By lżej było nosić
Zapobieganie schorzeniom dolnej części
kręgosłupa w sektorze opieki zdrowotnej
Europejska kampania inspekcyjno-kontrolna SLIC: Ręczne przemieszczanie ciężarów w
Europie w sektorach transportu i opieki zdrowotnej.
www.handlingloads.eu
2
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
3
Spis treści
1. Dlaczego w sektorze opieki zdrowotnej należy wdrażać strategie
zapobiegania schorzeniom dolnej części kręgosłupa 5
A. Wybrane dane liczbowe 5
B. Wymagania prawne 6
C. Konsekwencje społeczne i finansowe 7
2. Schorzenia dolnej części kręgosłupa 8
A. Co może powodować schorzenia dolnej części kręgosłupa? 8
B. Z czego składa się kręgosłup? 8
1. Części kręgosłupa 8
2. Krążki międzykręgowe 9
C. Przyczyny schorzeń dolnej części kręgosłupa 11
1. Powtarzanie lub przedłużanie czasu trwania określonych pozycji i czynności 11
2. Zagrożenia związane z przemieszczaniem 13
3. Brak aktywności fizycznej 14
4. Stres 14
3. RozwiÄ…zania zapobiegawcze w sektorze opieki zdrowotnej 15
A. Wdrożenie strategii zapobiegawczej 15
B. Wybór środków zapobiegawczych 16
1. Wyeliminowanie ryzyka 17
2. Zmniejszenie ryzyka 18
3. Usprawnienie przechowywania ładunków 21
4. Åšrodki organizacyjne 21
Podsumowanie 22
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
4
Część planu działania Komisji Europejskiej obejmuje usprawnienia w zakresie zapobie-
gania chorobom związanym z pracą, a w szczególności zaburzeniom układu mięśniowo-
szkieletowego. Aby osiągnąć założone cele, Komisja zamierza przede wszystkim zapewnić
bardziej skuteczne stosowanie aktualnych przepisów prawa wspólnotowego. Komisja
powierzyła zasadniczą rolę w tym zakresie Komitetowi SLIC. SLIC (skrót ten oznacza Ko-
mitet Wyższych Inspektorów Pracy, z ang. Senior Labour Inspectors Committee) sprawuje
pieczę nad skutecznym i jednolitym wykonywaniem prawa wspólnotowego w zakresie
zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy oraz nad analizą praktycznych zagadnień, które
są ujawniane w toku kontroli stopnia realizacji odnośnych przepisów.
Europejska kampania informacyjno-kontrolna przeprowadzana w 2007 r. będzie skoncen-
trowana na sektorach transportu i opieki zdrowotnej.
Celami kampanii sÄ…:
- osiągnięcie większej zgodności działań z dyrektywą europejską nr 90/269/EWG w celu
zmniejszenia problemów związanych z układem mięśniowo-szkieletowym w różnych
krajach Unii;
- podniesienie wśród pracodawców i pracowników świadomości zagrożeń związanych z
ręcznym przemieszczaniem ciężarów oraz świadomości istnienia odpowiednich środków
zapobiegawczych;
- wspieranie zmian kulturowych w zakresie podejścia do zagrożeń związanych z prze-
mieszczaniem ręcznym poprzez stawianie czoła problemom u ich z
ródła zamiast koncen-
trowania siÄ™ na sposobie, w jaki ludzie pracujÄ….
