docelowymi (ciągle
się uczysz nowych metod obróbki plików cyfrowych, dlatego zachowywanie
przetworzonych jest błędem),
- przed wykorzystaniem, w oprogramowaniu edycyjnym sprawdz
histogram zdjęcia
i popracuj nad balansem barw, odcieniem i nasyceniem, odpowiednim
wykadrowaniem, oczyszczeniem zdjęcia i innymi niezbędnymi zabiegami,
- sprawdz
poziomy, krzywe i kolory (odcień i nasycenie, balans kolorów),
- przygotuj zdjęcia w rozdzielczości dla zastosowań internetowych i w średniej
kompresji JPEG, co spowoduje przyspieszenie ładowania obrazów na ekranie,
- staraj siÄ™ u\
ywać zoptymalizowanych wersji JPEG swoich obrazów dla sieci www oraz
e-maili,
- do wydruków najlepiej stosuj zoptymalizowane pliki TIFF.
8. Przechowywanie i archiwizacja:
- do zarządzania plikami najlepiej stosować specjalne oprogramowanie, mogą to być
programy dołączone w komplecie z aparatem, które spełniają zadanie przeglądarek
zdjęć, np. Canon File Viewer,
- na rynku dostępnych jest kilka programów nadających się do wyszukiwania
i zarzÄ…dzania plikami, np. View Media Pro, Extensis Portfolio, Adobe Lightroom
Picasa.
9. Efekt końcowy, czyli wydruk zdjęć:
- nale\
y wypracować regułę postępowania z profilami ICC,
- wa\
ne, aby posiadać najnowsze wersje profili dla typów papieru,
- niektórzy stosują wyostrzanie obrazu zaraz po zamianie wymiaru w Photoshopie,
a przed wykonaniem wydruku,
- trzeba sprawdzić, czy drukarka jest skalibrowana, a jej głowice drukujące czyste,
- konieczna jest ochrona wydrukowanych prac przed uszkodzeniem [7, s. 83 88].
Specyfika fotografowania aparatem cyfrowym
Znasz ju\
zasady fotografowania technikami tradycyjnymi i potrafisz dobrać odpowiedni
rodzaj sprzętu do wykonywanego zdjęcia. Wiesz równie\
doskonale, \
e coraz bardziej
popularne staje się stosowanie fotografii cyfrowej. Powinieneś więc opanować zasady
rejestracji obrazu cyfrowego. Wybór trybu zapisu wynika z realizowanego tematu zdjęć.
Przy szybkich zdjęciach reporta\
owych (np. sportowych), w trudnych warunkach
oświetleniowych (np. koncert rockowy) powinieneś wybrać wysoką czułość i JPEG.
Wszędzie tam, gdzie są lepsze warunki ekspozycji warto stosować RAW. Tryb rejestracji
zdjęć RAW jest najwa\
niejszą funkcją aparatu cyfrowego. Pomijając typowe zdjęcia
okolicznościowe (wszelkie rejestracje do albumu rodzinnego) dla uzyskania najlepszej jakości
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
zawsze nale\
y u\
ywać RAW i czułości 100 ISO. Aplikacja Capture One Pro jest wysoko
oceniana przez u\
ytkowników. Umo\
liwia pobieranie i konwersję plików RAW z wszystkich
urządzeń DSLR (cyfrowe lustrzanki) i P&S (aparaty najprostsze typu point-and-shoot).
Pozwala równie\
na dobór odpowiedniej interpolacji do uzyskana jak najlepszego efektu
konwersji do plików JPEG i TIFF. Aplikacja wspiera równie\
standardy Exif i IPCT w pełni
współpracując z aparatami firm Canon, Nikon, Fuji, Olympus, Pentax i Minolta.
Dobranie warunków ekspozycji w aparacie cyfrowym i analogowym przeprowadza się
podobnie. Ró\
nica polega na tym, \
e po wykonaniu zdjęcia aparat cyfrowy typu lustrzanka
oraz typu kompaktowego wyświetla obraz na wyświetlaczu ciekłokrystalicznym. Oceniając
ten obraz warto zmienić przyzwyczajenie i nie dopatrywać się maksymalnej wierności
tonalnej z fotografowanym motywem. Z powodów konstrukcyjnych matrycy aparatu
cyfrowego im jaśniejszy jest rejestrowany obraz, tym lepszą ma jakość (ni\
szy poziom
szumów). Z tego powodu warto tak dobierać ekspozycję, aby wykres przedstawiający jasność
pikseli obrazu, zwany histogramem układał się mo\
liwie blisko prawej strony. StosujÄ…c tÄ…
zasadÄ™ przy ka\
dym temacie zdjęciowym mo\
e się okazać, \
e podczas fotografowania
ciemnych motywów na ciemnym tle uzyskamy obraz tonalnie zbyt jasny. Nale\
y jednak
pamiętać, \
e w programie edycyjnym tonalność obrazu doprowadzimy do oczekiwanej, nie
tracąc tym samym wysokiej jakości obrazu (niski poziom szumów). Je\
eli taki ciemny motyw
sfotografujemy w sposób standardowy, to uzyskamy obraz tonalnie zgodny z oczekiwaniami,
lecz gorszej jakości- o podwy\
szonym poziomie szumów.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie etapy przechodzi zdjęcie od rejestracji do wydruku?
2. Na czym polega kalibracja urządzeń?
3. Jakie parametry decydują o jakości wykonywanej fotografii?
4. Co umo\
liwia transfer plików z aparatu do komputera?
5. Gdzie wykorzystuje siÄ™ programy: Adobe Photoshop, Extensis Portfolio, Adobe
Lightroom?
