Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Seminarium VII
08.04.2008
ASTMA & POChP
Ró\nicowanie objawów chorobowych
Astma oskrzelowa,
dychawica oskrzelowa (łac. Asthma bronchiale) - przewlekła, zapalna choroba dróg
oddechowych o podło\u alergicznym, charakteryzująca się skurczem oskrzeli, samoistnie lub
farmakologicznie odwracalnym, oraz nadreaktywnością oskrzeli.
Przyczyny
W przypadku astmy atopowej objawy choroby sÄ… wynikiem reakcji alergicznej typu
natychmiastowego. W procesie tym biorą udział trzy zasadnicze składniki: alergen, swoiste
przeciwciała IgE oraz komórki układu odpornościowego. Najczęstszymi alergenami w astmie
oskrzelowej są: roztocza kurzu domowego (Dermatophagoides pteronyssinus), sierść i
naskórek zwierząt, pióra ptaków domowych, pyłki traw, drzew, chwastów, zarodniki grzybów
i inne. Jednym z najsilniejszych czynników ryzyka wystąpienia astmy oskrzelowej jest atopia.
Komórki układu odpornościowego biorące udział w procesie reakcji alergicznej to mastocyty,
bazofile, eozynofile, limfocyty, monocyty, makrofagi pęcherzyków płucnych, komórki
nabłonka oskrzeli.
Podział
Obecnie, biorąc pod uwagę nasilenie objawów i przebieg choroby, astmę oskrzelową dzieli
siÄ™ na:
sporadycznÄ…:
objawy rzadziej ni\ 1 raz w tygodniu,
objawy nocne nie częściej ni\ 2 razy w miesiącu,
zaostrzenia są krótkotrwałe;
przewlekłą lekką:
objawy częściej ni\ 1x w tygodniu, ale rzadziej ni\ 1x dziennie,
objawy nocne częściej ni\ 2x w miesiącu,
zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność;
przewlekłą umiarkowaną:
objawy codziennie,
objawy nocne częściej ni\ 1x w tygodniu,
zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność;
przewlekłą cię\ką:
objawy codziennie,
częste zaostrzenia,
częste objawy nocne,
ograniczenie aktywności fizycznej.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Objawy
Typowe objawy to:
- napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli,
- świszczący oddech,
- kaszel,
- uczucie ciÄ™\aru w klatce piersiowej.
Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod wpływem leków.
Występuje nadreaktywność oskrzeli na ró\nego rodzaju czynniki środowiska zewnętrznego.
Napady astmy pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść
zwierząt, pierze, niektóre pokarmy i in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania
mroznym powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu oddechowego.
Czynniki zaostrzajÄ…ce objawy astmy to:
kontakt z alergenami,
nawracające infekcje układu oddechowego,
palenie papierosów,
hiperwentylacja wysiłkowa,
niektóre leki,
niektóre składniki pokarmowe.
Chorzy na astmę oskrzelową skar\ą się często na ucisk w klatce piersiowej, nadmierną
produkcję plwociny, zaburzenia snu i częste napady duszności w godzinach nocnych.
Rozpoznanie
Wstępne rozpoznanie mo\na często ustalić na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez
chorego. Jednak do ustalenia diagnozy niezbędne są badania dodatkowe. Najistotniejsze to:
spirometria z próbą rozkurczową, prowokacyjne testy wziewne, testy skórne (prick testy),
poziom swoistych przeciwciał w surowicy krwi (całkowite i swoiste IgE).
Leczenie
Leczenie w astmie oskrzelowej jest ściśle uwarunkowane stopniem cię\kości choroby.
Zasadnicze znaczenie w procesie leczenia astmy ma unikanie kontaktu z czynnikami
wywołującymi napad astmy u chorego (unikanie alergenów, unikanie ekspozycji na mrozne
powietrze). W niektórych przypadkach mo\liwe jest leczenie odczulające (desensytyzacja),
jedna z metod immunoterapii.