Niniejsza kampania jest realizowana w ścisłej współpracy z Komisją Europejską
i jest spójna z załozeniami Europejskiego Tygodnia Bezpieczeństwa i Zdrowia
w Pracy na rok 2007 nakreślonymi przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i
Zdrowia w Pracy.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
5
1 Dlaczego w sektorze opieki zdrowotnej należy
wdrażać strategie zapobiegania schorzeniom dolnej
części kręgosłupa
Chociaż trudno jest wskazać, która grupa zawodowa jest najbardziej
narażona na ból pleców, to sektor opieki zdrowotnej prawie na pewno
będzie w ścisłej czołówce. Zapobieganie chorobom kręgosłupa jest
niezwykle istotne, szczególnie jeśli wez
mie się pod uwagę ich społecz-
ne i finansowe konsekwencje. Europejski organ prawodawstwa jest w
pełni świadomy tego faktu i w drodze Dyrektywy nakłada obowiązek
podejmowania odpowiednich środków. Komisja Europejska zdecy-
dowała się na bardziej aktywne podejście, organizując europejską
kampaniÄ™ informacyjnÄ… i inspekcyjnÄ… skoncentrowanÄ… na sektorach
transportu i opieki zdrowotnej. Niniejsza broszura jest poświęcona
zapobieganiu problemom kręgosłupa w sektorze opieki zdrowotnej.
Mamy nadzieję, że przeczytacie ją Państwo z zainteresowaniem i zapa-
miętacie, że ważne jest  by lżej było nosić !
 Ręczne przemieszczanie ciężarów oznacza wszelkie operacje, w których ciężar jest prze-
mieszczany lub podtrzymywany przez jednego lub więcej pracowników.
A Wybrane dane liczbowe
Liczne badania pozwoliły na ustalenie, że 60 do 90% populacji na
różnych etapach życia będzie cierpiało na schorzenia dolnej części
kręgosłupa. Ręczne przemieszczanie ciężarów wiąże się z wieloma
zagrożeniami, szczególnie dla dolnej części kręgosłupa. Problemy
układu mięśniowo szkieletowego stanowią w Europie znaczący odse-
tek wszystkich chorób związanych z pracą. Wyniki trzeciego sondażu
europejskiego dotyczącego warunków pracy, przeprowadzonego w
2000 r. przede wszystkim potwierdziły, że 33% europejskich pracow-
ników (w 15 państwach członkowskich) cierpi z powodu bólu pleców.
Pracownicy sektora opieki zdrowotnej są szczególnie narażeni na ten
problem: z sondażu wynikało, że 32,5% pracowników zatrudnionych w
tym sektorze skarży się na problemy z kręgosłupem.
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
6
B Wymagania prawne
Zgodność z dyrektywami o ochronie zdrowia i bezpieczeństwie w
miejscu pracy pozwala na uniknięcie bardzo wielu chorób i innych
zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego. Jedna z tych dyrektyw
 Dyrektywa nr 90/269/EWG (z 29 maja 1990 r., Dz.U. z 21 czerwca
1990 r.) ustanawia minimalne wymagania dotyczÄ…ce ochrony zdro-
wia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów.
Dyrektywa ma zastosowanie do czynności wiążących się z zagroże-
niami dla grzbietowego i lędz
wiowego odcinka kręgosłupa, takich
jak podnoszenie, pchanie, ciągnięcie czy przenoszenie ciężarów.
Oczywiste jest, że takie operacje obciążają także dolne i górne koń-
czyny, ale ten aspekt zagadnienia nie będzie tu poruszany.
Czynniki ryzyka
Przemieszczanie ręczne może stwarzać ryzyko dla dolnej części kręgosłupa, jeżeli:
Å‚adunek jest:
- zbyt ciężki,
- zbyt duży,
- trudny do chwycenia,
- położony zbyt daleko od tułowia osoby,
- chwytany tak, że konieczne jest przy tym skręcenie tułowia;
wymagany wysiłek:
- jest nadmierny,
- wymaga skręcenia tułowia,
- powoduje, że ładunek traci równowagę,
- wymaga od osoby zajęcia niestabilnej pozycji;
środowisko pracy jest nieodpowiednie pod względem:
- typu podłogi,
- wolnej przestrzeni,
- niekorzystnych warunków klimatycznych;
operacja narzuca inne wymagania, np.:
- przedłużona aktywność przy niewystarczającym odpoczynku,
- zbyt duże odległości,
- zbyt wysokie tempo powtórzeń.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
7
Zgodnie z Dyrektywą 90/269/EWG pracodawca musi minimalizować operacje ręcz-
nego przemieszczania ciężarów wykonywane przez pracowników (art. 4). Jeśli nie
można uniknąć takich operacji, to uzgodniono, że:
- praca musi być poddana ocenie (art. 5),
- ryzyko musi zostać zmniejszone,
- miejsce pracy musi zostać odpowiednio wyposażone i przystosowane (art. 6),
- pracownik musi być odpowiednio poinformowany i przeszkolony,
- organizowane sÄ… regularne badania medyczne.