6. Dlaczego nale\
y stosować początkowy backup?
7. W jakim celu nale\
y stosować optymalizację plików?
8. Jakie programy wykorzystuje siÄ™ do zarzÄ…dzania plikami?
9. Od czego zale\
y wybór trybu zapisu zdjęć?
10. Jakie programy stosuje się do konwersji plików RAW?
11. Czym ró\
ni się dobieranie warunków ekspozycji w aparacie analogowym i cyfrowym?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj plan zdjęciowy. Ustaw niedu\
y bukiet kwiatów w wazonie i dobierz tło.
Wykonaj serię zdjęć nie zmieniając kadru i ustawień aparatu poza trybem zapisu i ró\
nymi
ustawieniami jakości. Na monitorze komputera porównaj i oceń jakość rejestrowanych
szczegółów wykonanych zdjęć. Zapisz wnioski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować plan zdjęciowy,
3) wykonać zdjęcia, postępując zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
4) wprowadzić dane do komputera,
5) porównać i ocenić efekty pracy na forum grupy, zapisać wnioski.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- wazon z kwiatami,
- cyfrowy aparat fotograficzny,
- z
ródła światła,
- tło,
- komputer z odpowiednim oprogramowaniem.
Ćwiczenie 2
Przygotuj plan zdjęciowy. Ustaw niedu\
y obiekt zdjęciowy i dobierz tło. Wykonaj serię
zdjęć nie zmieniając kadru i ustawień aparatu poza formatem obrazu. Porównaj i oceń
szybkość pracy aparatu przy ustawieniu zdjęć seryjnych. Zapisz wnioski.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować plan zdjęciowy,
3) wykonać serię zdjęć, postępując zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
4) ocenić szybkość pracy aparatu, zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- obiekt zdjęciowy,
- cyfrowy aparat fotograficzny,
- z
ródła światła,
- tło.
Ćwiczenie 3
Wykonaj trzy zdjęcia zmieniając kolejno czułość detektora obrazu w zakresach:
1. zdjęcie  mo\
liwie najni\
sza wartość czułości, 2. zdjęcie  średnia wartość czułości,
3. zdjęcie  maksymalna wartość czułości. Przygotuj plan zdjęciowy. Ustaw niedu\
y obiekt
zdjęciowy i dobierz tło. Wykonaj serię zdjęć nie zmieniając kadru. Na monitorze komputera
porównaj i oceń jakość rejestracji szczegółów wykonanych zdjęć. Zapisz wnioski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować plan zdjęciowy,
3) wykonać serię zdjęć, postępując zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
4) ocenić szybkość pracy aparatu, zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- obiekt zdjęciowy,
- cyfrowy aparat fotograficzny,
- z
ródła światła,
- tło,
- komputer z odpowiednim oprogramowaniem.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, jakie czynności nale\
y wykonać przed fotografowaniem
aparatem cyfrowym? 1
1

2) przeprowadzić konwersję plików?
1
1

3) określić, na czym polega optymalizacja plików?
1
1

4) wymienić programy stosowane do archiwizacji pików?
1
1

5) wydrukować przetworzone zdjęcie?
1
1

6) wymienić tryby rejestracji plików?
1
1

7) zdefiniować histogram?
1
1

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.4. Obróbka chemiczna materiałów fotograficznych
4.4.1. Materiał nauczania
Obróbka materiałów negatywowych czarno-białych
Niemal ka\
dy fotograf zaczynał swoją przygodę z fotografią od samodzielnego
wywoływania czarno-białych filmów. Mo\
liwe, \
e Ty równie\
masz ju\
za sobÄ… pracÄ™
z koreksem w domowych warunkach (w ciemni, stworzonej specjalnie do tego właśnie celu).
Aktualnie w laboratoriach fotograficznych coraz rzadziej przeprowadza siÄ™ tradycyjnÄ… czarno-
białą obróbkę. Ze względu na coraz ni\
szą popularność procesu czarno-białego i trudności
z prowadzeniem tego procesu w małym laboratorium producenci filmów oferują szczególny
film czarno-biały. Po naświetleniu wywołuje się go w standardowym procesie barwnych
negatywów C-41 (nie mo\
na go wywoływać w tradycyjnych wywoływaczach czarno-białych).
Uzyskany obraz jest barwnikowym negatywem czarno-białym. Wywoływanie filmów czarno-
białych w koreksie prowadzą zapaleńcy fotografii w warunkach domowych, a laboratoria
przyjmują taki film do obróbki na ogół niechętnie.
Przebieg czynności wywołania filmu czarno-białego:
1. wyjęcie filmu z kasetki i wło\
enie go do koreksu w warunkach ciemniowych,
2. ustalenie temperatury wywoływacza i zalecanego czasu wywołania,
3. przeprowadzenie obróbki (wywoływanie, płukanie, utrwalanie, płukanie końcowe),
4. wysuszenie filmu.
Istnieje kilka typów wywoływaczy, a ich wybór zale\
y od zaleceń producenta filmu
oraz osobistych preferencji, potrzeb i oczekiwań (kontrastowość, ziarnistość). Podstawowy
czas obróbki podany jest na opakowaniu.
Obróbka chemiczna barwnych negatywów
W warunkach domowej fotociemni mo\
esz samodzielnie wywoływać materiały
negatywowe czarno-białe. Barwne materiały negatywowe i diapozytywowe wymagają jednak
specyficznych warunków, które mo\
e zapewnić profesjonalne laboratorium fotograficzne.