Z uwagi na utrudnienia w leczeniu przyczynowym, stosuje sie zazwyczaj leczenie objawowe.
W leczeniu napadów astmy stosuje się leki rozkurczające oskrzela a w długotrwałej,
profilaktycznej terapii leki przeciwzapalne.
Obecnie dominującą metodą podawania leków spazmolitycznych (rozkurczowych) jest
metoda wziewna bezpośrednio do układu oddechowego. Ma ona tę istotną zaletę, \e
minimalizuje negatywne ogólne działania niepo\ądane. Stosowane są inhalatory dozowane,
turbuhalery, a niektórzy chorzy wykorzystują metodę podawania leków w nebulizacji. W
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
cię\kich postaciach choroby niezbędne jest tak\e zastosowanie leków o działaniu
ogólnoustrojowym, podawanych w postaci tabletek, iniekcji (zastrzyków) lub kroplówek.
Główne grupy leków o działaniu rozkurczowym, stosowane w astmie oskrzelowej, to:
Leki ²-mimetyczne (agoniÅ›ci receptorów ²-adrenergicznych) PrzykÅ‚ady leków: Ventolin,
fenoterol, salmeterol, formeterol, berodual, buventol
Pochodne ksantyny, są inhibitorami fosfodiesterazy. Przykłady leków: teofilina, aminofilina
Leki cholinolityczne.
Leki o działaniu przeciwzapalnym:
kortykosterydy podawane w postaci wziewnej, rzadziej w postaci doustnej lub parenteralnej,
np. neplit
stabilizatory komórek tucznych. Zmniejszają wydzielanie mediatorów prozapalnych takich
jak histamina, prostaglandyny, interleukina.
inhibitory lipooksygenazy (LOX). Hamują syntezę prozapalnych leukotrienów
Inne leki przeciwastmatyczne:
leki o działaniu antyhistaminowym,
leki wykrztuśne i mukolityczne.
Poza tym stosuje siÄ™ niekiedy metody fizykoterapeutyczne, psychoterapiÄ™ i gimnastykÄ™
oddechowÄ….
W skrajnie zaawansowanych przypadkach napadów astmatycznych zachodzi czasem potrzeba
wspomagania oddechu respiratorem.
Specyficzne postaci astmy oskrzelowej.
Astma wysiłkowa: napady duszności występują przede wszystkim lub wyłącznie po wysiłku
lub po kilku minutach jego trwania i ustępują wkrótce po jego zaprzestaniu. Do dłu\szych
wysiłków mo\na zaliczyć tak\e zbyt długie przesiadywanie przed komputerem, uprawianie
sportu np. biegi długodystansowe.
Astma aspirynowa: postać astmy, w której cię\kie napady duszności rozwijają się po za\yciu
kwasu acetylosalicylowego (aspiryna, polopiryna) lub innego niesterydowego leku
przeciwzapalnego.
Astma zawodowa: postać astmy ujawniająca się w wyniku zadziałania szkodliwego czynnika
zawodowego u pracownika, który do tej pory był zdrowy. U tych chorych objawy choroby
mogą ustępować w dni wolne od pracy, w trakcie urlopu. np. Niekiedy osoby pracujące w
piekarni nie mogą ju\ "patrzeć" na pieczywo itp. objawy mogą ustąpić po dłu\szej
nieobecności w pracy.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
(ang. COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease, Å‚ac. Morbus obturativus pulmonum
chronicum) - zespół chorobowy charakteryzujący się zwykle postępującym i niecałkowicie
odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to
związane jest z nieprawidłową odpowiedzią zapalną ze strony układu oddechowego na
szkodliwe pyły i substancje z jakimi chory ma do czynienia w ciągu swojego \ycia.
Najczęstszą przyczyną POChP jest nara\enie na dym tytoniowy.
Zarys epidemiologiczny
POChP jest jednym z najwa\niejszych problemów i wyzwań dla współczesnej medycyny.