C Konsekwencje społeczne i finansowe
W sektorze opieki zdrowotnej mamy do czynienia ze znacznymi konsekwencjami
społecznymi i finansowymi bólu pleców  problemy z kręgosłupem dotykają co
trzeciego pracownika w tym sektorze.
Sytuacja ludzi ze schorzeniami dolnej części kręgosłupa ulega znacznemu pogor-
szeniu (zagrożenie ich dotychczasowego z
ródła utrzymania; ryzyko utraty pracy) i
ma to konsekwencje w ich życiu zawodowym i/lub prywatnym. Część z nich może
nawet zostać niepełnosprawnymi na całe życie. Pracodawcy muszą się borykać z
nieobecnością chorych pracowników, których czasami trudno zastąpić ze względu
na ich specyficzne kwalifikacje. Dodatkowo taka sytuacja generuje konflikty i stresy
w miejscu pracy. Ponadto schorzenia dolnej części kręgosłupa prowadzą do znaczą-
cych obciążeń finansowych dla osób poszkodowanych, ich pracodawców oraz dla
całego społeczeństwa.
Podsumowanie
Dla osoby poszkodowanej Dla pracodawcy Dla społeczeństwa
- utrata dochodów - koszty dodatkowych szko- - odszkodowania
leń (nowych pracowników
zastępujących pracowników
chorych o szczególnych
kwalifikacjach)
- utrata pracy - renty
- utrata możliwości pracy - środki na opiekę zdro-
wotnÄ…
- życie z bólem - niewykorzystana
wiedza- utrata spójności
społecznej
- utrata uznania społecznego
zwiÄ…zanego z zatrudnieniem
- mniejsza radość życia
- pozostawienie samemu sobie
- poczucie, że jest się ciężarem
dla społeczeństwa
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
8
2 Schorzenia dolnej części kręgosłupa
A Co może powodować schorzenia dolnej części
kręgosłupa?
Często trudno jest dokładnie określić pochodzenie schorzeń dolnej
części kręgosłupa, jako że zazwyczaj mają one wiele przyczyn.
Dlatego też mówi się o  czynnikach ryzyka .
Te czynniki ryzyka można podzielić na trzy kategorie:
" czynniki osobnicze:
- wiek, płeć, budowa ciała, przyjmowanie nikotyny, nieaktywny styl
życia, &
" czynniki związane z wyczerpaniem fizycznym będącym rezul-
tatem wykonywanej pracy:
- ręczne przenoszenie i przemieszczanie ciężarów;
- częste ruchy związane z pochylaniem i skręcaniem ciała (szczegól-
nie tułowia);
- pozycje statyczne i/lub utrzymywane przez długi czas;
- wibracje oddziaływujące na całe ciało;
" czynniki psychologiczne i organizacyjne:
- presja czasu, organizacja pracy, brak niezależności, brak pomocy
innych osób, brak współpracy, brak uznania, brak satysfakcji z
pracy.
W jakim stopniu te czynniki ryzyka powodujÄ… problemy z plecami?
Na ile ma to zastosowanie do sektora opieki zdrowotnej?
B Z czego składa się kręgosłup?
1. Części kręgosłupa
Kręgosłup składa się z 33 kręgów i 24 krążków międzykręgo-
wych. Cechy kręgosłupa, takie jak solidność jego konstrukcji, którą
gwarantują kręgi oraz zdolność jego ruchu, którą zapewniają krążki
międzykręgowe, są potęgowane działaniem mięśni i więzadeł.