Proces obróbki materiałów barwnych odbywa się według procedury, opracowanej przez firmę
Kodak, oznaczonej symbolem C-41, w temperaturze 37,8ºC. Proces prowadzony
jest w maszynach, które kontrolują stabilność temperatury, czas obróbki i gwarantują
cyrkulację roztworów roboczych w trakcie obróbki.
Kolejność kąpieli w trakcie procesu:
- wywoływanie, oznaczenie kąpieli CD,
- wybielanie - BL,
- utrwalanie - FX,
- stabilizowanie - ST,
- suszenie.
Cały proces odbywa się automatycznie, a o wszelkich awariach czy kłopotach maszyna
informuje obsługę. W związku z tym praca laboranta ogranicza się do podania negatywu
do maszyny i odebrania filmu po obróbce oraz konfekcjonowania. W takcie pracy maszyna
kontroluje i w razie potrzeby wymaga uzupełnienia zbiorników zapasowych, regeneracji
poszczególnych kąpieli, oraz opró\
nienia zbiorników zu\
ytych chemikaliów. Maszyny
nie wymagają podłączenia do kanalizacji, więc laborant przenosi płyny robocze w zbiornikach
do przeznaczonego dla nich pomieszczenia. Jak mogłeś zauwa\
yć, proces obróbki chemicznej
barwnych materiałów negatywowych jest tak dalece zautomatyzowany, \
e ingerencja
człowieka ograniczona jest do minimum.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Obróbka chemiczna barwnych slajdów
Proces odwracalny z oznaczeniem E-6 jest procesem wysokotemperaturowym
(38ºCÄ…0,3ºC) i mo\
e być realizowany w maszynach o ró\
nej konstrukcji. Ró\
nice te wynikajÄ…
z wielkości maszyny i materiału światłoczułego, jaki mogą wywoływać. Powinieneś poznać
dwa główne typy maszyn:
- maszyny bezdotykowe (ramowe), w których wywoływany materiał nie ma \
adnego
kontaktu z maszynÄ…, jest przenoszony z tanku do tanku i zanurzany w roztworach;
- maszyny przeciÄ…gowe, gdzie film przyklejony do lidera jest prowadzony
przez poszczególne tanki i przesuwa się przez maszynę po wałkach.
Proces E-6 jest bardziej zło\
ony od C-41 i procesor wymaga podłączenia wody
do płukania obrabianych filmów.
Przebieg procesu E-6:
- pierwszy wywoływacz FD,
- płukanie,
- roztwór odwracający (zadymiający) RE,
- wywoływacz barwny CD,
- wybielacz BL,
- utrwalacz FX,
- płukanie końcowe,
- suszenie.
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie filmy wywołuje się w procesie C-41?
2. Na czym polega wywołanie filmu czarno-białego?
3. Jakie znasz modyfikacje procesu C-41?
4. W jakich temperaturach odbywa się proces obróbki materiałów barwnych?
5. Na czym polega automatyzacja procesu C-41?
6. Jakie oznaczenie ma wysokotemperaturowy proces odwracalny do slajdów?
7. W jakich maszynach wywołuje się proces E-6?
8. Jakie etapy ma proces E-6?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wywołaj w koreksie czarno-biały film zwojowy (typ 120). Zaprezentuj swoją pracę
nauczycielowi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować stanowisko pracy w ciemni fotograficznej,
3) wywołać czarno-biały film zwojowy,
4) przedstawić swoją pracę nauczycielowi i grupie, zapisać wnioski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- czarno-biały film zwojowy (typ 120),
- koreks,
- zestaw chemikaliów do obróbki.
Ćwiczenie 2
Wywołaj w procesorze barwny film odwracalny. Zaprezentuj swoją pracę nauczycielowi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) wywołać film w procesorze,
4) przedstawić pracę nauczycielowi i grupie, zapisać wnioski.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- barwny film odwracalny,
- zestaw chemikaliów do obróbki,
- procesor wraz z instrukcją obsługi.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wywoÅ‚ać film czarno-biaÅ‚y? ðð ðð
2) wymienić przebieg czynnoÅ›ci wywoÅ‚ania filmu czarno-biaÅ‚ego? ðð ðð
3) wymienić kolejność kÄ…pieli procesu C-41? ðð ðð
4) określić, na czym polega praca laboranta obsługującego maszynę do
obróbki barwnych negatywów i diapozytywów? ðð ðð
5) wymienić ró\
nice miÄ™dzy procesem C-41 i E-6? ðð ðð
6) wymienić przebieg procesu E-6? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.5. Kopiowanie materiałów pozytywowych
4.5.1. Materiał nauczania
Wykonywanie czarno-białej odbitki
Rozró\
niamy dwa rodzaje odbitek czarno-białych: stykowe i powiększenia. Odbitka
stykowa ma dokładnie wielkość negatywu, z którego została wykonana i posiada większość
jego dobrych i złych właściwości. Odbitki stykowe wykonuje się za pomocą kopioramki lub
kopiarki.
Powiększenie jest większe od negatywu, z którego się je wykonuje. Na powiększenie
mo\
na w du\
ej mierze wpływać i w znacznym stopniu korygować niepo\
Ä…dane cechy
negatywu. Powiększenia wykonuje się powiększalnikiem na pozytywowym papierze czarno-
białym.
Poza wymienionymi ró\
nicami, obróbka odbitek stykowych i powiększeń jest taka sama.
Przeprowadza siÄ™ jÄ… w temperaturze 20ºC.
Etapy pracy przy wykonywaniu stykówek i powiększeń:
- przygotowanie,
- naświetlanie,
- wywoływanie,
- przerywanie,
- utrwalanie,
- płukanie,
- suszenie.