Choć z nazwy mało znana przeciętnemu człowiekowi, stanowi jedną z głównych przyczyn
przewlekłej chorobowości i umieralności na świecie. Ju\ zajmuje obecnie 5 miejsce wśród
najczęstszych przyczyn zgonów. Według Światowej Organizacji Zdrowia, 80 milionów ludzi
cierpi na umiarkowaną i cię\ką POChP, a 3 miliony zmarły na nią w 2005. WHO przewiduje,
\e do 2030, będzie 4 najczęstszą przyczyną zgonów na świecie[potrzebne zródło].
Dzieci nie chorujÄ… na POChP!!!.
O ile w USA w ostatnich dziesięcioleciach uzyskano kilkudziesięcioprocentową redukcję
śmiertelności z powodu chorób układu krą\enia, śmiertelność z powodu POChP wzrosła o sto
sześćdziesiąt procent, przy jednoczesnej redukcji częstości palenia tytoniu.
Najnowsze kryteria rozpoznania i klasyfikacja cię\kości POChP zostały uwzględnione w
raporcie Światowej Inicjatywy Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (ang.
Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease, GOLD) z 2006 roku.
Czynniki ryzyka, przyczyny choroby
Najwa\niejszym, udowodnionym bezsprzecznie czynnikiem ryzyka POChP jest palenie
papierosów oraz w mniejszym stopniu tytoniu w innej postaci (fajka, cygara). Palenie tytoniu
stanowi przyczynę ponad 90% przypadków POCHP.
Innymi czynnikami ryzyka są: nara\enie na dymy i pyły przemysłowe, zanieczyszczenie
środowiska, mała masa urodzeniowa, częste zaka\enia układu oddechowego w dzieciństwie.
Część przypadków ma podło\e genetyczne i związana jest z niedoborem ą1-antytrypsyny.
Zapadnięciu na POChP sprzyja starzenie się, płeć męska, alergia oraz generalne osłabienie
sprawności oddechowej.
Diagnozowanie
Zdiagnozowanie POChP jest podejmowane na podstawie pewnych symptomów i obrazu
klinicznego; wynik pojedynczego testu nie jest definitywny.
Przeprowadza się wywiad pyta o wykonywany zawód, palenie tytoniu oraz wykonuje się
badanie ogólne. Podstawowym i dość prostym badaniem pozwalającym stwierdzić stan płuc
jest badanie spirometryczne.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Stwierdzono niedawno, \e historia systematycznego palenia przez 30 lat, wyciszone szumy
oddechowe, a tak\e PEF (szczytowa wentylacja minutowa) mniejszy ni\ 350 l/min
potwierdza diagnozę w 98% przypadków[potrzebne zródło].
POChP jest stwierdzane klinicznie poprzez badanie spirometryczne wymuszonej objętości
oddechowej w pierwszej sekundzie (FEV1) i podzielenie jej przez wartość wymuszonej
objętości \yciowej (FVC) i stwierdzenie tego stosunku poni\ej 0,7 oraz FEV1 < 70%
spodziewanej wartości.
Stopień zaawansowania POChP dzieli się:Zaawansowanie Stosunek FEV1 /FVC FEV1 %
spodziewanej
Zagro\enie >0,7 e"80
Lekkie POChP d"0,7 e"80
Umiarkowane POChP d"0,7 50-80
Powa\ne POChP d"0,7 30-50
Bardzo powa\ne POChP d"0,7 <30 lub 30-50 z objawami przewlekłej niewydolności
oddechowej
Symptomy
Klasyczne objawy POChP to przewlekłe (miesiące lub lata) problemy z oddychaniem:
- nieustanny kaszel z nadprodukcjÄ… flegmy (czasem krwistej),
- duszność (dyspnea) - na początku choroby tylko podczas wysiłku,
- rzę\enie wysiłkowe
- przyspieszona częstotliwość oddechu (tachypnea)
- świszczenie stwierdzone przy pomocy stetoskopu,
Ponadto, w zaawansowanym stanie:
- obecność rozedmy podskórnej, która mo\e być wykryta dzięki obecności
trzeszczących dzwięków podczas palpacji,
- Cyanosis zsinienie palców i warg z powodu niedotlenienia
Patofizjologia
Przewlekłe zapalenie oskrzeli (Bronchitis chronica)
Znamionowane przez kaszel, najczęściej z plwociną, przynajmniej przez 3 miesiące w roku,
w ciągu dwu następujących lat.