Rdzeń kręgowy oraz korzenie nerwów, chronione w kanale znaj-
dującym się w środku każdego kręgu (kanał kręgowy), przenoszą
informacje z mózgu i do mózgu.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
9
2. Krążki międzykręgowe
Krążki międzykręgowe odgrywają kluczową rolę: nie tylko absorbują
wstrząsy, ale także pełnią główną rolę przy ruchach kręgosłupa. Głów-
ne cechy krążków można pogrupować następująco:
a. dwie części
Krążek międzykręgowy znajduje się pomiędzy dwoma kręgami. Krążek
składa się z dwóch części:
- od wewnątrz: jądro, które jest galaretowate,
- na zewnątrz: pierścień, stanowiący siatkę krzyżujących się włókien,
które utrzymują jądro w pozycji centralnej.
Na rysunku jÄ…dro pokazano jako
żółte (w środku), a zewnętrzny
pierścień włóknisty jest czarno-
pomarańczowy
b. dwie funkcje
- absorbowanie wstrząsów: krążek, który można porównać z napompo-
waną oponą, amortyzuje i absorbuje różnice w nacisku;
- ułatwianie ruchu: schylanie, rozciąganie, obracanie&
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
10
c. dwie cechy szczególne
- Bardzo mało komórek nerwowych => przede wszystkim zapewnia
to małą podatność na pogarszanie się jakości krążka
Zielone strzałki odpowiadają
nielicznym komórkom
nerwowym znajdujÄ…cym siÄ™ na
tylnej krawędzi krążka
- Brak naczyń krwionośnych => krążek jest zależny od ruchu, umoż-
liwiającego dostarczanie substancji odżywczych i eliminację toksyn
(działa jak gąbka).
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
11
C Przyczyny schorzeń dolnej części kręgosłupa
Poniżej przedstawiono kilka przykładów czynników ryzyka dla kręgo-
słupa, na które pracownicy sektora opieki są narażeni na co dzień.
1. Powtarzanie lub przedłużanie czasu trwania określonych pozy-
cji i czynności
PozycjÄ… odniesienia jest stanie w pionie:
W tej pozycji krążki i więzadła są najmniej obciążone, a naciski i naprę-
żenia są najrównomierniej rozłożone.
Ruchy i postawy ciała wyszczególnione poniżej są potencjalnie niebez-
pieczne dla kręgosłupa  a w szczególności dla najniższych krążków w
dolnej części kręgosłupa  jeśli są często powtarzane lub utrzymywane
przez dłuższy czas.
a. Pochylanie do przodu (z zaokrÄ…glonymi plecami)
Nadmierne powtarzanie tych ruchów może prowadzić do uszkodzenia
więzadeł i krążków ze względu na:
- nienaturalny łuk pleców (zaokrąglone plecy)
- przyciśnięcie przedniej części krążka
- rozciąganie tylnych więzadeł i tylnej części krążka
- zwiększenie nacisku na krążek (efekt dz
wigni)
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
12
b. Obracanie się na bok przy zgięciu do przodu
Ta postawa ciała wiąże się ze zdecydowanie największym obcią-
żeniem dla pleców. Dodatkowo wpływa na kręgosłup i krążki, w
szczególności poprzez:
- nienaturalny łuk pleców (zaokrąglone plecy)
- zgniatanie przedniej i bocznej części krążka
- rozciąganie tylnych i bocznych części krążka (które są najbardziej
wrażliwe)
- ścinanie włókien pierścienia
- zwiększenie nacisku na krążek (efekt dz
wigni)
c. Chwytanie ładunku z jednoczesnym przechyleniem ciała w
tył
Ta postawa ciała oddziałuje poprzez:
- nadmierne zakrzywienie pleców
- zgniatanie tylnej części krążka i tylnych stawów
- zwiększenie nacisku na krążek (efekt dz
wigni)
d. Długotrwałe siedzenie na krześle
Długotrwałe siedzenie utrudnia odżywianie krążków.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
13
e. Długotrwałe klęczenie lub kucanie
Ta pozycja jest nie tylko niebezpieczna dla stawów, ale także męcząca
dla mięśni i serca. Chociaż aby chwycić ładunek na ziemi, konieczne jest
ugiÄ™cie kolan, to nie należy ich zginać bardziej niż pod kÄ…tem 90°.
