329 jpeg

83-OM-m-ł-O. C b) WN PWN 2007 316 CZĘŚĆ II Polityka handlowa

podważyć próby koordynacji międzynarodowej polityki handlowej opisane dalej w tym rozdziale.

Argument przeciwko wolnemu handlowi wynikający z tenns of trade jest zatem teoretycznie niepodważalny, ale jego przydatność jest wątpliwa. W praktyce częściej jest traktowany przez ekonomistów jako twierdzenie teoretyczne, niż stosowany przez rządy jako uzasadnienie dla polityki handlowej.

Zawodność rynku krajowego

jako argument przeciwko wolnemu handlowi

Najważniejsze uzasadnienie teoretyczne wolnego handlu opiera się na analizie ko rzyści i kosztów przy użyciu pojęć nadwyżki konsumenta i nadwyżki produccn ta. Wielu ekonomistów, argumentując przeciwko wolnemu handlowi, dowodzi, że koncepcje te, a zwłaszcza nadwyżka producenta, nic są właściwą miarą kosztów i korzyści.

Dlaczego nadwyżka producenta miałaby niewłaściwie mierzyć korzyści z produkcji jakiegoś dobra? W następnych dwóch rozdziałach rozpatrujemy wiele tego powodów. Wśród nich jest na przykład laka możliwość, ż.e gdyby siła robocza nie była zatrudniona w sektorze produkującym to dolno, to byłaby albo bezrobotna, albo nie w pełni zatrudniona. Inne powody to zawodność rynków kapitału i pracy, w wyniku której zasoby nie są dostatecznie szybko przesuwane do sektorów przynoszących większe przychody, lub możliwość dyfuzji technologii z sektorów nowych lub szczególnie innowacyjnych. Tym wszystkim powodom można nadać jedną wspólną nazwę: zawodność rynku krajowego. Każdy z tych przykładów dotyczy sytuacji, w której rynek nie spełnia dobrze swojej roli - rynek pracy nie jest zrównoważony, rynek kapitału nie dokonuje efektywnej alokacji zasobów itd.

Załóżmy na przykład, ż.c produkcja jakiegoś dobra daje doświadczenie, dzięki któremu poprawi się poziom techniki produkcji w całej gospodarce, ale firmy w sektorze wytwarzającym to dobro nic mogą skorzystać z tego doświadczenia i wobec tego nie biorą go pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących wielkości produkcji. Występuje tutaj zatem krańcowa korzyść społeczna zc zwiększenia produkcji, której nic uwzględnia się mierząc nadwyżkę producenta. Ta krańcowa korzyść społeczna może służyć |ako uzasadnienie stosowania ceł i innych narzędzi polityki handlowej.

Rysunek 9.3 ilustruje argument przeciwko wolnemu handlowi wynikający z zawodności rynku krajowego. Część (a) przedstawia schemat analizy kosztów i korzyści ze stosowania ceł w małym kraju (nic występują tu efekty tenns of trade), a część (b) krańcowe korzyści z produkcji, których nie uwzględnia pomiar nadwyżki konsumenta. Rysunek pokazuje efekty cła. które podnosi cenę krajową z P_Bdo P* + l. Produkcja zwiększa się z 5' do S¹, co powoduje deformację produkcji równą polu a. Konsumpcja spada z D‘ do D^;. co powoduje deformację konsumpcji równą polu b. Gdybyśmy brali pod uwagę tylko nadwyżkę konsumenta i producenta, stwierdzilibyśmy, że koszty stosowania cła przewyższają korzyści. Część (b)