1tom274

10. TECHNIKA WYSOKICH NAPIĘĆ

550

Prawidłowe uszeregowanie poziomów wytrzymałości elektrycznej należy do zadań koordynacji izolacji. Jej celem jest zagwarantowanie wymaganego stopnia pewności praev układu, przy możliwie najniższych nakładach na wykonanie i ochronę jego izolacji. ’ W koordynacji izolacji wyróżnia się następujące poziomy napięciowe:

— poziom podstawowy, dotyczący wytrzymałości najsłabszych, najmniej kosztownych i zwykle samoregenerujących się części izolacji;

— lub poziom wyższy, dotyczący wytrzymałości wewnętrznej izolacji (stałej lub ciekłej) urządzeń;

— poziom ochrony, dotyczący wytrzymałości środków ochrony przepięciowej, np. odgromników zaworowych, obniżających przepięcia do wartości nie przekraczającej napięć probierczych (wytrzymywanych) urządzeń.

Poziom, do którego powinno być obniżone przepięcie zależy od rodzaju i warunków pracy układu.

Poziomy znamionowych napięć wytrzymywanych w przypadku urządzeń, które stanowią wyposażenie systemu elektroenergetycznego, mają wartości unormowane w Polsce, podobnie jak w skali międzynarodowej. Ze względu na różny zakres oddziaływania poszczególnych rodzajów naprężeń napięciowych, wartości te są zróżnicowane w zależności od najwyższego napięcia wyposażenia systemu. Zakresy napięciowe określone w ramach normy IEC 71-1, 1993-12 oraz PN-81/E-05001 przedstawiono

Tablica 10.13. Podział urządzeń wg najwyższych napięć wyposażenia

Źródło	Zakresy napięciowe
IEC 71-1, 1993-12	i		II
	1 kV < U„ « 245 kV		U_m > 245 kV
PN-81/E-05001	A	B	C
	U_m < 40 kV	40 kV < U_m < 220 kV	U„ Ss 220 kV

Tablica 10.14/15. Znormalizowane poziomy izolacji z zakresu I (1 kV < V_m -Z 245 kV), wg normy IEĆ 71-1, 1993-12 (wydanie 7)

Najwyższe napięcie wyposażenia U_m (wartość skuteczna), kV	Napięcie wytrzymywane krótkotrwałe o częstotliwości sieciowej (wartość skuteczna), kV	Napięcie wytrzymywane udarowe piorunowe kV	Najwyższe napięcie wyposażenia U_m (wartość skuteczna), kV	Napięcie wytrzymywane krótkotrwałe o częstotliwości sieciowej (wartość skuteczna), kV	Napięcie wytrzymywane udarowe piorunowe kV
3,6	10	20 40	52	95	250
3,6	10	20 40	72,5	140	325
7,2	20	40 60	123	(185) 230	450 550
12	28	60 75 95	145	(185) 230 275	(450) 550 650
17,5	38	75 95	170	(230) 275 325	(550) 650 750
24	50	95 125 145	170	(230) 275 325	(550) 650 750
24	50	95 125 145	245	(275) (325) 360 395 460	(650) (750) 850 950 1050
36	70	145 170	245	(275) (325) 360 395 460	(650) (750) 850 950 1050

Tablica 10.16. Znormalizowane poziomy izolacji z zakresu II (U_m > 245 kV), _ftg normy IEC 71-1, 1993-12 (wydanie 7)

Majwyzsze napięcie wyposażenia U_m(wartość skuteczna)	Napięcie wytrzymywane
	udarowe łączeniowe na izolacji			udarowa piorunowe
	wzdłużnej	fazowej	międzyfazowej w stosunku do fazowej	udarowa piorunowe
kV	kV	kV	—	kV
300	750	750	1,5	850 950
300	750	850	1,5	950 1050
362	850	850	1,5	950 1050
362	850	950	1,5	1050 1175
420	850	850	1,6	1050 1175
	950	950	1,5	1175 1300
	950	1050	1.5	1300 1425
525	950	950	1,7	1175 1300
	950	1050	1,6	1300 1425
	950	1175	1,5	1425 1550
762	1175	1300	1,7	1675 1800
	1175	1425	1,7	1800 1950
	1175	1550	1,6	1950 2100

w tabl. 10.13. Jak łatwo zauważyć, ustalenia obu dokumentów różnią się dość istotnie. Jest to głównie wynikiem zmian dokonanych podczas ostatniej nowelizacji normy IEC, chociaż nie pozostają tu bez wpływu istniejące nadal pewne odmienności polskiego systemu elektroenergetycznego. Należy przypuszczać, że będzie również nowelizowana polska norma, co spowoduje, że różnice te zmniejszą się.

Ustalone w ramach IEC wartości napięcia, wyznaczające znormalizowane poziomy izolacji urządzeń elektroenergetycznych z obu zakresów napięciowych, są podane w tabl. 10.14/15 i 10.16. Różne wartości napięć wytrzymywanych przy identycznych napięciach wyposażenia wynikają ze zróżnicowania urządzeń i ich izolacji oraz warunków pracy sieci, zwłaszcza sposobu połączenia jej punktu neutralnego. Rodzaj napięć wytrzymywanych, w obu wyodrębnionych zakresach napięciowych, jest rezultatem odmiennej roli, jaką Poszczególne rodzaje przepięć odgrywają w tych zakresach. Wobec dominującej w pierwszym zakresie napięciowym roli zarówno przepięć dorywczych o częstotliwości sieciowej, jak i przepięć atmosferycznych, oddziaływanie przepięć łączeniowych (szybkozmiennych) ntoże być pominięte. Nie są więc wymagane próby izolacji udarami łączeniowymi. " drugim natomiast zakresie napięciowym nabierają one większego znaczenia niż przepięcia dorywcze i dlatego do prób izolacji — zamiast napięcia przemiennego ~~ wprowadza się oprócz udarów piorunowych również udary łączeniowe.

Koordynacja izolacji jest realizowana wg trzech procedur: standardowej, konwen-^cJOnalnęj i statystycznej.

Procedura standardowa polega na powiązaniu znamionowych napięć wytrzymywa-