2. Zagrożenia związane z przemieszczaniem
a. Cechy charakterystyczne ładunków
Masa przedmiotów, ładunków lub materiałów przenoszonych przez
jednego pracownika to czynnik najczęściej wymieniany jako poważne
z
ródło obciążeń. 30 kg  przy pracy stałej dla mężczyzny i 12 kg - dla
kobiety to wartości uznawane w Polsce za dopuszczalne do przenoszo-
nenia przez jednego pracownika.
Inne właściwości, które mogą jeszcze bardziej utrudnić wykonanie
zadania:
Cechy zwiÄ…zane z przemieszczaniem Cechy zwiÄ…zane ze sposobem transpor-
biernego Å‚adunku towania pacjenta
- niestabilność ładunku - nerwowość pacjenta
- nieproporcjonalna waga w stosunku do - brak współpracy ze strony pacjenta
objętości
- nierówne rozmieszczenie masy - trudności w oszacowaniu wagi pacjenta
- trudności w chwytaniu (brak uchwytów) - ograniczone miejsce uchwytu dla dłoni
- ostra, śliska lub brudna powierzchnia
Å‚adunku
b. Odległość chwytania
Co oczywiste, sposób, w jaki przenoszony jest ładunek lub pacjent,
zwiększa nacisk wywierany na krążek międzykręgowy. Obciążenie pod-
stawy kręgosłupa zależy od odległości ładunku od ciała przy chwytaniu
Å‚adunku. ObowiÄ…zuje tu zasada  dz
wigni : im większa odległość od
ładunku, tym bardziej tułów schyla się do przodu, tym większa dz
wignia
jest wymagana i tym większy jest nacisk.
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
14
3. Brak aktywności fizycznej
Jako że odżywianie krążków międzykręgowych jest związane ze
zmianami pozycji (efekt gÄ…bki), podstawÄ… do zachowania dobrego
stanu kręgosłupa jest ruch. Dodatkowo dobra kondycja fizyczna
(napięta, giętka muskulatura) ułatwia takie poruszanie się, by chro-
nić kręgosłup.
4. Stres
Pracownicy często łączą stres i ból pleców.  Czułem, że będzie kiep-
sko z moimi plecami, bo już od kilku tygodni byłem spięty i podde-
nerwowany." Badania naukowe także pozwalają na stwierdzenie,
że ryzyko chronicznego bólu w plecach znacznie się zwiększa,
jeśli dana osoba regularnie znajduje się w stresujących sytuacjach,
szczególnie gdy praca nie daje satysfakcji.
Stres niesie liczne konsekwencje dla ciała i umysłu. Jedną z głów-
nych konsekwencji jest napięcie mięśni. Jeśli mięśnie pleców kurczą
się i pozostają w skurczu, to zwiększa to nacisk na krążki międzykrę-
gowe i może ostatecznie mieć szkodliwy wpływ na stan krążków.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
15
3 RozwiÄ…zania zapobiegawcze w sektorze opieki
zdrowotnej
W każdym planie profilaktyki istotne jest systematyczne działanie i
odpowiednie opracowanie sposobu podejścia do problemu.
A Wdrożenie strategii zapobiegawczej
Wdrażanie strategii zapobiegania schorzeniom dolnej części kręgosłu-
pa można podzielić na trzy etapy główne: analiza ryzyka, poszukiwanie
rozwiązań i zastosowanie określonych środków zapobiegawczych.
Co? Jak?