Powinieneś pamiętać, \
e od momentu wyjęcia papieru z opakowania ochronnego
do połowy czasu procesu utrwalania mo\
esz korzystać wyłącznie z ochronnego oświetlenia
ciemniowego, dobranego do typu papieru.
Wykonywanie czarno-białego powiększenia
W trakcie wykonywania czarno-białych powiększeń powinieneś pamiętać o stosowaniu
siÄ™ do konkretnych wytycznych. Pierwszym warunkiem do uzyskania dobrej kopii
powiększenia jest czysty negatyw o prawidłowej gęstości i właściwym kontraście. Drugim
warunkiem jest wybór papieru o gradacji odpowiedniej do kontrastowości negatywu. Trzecim
jest prawidłowe nastawienie ostrości obrazu przy otwartym obiektywie powiększalnika.
Czwartym warunkiem do uzyskania dobrej kopii powiększenia jest prawidłowe naświetlenie
papieru. Kolejnym warunkiem jest zachowanie czasu i temperatury wywoływania odbitki
w granicach zalecanych przez producenta danego typu papieru. Spełnienie tych wszystkich
wymagań powinno być wystarczające do uzyskania przez Ciebie czarno-białego
powiększenia, z którego będziesz zadowolony.
Wyposa\
enie do sporządzania czarno-białych odbitek
Do sporządzania czarno-białych odbitek potrzebne Ci będzie określone wyposa\
enie.
Zalicza się do niego: kopiarka lub kopioramka, powiększalnik, maskownica, kuwety, płuczka,
przyrząd do nastawiania ostrości, szczypce.
1. Kopiarka albo kopioramka. Stosuje się ją przede wszystkim do sporządzania wglądówek,
ułatwiających identyfikację, katalogowanie i archiwizacje negatywów. Najczęściej
odbija się wszystkie negatywy danej rolki w odcinkach po 6 (małoobrazkowych)
lub po 3 w formacie 6x6. Odcinki te układa się jeden przy drugim na arkuszu papieru
fotograficznego 18x24 cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
2. Powiększalnik. Urządzenie do rzutowania powiększonego obrazu na płaszczyznę. Jego
głównymi elementami budowy są:
- stabilna podstawa,
- kolumna,
- latarnia,
- \
arówka mleczna specjalnego typu,
- kondensor,
- ramka negatywowa,
- obiektyw.
Powiększalniki mogą być dostosowane do ró\
nej wielkości negatywów, ale nale\
y pamiętać,
\
e w \
adnym nie zmieści się negatyw o formacie większym od zało\
onego przez
konstruktorów. Mo\
na natomiast u\
ywać negatywów mniejszych.
3. Maskownica. SÅ‚u\
y do zapewnienia płaskiego poło\
enia papieru w płaszczyz
nie ostrości.
4. Kuwety do obróbki chemicznej. Są to pojemniki, w których przeprowadzana jest obróbka
chemiczna.
5. Płuczka. Jest to zbiornik podłączony do sieci wodociągowej, który zapewnia przepływ
świe\
ej wody płuczącej do wykonanych zdjęć.
6. Przyrząd do nastawiania ostrości. Najlepsze są przyrządy tak silnie powiększające obraz,
\
e mo\
na nastawić ostrość na poszczególne ziarna negatywu.
7. Szczypce. SÅ‚u\
Ä… do chwytania odbitek, poruszania nimi i przenoszenia do kolejnej
kąpieli. Powinieneś pamiętać, \
e ka\
da kÄ…piel wymaga oddzielnych szczypiec.
Ręczne wykonywanie barwnych odbitek na papierze
Ka\
dy, kto samodzielnie wykonuje powiększenia czarno-białe, mo\
e siÄ™ te\
nauczyć
podobnej pracy w pracowni barwnej. Istnieje du\
e podobieństwo obu procesów i mo\
na
powiedzieć, \
e w ogólnych zarysach pokrywają się one ze sobą. Ró\
nicÄ… w obu procesach
nie jest jednak wyłącznie długość naświetlenia. Na pozytyw barwny przenosi się
nie tylko wartości tonalne, ale tak\
e odcienie barw. Nale\
y doprowadzić do właściwych
wzajemnych proporcji trzy barwy podstawowe: \
ółtą, purpurową i niebieskozieloną w taki
sposób, aby uzyskać oczekiwane oddanie barw. Najdokładniej mo\
na przeprowadzić korekcję
(usuwanie dominanty) pracując powiększalnikiem, wyposa\
onym w głowicę barwną
o bezstopniowo nastawianej filtracji. W zale\
ności od producenta, gęstości filtracji
poszczególnych filtrów na głowicy podaje się najczęściej w wartościach densytometrycznych.
Szybkie usunięcie dominanty wymaga metodycznych prób i dla ułatwienia obliczeń nale\
y
ka\
dą próbę opisywać wartościami u\
ytych filtrów. Dobrze jest, gdy wypracujesz sobie taki
system pracy, w którym zapis filtracji domyślnie będzie oznaczał konkretny układ barw.
W związku z tym zapis Y40 M60 C- oznacza 40 jednostek gęstości filtru \
ółtego,
60 purpurowego i 0 niebieskozielonego. Z zasady stosuje siÄ™ maksymalnie tylko dwie barwy
filtrów, a wartość trzeciego jest równa zero. Nale\
y pamiętać, \
e u\
ywanie trzech filtrów
jednocześnie jest błędne.
