"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jako dramat narodowy

"Wesele" powstało w czasie szczególnym dla Polski i wyjątkowym momencie dla
literatury. Częstokroć obdarzano je określeniem: dramat neoromantyczny.
Wykorzystując nowe tendencje literackie (przede wszystkim symbolizm) autor
sięga do inspirującej dla modernistów skarbnicy literatury romantycznej. Można
tu odnaleźć nawiązania do konkretnych utworów i bohaterów. Z ducha romantyzmu
wywodzi się zainteresowanie problematyką narodową, fantastyka i ludowość
wyostrzona przez młodopolskich artystów do rozmiarów chłopomanii. Forma utworu,
nowatorska i oryginalna, także sięga do romantycznych wzorców, choć nie brak tu
elementów kojarzących się z dramaturgią innych epok, np. antyku (jedności
klasyczne). Najbardziej wyrazistym odniesieniem do cenionej przez modernistów
literatury romantycznej jest w "Weselu" przywołanie postaci z utworów wieszczów
narodowych. Przypomnijmy skojarzenie osoby Hetmana z postacią Widma z ii cz.
"Dziadów" " ducha złego pana, cierpiącego czyśćcowe męki za swoje niegodziwe
czyny. Na podobny los autor skazał zdrajcę narodu. W wizerunku Hetmana
dopatrywano się także pogłosu innego Mickiewiczowskiego bohatera " Doktora z
iii cz. "Dziadów". Osoba o szczególnym znaczeniu dla wymowy dzieła " Wernyhora
" to z kolei zapożyczenie od Juliusza Słowackiego wspierane malarską wizją Jana
Matejki. Nastrój niesamowitości, splot realizmu z fantastyką, interpretowanie
zdarzeń w kategoriach społecznych, przekonanie o ważnej roli artysty jako
przewodnika narodu " to elementy "Wesela" wynikające z inspiracji dziełami
romantyków. Ów literacki kontekst i zasadnicza idea utworu Wyspiańskiego
sprawiły, że uzyskał miano i rangę dramatu narodowego. Twórczość dramatyczna
Wyspiańskiego dowodzi, jak wielkie znaczenie miała dla niego problematyka
narodowa " czy to ukazana w kostiumie historycznym, czy współczesnym. Z tym
kręgiem zagadnień wiąże się tu zwykle ocena moralna społeczeństwa w aspekcie
jego stosunku do ojczyzny. Dyskusja o powstaniach i bohaterach narodowych, o
kondycji Polaków, ich poczuciu jedności " to krąg zagadnień, który jest dla
twórczości Wyspiańskiego najbardziej chyba znamienny. Ocena przedstawionych w
"Weselu" grup społecznych dotyczy przede wszystkim ich świadomości politycznej.
Wynika stąd poczucie, że brak jedności niweczy wszelkie próby
niepodległościowe, bo przecież większości "dusz polskich" nieobca jest narodowa
nuta. Trzeba ją tylko uwolnić i wzmocnić, by mogła poruszyć innych i
doprowadzić do rzeczywistego zaangażowania w konkretne działania. Problematyka
narodowa "Wesela" ukryta w zderzeniu ówczesnej rzeczywistości z symboliką, ze
zjawami historycznych postaci sprawia, że dramat unika tym samym patriotycznego
dydaktyzmu i demagogii. Wyspiański zarysowuje swój pogląd na aktualną postawę
narodu wobec niewoli kraju i pozostawia margines na osobistą refleksję oraz
ocenę czytelnikowi i widzowi. Taką możliwość daje zwłaszcza zakończenie utworu
" słynny "chocholi taniec" " moment uśpienia czujności. Czy uśpienia na zawsze?
Czy chwilowej niemocy odsuwającej aktywność na czas późniejszy? Odpowiedź można
sformułować tylko na podstawie indywidualnej interpretacji tej sceny. Z
perspektywy prawie wieku od napisania "Wesela" wydaje się, że autor " wizjoner,
następca romantycznych wieszczów " miał na myśli raczej optymistyczny finał
zarysowanych w dramacie zdarzeń.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Om Wesele
WESELE streszczenie szczegółowe i boh
wesele symbolizm, problematyka narodowa (3)
Wysp wesele
Stanisław Wyspiański Wesele Ebook
wesele3 (4)
slub;wesele;suknie,kategoria,205
Udowodnij, że Wesele jest typowym młodopolskim utworem
Wesele Brathanki txt

więcej podobnych podstron