Następuje hiperplazja i hipertrofia gruczołów śluzowych przewodów oddechowych,
prowadząca do zwiększonej produkcji śluzu, co skutkuje obstrukcją (utrudnienie przepływu)
dróg oddechowych.
Mikroskopowo zauwa\a się naciekanie ścian oskrzelików przez komórki układu
odpornościowego, szczególnie neutrofile.
Nacieczenie wią\e się ze zbliznowaceniem i przemodelowaniem ścian, skutkując zwę\eniem
oskrzelików.
Postępowanie zjawiska prowadzi do metaplazji (patologicznych przekształceń tkanki) i
zwłóknienia (dalsze zgrubienie i bliznowacenie) w oskrzelikach. Konsekwencją tych zmian
jest ograniczenie przepływu.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Rozedma (Emphysema)
Rozedma to poszerzenie przestrzeni powietrznych pęcherzyków płucnych poprzez
mechaniczne zniszczenie ich ścianek.
Poszerzone w ten sposób pęcherzyki zmniejszają powierzchnię dostępną dla dyfuzji gazów.
Mo\e to prowadzić do powa\nych problemów z oddychaniem. Dokładny mechanizm
powstawania rozedmy nie jest do końca zbadany, aczkolwiek sprzyja jej palenie i starzenie
siÄ™.
Powikłania
Przewlekłe serce płucne przerost prawej komory
Zapalenie płuc
Rozedma
Nowotwory
Leczenie
POChP jest nieuleczalne, więc wysiłki lekarzy muszą skupiać się na poprawie jakości \ycia
pacjentów poprzez łagodzenie symptomów i spowalnianie postępu choroby.
Zalecane sÄ…:
- zaprzestanie palenia,
- zmiana pracy na mniej obcią\ająca wysiłkiem i zanieczyszczeniami,
- dbanie o czyste powietrze w swoim otoczeniu,
- ćwiczenia fizyczne na mięśnie oddechowe (rehabilitacja),
- ruch dla zachowania ogólnej sprawności,
- dieta śródziemnomorska.
Stosowana jest farmakoterapia:
bronchodylatory
agoniÅ›ci receptora adrenaliny ²2
antagoniści receptora acetylocholiny M3
pochodne benzopirenu
antagoniści leukotrienów
ksantyny
kortykosteroidy
antagoniści TNF
suplementacja tlenem
szczepienia na grypÄ™, pneumokoki
Dzięki temu mo\na spodziewać się zmniejszenia uczucia duszności, mniej uporczywego
kaszlu, zwiększenia ogólnej wytrzymałości i mobilności, poprawy samopoczucia, wydłu\enia
\ycia.
Rokowanie
Dobre rokowanie przy POChP zale\y od wczesnej diagnozy i natychmiastowego leczenia.
Większość pacjentów odczuje poprawę w funkcjonowaniu płuc od samego początku, jednak
ostatecznie objawy będą powa\niejsze z biegiem czasu.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Przeciętna prze\ywalność wynosi 10 lat od momentu, gdy stwierdzi się utratę 2/3
prawidłowej wydolności płuc.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
04 03 08 sem III22 04 08 sem IX15 04 08 sem VIII15 04 08 sem VIII01 04 08 sem VI26 02 08 sem II11 03 08 sem IV26 02 08 sem II18 03 08 sem V19 02 08 sem I18 03 08 sem VTeleinformatyka sem VII niestacjonarne v 15 10Zad 2 Odwodnienia sem VII2 1 PodTel wyk? Sem Letni 08 09id88308 04Kolokwium zaliczeniowe sem 1 07 08 rozwiazaniatechnik elektryk11[08] z3 04 nwięcej podobnych podstron