1. etap: Czy pracownicy są narażeni - obserwacja miejsc pracy
wyszukiwanie sytuacji na: - zbieranie informacji od pra-
ryzyka i ich analiza - dokuczliwe, wymuszone cowników, od pracowników, od
pozycje ciała? osób kierownictwa, od specja-
- przemieszczanie ciężarów? listów ds. BHP działających na
- przemieszczanie pacjentów? terenie danej instytucji
- analiza wypadków związa-
nych z pracÄ…
-> analiza wyników
2. etap: Na podstawie wyników uzy- - jakie środki zapobiegawcze
poszukiwanie rozwiązań skanych w pierwszym etapie, już zostały wdrożone?
należy wybrać odpowiednie - wybór najbardziej odpowied-
środki zapobiegawcze w celu niego rozwiązania zgodnie z
poprawy sytuacji ustalonÄ… hierarchiÄ…:
1. usunąć zagrożenia
2. zastąpić sytuacje niebez-
pieczne mniej niebezpiecznymi
3. zwalczać zagrożenia u ich
z
ródła
3. etap: Zastosowanie rozwiązania - wdrożyć środki i zorganizo-
wdrażanie w praktyce i monitorowanie wać dalsze kroki (informacje,
sytuacji instrukcje, szkolenia)
- sprawdzić, czy rozwiązanie
jest stosowane
- ocenić wdrożone środki (czy
ich wdrożenie dało oczekiwane
wyniki, czy pojawiły się nowe
zagrożenia, & )
- jeśli sytuacja robocza zmie-
niła się, przeprowadzić nową
analizę ryzyka (powtórzyć 1.
etap itd.).
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
16
Każda firma ewoluuje przez wiele lat i bez wątpienia dobrą praktyką
jest przeprowadzanie regularnej oceny środków zapobiegawczych,
aby sprawdzić, czy w dalszym ciągu mieszczą się one w stosowanej
strategii zapobiegawczej.
B Wybór środków zapobiegawczych
Po określeniu zagrożeń należy zacząć działać. Jak? Poprzez ich
wyeliminowanie lub ograniczenie. Po pierwsze zawsze należy się
koncentrować na środkach pozwalających na wyeliminowanie
ryzyka.
W tabeli poniżej przedstawiono możliwe do zastosowania środki
zapobiegawcze:
Typ działania zapobie- Co? Jak?
gawczego
Wyeliminowanie ryzyka Uniknięcie przemieszcza- Całkowita mechanizacja
nia ręcznego lub automatyzacja
Zmniejszenie ryzyka Urządzenia mechaniczne Użycie podnośnika, syste-
mu podtrzymywania ciała
Zmiana wysokości A
óżko, wanna itp.
Sprzęt do transportu Prześcieradła przesuwane,
pacjentów deski transportowe, tarcze
obrotowe, pasy transpor-
towe itp.
Usprawnienie przechowy- Przechowywanie Å‚adun-
wania ładunków ków często używanych/
ciężkich na wysokości
pasa
Zwiększenie dostępności Schodołaz, &
Åšrodki organizacyjne Planowanie pracy,
przemienność czynności,
usprawniony podział
zadań,&
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
17
1. Wyeliminowanie ryzyka
Jednym z najlepszych podejść zapobiegawczych jest wyelimino-
wanie zagrożenia poprzez uniknięcie bezpośredniego narażenia
pracowników na ryzyko, czyli uniknięcie przemieszczania ręcznego.
To oznacza całkowitą mechanizację lub automatyzację zadań zwią-
zanych z przemieszczaniem.
Jest to trudne do wprowadzenia przy przemieszczaniu osób w
środowisku szpitalnym. Należy także bezwzględnie pamiętać o
godności pacjenta.
Systemy podtrzymywania ciała
Wiele operacji transportowania pacjentów (łóżko-krzesło, łóżko-
nosze, łóżko-wanna, & ) ma wpływ na czynniki ryzyka dla pleców,
głównie z powodu wagi pacjentów, z powodu przyjmowanych
postaw ciała itp. Można uniknąć ryzykownego przemieszczania
ręcznego wykorzystując podnośniki szynowe.
Podnośniki szynowe
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
18
2. Zmniejszenie ryzyka
a. Åšrodki techniczne (mechaniczne przyrzÄ…dy pomocnicze)
Środki techniczne, takie jak łóżka o regulowanej wysokości, deski
transportowe, wózki itd. ułatwiają wykonywanie zadań związanych
z przemieszczaniem. PozwalajÄ… na zmniejszenie  lub nawet na
wyeliminowanie  zagrożeń związanych z przemieszczaniem.
