Fanti5

I )als/y rozwój przemysłu oraz powiększanie się liczby ludności spowodowały, że zmienił się zasadniczy cel gospodarki wodnej i budownictwa wodnego. Mianowicie, jednym z głównych celów budowy zbiorników i stopni wodnych jest obecnie ochrona przeciwpowodziowa i zabezpieczenie w okresach niżówkowych niezbędnych ilości wody dla potrzeb komunalnych i przemysłowych. Zmienia się również typ budowli. Przez obniżenie kosztów przerzutu dużych mas, tam gdzie znajdują się w niezbędnej ilości odpowiednie materiały ziemne, budowane są zapory ziemne lub narzutowe jako tańsze od zapór typu ciężkiego lub zapory łukowe nie wymagające dużych ilości betonów.

W pewnym zakresie na sposób budowy stopni wodnych rzutuje także specyfika kraju, który zaporę buduje, jego przygotowanie i posiadany potencjał gospodarczy.

Budowle wodne należą do największych i najdroższych obiektów inżynierskich w budownictwie światowym, wymagają więc bardzo szerokich studiów i badań przygotowawczych do projektu i realizacji. Studia te obejmują: badania topograficzne, hydrologiczne, geologiczne, geotechniczne, gospodarcze itp.

Specyfika budownictwa wodnego wymaga od projektantów wiadomości przede wszystkim z następujących gałęzi nauki: hydrologia, geologia, geo-fechnika, mechanika budowli, hydraulika, ekonomika. Niektóre problemy nie mogą być rozwiązane na drodze rozważań teoretycznych. W tym przypadku badania i prace uzupełniające prowadzone są w laboratoriach hydraulicznych, gdzie analizowana jest praca hydrauliczna budowli oraz części konstrukcyjnych, w których za pomocą badań tensometrycznych, ela-sl.ooptycznych i innych określone są miejsca przeciążeń konstrukcji oraz badane możliwości korekty schematów statycznych polepszających jej pracę. Szczególnie wiele badań w laboratoriach konstrukcyjnych prowadzi się dla zapór łukowych i lekkich, w których odwzorowywana i korygowana jest na modelu praca zapory przy określonych charakterystykach i kształcie konstrukcji.

Szczegółowe badania uzupełniające wykonywane są w laboratoriach badających własność materiałów, z których ma być zbudowany obiekt, mianowicie w laboratoriach betonowych i mechaniki gruntów.

Tak dokładne badania i analizy nad pracą konstrukcji i jakością materiałów są niezbędne ze względu na rozmiary szkód, które powstają w przypadku katastrofy obiektu.

Ostatnie lata przyniosły dwie tragiczne w skutkach katastrofy — zapory Malpasset we Francji w 1959 r., gdzie zginęło kilkaset osób, i zapory Vai<mt we Włoszech w 1963 r., w wyniku której zostało zniszczone miasteczko i straciło życie około 3000 łudzi. Do większych katastrof należy zaliczyć zniszczenie zapory St. Francis w Stanach Zjednoczonych w 1927 roku 1 Glono we Włoszech w 1923 r.

Przyczyny awarii bywają różne — brak obserwacji i kontroli ruchu osuwisk, nieuwzględnienie możliwości powstania sił wyporu wody w wyniku zwiększonej infiltracji w podłożu, lekceważenie jakości materiałów, które miały być użyte przy budowie (użyto znacznie gorsze), wystąpienie wielkich wód o prawdopodobieństwie większym niż przewidywały obliczenia. Niektóre przyczyny katastrof można wytłumaczyć działaniem nieprzewidzianych sił przyrody, a niektóre są spowodowane błędami popełnionymi przez konstruktorów czy pracowników prowadzących badania rozpoznawcze terenu lub zaniedbaniami użytkowników obiektu.

Prawidłowo przeprowadzone badania wstępne, dobrze wykonany projekt, prawidłowa realizacja obiektu i właściwie prowadzona eksploatacja zmniejszają na ogół prawdopodobieństwo wystąpienia katastrof.

1.2. Podstawowe pojęcia i definicje

Budowlą piętrzącą lub przegrodą nazywamy obiekt, którego celem jest stworzenie lub utrzymanie różnicy poziomu wód powyżej i poniżej budowli.