Reguły postępowania:
- dominantÄ™ barwnÄ… pozytywu usuwamy filtrem o tej samej barwie,
- barwy filtrów nie odpowiadające jednej z trzech barw podstawowych mo\
na otrzymać
ze zsumowania filtrów o dwóch barwach podstawowych,
- aby dominanta zniknęła gęstość filtracji korekcyjnej musi się równać gęstości dominanty.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Tabela 1 zasada stosowania filtrów korekcyjnych
Barwa dominanty jeśli były u\
yte, zmniejszyć albo zwiększyć gęstość filtrów
gęstość filtrów
niebieska \
ółty purpurowy+niebieskozielony
zielona purpurowy \
ółty+niebieskozielony
czerwona niebieskozielony \
ółty+purpurowy
\
ółta purpurowy+niebieskozielony \
ółty
purpurowa \
ółty+niebieskozielony purpurowy
niebieskozielona \
ółty +purpurowy niebieskozielony
[opracowanie autorskie]
Podczas zmieniania filtracji nale\
y odpowiednio dostosować czas naświetlania. Przy
ustalaniu wstępnych wartości czasu naświetlania pomocna mo\
e być zasada:
U\
ywając filtrów: purpurowego i niebieskozielonego nale\
y przedłu\
yć czas naświetlania
następująco: przy zmianie o 10 jednostek filtru- dodajemy 10% czasu.
U\
ywając filtrów: \
ółtego nale\
y przedłu\
yć czas naświetlania następująco: przy zmianie
o 40 jednostek filtru- dodajemy 10% czasu.
Wykonywanie barwnych odbitek na papierze w automatycznych procesorach
Współczesne urządzenia do obróbki zdjęć pozytywowych są coraz bardziej nowoczesne
i wielofunkcyjne. A
Ä…czÄ… w sobie technikÄ™ analogowÄ… i cyfrowÄ…. Na rynku funkcjonujÄ…
maszyny ró\
nych producentów, na przykład Didital Minilab Frontier firmy FUJIFILM czy
Noritsu.
Maszyna Noritsu QSS 3300 typu print-skan jest wielofunkcyjnym automatem
naświetlającym obraz z wielu nośników na papier fotograficzny za pomocą precyzyjnej
głowicy LED. Ma wbudowany skaner, który analizuje w świetle przechodzącym zarówno
negatywy jak i diapozytywy, oraz posiada uniwersalny czytnik wszelkich elektronicznych
nośników pamięci. Laborant mo\
e przeprowadzić indywidualną korektę kontrastu, jasności,
ostrości, gęstości, balansu barw i nasycenia. Po zatwierdzeniu poprawek dane przenoszone są
do sekcji printera, gdzie linia po linii, wkopiowywane sÄ… na papier podawany z rolki.
Następnie odcięty arkusz papieru zostaje poddany obróbce chemicznej w procesie
pozytywowym RA-4. Jest to typowy proces wysokotemperaturowy trzykÄ…pielowy, bez
płukania w bie\
ącej wodzie. Kąpiele to wywoływacz (CD), wybielacz-utrwalacz (BL-FIX)
i stabilizator (St). Po wywołaniu maszyna suszy odbitki i umieszcza na sortowniku
w kolejności wykonanych zleceń.
Obsługa takiej maszyny jest wysoce zautomatyzowana. Posiada ona system
samoczyszczący, który codziennie, po zakończonej pracy, obmywa elementy ruchome
wystające z roztworów roboczych, (wałki, zwrotnice) na których często krystalizują się osady.
Raz w tygodniu nale\
y wyjąć prowadnice z wałkami, tzw. raki i starannie opłukać z wszelkich
osadów, pod bie\
ącą wodą. Równie\
sektor papierowy raz na tydzień lub dwa nale\
y oczyścić
przy pomocy odkurzacza, poniewa\
przy cięciu wstęgi papieru wytwarza się pył, który tworzy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
osady i powoduje ślizganie się papieru na podajniku. Pamiętaj o tym, aby pracując z tego typu
maszynami korzystać z instrukcji obsługi.
Obróbka chemiczna papierów barwnych
Papiery obrabia się w zestawach chemikaliów odnośnego producenta, gdy\
to gwarantuje
właściwe wywołanie. U\
ycie chemikaliów innego pochodzenia nie zawsze prowadzi
do zadowalających wyników. Współczesny proces pozytywowy przeprowadza się według
obróbki oznaczonej RA-4 Jest to proces wysokotemperaturowy i powinien
być przeprowadzony w całkowitej ciemności, dlatego obróbka w kuwetach jest nieefektywna
i zbyt mało dokładna.
Przebieg procesu RA-4:
- wywoływanie CD,
- wybielanie- utrwalanie BL-FX.
Całkowity czas obróbki razem z płukaniem trwa 3 minuty.
Pomocny mo\
e być procesor, który zapewnia stabilizowanie temperatury i czasu procesu.
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czym ró\
nią się odbitki stykowe od powiększeń?
2. Na jakim papierze naświetla się powiększenia?
3. Jakie są etapy pracy przy wykonywaniu stykówek i powiększeń?
4. Jakie warunki nale\
y spełnić, aby otrzymać czarno-białe powiększenia?
5. Jakie wyposa\
enie jest potrzebne do sporządzania czarno-białych odbitek ?
6. Do czego słu\
y kopiarka?
7. Na czym polega korekcja barw?
8. Co oznacza zapis Y50 M80 C-?
9. Jakie znasz urządzenia do obróbki zdjęć pozytywowych?
10. Czym charakteryzuje siÄ™ proces RA-4?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj kopię stykową filmu czarno-białego. Zaprezentuj swoją pracę nauczycielowi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować stanowisko pracy w ciemni,
3) wykonać kopię stykową,
4) przedstawić swoją pracę nauczycielowi i grupie, zapisać wnioski.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- wywołany negatyw,
- kopiorama,
- papier,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
- odczynniki do wywołania papieru,
- kuwety.
