img132€0x581
hpoka pfmlprlmKtina
22 i Bułgarzy, /modyfikowanego alfabetu cyrylickiego. Równic/ pod-/espół wschodni ro/padł się na dwa języ ki: macedoński i bułgarski. Pod względem gramatycznym najbardziej odbiegają dziś one. zwłaszcza bułgarski, od wszystkich innych języków słowiańskich: utraciły deklinację, czyli odmianę imiennych części mowy (rzeczownik. przymiotnik ild.). wykształciły rodzajnik itp. W znacznej mierze stało się to pod wpływem innych, niesłowiańskich języków bałkańskich: rumuńskiego, nowogreckicgo i albańskiego.
Ostatecznie więc, w świetle naszkicowanego tu pokrótce ..drzewa genealogicznego" polszczyzny, stosunki łączące ją z innymi językami przedstawiają się następująco: najbliżej spokrewniona jest z wymarłymi dialektami pomorsko-polabskimi. a następnie z innymi językami zachodniosłowiańskimi: dolnołużyckim, gómoluży-ckiin, czeskim i słowackim. Nieco już dalsze pokrewieństwo łączy polszczyznę / pozostałymi językami słowiańskimi, wschodnimi i południowymi. Jeszcze dalsze jest jej pokrewieństwo z językami bałtyckimi (litewskim, łotewskim, wymarłymi staropruskim i jać-wieskim). najbliższą słowiańszc/yźnie (okres wspólnego rozwoju -już po rozpadzie praindoeuropejszczyzny w postaci języka prabaltosłowiańskiego) grupą języków indocuropcjskich. Wreszcie najdalsze pokrewieństwo łączy polszczyznę z językami pozostałych grup wielkiej rodziny indoeuropejskicj: irańskimi, indyjskimi, ormiańskim, greckim, germańskimi, romańskimi itd.
Zespól lechicki stanowił łańcuch bardzo bliskich sobie dialektów. którego sąsiednie ogniwa niepostrzeżenie przechodziły jedne w drugie, a wyraźniejsze różnice rysowały się dopiero między ogniwami skrajnymi: z jednej strony dialektami Wiślan. Slężan i Polan (małopoLskim, śląskim i wielkopolskim), a / drugiej dialektem Drzewian polabłkich. Wyodrębnienie się polszczyzny z tego łańcucha dialektów nastąpiło przede wszystkim na skutek powstania państwa polskiego.
2. POWSTANIE PAŃSTWA
Na ziemiach polskich u zarania naszych dziejów historycy stwierdzają istnienie dwu ośrodków pańslwotwórczych. Starszy, południowy, stanowiło w IX wieku plemienne państwo Wiślan,
zamieszkujących ziemie nad górną Wisłą, zc stolicą w Krakowie lub 23 Wiślicy. Państwo to objęło leź prawdopodobnie ziemie plemienia Slężan. czyli późniejszy Śląsk; w drugiej połowie IX wieku nastąpiła jednak katastrofa polityczna, która uniemożliwiła ewentualny dalszy rozwój terytorialny: ziemie Wiślan i Ślężan zostały podbite prze/ Państwo Wielkomorawskic, a po jego upadku dostały się na początku X wieku pod panowanie czeskie.
W tej sytuacji decydująca rola w procesie powstania państwa polskiego przypadła drugiemu, północno-zachodniemu ośrodkowi państwotwórczcmu. Stanowiło jc plemienne państwo Polan, sięgające swymi początkami prawdopodobnie drugiej połowy IX wieku. Polanic mieszkali na obszarze późniejszej Wielkopolski, nad Wartą. Obrą i Prosną. Ich nazwa pochodzi od pól uprawnych, w które już wtedy obfitowały zamieszkiwane przez nich ziemie: Polanie to po prostu «micszkańcy pól. tzn mieszkańcy krainy, w której przeważały pola uprawnc» (tak jak dziś mieszkańcy Borou- (Tucholskich) nazywają się Baraniakami, a mieszkańcy gór - góralami). Główne centrum Polan stanowiła być może początkowo Kruszwica nad Gopłem, później zaś Gniezno, Ostrów na Jeziorze Lednickim i Poznań Tu właśnie, z inicjatywy miejscowej dynastii piastowskiej, zrodziła się myśl polityczna, dzięki której drogą ekspansji na terytoria sąsiednich, najbliższych językowo plemion, doprowadzono do scalenia zamieszkanych przez nie ziem pod scentralizowanym zarządem. W skład państwa Polan wcszJy najpierw terytoria plemienne Pomorzan i Mazowszan (czyli Pomorze i Mazowsze), a później, w ostatnim dziesięcioleciu X wieku, pod koniec panowania Mieszka i lub na początku panowania Bolesława Chrobrego, terytoria plemienne Slężan i Wiślan. które dotąd, jak wspomnieliśmy, pozostawały pod panowaniem czeskim. W ten sposób na przełomie X i XI wieku państwo Polan objęło niemal cale ziemie w dorzeczu Odry i Wisły. Wprawdzie za panowania Bolesława Chrobrego granice państwa objęły przejściowo dodatkowe rozlegle obszary na zachodzie (Lużyce i Milsko), południu (bardzo krótko Czechy, dłużej Morawy i Słowację) i wschodzie (tzw. Grody Czerwieńskie, czyli zachodnią część późniejszej Rusi Czerwonej), jednak nabytki te nie przetrwały w zasadzie jego panowania.
Nic ulega wątpliwości, że powstanie państwa było najważnicj-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img132?0x581 I hpoka pfmlprimKtma 22 i Bułgarzy, zmodyfikowanego alfabclu cyrylickiego. Równie/ pinl
10713 skanuj0012 (318) Epoka pr/.edpiśmienna 22 i Bułgarzy, zmodyfikowanego alfabetu cyrylickiego. R
Obraz2 (22) i s dn* która B ropy HraKtytsmni*
IMG22 (4) dla lepszego uwydatnienia barwy roztworu pod naczyniem z badanym roztworem moZna umieścić
12. Eksport towarów opodatkowanych stawką 22% musi być opodatkowany tą stawką pod
68 69 (13) 6# 2. Wyobraźnia dzić kolejną modyfikację. Po schowaniu banana pod określony kubek można
T1MT0 VAS SRDEĆNE ZVUNA OSLAVU narozenin V SOBOTU 22. ZARi V 17:00 HOD1N VHOSPUDCE POD v£Żi VEUKHHO
22 110 Podział win Porto pod wzglądem jakości ■Ymtage - „najlepsze z najlepszych
22 111 Podział win Porto pod względem jakości Vintage - „najlepsze z najlepszych", wino z jedn
Podzielono Bułgarię na dwie części: południowa pod zwierzchnictwem sułtana, północna z
img036 (22) 2 Alfabet łaciński ia, że niewiele wyrazów można odczytać w sposób nie budzący wątpli-oś
więcej podobnych podstron