(1) Zmiana wysokości
- A
óżka i wanny o regulowanej wysokości
Takie urzÄ…dzenia pozwalajÄ… osobom sprawujÄ…cym opiekÄ™ nad
pacjentami uniknąć postaw ciała, które mogą powodować bóle
pleców, a szczególnie uniknąć pochylania się do przodu. Ułatwiają
one także transportowanie pacjentów.
A
óżko o regulowanej wysokości Wanna o regulowanej
wysokości
- Dostosowanie wysokości blatu do wykonywanej czynności
Aby uniknąć postaw ciała, które mogą powodować ból pleców,
takich jak pochylanie się do przodu oraz pochylanie/obracanie tuło-
wia, konieczna jest zmiana wysokości blatu roboczego w zależności
od typu wykonywanej pracy.
Zbyt nisko na prace Odpowiednia wysokość
wymagajÄ…ce precyzji do lekkich prac
Dostosowanie wysokości blatu do
Wózek o wysokości
wykonywanej czynności
dostosowanej do pisania
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
19
(2) Ułatwienie przenoszenia pacjentów
Większość problemów z plecami, jakie dotykają pracowników w sekto-
rze opieki zdrowotnej występuje, gdy pracownicy podtrzymują pacjenta
lub podnoszą go w celu przetransportowania w inne miejsce (łóżko-łóż-
ko, łóżko-krzesło, & ).
Istnieje wiele środków technicznych, ułatwiających przenoszenie pacjen-
tów, a przez to zmniejszających obciążenia pleców pracownika. Poniżej
przedstawiono kilka przykładów:
- Przesuwane prześcieradła
Prześcieradła takie wykonane są z solidnego materiału o niskim
współczynniku tarcia i pozwalają podnosić, przesuwać i przemieszczać
pacjentów przykutych do łóżka, przy czym zamiast podnosić pacjenta
przesuwa siÄ™ go.
Prześcieradła, które można wykorzystać do podnoszenia pacjentów
- Deski transportowe
Deski te, pokryte śliskim materiałem lub wykonane ze śliskiego materia-
łu pozwalają na przesunięcie pacjenta z jednego łóżka na drugie, z łóżka
na krzesło lub na wózek inwalidzki, zamiast transportowania go poprzez
podnoszenie.
Deska do transportu łóżko-łóżko
Deska do transportu krzesło-łóżko lub Deska do transportu pojazd-
krzesło-krzesło wózek inwalidzki
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
20
- UrzÄ…dzenia typu Rota Stand
Urządzenia pomagające podnieść i przemieścić pacjenta, pozwala-
jąc na samodzielne poruszanie się, na ile jest to możliwe.
UrzÄ…dzenie do
Podnośnik
transportu krzeseł
- Tarcza obrotowa
Przenoszenie pacjentów z łóżka na krzesło lub fotel na kółkach
często wymaga znacznego wysiłku ze strony pacjenta. Urządze-
nia tego typu ułatwiają przenoszenie osób z uwzględnieniem ich
możliwości fizycznych i zmniejszają wysiłek wymagany do podtrzy-
mywania pacjentów.
Istnieją podobne tarcze ułatwiające wchodzenie do samochodu i
wychodzenie z niego.
Tarcza obrotowa ułatwiająca
Obrotowa tarcza Tarcza ułatwiająca
obrócenie pacjenta przy siadaniu
podłogowa wychodzenie z samochodu
(3) Zwiększenie dostępności
- Schodołazy
W miejscach położonych poza szpitalami na wyższe kondygnacja
można dostać się jedynie schodami, niekiedy dlatego, że windy
są zbyt wąskie. Schodołazy pozwalają na korzystanie ze schodów
osobom na wózkach inwalidzkich.
Schodołaz
- Regulowane krzesła
Podłokietniki często utrudniają siadanie i
zmuszajÄ… osoby opiekujÄ…ce siÄ™ pacjentami do
wykonywania niewygodnych operacji prze-
noszenia ręcznego. Krzesło z podłokietnikami,
które można opuścić, jest szczególnie uży-
teczne przy korzystaniu z deski transportowej.