Ćwiczenie 2
Wykonaj barwne, korekcyjne powiększenie negatywu barwnego przy pomocy
powiększalnika z głowicą filtracyjną. Zaprezentuj swoją pracę nauczycielowi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) przygotować stanowisko pracy w ciemni,
3) wykonać korekcyjne powiększenie negatywu barwnego,
4) zaprezentować pracę nauczycielowi, zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- negatyw barwny,
- powiększalnik z głowicą filtracyjną,
- maskownica,
- procesor wraz z instrukcją obsługi,
- papier barwny.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić ró\
nice miÄ™dzy stykówkami i powiÄ™kszeniami? ðð ðð
2) okreÅ›lić etapy pracy przy wykonywaniu stykówek i powiÄ™kszeÅ„? ðð ðð
3) wykonać czarno-biaÅ‚e powiÄ™kszenie? ðð ðð
4) określić, jakie wyposa\
enie jest potrzebne do sporzÄ…dzania czarno-
biaÅ‚ych odbitek ? ðð ðð
5) zastosować filtry korekcyjne? ðð ðð
6) wymienić urzÄ…dzenia do obróbki zdjęć pozytywowych? ðð ðð
7) wymienić etapy procesu pozytywowego barwnego? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.6. Wykonywanie wydruków z plików graficznych
4.6.1. Materiał nauczania
Wydruki z plików graficznych
Poznałeś ju\
główne zasady wykonywania ró\
nego rodzaju odbitek i powiększeń
przy wykorzystaniu technik tradycyjnych. Teraz dowiesz siÄ™, na czym polega uzyskiwanie
wydruków z plików graficznych, czyli przy pomocy techniki cyfrowej. Jak ka\
dy materiał
wizualny, odbitki fotograficzne ogląda się w zasadzie z pewnej odległości. Jeśli patrzymy
z bliska, tylko najwy\
szej jakości odbitki pozostaną nieskazitelne, bez widocznego ziarna,
czyli drobinek atramentu. Z pewnego oddalenia - powiedzmy na wyciągnięcie ręki- oko
ludzkie nie potrafi dostrzec słabszej jakości wydruku. Dzieje się tak dlatego, gdy\
odległość
powoduje zatarcie granic pomiędzy poszczególnymi kroplami atramentu, czy pikselami,
optycznie Å‚Ä…czÄ…c je ze sobÄ…. Wra\
enie jakości obrazu związanie jest z odległością, z jakiej
obraz oglÄ…damy. Du\
e wydruki atramentowe czy bilboardy reklamowe nie majÄ… a\
tak ostrego
obrazu, jak wysokojakościowe fotografie, zamieszczane w kolorowych magazynach.
Wybór drukarki
Do komputera mo\
na podłączyć trzy rodzaje drukarek kolorowych. Najbardziej
popularne są drukarki atramentowe. Drukarki laserowe są szybsze i czyściej drukują tekst ni\

przeciętne atramentowe, ale na ogół gorzej sprawują się przy drukowaniu zdjęć. Trzeci typ to
drukarki sublimacyjne. W czasie drukowania następuje wyparowanie z kolorowej taśmy
barwnika, który przenika na specjalny papier. Metoda ta daje rezultaty najbardziej
przypominajÄ…ce tradycyjnÄ… fotografiÄ™, ale nie nadaje siÄ™ do drukowania tekstu.
Powstawanie wydruku
Wykonanie bardzo dobrego zdjęcia cyfrowego to jedynie połowa sukcesu. Nale\
y jeszcze
zrobić jego wydruk, a to jest czasochłonne i wymaga pracy. Definicja dobrej odbitki
fotograficznej jest taka sama zarówno dla cyfrowej, jak i tradycyjnej fotografii. Polega
na przedstawieniu bogactwa i ró\
norodności odcieni pomiędzy obszarami najgłębszych czerni
i najczystszych bieli. Szczegóły powinny być dobrze widoczne na całym obszarze zdjęcia,
a główny motyw uwydatniony. Obrazy słabej jakości charakteryzuje ograniczony
i przytłumiony zakres odcieni, nie uwydatniają motywu, a detale skrywają w głębokich
cieniach lub znikają w wypalonych światłach.
Drukarka atramentowa cieszy się największą popularnością wśród zajmujących się
fotografiÄ… cyfrowÄ…. Korzysta ona z procesu rastrowania, stosujÄ…c atramenty o barwach
CMYK. Tworzony przez nią wydruk barwny powstaje z milionów drobnych kropelek koloru
uło\
onych w ró\
nych odstępach od siebie, a oglądane z pewnej odległości mikroskopijne
czÄ…stki atramentu Å‚Ä…czÄ… siÄ™ ze sobÄ…, dajÄ…c wra\
enie ciągłych barw.
Słowo rozdzielczość wydruku określa faktyczną liczbę kropelek atramentu rozpylanych
na nośniku obrazu, wyra\
oną w punktach na cal (dpi), na przykład 300dpi, 1440dpi
lub 2880dpi. Im większa jest ta liczba, tym doskonalsze i bardziej realistyczne są wydruki.
W oprogramowaniu drukarki rozdzielczość, rodzaj papieru czy balans kolorów określają
fabryczne ustawienia, mające decydujący wpływ na jakość wydruku. Niezadowalające
rezultaty mo\
emy uzyskać, gdy na przykład przez pomyłkę wybierzemy niewłaściwy rodzaj
papieru.
