K �jna DIALEKTY POLSKIE78937

135

pie: sanki : sanek, śowka : śo-nek, sulćewka : sukenek, panewka : pańenek, synka : synek, okenko : okcnek. Rezultaty tego upodobnienia (nk ^ vk) utrwaliły się w gwarach po okolice Wolsztyna. Poznania, Wrześni, Turka, Lodzi, Opoczna, Iłży, Sandomierza i Tomaszowa Lubelskiego (zob. 16A), z tym, że w pasie Syców — Opole — Koźle — Biała, na obszarze Myślenice — Limanowa — Kowy Sącz oraz od Rzeszowa po Sandomierz właściwość ta, zapewne nie bez wpływu wyrównań analogicznych, nie występuje lub występuje rzadko (por. MAGF 320). Upodobnienie n do k w grupie wk jest zjawiskiem powszechnym na czeskich i słowackich terenach, a także w gwarze Łemków (Kit IV 381) i na białoruskim pograniczu (MAGP 326). Można przeto powstania grupy tylnojęzykowych spółgłosek wk i szerzenia się na obszary Małopolski (Kit II" 383) nie uzależniać od wytworzenia się na przełomie wieków średnich i nowych wielkopolskiego typu rewka, mówka, jak to tłumaczy w cytowanej pracy K. Kitsch, lecz wiązać tę asymilację z wielkopolską głównie, ale też powszechną na Śląsku i spotykaną w Małopolsce tendencją do częstszego upraszczania i upodabniania w obrębie grup spółgłoskowych (Kit IV 19), która być może wynika z jakiegoś (fonaeyjnymi właściwościami uwarunkowanego) ściślejszego oddziaływania głosek na siebie.

Wymiana nk ^ nk mogła powstać na terenach polskich niezależnie od rozłożenia nosówek, jeśli ustaliła się — i to znacznie konsekwentniej na. terenach czesko-słowackich, gdzie wpływ ten nie wchodził w rachubę. Brana już pod uwagę przy rozpatrywaniu wymiany pyjjn na pkua (zob. s. 133) oraz przy upodobnieniu -nk-1| -uek- Avielkopolsko-śląska, a częś

ciowo też małopolska skłonność do upodobnień i redukcji w obrębie grup spółgłoskowych znalazła wyraz w kilku innych procesach typu fonetycznego, które omówimy w §25 —§29.

§ 25. Uproszczenie wygłosowych grup spółgłoskowych typu -śó, -śń

Wielkopolsko-małopolsko-śląskie uproszczenie grupy -ść na -ś w bezokoliczniku znaleźć spotykamy dziś w zasięgu 17A, czyli od okolic Kowego Tomyśla, Międzychodu i Piły po Chodzież, Żnin. Słupcę, Łask (MAGP 137), Opoczno, Iłżę, Kisko, Kolbuszowe (Dej 212), Gorlice, Ko wy Targ (Kit IV 19), a na Śląsku po okolice Lublińca (Pludiy, Koszęcin), Strzelców Opolskich (Kadłubiec), Głogówka (Biedrzychowice), Białej (Ligota Bialska) oraz Bielska i Cieszyna (Wisła, Ustroń, Goleszów, Grodziec, Ochaby), por. KitŚl 90, oraz okolice nad dolnym Wieprzem. Konsekwentnemu upowszechnieniu się bezokoliczników z uproszczonym wygłosem: zUś'\ rieś⁶, gry*⁶ niewątpliwie przeszkadzało to, że po zredukowaniu -ć w grupie -ić mogło nastąpić zidentyfikowanie niektórych typów inlinitiwu z forma-