Podłokietnik o regulowanej wysokości
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
21
3. Usprawnienie przechowywania ładunków
Zrównoważone rozmieszczenie ładunków w obszarach magazynowych
zapobiega przeciążeniu kręgosłupa i ułatwia dostęp do tych miejsc.
A
adunki rzadko używane
A
adunki często używane
Ciężkie ładunki
A
adunki rzadko używane
y
ródło: HSE
W zależności od warunków, od częstości
przemieszczania oraz od danej osoby, konieczne
może być zmniejszenie przedstawionych tu
ciężarów.
Więcej informacji o tym modelu zamieszczono na
stronach: www.handlingloads.eu
4. Åšrodki organizacyjne
Wśród środków organizacji pracy, które pozwalają zmniejszyć zagroże-
nia, można wymienić planowanie pracy, przemienność czynności oraz
usprawniony podział zadań.
Dostosowywanie środowiska pracy, określane także mianem  ergono-
mii , obejmuje zmiany umeblowania, materiałów i sposobu organizacji
pracy. Oczywiście zmiany te nie zawsze są łatwe do wdrożenia. I tak w
kontekście opieki domowej warunki pracy, z jakimi mają do czynienia
dostawcy usług, zależą w dużej mierze od instalacji i wyposażenia już
obecnego w domu oraz od dobrych chęci i/lub środków finansowych
odbiorców usług opiekuńczych.
Dlatego też tak istotne dla dostawcy usług jest zwracanie uwagi na
swoje ciało, ostrożne poruszanie się i przyjmowanie pozycji, które nie
szkodzą kręgosłupowi.
Z kolei pracodawcy mogą dawać pracownikom szansę na zaangażowa-
nie siÄ™ w sport w miejscu pracy (pomieszczenia fitness, prysznice itp.)
czy też zachęcać pracowników do uprawiania sportu poza miejscem
pracy (pokrywanie części kosztów aktywności sportowej, & ). Pracodaw-
cy mogą także zachęcać pracowników do docierania do pracy rowerem
lub pieszo.
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
22
Podsumowanie
Cała procedura wygląda następująco:
a. Określenie i ocena zagrożeń
Aby to wykonać, należy przeanalizować:
- przebieg pracy (co pracownik robi w swoim miejscu pracy)
- metody pracy (jak pracownicy wykonujÄ… przypisane sobie
zadania)
- zagrożenia, ich przyczyny i skutki (co powoduje wypadki związa-
ne z pracą; co prowadzi do chorób związanych z pracą).
b. Usunięcie lub zmniejszenie ryzyka:
- Minimalizowanie działań związanych z przemieszczaniem ręcz-
nym
- Zapewnianie mechanicznych środków wspomagających oraz
rozwiązań ergonomicznych
c. Zarządzanie ryzykiem, które pozostało po wprowadzeniu
zmian
- Informowanie pracowników i ich przedstawicieli o zagrożeniach
- Szkolenie pracowników ukierunkowane na lepszą ochronę ich
zdrowia
- Zmiana sposobu organizacji pracy w celu zmniejszenia czasu
trwania i/lub intensywności narażenia pracowników na ryzyko
- Zapobieganie innym czynnikom ryzyka, które mogą mieć pewne
znaczenie (np. stres)
- Ocena zdrowia pracowników
- Przegląd wyników analizy ryzyka pod kątem (możliwych) zmian
warunków pracy.
Kampania SLIC 2007: Ręczne przemieszczanie
23
ciężarów w sektorze opieki zdrowotnej
www.handlingloads.eu
© Photos Prevent


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
mniej dzwigaj
Mniej dźwigaj 09
mniej dzwigaj 2
mniej dzwigaj budowa
Cytaty z książek Małgorzaty Musierowicz
mniej niz zero
436 ksiazek Złote Mysli spis książek

więcej podobnych podstron