Modele drukarek mogą mieć ró\
ne opcje, takie jak drukowanie: bez obramowania,
dwustronne, z dopasowaniem do strony, wielu stron na arkusz, plakatu, znaku wodnego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
na nośnikach specjalnych, na papierze o zdefiniowanych własnych rozmiarach, plików RAW,
stron internetowych, etykiet do dysków CD i DVD. Najwy\
szą jakość wydruku uzyskasz, jeśli
będziesz często kontrolować stan drukarki. Pamiętaj o tym, aby sprawdzać dysze głowicy
drukującej, oczyszczać głowice drukujące, wyrównywać głowice drukujące, aktualizować
oprogramowanie. Szczegóły znajdziesz w instrukcji i pomocy.
Drukując z programu edycyjnego, np. Adobe Photoshop powinieneś wybierać druk
z podglÄ…dem, poniewa\
pozwala on skontrolować format druku i układ na formacie papieru.
Przy skalibrowanym układzie urządzeń mo\
na równie\
ustawić w opcjach druk zale\
ny
od Photoshopa. Pamiętaj o tym, \
e masz tak\
e mo\
liwość precyzyjnie dostosować ustawienia
w oprogramowaniu drukarki. Np. program EPSON Darkroom Print mo\
na porównać
do własnej ciemni fotograficznej. Szczegółowe ustawienia układu i kolorów pozwolą
Ci tworzyć profesjonalnie wyglądające zdjęcia. Masz szansę dokonywać subtelnych korekt
kolorów dzięki wyświetlaniu podglądu zdjęć i drukowaniu arkusza próbnego.
Do druku mo\
esz więc wybrać najlepszą próbkę.
[z
ródło: 11]
Jak więc widzisz wykonanie wydruku wią\
e się z podjęciem wielu przemyślanych
decyzji, które pozwolą Ci uzyskać jak najlepszy efekt pracy. Powinieneś dokładnie wiedzieć,
czego oczekujesz i kontrolować swoje działania na ka\
dym etapie.
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz rodzaje drukarek kolorowych?
2. Co charakteryzuje drukarki sublimacyjne?
3. Jakie cechy ma dobra odbitka fotograficzna?
4. Z jakiego procesu korzysta drukarka atramentowa?
5. Jaka jest definicja rozdzielczości?
6. Jakie ustawienia drukarki wpływają na jakość wydruku?
7. Jakie opcje drukowania mogą mieć ró\
ne modele drukarek?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wydrukuj plik obrazowy na nośniku przeznaczonym do wydruku jednostronnego.
Wydrukuj go powtórnie, ale tym razem na podło\
u nośnika (na lewej stronie). Porównaj
i oceń obydwa wydruki. Zapisz zaobserwowane ró\
nice.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) postępować zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
3) porównać i ocenić otrzymane wydruki,
4) zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- plik obrazowy,
- komputer z odpowiednim oprogramowaniem,
- drukarka,
- papier do drukarki.
Ćwiczenie 2
Wydrukuj wielokrotnie plik obrazowy z najwy\
szą jakością fotograficzną. Zastosuj
nośnik tego samego typu, a w ustawieniach drukarki zmieniaj opcje ró\
ne typy podło\
a.
Porównaj i oceń wydruki, zapisz wnioski.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i poszerzyć wiadomości z literatury
uzupełniającej,
2) wydrukować plik obrazowy postępując zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu,
3) porównać i ocenić wydruki,
4) zapisać wnioski i przedstawić je na forum grupy.
Wyposa\
enie stanowiska pracy:
- plik obrazowy,
- komputer z odpowiednim oprogramowaniem,
- drukarka,
- papier do drukarki.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić ró\
nice miÄ™dzy drukarkÄ… laserowÄ… i sublimacyjnÄ…? ðð ðð
2) zdefiniować dobry wydruk? ðð ðð
3) okreÅ›lić ustawienia drukarki, wpÅ‚ywajÄ…ce na jakość wydruku? ðð ðð
4) wydrukować test czystoÅ›ci dysz gÅ‚owicy drukujÄ…cej? ðð ðð
5) zdefiniować rozdzielczość? ðð ðð
6) wymienić ró\
ne opcje drukowania? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących jednostki modułowej  Wykonywanie prac
związanych z cyfrową obróbką obrazu . Wszystkie zadania są wielokrotnego wyboru
i tylko jedna odpowiedz
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego
wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
X (w przypadku pomyłki nale\
y błędną
odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Poni\
sza fotografia przedstawia
a) Micro Driver.
b) kartÄ™ Pro Card.
c) kartÄ™ pamieci Compact Flash.
d) kartę pamięci xD-Picture Card.
2. Informacje wynikające z przyjętego zlecenia: format i wymagana trwałość obrazu
wpływają na
a) dobór sprzętu.
b) zastosowane oświetlenie.
c) ustawienie planu zdjęciowego.
d) termin realizacji zamówienia.
3. Do fotografii technicznej nie zalicza siÄ™
a) fotografia w podczerwieni.
b) rejestracja w ultrafiolecie.
c) makrofotografia.
d) fotografia studyjna.
4. Aparaty wielkoformatowe najczęściej stosowane są w fotografii
a) krajobrazowej.
b) portretowej.
c) reklamowej.
d) architektury.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
5. Aparat najbardziej poręczny i wszechstronny w zastosowaniach to
a) aparat wielkoformatowy.
b) lustrzanka małoobrazkowa.
c) aparat kompaktowy.
d) aparat średnioformatowy.