Najczęściej budowle piętrzące wykonywane są w dolinach rzek i ich celem jest spiętrzanie wody w rzece.

W warunkach polskich spiętrzenie wody ma najczęściej na celu wielozadaniowe wykorzystanie zbiornika, jak:

1)    ochrona przeciwpowodziowa poprzez zmniejszenie fali powodziowej w utworzonym zbiorniku,

2)    wyrównanie i powiększenie przepływów niskich dla potrzeb żeglugi, polepszenie warunków rozcieńczenia ścieków, dostarczenie niezbędnej ilości wody dla ujęć znajdujących się przy zbiorniku lub poniżej zbiorniki,

3)    wykorzystanie energii wody powstałej w wyniku koncentracji spadu dla produkcji energii elektrycznej,

4)    spiętrzenie wody dla powiększenia głębokości żeglugowych (skanalizowanie rzeki),

5)    zabezpieczenie niezbędnej rzędnej zwierciadła wody przy ujęciu,

6)    zmiany ruchu rumowiska unoszonego i wleczonego przez zatrzymywanie go w zbiorniku (w naszych warunkach tylko zapory przeciwrumo-wiskowe),

7)    stwarzanie terenów rekreacyjnych.

Nie wszystkie wymienione zadania muszą być spełniane jednocześnie przez jeden zbiornik. Niemniej jednak ze względu na specyfikę kraju większość zbudowanych i realizowanych stopni wodnych jest wielozadaniowa. Budowa każdego obiektu wiąże się z dużymi nakładami inwestycyjnymi i konieczne jest jak najlepsze ich wykorzystanie.

Budowle piętrzące możemy podzielić zależnie od:

—    przeznaczenia,

—    materiałów, z których zostały wykonane,

IB

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fanti1 ‘ ądiihałiiwcy tli- lu/.. Stanisław Jimie wicz • lor. ilr inż. Armand Żbikowski Nfiijiklur n
Fanti2 172 .!»•/>y — opracował S. Wójcicki :i I.    Zasady
Fanti3 OD AUTORÓW Rozwój techniki spowodował obecnie poważne zmiany w budownictwie wodnym, a tymcza
Fanti4 1. WIADOMOŚCI WSTĘPNE1.1. Rys historyczny Gospodarowanie wodą wymaga tworzenia magazynów wod
Fanti6 konstrukcji, sposobu przepuszczania wód, urządzeń do przepuszczania wód. Polski język techni
Fanti7 Tablica 1-1 Klasyfikacja głównych budowli wodnych wg (8) Klasa budowli Lp. I 2 3 4 5 Określe
Fanti9 1 1 Rys. 1-2. Schemat do obliczania wyporu (wg BN-67/ /8811-01); a) wypór hydrostatyczny, b)
Fanti
0 -O 03 <Xi brb Wzory na elerceniy lali i wywołane przei nią
Fanti
1 miast /godnie z badaniami modelowymi może być obniżona do k = 0,6“ : 0,8 w przypadku odległo
Fanti
2 Wstrząsy sejsmiczne wpływają również na poziome parcie gruntu, które nniżemy obliczyć ze
Fanti
3 zapora ziemna z urządzeniami upustowymi, — elektrownia wodna, -    śluza z
Fanti
4 I.j, aby wejście do poi’tu nie będąc w głównym nurcie nie utrudniało wejścia i wyjścia tabo
Fanti
5 1.6. Stadia wstępne i materiały wyjściowe 1 Wiadomości ogólne W celu właściwego zagospodarow
Fanti
6 sieć stacji meteorologicznych, (lanc dotyczące opadów atmosferycznych (śniegu — grubość pokr
Fanti
7 niwelacyjnych. Nieścisłości te przenoszone były do wielu późniejszych materiałów, które jesz
Fanti
8 Zarówno zakres badań geologicznych dla wymienionego przypadku, jak i prnro uszczelniające m
Fanti0 różni o interpretowana i dotychczas nie ma ogólnie przyjętych zasad, które można by uznać za
Fanti1 większo lub mniejsze współczynniki bezpieczeństwa. Odnosi się to szczegół nic* do mniejszych
Fanti3 W tym celu zarządzeniem nr 39 Przewodniczącego Komisji Planowania przy Kadzie Ministrów z dn

więcej podobnych podstron