poetyka dziea otwartego002
24 Poetyka dzieła otzvartego
dwa przebiegi zaczynają się identycznie (potem zaś rozwijają się odmiennie), natomiast dwa inne, przeciwnie, prowadzą do jednakowego rozwiązania. Możliwość rozpoczynania i kończenia utworu dowolnym przebiegiem pozwrala na znaczną liczbę kombinacji chronologicznych. Ponadto dwa identycznie rozpoczynające się przebiegi można zsynchronizować, tworząc tym samym złożoną polifonię strukturalną... Wyobraźmy sobie, że owe propozycje formalne zostają zapisane na taśmach magnetofonowych, które każdy może nabyć. Wówrczas odpowiednie urządzenie akustyczne pozwoliłoby samym odbiorcom we własnym domu stworzyć z owych propozycji formalnych nie zapisaną dotychczas fantazję muzyczną, dającą świadectwo indywidualnej wrażliwości na materię dźwiękową i jej układ w czasie”.
4. W Trzeciej sonacie fortepianowej Pierre Bouleza część pierwsza (Formant I: Antiphonie) składa się z dziesięciu przebiegów muzycznych, zapisanych na dziesięciu oddzielnych kartkach, którymi można manewrować jak fiszkami (nawet jeśli nie wszystkie kombinacje są dopuszczalne); część druga (Formant II: Trope) składa się z czterech przebiegów o strukturze cyklicznej, przy czym wykonawca rozpoczyna od dowolnego przebiegu, łącząc go z pozostałymi, tak by cykl został zamknięty. Wewnątrz poszczególnych przebiegów możliwość interpretacji jest ograniczona. Niemniej jednak jeden z nich — Parentheses — zaczyna się wprawdzie od taktu w określonym tempie, lecz potem mieści w sobie obszerne nawiasy, których tempo zależy od wykonawcy, wskazówki kompozytora dotyczą zaś tylko tego, jak należy łączyć pasaże (np. sans retenir, enchainer sans interruplion itd.).
We wszystkich tych przypadkach (a są to cztery przykłady spośród wielu) natychmiast uderza ogromna różnica między tym typem przekazów muzycznych a przekazami, do których przyzwyczaiła nas tradycja klasyczna. Mówiąc prościej, różnicę tę można określić następująco: dzieło muzyki kia-sycznej, np. fuga Bacha, Aida czy Święto wiosny, było zespołem dźwięków zorganizowanych przez kompozytora w sposób określony i zamknięty oraz przekazywanych za pomocą znaków umownych, które miały tak pokierować wykonawcą, aby ten wiernie odtworzył kształt zrodzony w wyobraźni autora. Nowe dzieła muzyczne nie tworzą natomiast przekazów określonych i ukończonych, nie mają kształtu jednoznacznego, lecz dają możliwość tworzenia różnych form, zależnie od inicjatywy wykonawcy. Nie są to zatem dzieła skończone, które należy poznać i odtworzyć w określonym kształcie, ale dzieła „otwarte”, którym ostateczną formę nadaje interpretator w momencie, kiedy spełnia rolę pośrednika.1
Należy zaznaczyć, aby uniknąć nieporozumień, że na mocy przyjętej przez nas konwencji pojęcia „dzieła otwartego” używamy jedynie do określenia nowej dialektyki stosunków między dziełem i interpretatorem, przy czym pomijamy inne możliwe i uprawnione jego znaczenia. W estetyce mówi się
0 „zamkniętym” lub „otwartym” charakterze dzieła, by wyjaśnić sytuację estetyczną, w której spełnia się akt odbioru
Należy zaraz na wstępie usunąć mogące powstać nieporozumienie: jest rzeczą oczywistą, że działanie praktyczne interpretatora-wykonawcy (muzyka, który wykonuje utwór muzyczny, czy aktora recytującego tekst)
1 działanie interpretatora-odbiorcy (człowieka patrzącego na obraz lub czytającego po cichu wiersz, czy też słuchającego utworu w cudzym wykonaniu) różnią się między sobą. Jednakże w analizie estetycznej oba przypadki będziemy traktować jako różne przejawy tej samej postawy interpretacyjnej. Każda lektura, każde kontemplowanie, każde przeżycie estetyczne dzieła sztuki stanowi pewien rodzaj indywidualnego „wykonania”. Pojęcie procesu interpretacji obejmuje wszystkie te postawy. Powołujemy się tutaj na Luigiego Pareysona: Estetica — Teoria della formałivita, To-rino 1954 (II wyd. Bologna 19ÓO; w dalszym ciągu książki będziemy się powoływać na to wydanie). Może się zdarzyć oczywiście, że dzieło, które dla wykonawcy (muzyka, aktora) jest „otwarte”, publiczność odbiera jako jednoznaczny wynik definitywnego wyboru. W innym przypadku wybór dokonany przez wykonawcę pozostawia odbiorcy możliwość innego wyboru, do którego tenże odbiorca jest zaproszony.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
poetyka dzie?a otwartego004 28 Poetyka dzieła otwartego zasad organizacji danego dzieła. Można by je
poetyka dzie?a otwartego004 28 Poetyka dzieła otwartego zasad organizacji danego dzieła. Można by je
DSCN2233 pr**w 155 lmiiMkc)« Inwnwiuwo rozliczane poprze/ meiody naiwno dzielą ••« nu dwa
IMG824 I. Problemy tradycji literackie) lira tych stron dzieła literackiego, które nie dają się okre
KB0024 rami grafiką Diirera i jeszcze w swoich późniejszych dziełach z lat 1515 i 1516 zapożycza się
STROPY, PODZIAŁ, RODZAJE-Stropy są przegrodami poziomymi dzielącymi budynek na kondygnacje. Składają
rachunkowość zarządcza zaliczenie Rachunkowość Zarządcza ZALICZENIE TEST 2 Pi la Pllotta ma dwie res
„rozbioru" dzieła literackiego przez dziecko zawiera się w założeniach i praktyce analizy
zmniejszają dzielący ich dystans fizyczny, pochylają się ku sobie i dotykają się wzajemnie. Do wyraż
20 Egzamin maturalny z historii Arkusz IZadanie 24. (4 pkt) Poniżej zamieszczono dwa rysunki. Pierws
58 Andrzej Szlęk Wykorzystując równanie (8.14) oraz dzieląc wynik przez A3wsp3 otrzymuje się równani
380,381 380 Teorie liniaK czenie dzieła literackiego ugruntowane jest poza nim samym ( ści), zaś dek
11173 IMGE29 62 tym pamiętać, te ewolucja poetyki awangardowej w latach trzydziestych przebiegała ni
7 etyka i poetyka - Powiedz nam jak? Roman uśmiechnął się i odparł: -
DSC32 38 38 KAZIMIERZ MEREDYK Dzieląc funkcję 2.8 stronami przez Q, otrzymuje się tak zwaną fur jed
więcej podobnych podstron