6. CechÄ… obrazu najwy\
szej jakości nie jest
a) odpowiedni balans barw.
b) prawidłowe nasycenie kolorów.
c) nienaganna ostrość.
d) metoda rejestracji.
7. Retuszowanie negatywu polegało na
a) plamkowaniu.
b) Å‚agodzeniu kontrastu.
c) wyostrzeniu.
d) domalowaniu szczegółów obrazu.
8. W programie Adobe Photoshop do retusz mo\
esz u\
yć narzędzia
a) stempel.
b) zaznaczenie.
c) gradient.
d) szybka maska.
9. Najwy\
sza ostrość i jakość odwzorowania obrazu nie jest potrzebna przy fotografowaniu
a) dzieł sztuki.
b) architektury.
c) mody.
d) krajobrazu.
10. Dwa wywoływania: czarno-białe i barwne charakterystyczne są dla procesów
a) RA-4.
b) E-6.
c) C-41.
d) EP-2.
11. W trakcie rejestrowania zdjęć w czasie sesji nale\
y
a) przeprowadzić kalibrację wszystkich u\
ywanych urządzeń.
b) przygotować system ewidencji kart pamięci.
c) dokonać transferu plików.
d) ustawić sposób nastawienia ostrości obiektywu.
12. Szczególna przezorność w archiwizowaniu polega na
a) przechowywaniu plików obrazowych przynajmniej na dwóch ró\
nych nośnikach.
b) przegraniu plików na płytę CD lub DVD.
c) wykonaniu kopii na zewnętrznym napędzie.
d) wydrukowaniu plików obrazowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
13. W procesie C-41 mo\
emy wywoływać
a) tylko negatywy barwne.
b) barwne filmy diapozytywowe.
c) negatywy czarno-białe.
d) negatywy barwne i czarno-białe przeznaczone do tego procesu.
14. Najwy\
szą jakość wywołania barwnych materiałów zdjęciowych daje
a) obróbka ręczna.
b) obróbka w koreksie.
c) maszyna ramowa.
d) maszyna przeciÄ…gowa.
15. Laborant w trakcie obsługi maszyny wywołującej na bie\
Ä…co
a) kalibruje parametry.
b) opró\
nia zbiorniki zu\
ytych chemikaliów.
c) zmienia dawki regeneracyjne.
d) czyści filtry.
16. Do zapewnienia płaskiego poło\
enia papieru w płaszczyz
nie ostrości słu\
y
a) kopioramka.
b) przyrząd do nastawiania ostrości.
c) maskownica.
d) kopiarka.
17. Do wydruku tekstu nie nadajÄ… siÄ™
a) drukarki atramentowe.
b) drukarki laserowe.
c) drukarki termosublimacyjne.
d) drukarki piezoelektryczne.
18. Dobra odbitka nie charakteryzuje siÄ™
a) du\
ym formatem.
b) przedstawieniem bogactwa odcieni od bieli do czerni.
c) dobrze widocznymi szczegółami na całym obszarze.
d) czytelnym głównym motywem.
19. CzerwonÄ… dominantÄ™ barwnÄ… mo\
na usunąć wprowadzając odpowiednią gęstość filtrów
a) \
ółtego i niebieskozielonego.
b) \
ółtego i purpurowego.
c) purpurowego i niebieskozielonego.
d) purpurowego.
20. Rozdzielczość drukarki określa
a) ilość linii białych i czarnych w jednym milimetrze.
b) ilość pikseli wyra\
oną w jednostce długości.
c) bitowa głębia obrazu.
d) faktycznÄ… liczbÄ™ kropelek atramentu wyra\
onÄ… w DPI.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko.............................................................................................................................
Dobieranie oraz stosowanie metod rejestracji obrazu
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
6. LITERATURA
1. Ang T.: Fotografia cyfrowa podręcznik. Arkady, Warszawa 2004
2. Busch D.: Fotografia cyfrowa dla profesjonalistów. Wyd. RM, Warszawa 2004
3. Hedgecoe J.: Nowy podręcznik fotografii. Arkady, Art. Books, Warszawa 2005
4. Jonson H.: Drukowanie cyfrowe dla profesjonalistów. Wyd. RM, Warszawa 2005
5. Karoń K.: Color Management. Teoria i praktyka. A.R.Karo, Warszawa 2001
6. Long B.: Fotografia cyfrowa. Wyd.3. Helion, Gliwice 2006
7. Profesjonalna technika cyfrowa. Warsztaty. Tworzenie i druk obrazów światowej klasy
(pod red. Butler Y.I.). Helion, Gliwice 2006
8. Czasopisma specjalistyczne:
Foto  miesięcznik www.foto.com.pl
Foto Kurier  miesięcznik www.foto-kurier.com.pl
9. www.Wikipedia.pl
10. www.fotografuj.pl
11. instrukcja obsługi drukarki Epson Stylus Photo R1800
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
fototechnik13[01] z3 04 n
fototechnik13[01] z3 03 u
fototechnik13[01] z3 04 u
fototechnik13[01] z3 03 n
fototechnik13[01] z3 02 u
fototechnik13[01] z3 02 n
fototechnik13[01] z3 01 n
fototechnik13[01] z1 01 n
fototechnik13[01] z2 03 n
fototechnik13[01] z1 03 n
fototechnik13[01] o1 01 u
fototechnik13[01] o1 02 u
fototechnik13[01] z2 04 n
fototechnik13[01] z2 01 n
fototechnik13[01] z2 04 u
fototechnik13[01] z1 03 u
fototechnik13[01] o1 03 n
fototechnik13[01] z1 02 u
fototechnik13[01] z1 02 n

więcej podobnych podstron